Hôm nay,  

Liệu Chúng Ta Có Thường Xuyên Nói Dối? Những Yếu Tố Nào Ảnh Hưởng Đến Việc Nói Dối?

10/11/202300:00:00(Xem: 507)

noi doi

Thực tế thì mọi người hiếm khi nói dối, ngoại trừ trường hợp một số ít người nói dối khá thường xuyên. (Nguồn: pixabay.com)

 
Những vụ tai tiếng liên quan đến dối trá xuất hiện nhan nhản trên các trang tin tức dạo gần đây. Hunter Biden bị buộc tội khai man khi mua súng. Dân biểu Đảng Cộng Hòa George Santos bị cáo buộc đã dối trá đủ điều, bao gồm cả việc lừa các nhà tài trợ thông qua bên thứ ba, để lạm dụng số tiền quyên góp được. Rapper Offset thừa nhận đã ‘xạo sự’ trên Instagram về việc vợ mình, Cardi B, không chung thủy.
 
Có một số yếu tố để phân biệt những trường hợp này, một là đối tượng:  như quan chức chính quyền, một số nhà tài trợ cụ thể, và hàng triệu người theo dõi trực tuyến. Yếu tố khác là phương tiện được sử dụng để truyền tải lời nói dối: đơn từ, tờ khai, hay thông qua trung gian và qua mạng xã hội.
 
Những khác biệt đó đặt ra một số câu hỏi: yếu tố nào ảnh hưởng đến việc nói dối? Mối quan hệ cá nhân có làm tăng hay giảm khả năng nói đúng sự thật không? Những lời nói dối qua tin nhắn hay email có phổ biến hơn trên điện thoại hay gặp mặt trực tiếp không?
 
Một nghiên cứu mới sẽ trả lời những câu hỏi này với một số phát hiện khá bất ngờ. Chúng cũng chứa đựng những bài học – về những lĩnh vực trong cuộc sống mà người ta có khuynh hướng nói dối nhiều hơn, cũng như về những lĩnh vực cần thận trọng khi tin tưởng vào những gì người khác nói.
 
Tìm hiểu về tần suất nói dối
 
Hầu hết các nghiên cứu về việc nói dối đều yêu cầu người tham gia tự báo cáo hành vi nói dối của mình, chẳng hạn như trong ngày hoặc trong tuần qua. (Liệu ta có thể tin tưởng những kẻ nói dối khai thật về việc nói dối hay không lại là một câu hỏi khác.)
 
Nghiên cứu điển hình về tần suất nói dối được thực hiện bởi nhà tâm lý học Bella DePaulo vào giữa những năm 1990, tập trung vào các tương tác trực tiếp (mặt đối mặt), được thực hiện trên một nhóm sinh viên và một nhóm tình nguyện viên từ cộng đồng xung quanh trường đại học University of Virginia. Các thành viên trong nhóm tình nguyện cho biết họ nói dối trung bình một lần mỗi ngày, còn các sinh viên nói rằng họ nói dối trung bình hai lần mỗi ngày. Kết quả này đã trở thành phát hiện chuẩn mực trong lĩnh vực nghiên cứu về tính trung thực, và giúp nhiều nhà nghiên cứu đi đến giả định rằng nói dối là chuyện bình thường.
 
Nhưng con số trung bình này không có nghĩa là cá nhân nào cũng nói dối. Có thể là mỗi người trong nhóm nói dối một hoặc hai lần mỗi ngày. Nhưng cũng có thể là một số người thì nói dối rất nhiều, còn một số khác lại rất hiếm khi nói dối.
 
Trong một nghiên cứu năm 2010, nhà nghiên cứu truyền thông Kim Serota và các đồng nghiệp tại Michigan State University đã nhận ra rằng trường hợp thứ hai kể trên là đúng. Trong số 1,000 người tham gia, 59.9% khẳng định họ không hề nói dối trong 24 giờ qua. Trong số những người thừa nhận đã nói dối, hầu hết đều nói rằng họ nói dối rất ít. Tính tổng cộng, những người tham gia đã nói dối 1,646 lần, nhưng một nửa trong số đó đến từ chỉ 5.3% số người tham gia.
 
Mẫu chung này đã được lặp lại qua nhiều nghiên cứu khác, cho thấy rằng con người ta có khuynh hướng hiếm khi nói dối, ngoại trừ trường hợp một số ít người thường xuyên nói dối.
 
Phương tiện truyền đạt có tạo nên sự khác biệt không?
 
Việc nói dối liệu có trở nên thường xuyên hơn trong những điều kiện khác nhau? Điều gì sẽ xảy ra nếu ta không chỉ xem xét các tương tác trực tiếp mặt đối mặt, mà còn xét tới những cách giao tiếp khác qua tin nhắn, email hoặc điện thoại?
 
Nghiên cứu trước đây cho thấy phương tiện truyền đạt không quan trọng lắm. Thí dụ, một nghiên cứu năm 2014 của nhà nghiên cứu Madeline Smith và các đồng nghiệp từ Northwestern University đã yêu cầu những người tham gia xem lại 30 tin nhắn gần đây nhất của họ, 23% cho biết không có tin nhắn nào có chứa lời nói dối. Đối với số người còn lại, đại đa số nói rằng số tin nhắn có chứa lời nói dối là khoảng 10% hoặc ít hơn.
 
Vậy những lời nói dối có phổ biến hơn qua tin nhắn, điện thoại hay email? Theo nghiên cứu gần đây của David Markowitz tại University of Oregon, được thực hiện trên 205 người tham gia khảo sát, trung bình mọi người nói 1.08 lời nói dối mỗi ngày; nhưng một lần nữa, sự phân bổ lời nói dối lại không đồng đều, bởi có một số người thường xuyên nói dối hơn những người khác.
 
Không chỉ tỷ lệ khá thấp, mà sự khác biệt giữa tần suất nói dối qua các phương tiện truyền thông khác nhau cũng không lớn. Dù vậy, nói dối qua video chat phổ biến hơn là qua nói chuyện trực tiếp mặt đối mặt, và tỷ lệ nói dối qua email là thấp nhất.
 
Một số yếu tố có thể đóng vai trò nào đó. Có vẻ như khả năng ghi lại, lưu lại giúp hạn chế những lời nói dối – biết rằng các nội dung trò chuyện được lưu lại sẽ khiến người ta lo lắng bị phát hiện về sau và ít nói dối hơn. Sự đồng nhịp về thời điểm cũng có phần quan trọng. Nhiều lời nói dối xảy ra trong khoảnh khắc nóng vội, cho nên cũng hợp lý khi người ta ít nói dối hơn trong các giao tiếp có sự chậm trễ, chẳng hạn như qua email.
 
Đối tượng được truyền đạt có ảnh hưởng đến việc nói dối?
 
Ngoài phương tiện, liệu đối tượng được truyền đạt có tạo nên sự khác biệt nào không?
 
Thoạt đầu, quý vị có thể nghĩ rằng mọi người sẽ có khuynh hướng nói dối với người lạ hơn là với bạn bè và gia đình. Nhưng thực tế thì vấn đề phức tạp hơn một chút.
 
Trong nghiên cứu của mình, DePaulo phát hiện ra rằng mọi người có khuynh hướng thường nói “lời nói dối thường nhật” với người lạ hơn là với các thành viên trong gia đình. Thí dụ, đó là những lời nói dối vặt vãnh như “khen ai đó rằng bánh họ làm là ngon nhất từ trước đến nay” và “cường điệu lời xin lỗi khi đến muộn.” Những người tham gia cho biết họ nói dối ít hơn một lần trong khoảng 10 lần khi liên quan tới vợ chồng, con cái.
 
Tuy nhiên, khi nói đến những lời nói dối nghiêm trọng về những vấn đề lớn như ngoại tình hoặc thương tích, mô hình đã bị đảo ngược. Trong nghiên cứu, các thành viên trong nhóm tình nguyện cho biết 53% những lời nói dối nghiêm trọng là dành cho những người thân thiết của họ; còn ở nhóm sinh viên, tỷ lệ này đã tăng lên 72.7%. Có lẽ không có gì ngạc nhiên, vì trong những tình huống này, mọi người có thể coi trọng việc không làm tổn hại đến mối quan hệ của họ hơn là sự thật. Các dữ liệu khác cũng cho thấy người ta nói dối với bạn bè và thành viên gia đình nhiều hơn là với người lạ.
 
Đâu là sự thật về việc nói dối?
 
Cần nhấn mạnh rằng đây đều là những phát hiện ban đầu. Sẽ cần nghiên cứu nhiều hơn và mở rộng đối tượng nghiên cứu ra nhiều nền văn hóa khác hơn. Ngoài ra, cũng cần xem xét tới nhiều biến số khác, chẳng hạn như tuổi tác, giới tính, tôn giáo và đảng phái chính trị.
 
Nhưng khi nói đến sự trung thực, kết quả nói chung là khá hứa hẹn. Nhiều người hiếm khi nói dối, dù là với người lạ hay thậm chí qua mạng xã hội và tin nhắn. Tuy nhiên, điều mà chúng ta cần đặc biệt sáng suốt là xác định – và tránh xa – số ít những kẻ nói dối như cơm bữa ngoài kia. Nếu ai đó thường hay nói dối, thì thật ra họ chỉ thuộc về số ít mà thôi. Không phải ai cũng như vậy.
 
Nguồn: “How often do you lie? Deception researchers investigate how the recipient and the medium affect telling the truth” của Christian B. Miller, được đăng trên trang TheConversation.com.
  

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn đã từ trần vào lúc 7 giờ 15 phút vào ngày 28/11/2023, hưởng thọ 87 tuổi, theo tin từ thân nhân nhà văn. Nguyễn Đình Toàn là một nghệ sĩ đa tài, nổi tiếng trong nhiều lĩnh vực nghệ thuật tại Miền Nam VN trước 1975, và tại hải ngoại trong những năm cuối đời, sau khi được định cư tại Hoa Kỳ sau nhiều năm bị "tù cải tạo."
Trong nhiều năm, cựu Tổng thống Donald Trump đã tránh đồng ý với các đánh giá tình báo rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hỗ trợ để giúp thắng cử cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Nổi tiếng nhất, Trump đã bác bỏ đánh giá của cộng đồng tình báo Mỹ về hành động của Nga tại một cuộc họp báo ở Helsinki, Phần Lan, nơi Trump đứng cạnh Putin và nói, "Tổng thống Putin nói [sự can thiệp đó] không phải là Nga, tôi không thấy lý do nào khiến điều đó xảy ra."
Thầy tịch rồi, xác thân trả lại cho tứ đại riêng tinh anh thì sống mãi với tứ chứng và nước non này. ..
Có một điều hình như không ai để ý đến, đó là thầy Tuệ Sỹ đã cho thấy sự tự tại, và thầy làm chủ thân mình thế nào bằng cách ra đi đúng ngày 12 ta tháng 10, ngày giỗ Ôn Trí Quang, rất đúng tinh thần của thầy, khiêm cung, không bao giờ muốn phiền hà bất cứ ai, không vì sự ra đi của mình mà kinh động huynh trưởng vì tất cả hiện đang có mặt cho đám giỗ Ôn Tri Quang, cũng như nép vào Ôn để chùa không phải có thêm ngày giỗ nữa... thầy đi rất nhẹ nhàng, nằm như ngủ hay như đang nhập định, da dẻ hồng hào, mềm mại cho đến giờ liệm.
Cựu Tổng thống Donald Trump cho biết ông đang “nghiêm túc xem xét các lựa chọn thay thế” cho Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng (còn gọi là ObamaCare, y tế cho dân nghèo) nếu trở lại Bạch Ốc, khơi lại chiến dịch lâu dài của Trump chống lại luật chăm sóc sức khỏe đặc trưng của cựu Tổng thống Barack Obama. Nỗ lực thất bại của Trump vào năm 2017 trong việc bãi bỏ luật chăm sóc sức khỏe đã bị chỉ trích vì viễn cảnh hàng triệu người Mỹ mất bảo hiểm y tế.
Trong tôi là cả một đại dương sóng dậy, sau khi đọc bài viết của anh Quảng Diệu Trần Bảo Toàn. Tôi cảm phục anh vô cùng, một trí thức đúng nghĩa, một tài năng thực thụ, một Phật tử đầy nhiệt huyết và đạo tâm. Anh đã dùng khả năng và các mối quan hệ rộng rãi của mình với các bác sĩ tài giỏi nhất để chữa bệnh cho thầy. Anh đã lo lắng chăm sóc sức khỏe cho thầy với tất cả tâm thành và khả năng của anh. Tôi ước gì được gặp anh để một lần bày tỏ sự khâm phục và cảm ơn anh...
Buổi sáng ngày Thứ Tư 29/11/2023, theo giờ Việt Nam, sẽ là ngày trà tỳ (hỏa thiêu) nhục thân của Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, theo thông báo của Ban Điều Hành Tang Lễ. Tang lễ của Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ sẽ được tổ chức tại chùa Phật Ân (Long Thành, tỉnh Đồng Nai).
Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, Húy thượng NGUYÊN hạ CHỨNG, đời thứ 44 Dòng Lâm Tế Chánh Tông và đời thứ 10 Thiền Phái Liễu Quán, Chánh Thư Ký kiêm Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống GHPGVNTN, Chủ Tịch Hội Đồng Phiên Dịch Tam Tạng Lâm Thời, Cố Vấn Hội Đồng Hoằng Pháp GHPGVNTN, đã thuận thế vô thường thâu thần thị tịch tại Chùa Phật Ân, Huyện Long Thành, Tỉnh Đồng Nai, Việt Nam, vào lúc 16:00 giờ, ngày 24 tháng 11 năm 2023, nhằm ngày 12 tháng 10 năm Quý Mão, trụ thế 79 năm, hạ lạp 41. (Bản tin chi tiết do GHPGVNTN đang soạn thảo, sẽ được Việt Báo đăng ngay khi nhận được.)
Trong các phiên điều trần luận tội cựu Tổng thống Donald Trump, thuật ngữ “thuyết âm mưu” thường được các dân biểu của cả Đảng Dân Chủ và Đảng Cộng Hòa lặp đi lặp lại mỗi ngày. Từ CrowdStrike đến những đồn đoán về cái chết của Jeffrey Epstein, các thuyết âm mưu đã trở thành chủ đề phổ biến trong chính trị và văn hóa Hoa Kỳ, đặc biệt là trên mạng.
‘Xây dựng một trạm vũ trụ trên Mặt trăng’ – thoạt nghe, điều này có vẻ giống như một bộ phim khoa học viễn tưởng. Nhưng hiện nay, mỗi sứ mệnh mới nhằm khám phá Mặt trăng sẽ đưa ý tưởng đó nhích gần đến thực tế thêm một chút. Các khoa học gia đang hướng mục tiêu tới các hồ chứa băng trên Mặt trăng, có thể nằm ở những nơi bị che khuất vĩnh viễn trên Mặt trăng (nửa không nhìn thấy được của Mặt trăng), hay còn gọi là PSR. Đây là chìa khóa để có thể xây dựng bất kỳ loại cơ sở hạ tầng bền vững nào trên Mặt trăng.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.