Bài báo này lần đầu tiên được phổ biến vào cuối năm vừa qua ngay sau khi cựu Tổng Thống Trump tuyên bố tranh cử lần thứ ba vào năm 2024. Tác giả tin rằng Tu Chánh Án 14 có đầy đủ căn bản pháp lý để cấm Trump tái tranh cử. Trong vòng năm tháng từ tháng 4 - tháng 8, báo chí đã tập trung vào bốn vụ truy tố nghiêm trọng xẩy ra liên tục đối với cựu Tổng Thống Trump. Sau vụ truy tố ở Georgia vừa chấm dứt vào tuần qua, vấn đề Tu Chánh Án 14 đang được làm sống lại. Do đó tác giả cập nhật hóa bài báo này với những chi tiết mới. Sau khi Trump bị truy tố về vụ phản loạn 6/1 và âm mưu lật ngược cuộc bầu cử 2020 ở Georgia, càng có những lý do vững chắc để áp dụng Tu Chánh Án 14.
TRUMP SẼ BỊ CẤM RA TRANH CỬ TỔNG THỐNG 2024.
Vào ngày 15-11-2022 tại tư dinh Mar-a-Lago, Florida cựu Tổng Thống bị thất sủng Donald Trump tuyên bố rằng ông sẽ tái tranh cử Tổng thống vào năm 2024. Ngay ngày hôm sau Dân Biểu Hoa Kỳ Gerry Connolly (Dân Chủ, Virginia) cho biết rằng các Dân Biểu Dân Chủ sẽ đưa ra một nghị quyết để đảm bảo rằng Trump không bao giờ có thể giữ chức vụ tổng thống nữa bằng cách viện dẫn Tu Chính Án Thứ 14, Điều III của Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định rằng những người tham gia hay trợ giúp những cuộc phản loạn (insurrection) bị cấm giữ các chức vụ liên bang và ông Connolly cam kết đảm bảo các hành động của Trump vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 không bị lãng quên.
Nguyên văn Tu Chính Án 14, Điều III như sau:
“Không ai được phép làm thượng nghị sĩ hoặc dân biểu tại Quốc Hội, hoặc đại cử tri của tổng thống và phó tổng thống, hoặc giữ bất kỳ chức vụ dân sự hoặc quân sự nào ở Hoa Kỳ hoặc ở bất kỳ tiểu bang nào mà trước đó đã tuyên thệ với tư cách là thành viên của Quốc hội, hoặc với tư cách là một quan chức của Hoa Kỳ, hoặc là thành viên của bất kỳ cơ quan lập pháp tiểu bang nào, hoặc với tư cách là quan chức hành pháp hoặc tư pháp của bất kỳ tiểu bang nào, để ủng hộ Hiến Pháp Hoa Kỳ, sẽ tham gia vào cuộc nổi dậy hoặc nổi loạn chống lại chính quyền đó, hoặc trợ giúp hoặc an ủi kẻ thù của họ. Nhưng Quốc Hội có thể bỏ phiếu bằng 2/3 số phiếu của mỗi viện để loại bỏ tình trạng thiếu điều kiện đó.”
Bằng tiếng Anh:
“No person shall be a Senator or Representative in Congress, or elector of President and Vice President, or hold any office, civil or military, under the United States, or under any state, who, having previously taken an oath, as a member of Congress, or as an officer of the United States, or as a member of any state legislature, or as an executive or judicial officer of any state, to support the Constitution of the United States, shall have engaged in insurrection or rebellion against the same, or given aid or comfort to the enemies thereof. But Congress may by a vote of two-thirds of each House, remove such disability.”
Cuộc tấn công ngày 6 /1 vào Điện Capitol và nền Dân Chủ Hoa Kỳ sẽ khiến Trump không thể giữ các chức vụ liên bang nữa (trong số những điều khủng khiếp khác mà ông ấy đã làm với tư cách là Tổng thống).
Vào ngày 3-11-2022, Tổ Chức Công Dân Vì Trách Nhiệm và Đạo Đức ở Washington (Citizens for Responsibility and Ethics in Washington - CREW) cũng đã viết một lá thư cho cựu Tổng thống Donald Trump để cảnh báo ông rằng CREW sẽ theo đuổi việc truất quyền tranh cử của ông theo Khoản III của Tu Chính Án 14 dựa trên việc ông tham gia vào cuộc nổi dậy. Biến cố này đã lên đến đỉnh điểm vào ngày 6-1-2021.
Bức thư của CREW nói rằng cựu tổng thống Trump nên bị cấm giữ chức vụ theo Điều III của Tu Chính Án 14 vì ông đã tham gia vào cuộc phản loạn chống lại Hiến Pháp mà ông đã thề sẽ bảo vệ. Vào ngày 20-1-2017, Trump đã đứng ở Mặt phía tây trước tòa nhà Quốc Hội Hoa Kỳ và tuyên thệ một cách thiêng liêng "giữ gìn và bảo vệ Hiến Pháp Hoa Kỳ."
TRUMP VI PHẠM TỘI HÌNH SỰ NGHIÊM TRỌNG.
Vào ngày 6-1-2021, một cuộc nổi dậy do Trump kích động đã lên đến cao điểm bằng một cuộc tấn công bạo lực trên cùng một khu đất thiêng liêng, nơi Quốc Hội đang họp để xác nhận kết quả đại cử tri đoàn của cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.
Bằng cách triệu tập một đám đông bạo lực để phá vỡ quá trình chuyển giao quyền lực của tổng thống do Hiến Pháp quy định sau khi đã tuyên thệ bảo vệ điều tương tự, cựu Tổng thống Trump đã tự làm cho mình không đủ tư cách để giữ chức công vụ một lần nữa.
Ủy Ban 6/1 của Quốc Hội Hoa Kỳ đã hoàn tất cuộc điều tra sau gần hai năm về cuộc bạo loạn và đã chuyển các hồ sơ và các bằng chứng rõ ràng qua Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ. Sắc xuất Trump bị truy tố hầu như 100% như đã thấy trên thực tế vào ngày 2-8-2023.
Việc Trump tuyên bố ra tranh cử tổng thống vào 2024 không thay đổi tội phạm của cựu tổng thống, nhưng đã khiến Bộ Tư Pháp phải cử một cố vấn đặc biệt (special counsel) là ông Jack Smith, một cựu công tố viên kinh nghiệm. Cố vấn đặc biệt sẽ thay thế Bộ Trưởng Merrick Garland giám sát việc điều tra hình sự liên quan đến cuộc bạo loạn 6/1 và cả việc Trump ăn cắp hồ sơ mật quốc gia. Quyết định này cần thiết ít nhất về mặt hình thức, để giữ cho cuộc điều tra có tính cách độc lập trong cuộc tranh cử 2024 có thể có giữa hai ứng cử viên tổng thống Joe Biden và Donald Trump.
Cựu Tổng Thống Trump cũng đã bị truy tố hình sự về việc Trump mang hồ sơ quốc gia mật bất hợp pháp về tư dinh Mar-a-Lago. Biến cố này đã được báo chí tường thuật đầy đủ. Trong vụ này Trump không những đã cản trở công lý (ngăn cản cuộc điều tra của FBI) mà còn vi phạm luật Gián Điệp. Điều này cũng không cho phép Trump tái tranh cử tổng thống. Trump từng kêu gọi Nga can thiệp vào cuộc bầu cử 2016 của Mỹ và ép buộc Ukraine điều tra đối thủ trong cuộc bầu cử 2020 để đổi lấy viện trợ Hoa Kỳ.
Ông William Barr, cựu Bộ Trưởng Tư Pháp dưới thời Donald Trump, trong cuộc phỏng vấn của PBS vào ngày 18-11-2022, đã nói rằng Bộ Tư Pháp đã có đủ bằng chứng để truy tố cựu Tổng Thống Trump. Theo ông Barr, tổng thống phải bị truy tố nếu phạm tội ác (crime), đặc biệt là tội ác nghiêm trọng (serious crime). Ăn cắp tài liệu mật quốc gia, lừa bịp chính quyền, cất dấu tài liệu ngay cả sau khi nhận được trát tòa là một tội nặng.
Jesse Benton, một thành viên cao cấp của Đảng Cộng Hòa, một người thân cận với Trump, từng làm phụ tá cho TNS Mitch McConnell và TNS Rand Paul, đã nhận $100,000 tiền của một người Nga, bỏ túi $75,000 và chuyển $25,000 vào quỹ tranh cử 2016 của Trump. Vào 17-11-2022, Benton đã bị tòa án buộc tội nhận tiền đóng góp chính trị từ nước ngoài và có thể lãnh án 20 năm tù.
TRUMP ĐÃ ĐÁNH MẤT SỰ ỦNG HỘ CỦA ĐẢNG CỘNG HÒA VÀ CỬ TRI
Cho dù Trump được phép ra tranh cử vào 2024 chăng nữa, việc Trump thất cử hầu như không thể tránh được vì nhiều cố vấn thân cận và nhân vật từng tài trợ lớn cho Trump đã công khai tuyên bố không ủng hộ Trump ra tranh cử tổng thống vào 2024. Trong số đó phải kể đến Tổng Giám Đốc Blackstone Steve Schwarzman, tỉ phú Ken Griffin, tỉ phú và chủ tịch World Jewish Congress Ronald Lauder, Chủ Tịch Sabin Metal Corporation Andy Sabin.
Tỉ phú Robert Mercer và con gái là Rebekah Mercer từng ở trong nhóm tài trợ lớn cho Trump giúp hàng triệu đồng vào cuộc tranh cử 2016. Theo hồ sơ của Federal Election Commission, họ đã cắt giảm số tiền đóng góp cho Trump kể từ đó đến nay và không có dự định tài trợ cho cuộc tranh cử 2024 của cựu tổng thống.
Tỉ phú Ken Griffin, người đóng góp cho Cộng Hòa nhiều thứ hai trong cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua nói rằng ông sẽ hỗ trợ DeSantis hơn là Donald Trump, một người đã ba lần thất bại. Griffin đã đóng góp cho ủy ban chính trị liên hệ với DeSantis $5 triệu vào năm vừa qua.
Vì bị nhiều nhân vật tài trợ lớn bỏ rơi, mặt khác lại phải chi phí lớn vào vô số những vụ kiện tụng lớn nhỏ, cựu Tổng Thống Trump đang gặp khó khăn về tài chánh.
Theo tường thuật của báo chí, Rupert Murdoch đã cảnh báo Trump rằng ông và hệ thống truyền thông cánh hữu của ông sẽ không ủng hộ việc Trump tái tranh cử lần thứ ba. Gần đây bất ngờ mạng lưới truyền thông của Murdock gồm cả Fox News, Wall Street Journal, và New York Post đều đồng loạt tấn công Trump, gọi cựu tổng thống là kẻ thua cuộc và là kẻ đã đẩy Đảng Cộng Hòa vào đại bại chính trị này qua đại bại chính trị khác. Lachlan Murdock, người con trai cả của Rupert Murdoch, hiện là đồng chủ tịch News Corp và điều hành công ty mẹ của Fox News, đã tuyên bố rằng nhóm của ông sẽ ủng hộ DeSantis, nếu ông này ra ứng cử vào cuộc bầu cử sắp tới. DeSantis được xem như là một phiên bản đã được tẩy trùng của Trump (sanitized version of Donald Trump.) New York Post gọi DeSantis là “DeFuture.” Fox News gọi ông là “lãnh đạo mới của Đảng Cộng Hòa.”
Cựu Ngoại Trưởng Mike Pompeo mới gửi một lời nhắn qua Tweet vào ngày 18-11-2022 rằng “Chúng ta được bảo rằng chúng ta sẽ mệt mỏi vì thắng. Nhưng tôi mệt mỏi vì thua. Và hầu hết những thành viên Cộng Hòa cũng như vậy.”
Nhiều nhà lãnh đạo Cộng Hòa đã công khai buộc tội Trump làm Đảng Cộng Hòa thất bại trong ba cuộc bầu cử liên tiếp 2018, 2020 và 2022. Thủ lãnh thiểu số Hạ Viện Kevin McCarthy (Cộng Hòa, California) từng từ chối ủng hộ Trump tái tranh cử. McCarthy là dân biểu đầu tiên ủng hộ Trump vào 2016 và cũng là người công khai bênh vực Trump sau cuộc bạo loạn 6/1. Cựu Phó Tổng Thống Mike Pence nói Đảng Cộng Hòa cần một nhân vật lãnh đạo mới sau sự thất bại của những ứng cử viên được Trump hậu thuẫn trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Sự ủng hộ Trump tại Thượng Viện cũng đã suy yếu thê thảm. TNS Mitch McConnell (Cộng Hòa, Kentucky) đánh bại TNS Rick Scott (Cộng Hòa, Florida) và tiếp tục làm lãnh tụ thiểu số tại Thượng Viện. Nỗ lực của Trump nhắm hỗ trợ Scott để thay thế McConnell chỉ lôi cuốn được 10 phiếu, đã thất bại.
Dường như không có một nhân vật dân cử nổi tiếng nào có mặt tại cuộc tập họp ở Mar-a-Lago vào ngày 16-11-2022 vừa qua khi Trump tuyên bố tái tranh cử vào 2024. Ngay cả bà Ronna McDaniel, chủ tịch Đảng Cộng Hòa cũng không hiện diện. Nhiều kẻ từng tôn thờ Trump như Majorie Taylor Green (Georgia), Matt Gaetz (Florida) hay Jim Jordan (Ohio) viện cớ thời tiết xấu không tham dự.
Ivanka Trump và Donald Trump Jr. đã không có mặt tại Mar-a-Lago khi Donald Trump tuyên bố tái tranh cử. Ivanka nói rằng lúc này bà muốn ưu tiên cho các con và đời sống riêng tư, không có kế hoạch tham dự vào chính trị. Còn Donald Trump Jr. giúp cha điều hành Trump Organization. Cho đến nay, chưa biết dự tính của Eric Trump và Jared Kushner như thế nào trong hai năm tới.
Bà Mary Trump, cháu của Donald Trump, trong cuộc phỏng vấn của MSNBC vào ngày 13-11-2022 , nói rằng Donald Trump là một người nguy hiểm nhất nước Mỹ. Ông ta sợ bị ra rìa vì sau cuộc bầu cử giữa kỳ Đảng Cộng Hòa muốn tách Trump qua một bên để tiến tới. Bà Mary Trump cảnh báo rằng nếu cảm thấy thất bại, Trump sẽ thiêu dụi mọi thứ.
Quan trọng hơn cả là nhận định của 240 triệu cử tri Hoa Kỳ. Sau gần tám năm, đa số cử tri bình thường theo rõi thời sự ngày càng biết rõ bản chất, tâm địa, thủ đoạn, khả năng của Donald Trump. Đặc biệt, Trump và MAGA Cộng Hòa theo đuổi chủ nghĩa phát xít dân tộc da trắng (White Christian Nationalism). Trump và MAGA Cộng Hòa đã tuyên bố sẽ cắt viện trợ cho Ukraine, bắt tay với Putin, rút Hoa Kỳ ra khỏi khối NATO. Trump và MAGA Cộng Hòa là mối đe dọa lớn lao cho nền dân chủ Hoa Kỳ và thế giới. Do đó số người ủng hộ Trump sẽ ngày càng ít đi. Nhiều cử tri Cộng Hòa chuyển qua ủng hộ Thống Đốc Florida Ron DeSantis. Trump sẽ không thể thắng nổi vào năm 2024 dù nhờ một phép lạ được ra tranh cử.
TRUMP BỊ TRUY TỐ VỀ VỤ PHẢN LOẠN 6/1 VÀ ÂM MƯU LẬT NGƯỢC CUỘC BẦU CỬ 2020 Ở GEORGIA LÀ NHỮNG LÝ DO VỮNG CHẮC ĐỂ ÁP DỤNG TU CHÁNH ÁN 14.
Khi Trump phải đối mặt với bản cáo trạng hình sự thứ tư - vì nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 ở Georgia - ý tưởng áp dụng Tu Chánh Án 14 đang thu hút được sự chú ý.
Đầu tháng này, một cặp học giả pháp lý bảo thủ liên kết với Hiệp hội Liên bang – William Baude của Đại học Chicago và Michael Stokes Paulsen của Đại học St. Thomas – đã tán thành lý thuyết này trên tờ New York Times. Hai học giả này lập luận rằng Điều 3 của Tu Chánh Án 14 là “tự thi hành án” (self-executing), nghĩa là không cần phải có bất kỳ hình thức kết án hình sự nào hoặc hành động của một cơ quan lập pháp để làm cho nó có hiệu lực. Điều đó có nghĩa là, giả dụ công tố viên đặc biệt Jack Smith chưa buộc tội Trump về các tội liên quan đến nổi dậy, các quan chức vẫn có thể viện dẫn Tu chính án thứ 14 làm lý do để loại ông ta ra khỏi lá phiếu.
Một bài báo gần đây trên Atlantic đã bổ sung thêm hai tiếng nói nữa: Laurence Tribe, một học giả hiến pháp cấp tiến tại Trường Luật Harvard, và thẩm phán bảo thủ đã nghỉ hưu J. Michael Luttig đều ủng hộ quan điểm rằng Hiến Pháp ngăn cấm Trump trở lại Nhà trắng.
Tu Chánh Án 14 thậm chí còn được đề cập tới trong cuộc tranh luận Cộng Hòa đầu tiên trong tuần này, khi cựu Thống Đốc Arkansas Asa Hutchinson nói rằng ông sẽ không “ủng hộ ai đã bị kết án trọng tội hoặc người bị loại theo Hiến Pháp của chúng ta”. Chris Christie, cựu Thống Đốc New Jersey, cũng có một lập trường tương tự. Hai ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hòa này ở một vị thế thích hợp để kiện Trump, một ứng cử viên khác, ra tòa vì cùng dành số cử tri tương tự.
Trên thực tế, bất cứ cử tri nào hợp lệ cư ngụ trong khu vực có thẩm quyền cũng có thể đưa Trump ra tòa để khởi động tiến trình pháp lý. Thật vậy, trong tuần vừa qua, Lawrence Caplan, một luật sư ở miền nam Florida, đã nộp đơn kiện cựu Tổng Thống Trump tại một tòa án liên bang, viện chứng Điều III của Tu Chánh Án 14.
Trả lời một cuộc phỏng vấn của báo The Hill, ông Caplan nói rằng “Một người nào đó phải dẫn đầu. Đây là một kẻ đáng sợ, đáng sợ và nếu ông ta là tổng thống, tôi nghĩ tất cả chúng ta sẽ trên đường đi tới chủ nghĩa phát xít. Không có luật nào nói rằng chúng ta phải duy trì chế độ dân chủ mãi mãi. Luật là luật. Chúng ta sẽ xem liệu các thẩm phán có đủ can đảm để tuân theo luật pháp hay không.”
DƯ LUẬN CỬ TRI GẦN ĐÂY BẤT LỢI CHO CỰU TỔNG THỐNG TRUMP.
Trong cuộc thăm dò của Quinnipiac, 54% cử tri đã ghi danh đi bầu cho biết ông Trump nên bị truy tố vì cố gắng lật ngược cuộc bầu cử năm 2020. Bảy trong số 10 cử tri nói rằng bất kỳ ai bị kết án trọng tội sẽ không còn tư cách làm tổng thống nữa.
Một nửa dân Mỹ, nhưng chỉ có 20% đảng viên Cộng Hòa, nói rằng ông Trump nên đình chỉ chiến dịch tranh cử tổng thống của mình, theo báo cáo Cuộc thăm dò của ABC News/Ipsos.
Khi được ABC hỏi cụ thể về vụ Georgia, 63% cho biết các cáo buộc hình sự mới nhất đối với ông Trump là “nghiêm trọng”. Khoảng một nửa người Mỹ cho rằng việc ông Trump can thiệp bầu cử ở Georgia là bất hợp pháp, theo thăm dò của AP/NORC.
Trong cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào hai ngày vào đầu tháng 8, 2023, 45% số người được hỏi thuộc Đảng Cộng Hòa nói rằng họ sẽ không bỏ phiếu cho ông Trump nếu ông bị kết án, trong khi hơn 35% nói rằng họ vẫn sẽ bỏ phiếu cho Trump. Số còn lại nói không biết.
Ít nhất 52% đảng viên Cộng Hòa cho biết họ sẽ không bỏ phiếu cho ông Trump nếu ông "đang ngồi tù" so với 28% nói rằng họ sẽ bỏ phiếu.
THAM KHẢO
(1) Noah Bookbinder, “Legal complaint: CREW to pursue disqualification if Trump runs.” November 3, 2022.
(2) Shawna Chen, “GOP operative convicted in a scheme to funnel Russian money into Trump campaign.” Axios, November 17, 2022.
(3) Karl Evers-Hilldtrom, “Trump faces potential fundraising problem as megadonors jump ship.” The Hill, November 19, 2022.
(4) Ella Lee, “Florida lawyer files challenge to disqualify Trump from 2024 race citing 14th Amendment,” The Hill, August 25, 2023.
(5) Adam Liptak, “Conservative Case Emerges to Disqualify Trump for Role on Jan. 6,” New York Times, August 10, 2023.
(6) J. Michael Luttig and Laurence H. Tribe, “The Constitution Prohibits Trump From Ever Being President Again,” The Atlantic, August 19, 2023.
(7) John Santucci, Adam Carlson, “Ivanka Trump doesn’t plan to be involved with dad’s 2024 campaign.” ABC News, November 15, 2022.
(8) Michael Scherer et al.” Trump’s early 2024 launch fails to rally GOP around him.” The Washington Post, November 18, 2022.
(9) Brian Schwartz, “GOP megadonor Mercer family has no plan to boost Trump’s 2024 campaign as former president loses more allies.” CNBC, November 18, 2022.
(10) Herb Scribner, “William Barr says it’s ‘increasingly more likely’ DOJ indicts Trump.” AXIOS, November 19, 2022.
(11) Mark Sweney, “Murdoch tells Trump he will not back fresh White House bid – report.” The Guardian, November 15, 2022.
(12) Joshua Zeit, “Legal Scholars Say the 14th Amendment Bars Trump From Office,” Politico, August 25, 2023.
Gửi ý kiến của bạn
