Hôm nay,  

Những Gì Xảy Ra Trong Não Khi Bị Trầm Cảm Vẫn Là Một Bí Ẩn

02/06/202300:00:00(Xem: 1974)

tram cam

Bịnh trầm cảm được cho là vì thiếu chất Serotoni, nhưng một số bác sĩ không tin vào điều đó. (Nguồn:Unplash)

  
Trầm cảm là một trong những căn bệnh lớn của thời đại. Hơn một phần ba phụ nữ và gần một phần tư đàn ông ở Thụy Điển bị trầm cảm vào một thời điểm nào đó trong đời. Đối với một số người, thì một sự kiện căng thẳng tâm lý nào đó gây ra trầm cảm, ở những người khác, bệnh dường như bùng phát một cách tự nhiên và với một số ít là do tác dụng phụ của thuốc.
 
Nhưng những gì xảy ra trong não vẫn còn là một bí ẩn. Trong những năm 1960, một giả thuyết cho rằng trầm cảm là do sự mất cân bằng hóa học trong não bởi thiếu hụt chất kích thích tố (hoóc-môn) serotonin. Chất hoóc-môn này truyền tín hiệu serotonin cần thiết cho một số tế bào thần kinh trong não để có thể giao tiếp với nhau.
 
Một số người phê bình thường nói rằng ngành công nghiệp dược phẩm đã tạo ra giả thuyết serotonin để bán thuốc. Nhưng các nhà nghiên cứu Thụy Sĩ đã vô tình tìm thấy một phân tử được chứng minh là có tác dụng chống trầm cảm, và sau đó các nhà nghiên cứu Mỹ đã phát hiện ra rằng chính phân tử đó đã ảnh hưởng đến chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine.
 
Nhà nghiên cứu người Thụy Điển và người đoạt giải Nobel Arvid Carlsson cuối cùng đã phát hiện ra rằng cùng một phân tử đã làm tăng mức độ của chất truyền tín hiệu serotonin, chất này cũng có tác dụng đối với chứng trầm cảm.
 
Vào thời điểm đó, không có nhiều thông tin về chức năng của các chất hoóc-môn truyền tín hiệu trong não. Nhưng các nhà nghiên cứu lúc đó đồng kết luận rằng trầm cảm có thể do thiếu hụt serotonin. Nghiên cứu của Arvid Carlsson, được thực hiện với sự hợp tác của công ty dược phẩm Hässle (thuộc sở hữu của Astra, sau này trở thành AstraZeneca), đã dẫn đến loại thuốc SSRI đầu tiên. SSRI, là tên viết tắt của chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (Serotonin Selective Reuptake Inhibitor). Có hơn mười tỷ tế bào thần kinh trong não. Tín hiệu giữa các tế bào được gửi đi bằng chất dẫn truyền thần kinh (ví dụ: serotonin). Khi bị trầm cảm, thì nhiều phần do mức độ của các chất này có thể bị ảnh hưởng, nhưng theo cách nào thì vẫn còn là những tranh cãi.
 
Nhưng theo thời gian, các nhà khoa học hiểu rằng trầm cảm là một căn bệnh phức tạp, trong đó việc thiếu serotonin chỉ là một trong số những nguyên nhân khả dĩ. Trong số nhiều nghiên cứu, người ta cho rằng serotonin có liên quan đến căn bệnh này, nhưng không rõ bằng cách nào. Ngày nay, một số người tin rằng hoạt động serotonin quá cao chứ không phải quá thấp và các chất truyền tín hiệu khác cũng đóng một vai trò quan trọng.
 
Hai trong số ba người mắc bịnh vẫn được hỗ trợ bởi các chế phẩm SSRI.  Cũng có một số loại thuốc khác có tác dụng đối với một loại bệnh nào đó tuy vẫn không thực sự biết liệu chúng có chữa được hay không. Chẳng hạn như thuốc hạ huyết áp. Người ta vẫn không hiểu được tại sao áp suất trong các mạch máu lại tăng lên, nhưng vẫn có thể hạ áp huyết xuống với sự trợ giúp của nhiều chất có cơ chế hoạt động hoàn toàn khác nhau.
 
Ngày nay, rất nhiều nghiên cứu đang được thực hiện trong các phương pháp điều trị khác. Chẳng hạn như các nhà nghiên cứu xem xét các chất dẫn tín hiệu như glutamate và norepinephrine, hoặc gần đây nhất là hoạt động của chất trong thuốc gây mê ketamine. Nhiều người trầm cảm cũng có dấu hiệu viêm mức độ thấp, nhưng không chắc liệu viêm có phải là nguyên nhân gây trầm cảm hay ngược lại hay không.
 
Thuốc SSRI là một phương pháp điều trị an toàn, mà theo nghiên cứu đã được chứng minh là có hiệu quả hơn giả dược đối với một căn bệnh có thể đe dọa đến tính mạng. Tuy vậy vẫn có những nhà phê bình xử dụng những vấn đề quanh chất serotonin để chỉ trích việc chữa trị bằng loại thuốc này.  Dù sao thì nghiên cứu của Thụy Điển đã cho thấy rằng SSRI có thể làm giảm nguy cơ tự tử. Vì vậy, mặc dù những gì xảy ra trong não khi bị trầm cảm vẫn còn là một bí ẩn, chúng ta vẫn không biết chắc thuốc trầm cảm SSRI hoạt động như thế nào, nhưng chúng dường như vẫn có tác dụng.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tập thể dục thường được nói đến như một yếu tố quan trọng giữ đầu óc tỉnh táo, nhưng có nhiều nghiên cứu cho thấy sự khác biệt và lắm lúc còn có thể có những hiệu quả ngược lại nữa. Một nghiên cứu mới đã tóm tắt tác động của việc rèn luyện thể chất đối với sức khỏe trí óc, trong đó bao gồm trí nhớ, sự chú ý, khả năng ra quyết định và tốc độ giải quyết thông tin của não. Theo kết quả rõ ràng của các nhà nghiên cứu, các hoạt động rèn luyện và tập thể dục nhằm mục đích cải thiện thể lực và hấp thụ oxy chỉ có tác dụng thấp đối với khả năng nhận thức. Ngược lại, tập yoga có tác động tích cực đến sức khỏe trí óc và có nhiều khả năng dẫn đến sự thay đổi rõ rệt về chức năng nhận thức.
Một loạt các biến thể mới của Omicron đang khiến số ca nhiễm COVID-19 gia tăng và số trường hợp bị bệnh nặng cũng nhiều hơn. Trong tuần cuối cùng của tháng 8, đã có hơn 650 người chết vì COVID-19, tăng 10% so với tuần trước đó, và có 17,000 trường hợp mới phải vào bệnh viện.
“Tim đập liên hồi.” “Bồn chồn trong dạ.” “Tim muốn rớt ra ngoài.” “Nẫu ruột.” Đây là những cụm từ được nhiều người sử dụng để mô tả nỗi sợ hãi và lo âu. Thường thì chúng ta có thể cảm thấy được những cảm giác lo lắng, sợ hãi ở lồng ngực hoặc trong bụng chứ không phải ở não. Nhiều nền văn hóa có truyền thống gắn liền sự hèn nhát và dũng cảm với hình ảnh trái tim hoặc lòng dạ hơn là với bộ não.
Bệnh gan đang trở nên phổ biến hơn ở các nước phương Tây. Tại Thụy Điển, ước tính có khoảng một triệu người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ, đúng như tên gọi có nghĩa là gan tích tụ mỡ, không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Vì vậy, hầu hết người bịnh không biết rằng họ có chất béo tích tụ, mà ở một số người cuối cùng có thể phát triển thành xơ gan và ung thư gan. Một nghiên cứu ở Thụy Điển cho thấy số người mắc bịnh gan nhiễm mỡ ngày càng gia tăng.
Nhà sinh lý học vĩ đại người Pháp Claude Bernard đã phát triển khái niệm về nội môi (le milieu intérieur, tiếng Anh là the internal environment, tạm hiểu là môi trường bên trong cơ thể): môi trường chất lỏng được điều tiết tinh tế bao quanh các tế bào, chảy qua các động mạch và tĩnh mạch, thấm vào tất cả các cơ và dây thần kinh, cơ quan và xương trong cơ thể chúng ta. Hai trái thận phải làm khá nhiều việc để duy trì trạng thái cân bằng cho môi trường chất lỏng này, hay còn gọi là “cân bằng nội môi” (homeostasis). Chúng loại bỏ nhiều chất với nhiều kích thước khác nhau ra khỏi máu. Các chất này là phụ phẩm khi cơ thể tạo ra và đốt cháy năng lượng, và sẽ trở nên độc hại nếu tích tụ quá nhiều. (Gan thì trực tiếp loại bỏ các hóa chất khác ngay sau khi tiêu hóa, như rượu và ma túy, trong khi ruột, phổi và da thì thực hiện các chức năng bài tiết bổ sung.)
Thương hiệu số một trên thế giới, CheongKwanJang, hòa nhập với xu hướng Thực Phẩm Dược Tính toàn cầu, đã thông báo về sự hợp tác với chuỗi nhà hàng Kabuki của Nhóm Kaizen Dining. Sự hợp tác này, kết hợp truyền thống 120 năm và lợi ích sức khỏe của CheongKwanJang với ẩm thực Nhật Bản quen thuộc đối với người Mỹ, đã được tiết lộ tại một sự kiện diễn ra vào ngày 6 tháng 9 tại nhà hàng chính của Kabuki Huntington Beach. Tiến sĩ Lee Yun-beom, CEO của CheongKwanJang tại trụ sở Hoa Kỳ, đã tuyên bố: "Hồng Sâm Hàn Quốc, được biết đến khoa học với tên gọi Panax Ginseng C.A. Meyer, khác biệt với các loại sâm được tìm thấy tại Hoa Kỳ hoặc các khu vực khác; Nó đã được xác minh khoa học thông qua hơn 450 nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng ở các quốc gia như Hoa Kỳ, Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ."
Năm ngoái, các bác sĩ tại một bệnh viện ở Canberra đã sốc tới lặng người khi gắp một con giun sống ra khỏi não một phụ nữ. Trước đó, nữ bệnh nhân này phải vào bệnh viện với các triệu chứng như bị đau dạ dày, ho khan, đổ mồ hôi đêm trong hàng tháng trời, sau đó thì bà bị trầm cảm và hay quên. Bệnh nhân đã được chỉ định đi scan não.
Người ta thường nói rằng tất cả chúng ta rồi sẽ trở nên mất trí nhớ - trừ khi chết vì ung thư hoặc bệnh tim mạch. Tất nhiên, có những người chết vì các bệnh khác, tai nạn hoặc tự tử. Nhưng chính chứng mất trí nhớ, ung thư và bệnh tim mạch lại chiếm ưu thế trong danh sách về nguyên nhân tử vong. Tuy nhiên, việc điều trị bệnh tim mạch đã tiến bộ và tỷ lệ sống sót hiện nay cao hơn nhiều. Ung thư đã từ một bản án tử hình trở thành một căn bệnh có thể điều trị được - mặc dù vẫn có những biến thể mà tỷ lệ tử vong gần một trăm phần trăm.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Lund, Thụy điển đã tìm ra một phương pháp để có thể phát hiện sớm các bệnh nghiêm trọng trong não, chẳng hạn như bệnh Parkinson, bằng cách thử dịch tủy sống sau lưng. Và họ cho biết rằng dấu hiệu ban đầu của bệnh là giảm khứu giác, tin từ Đài truyền hình Thụy điển. Tại Phòng khám Trí nhớ ở thành phố Malmö, Thụy điển, các bác sĩ lấy dịch tủy sống từ những người tình nguyện tham gia nghiên cứu bằng một cây kim vào giữa hai đốt ở cột sống, qua thử nghiệm đó các nhà nghiên cứu biết người đó có khả năng mang chứng bịnh thể Lewy* không? Các chứng bịnh thể Lewy là thuật ngữ chung cho bệnh Parkinson và chứng mất trí nhớ thể Lewy, hay còn gọi là sa sút trí tuệ Lewy.
Theo tờ Smithsonianmag, trong một cuộc phẫu thuật thử nghiệm đột phá, các khoa học gia đã điều trị cho bốn bệnh nhân bị thương nặng ở một mắt bằng cách cấy ghép tế bào gốc từ mắt còn lại. Ula Jurkunas, bác sĩ nhãn khoa tại Massachusetts Eye and Ear và là tác giả đầu tiên của nghiên cứu mới, cho biết: “Báo cáo từng trường hợp cụ thể về bốn bệnh nhân cho thấy một số thông số đã có sự cải thiện, đồng thời cơn đau cũng như các triệu chứng khó chịu đều có giảm bớt.”
CTA BACK TO SCHOOL BANNER
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.