
Khi nỗi lo trước các mối đe dọa từ Trung Quốc ngày càng lớn, vào ngày 27 tháng 12 năm 2022, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã tung ra kế hoạch tăng thời gian nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với nam giới sinh sau năm 2005, từ bốn tháng lên thành một năm. Đây là kế hoạch mới nhất trong hàng loạt các động thái gần đây, nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của đảo quốc này.
Việc tăng thêm thời gian tham gia nghĩa vụ quân sự, dự kiến sẽ có hiệu lực vào năm 2024, là một phần trong “kế hoạch tái tổ chức lực lượng” mới của Đài Loan, bao gồm cả việc tăng cường nhân sự trừ bị. Theo dữ liệu từ báo cáo Cân Bằng Quân Sự 2022 của Viện Quốc Tế Nghiên Cứu Chiến Lược (International Institute for Strategic Studies – IISS), đảo quốc này hiện có 169,000 quân nhân tại ngũ cùng với khoảng 1,66 triệu quân trừ bị.
Chính quyền Đài Loan cũng đã tăng cường ngân sách quốc phòng năm 2023 lên hơn 500 tỷ đô la Đài Loan (19 tỷ MK), tăng gần 15% so với mức phân bổ năm 2022, để tăng cường các hệ thống chiến đấu trên không và hải quân.
Theo Kitsch Liao, phụ tá giám đốc Global China Hub của Atlantic Council, vẫn còn phải chờ xem liệu những thay đổi này có thể góp phần ngăn chặn nguy cơ xảy ra một cuộc xâm lược từ Trung Quốc trong thời gian trước mắt hay không. Dù lực lượng vũ trang của Trung Quốc với 2 triệu người chắc chắn là vượt trội hơn so với Đài Loan, nhưng mối đe dọa về một cuộc giao tranh ‘hao binh tổn tướng’ có thể sẽ khiến Bắc Kinh muốn theo đuổi các chiến lược phi quân sự để ép Đài Loan về dưới sự kiểm soát của mình. Liao nhận định: “Tình hình mọi chuyện hiện nay cực kỳ phức tạp.”
Để có được cái nhìn sơ lược, dưới đây là bảng phân tích so sánh lực lượng vũ trang của Đài Loan và Trung Quốc với một số đối tác trong khu vực và toàn cầu. Các số liệu được dựa trên báo cáo của IISS năm 2022. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những con số thôi không thể vẽ ra được bức tranh toàn cảnh, minh chứng rõ ràng nhất có thể lấy thí dụ từ cuộc chiến Nga-Ukraine hiện nay: dù lực lượng phòng thủ của Ukraine tương đối yếu thế hơn, nhưng họ vẫn có thể khiến cho Nga lâm vào cảnh chật vật.
Đài Loan
Quân nhân tại ngũ: 169,000
Quân trừ bị: khoảng 1,660,000
Máy bay chiến đấu: 474
Ngân sách quốc phòng gần đây nhất: 19 tỷ MK (2023)
Trung Quốc
Quân nhân tại ngũ: 2,035,000
Quân trừ bị: khoảng 510,000
Máy bay chiến đấu: 2,921
Ngân sách quốc phòng: 230 tỷ MK (2022)
Được coi là mối đe dọa lớn nhất đối với Đài Loan, Quân Giải Phóng Nhân Dân (PLA) của Trung Quốc đã trải qua một cuộc tái cấu trúc lớn vào năm 2015 và đang hướng tới các mục tiêu hiện đại hóa mà họ đặt ra cho năm 2035. Theo đạo luật năm 1984, nam giới Trung Quốc trên 18 tuổi phải ghi danh chương trình nghĩa vụ quân sự 2 năm, nhưng tính bắt buộc của nghĩa vụ quân sự chưa bao giờ được thực thi bởi tinh thần tình nguyện của họ rất cao.
Hoa Kỳ
Quân nhân tại ngũ: 1,395,350
Quân trừ bị: 843,450
Máy bay chiến đấu: 3,757
Ngân sách quốc phòng: 858 tỷ MK (2023)
Là đồng minh của Đài Loan, quân đội Hoa Kỳ đã phân bổ ngân sách quốc phòng kỷ lục cho năm 2023, bao gồm 10 tỷ đô la để tài trợ vũ khí dành riêng cho Đài Bắc, hành động chưa từng có này là cái gai đối với Bắc Kinh.
Dù tất cả nam giới ở Hoa Kỳ trong độ tuổi 18-25 phải ghi danh với Sở Tuyển Binh theo một đạo luật từ Quốc Hội, các lực lượng vũ trang của Hoa Kỳ đã hoàn toàn dựa trên tinh thần tự nguyện kể từ năm 1973.
Nga
Quân nhân tại ngũ: 900,000
Quân trừ bị: 2,000,000
Máy bay chiến đấu: 1,391
Ngân sách quốc phòng: hơn 80 tỷ MK (2023)
Nam giới Nga trong độ tuổi 18-27 phải ghi danh tham gia nghĩa vụ quân sự hai lần một năm: lúc nào cũng có khoảng 1,2 triệu người sẵn sàng và chỉ một nửa được gọi nhập ngũ. Tuy nhiên, bị lôi kéo vào cuộc xâm lược Ukraine, lực lượng quân nhân của Nga đang bị căng thẳng, và dự thảo mới nhất để tăng số lượng quân nhân được cho là đã tuyển nhiều tân binh không phù hợp. Nga cũng là một đối tác chiến lược của Trung Quốc, hai nước đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự chung vào tháng 12 vừa qua.
Úc Châu
Quân nhân tại ngũ: 59,600
Quân trừ bị: 29,750
Máy bay chiến đấu: 124
Ngân sách quốc phòng: 38.3 tỷ MK (tháng 10 năm 2022 đến tháng 6 năm 2023)
Lực Lượng Phòng Vệ Úc Châu (Australian Defense Forces) đã cải thiện khả năng tác chiến đổ bộ (amphibious warfare) vào năm 2022. Trong năm 2021, Liên minh Úc Châu, Hoa Kỳ và Anh cũng được coi là lời đáp trả trước mối đe dọa quốc phòng của Trung Quốc ngày càng tăng.
Nhật Bản
Quân nhân tại ngũ: 247,150
Quân trừ bị: 55,900
Máy bay chiến đấu: 587
Ngân sách quốc phòng: 51.4 tỷ MK (tháng 4 năm 2023 – tháng 3 năm 2024)
Nằm ở vị trí ‘kề cận’ Đài Loan, Nhật Bản sẽ chễm chệ ngay ‘mặt tiền’ chiến tuyến nếu xảy ra bất kỳ cuộc xung đột nào liên quan đến Đài Bắc. Hoa Kỳ và Nhật Bản được cho là đã lên sẵn kế hoạch phòng khi có điều bất trắc xảy ra với Đài Loan.
Hàn Quốc
Quân nhân tại ngũ: 555,000
Quân trù bị: 3,100,000
Máy bay chiến đấu: 617
Ngân sách quốc phòng: 44.8 tỷ MK (2023)
Khi căng thẳng ở bán đảo Triều Tiên ngày càng tăng cao, quân đội Hàn Quốc gần đây cũng đã ‘sắm sửa’ vài thứ, chẳng hạn như máy bay phản lực tàng hình và hỏa tiễn. Tất cả nam giới Hàn Quốc trong độ tuổi 18-35 đều phải nhập ngũ trong 18 tháng. Trốn tránh nghĩa vụ quân sự ở Hàn Quốc không chỉ là bất hợp pháp mà còn bị lên án, chỉ trích rất dữ dội.
Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “Taiwan Is Extending Conscription. Here’s How Its Military Compares to Other Countries” của Chad de Guzman, được đăng trên trang Time.com.