WASHINGTON – Một người đàn ông Libya bị buộc tội chế tạo quả bom làm nổ tung chuyến bay Pan Am 103 trên bầu trời Lockerbie ở Scotland năm 1988, giết chết 270 người. Người này hiện đang bị giam giữ tại Hoa Kỳ, theo Reuters đưa tin ngày Chủ Nhật, 11 tháng 12 năm 2022.
Abu Agila Mohammad Mas'ud Kheir Al-Marimi bị bắt giam khoảng hai năm sau khi cựu Bộ Trưởng Tư Pháp Hoa Kỳ Bill Barr lần đầu tiên tuyên bố Hoa Kỳ đệ đơn kiện ông ta.
Một phát ngôn viên của Bộ Tư Pháp đã xác nhận rằng Hoa Kỳ có quyền giám sát can phạm. Mas'ud dự kiến sẽ ra hầu tòa lần đầu tại một tòa án liên bang ở Washington.
Thông tin chi tiết về thời gian của phiên điều trần sẽ được công bố, phát ngôn viên cho biết thêm.
Các tài liệu của tòa án mô tả Mas'ud là một chuyên gia chế tạo bom, đã gia nhập cơ quan tình báo External Security Organization của Libya vào những năm 1970 và tham gia một số hoạt động bên ngoài Libya, đạt cấp bậc đại tá. Một nguồn tin quân sự ở thành phố Misrata của Libya cho biết Mas'ud đã được đưa đến từ sân bay ở đó.
Gia đình của những nạn nhân thiệt mạng trong vụ đánh bom Lockerbie đã được thông báo rằng can phạm đang bị Hoa Kỳ giam giữ, phát ngôn viên của Crown Office and Procurator Fiscal Service (COPFS) cho biết hôm Chủ Nhật, 11 tháng 12.
Quả bom trên chiếc Boeing 747, bay từ London đến Thành phố New York, đã giết chết tất cả 259 người trên máy bay cùng với 11 người trên mặt đất. Đây là vụ tấn công đẫm máu nhất từng xảy ra ở Anh. Hiện trường vụ án trải dài hơn 840 dặm vuông (2,175 km vuông).
Năm 1991, hai đặc vụ tình báo Libya khác bị buộc tội trong vụ đánh bom là Abdel Baset Ali al-Megrahi và Lamen Khalifa Fhimah.
Tại một phiên tòa ở Scotland trước khi diễn ra phiên tòa ở Camp Zeist, Hà Lan, Megrahi bị kết tội đánh bom và bị bỏ tù chung thân vào năm 2001. Sau đó, hắn được trả tự do vì mắc bệnh ung thư và qua đời tại nhà riêng ở Tripoli vào năm 2012.
Fhimah được tha bổng đối với mọi cáo buộc, nhưng các công tố viên Scotland vẫn khẳng định rằng Megrahi không hành động một mình.
Vào năm 2020, Hoa Kỳ đã công bố các cáo buộc hình sự đối với Mas'ud, kẻ chủ mưu thứ ba bị nghi ngờ, đồng thời cho biết thêm rằng hắn từng làm việc với vai trò là chuyên gia kỹ thuật chế tạo thiết bị nổ.
Vào thời điểm xảy ra vụ đánh bom, các điều tra viên Hoa Kỳ đã phát hiện ra bằng chứng cho thấy một trong những can phạm có thể có tên là “Abu Agela Masud,” nhưng không thể xác định được vị trí của hắn, theo tuyên bố của một đặc vụ FBI.
Nhiều thập niên sau, FBI đã có được một bản sao của cuộc phỏng vấn Mas'ud ngày 12 tháng 9 năm 2012 do một nhân viên thực thi pháp luật Libya thực hiện trong thời gian hắn bị giam giữ ở đó.
Trong cuộc phỏng vấn, Mas'ud “thừa nhận đã chế tạo quả bom đã tấn công chuyến bay Pan Am 103 và hợp tác với Megrahi và Fhimah để thực hiện âm mưu,” theo tuyên bố của đặc vụ FBI.
Mas'ud cũng khai rằng hắn có liên quan đến các âm mưu tương tự khác và cho biết vụ đánh bom là do lãnh đạo tình báo Libya ra lệnh.
Hắn cũng cho biết cựu lãnh đạo Libya Muammar Qadaffi, người bị quân khởi nghĩa giết chết hồi tháng 10 năm 2011, đã cảm ơn hắn và các thành viên khác trong đội vì đã tấn công thành công Hoa Kỳ.
Việc giao Mas'ud cho phương Tây xét xử đã thúc đẩy đấu đá nội bộ giữa các chính trị gia Libya. Quốc hội của nước này đang bị chia rẽ. Một số nhà lập pháp phía đông cáo buộc Thủ tướng Abdulhamd al-Dbeibah tuân theo mệnh lệnh của Washington dù không có hiệp ước dẫn độ.