Hai vụ kiện ở California thách thức một luật mới nhằm trừng phạt các bác sĩ truyền bá thông tin sai lệch về Covid-19 cho bệnh nhân, nêu bật những rào cản pháp lý mà các tiểu bang đang phải đối mặt khi tìm cách hạn chế thông tin sai lệch hoặc thông tin giả, đặc biệt là trên mạng trực tuyến. (Nguồn:pixabay.com)
CALIFORNIA – Khi Thống đốc Gavin Newsom đặt bút ký một dự luật trừng phạt các bác sĩ lan truyền thông tin sai lệch về vắc xin và phương pháp điều trị COVID-19 ở California, ông đã cam kết rằng nó sẽ chỉ áp dụng trong “những trường hợp nghiêm trọng” nhất về việc lừa dối bệnh nhân.
Nhưng có thể sẽ chẳng bao giờ có “trường hợp” nào như vậy.
Ngay trước khi có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1, dự luật đã phải đối mặt với hai thách thức pháp lý với tuyên bố đây là hành vi vi phạm hiến pháp đối với quyền tự do ngôn luận. Các nguyên đơn, bao gồm các bác sĩ, đã lên tiếng phản đối các khuyến nghị của chính phủ và chuyên gia trong thời kỳ đại dịch, cũng như các tổ chức hợp pháp từ cả hai phe chính trị.
Trong một bản tóm tắt đệ trình lên U.S. District Court for the Central District of California hồi tháng trước, Hannah Kieschnick, luật sư của chi nhánh Northern California của American Civil Liberties Union, viết rằng: “Hệ thống của chúng tôi chọn giả định rằng quyền phát ngôn được bảo vệ.”
Vụ kiện đó và một vụ kiện khác, được đệ trình vào tháng này tại Eastern District, California, đã trở thành một phần mở rộng của cuộc chiến văn hóa về đại dịch COVID-19, vốn vẫn đang gây chia rẽ sâu sắc tại Hoa Kỳ.
Hai vụ kiện cũng có thể là bài kiểm tra rộng hơn về các bước – nếu có – mà chính phủ có thể thực hiện để chống lại tai họa của thông tin sai lệch (misinformation) và tin giả (disinformation), trong trường hợp nó ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân và cộng đồng.
Luật của California được soạn ra với hy vọng tránh những vướng mắc trong Tu Chính Án Số 1. Theo luật này, việc lan truyền thông tin sai lệch hoặc gây hiểu lầm cho bệnh nhân được coi là “hành vi thiếu chuyên nghiệp,” phải bị trừng phạt bởi Hội Đồng Y Khoa của Tiểu bang California (Medical Board of California). Người vi phạm có thể bị phạt tiền, bị đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép hành nghề ở tiểu bang.
Hiệp Hội Y Tế California (California Medical Association) đại diện cho gần 50,000 bác sĩ trong tiểu bang, đã ủng hộ luật này, nhưng các bác sĩ liên quan đến hai vụ kiện cho rằng các điều khoản của luật vẫn còn mơ hồ và quá bừa bãi.
Họ cảnh báo rằng việc luật định nghĩa thông tin sai lệch thành những lời nói dối là vi phạm “sự đồng thuận khoa học đương đại” (contemporary scientific consensus) sẽ cản trở các bác sĩ tư vấn trung thực cho bệnh nhân về những ưu và nhược điểm của phương pháp điều trị và kinh nghiệm về Covid-19.
Các bang do Đảng Cộng Hòa kiểm soát đã đi theo hướng ngược lại. Texas đã thông qua luật cho phép công dân hoặc bộ trưởng tư pháp tiểu bang kiện các công ty truyền thông xã hội nếu họ xóa các bài đăng vì quan điểm chính trị. Những thách thức pháp lý đối với vấn đề này – và một vụ kiện khác ở Florida liên quan đến các ứng cử viên ra tranh cử – đã ‘đưa đẩy qua lại’ và có thể đưa thẳng đến Tối Cao Pháp Viện.
Các nguyên đơn ở California muốn xin lệnh cấm để ngăn chặn luật từ trước khi nó có hiệu lực, với lập luận rằng mục đích của luật là để dập tắt các quan điểm bất đồng.
Một trong số các nguyên đơn, Bác sĩ Tracy Hoeg, một bác sĩ và chuyên gia dịch tễ học làm việc ở Grass Valley, gần Sacramento, đã viết các nghiên cứu được bình duyệt kể từ khi đại dịch bắt đầu đặt ra câu hỏi về một số khía cạnh trong các chính sách của chính phủ, được áp dụng để ngăn chặn sự lây lan của COVID-19.
Những nghiên cứu đó, viết về hiệu quả của khẩu trang đối với học sinh và tác dụng phụ của vắc xin đối với nam thanh niên, đã khiến bà bị chỉ trích kịch liệt trên mạng xã hội. Một phần vì chúng nằm ngoài sự đồng thuận khoa học vào thời điểm lúc bấy giờ. Bà lưu ý rằng sự hiểu biết y học về coronavirus vẫn còn đang tiếp tục phát triển, và các bác sĩ nên sẵn sàng theo dõi các bằng chứng mới trong điều trị và phòng ngừa.
Bác sĩ Hoeg là một trong năm bác sĩ đã đệ đơn kiện. Bà cho biết: “Luật này sẽ gây ra tình trạng tự kiểm duyệt (self-censorship) và tự giữ im lặng (self-silencing) rộng rãi giữa các bác sĩ với bệnh nhân của họ, vì không rõ chúng tôi được nói cái gì và không được nói cái gì. Chúng tôi không có cách nào để biết liệu một số thông tin mới hoặc một số nghiên cứu mới được đưa ra có được California Medical Board Ok như một sự đồng thuận hay chưa.”
Các vụ kiện nêu bật những rào cản pháp lý mà các tiểu bang đang phải đối mặt khi tìm cách hạn chế thông tin sai lệch hoặc thông tin giả, đặc biệt là trên mạng trực tuyến. Trong khi các bang do Đảng Dân Chủ kiểm soát tìm cách buộc các công ty truyền thông xã hội phải làm nhiều hơn để ngăn chặn sự lan truyền của các thuyết âm mưu xung quanh đại dịch COVID-19, thì các bang do Đảng Cộng Hòa kiểm soát lại chuyển sang trừng phạt các công ty xóa bài viết hoặc tài khoản dựa trên quan điểm chính trị.
Những người ủng hộ luật lập luận rằng cần phải bảo vệ bệnh nhân khỏi những bác sĩ hay gây ra hoài nghi về vắc xin và quy định đeo khẩu trang hoặc khuyến khích sử dụng các loại thuốc như ivermectin và hydroxychloroquine. Các loại thuốc này chưa được chứng minh là có hiệu quả đối với coronavirus.
Dù vậy, các nhà lập pháp đã thu hẹp phạm vi của luật, chỉ còn bao gồm các cuộc trò chuyện trực tiếp với bệnh nhân. Các bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội, các bài viết về quan điểm hoặc các tuyên bố công khai khác mà các bác sĩ có thể đưa ra đều sẽ không nằm trong phạm vi của luật.
Theo American Medical Association, chính các thông tin sai lệch là nguyên nhân làm cho thiệt hại trong đại dịch thêm phần trầm trọng.
Bác sĩ Jeff Barke, một bác sĩ đã điều trị cho các bệnh nhân Covid ở Newport Beach, Southern California, cho biết luật này là một nỗ lực của tiểu bang nhằm áp đặt một quy tắc chính thống cứng nhắc đối với nghề bác sĩ, nó sẽ loại trừ hết các phương pháp điều trị đang thử nghiệm hoặc chưa được kiểm tra.
Những phương pháp đó bao gồm các phương pháp điều trị bằng ivermectin và hydroxychloroquine mà ông thấy có hiệu quả trong việc điều trị coronavirus, mặc dù các nghiên cứu cho thấy điều ngược lại. Ông nói: “Ai có thể xác định thông tin nào là sai lệch?”
Bác sĩ Barke đã cùng với một bác sĩ khác là Mark McDonald, nộp đơn kiện lên Central District Court vào tháng trước. Thẩm phán Fred W. Slaughter, người được Tổng thống Biden bổ nhiệm và được Thượng Viện xác nhận vào tháng 3, đã tổ chức một phiên điều trần về vụ kiện của Bác sĩ Barke trong tháng này. Ông đã hỏi luật sư của cả hai bên rằng liệu các nguyên đơn có đứng trong vụ kiện hay không, và liệu luật mới có quy định thông tin sai lệch là một vấn đề về ứng xử nghề nghiệp, chứ không phải là cấm phát ngôn hay không.
Vụ kiện ở Eastern District dự kiến sẽ được xét xử vào tháng 12 bởi Thẩm phán cấp cao William B. Shubb, được bổ nhiệm bởi Tổng thống George H.W. Bush vào năm 1990.
Theo Richard J. Baron, người đứng đầu American Board of Internal Medicine, cuộc chiến chống lại thông tin sai lệch và thông tin giả về y tế đã phản ánh sự xói mòn niềm tin sâu sắc hơn trong xã hội.
Bác sĩ Baron lập luận rằng một số loại thông tin chắc chắn là có hại và các bác sĩ có nghĩa vụ phải bảo vệ bệnh nhân khỏi những thông tin đó, bất kể quan điểm chính trị của họ về các chính sách y tế cộng đồng là gì. Ông nói: “Tiểu bang cấp cho quý vị giấy phép và cũng chính tiểu bang đảm bảo rằng giấy phép đó mang lại cho quý vị nhiều khả năng mà những người không có giấy phép đó không thể có được. Và quyền lợi đi đôi với trách nhiệm, quý vị có trách nhiệm ‘một lòng’ với cộng đồng các chuyên gia, những người đã đặt ra các tiêu chuẩn chăm sóc cho bệnh nhân.”
Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “Is Spreading Medical Misinformation a Doctor’s Free Speech Right?” của Steven Lee Myers, được đăng trên trang NYTimes.
Gửi ý kiến của bạn
