Hôm nay,  

Ánh trăng trắng ngà và Bả Tửu Vấn Nguyệt

30/11/202216:42:00(Xem: 3473)
Tản mạn văn học

HangNga
Hằng Nga trong một bức tranh cổ đời Minh.

 

Tôi mới được người bạn gửi cho một câu hát, gợi nhớ đến một bài ca từ lâu đã trốn vào quên lãng: “Ta yêu cô Hằng đêm xưa xuống trần…”

 

Than ôi! Lâu rồi sao không còn thấy ai hát bài "Chú Cuội" của Phạm Duy nữa?

 

Trăng soi sáng ngời

Treo trên biển trời

Tình ơi

Một đàn con trai

Rủ đàn con gái

Ra ngồi nhìn trăng

Ra nghe chú cuội

Ngồi gốc cây đa

Cuội ơi

Để trâu ăn lúa

Nhìn mây theo gió

Miệng ca bồi hồi

Ta yêu cô Hằng

Đêm xưa xuống trần

Nàng ơi

Nàng về dương gian

Tìm người nuôi nấng...

 

Tuổi thơ Việt Nam thật đẹp sao!

 

Ôi, những ngày thuở thanh bình cùng nhau tung tăng rước đèn rằm tháng tám:

 

Ánh trăng trắng ngà

Có cây đa to

Có thằng Cuội già

Ôm một mối mơ

Cuội ơi ta nói cho Cuội nghe

Ở trên cung mãi làm chi

Có con dế mèn

Suốt đêm canh thâu

Hát xẩm không tiền

Nên nghèo xác xơ...

 

Có còn ai hát xẩm, còn ai nghe hát xẩm?

 

Chạnh lòng tôi nhớ đến bài thơ của Lý Bạch tôi dịch đã lâu năm. Vì dịch sang thể hát nói nên cũng có viết thêm mấy vần lục bát làm Mưỡu cho đủ lệ bộ:

 

BẢ TỬU VẤN NGUYỆT

MƯỢN RƯỢU ĐÙA HẰNG NGA

 

MƯỠU

 

Hằng Nga nay mấy xuân xanh?

Nghi dung diễm lệ long lanh góc trời.

Nay ta gặp buổi thảnh thơi,

Dở bầu rượu ngỏ đôi lời cùng em.

 

HÁT

 

Ngừng chén hỏi trời xanh đôi ba điều thắc mắc,

Rằng mảnh gương vằng vặc đã bao năm?

Sao bắc thang vói mãi vẫn xa xăm?

Sao khắng khít, đón đầu đi đâu theo đến đấy?

 

Cô tập quỳnh lâu quang cung khuyết

孤 熠 瓊 樓 光 宫 闕

Không hồi phương chẩm vọng thuyền quyên (*)

空 回 芳 枕 望 嬋 娟

Thắp lung linh trên sóng giữa trời đêm,

Vừa hừng sáng vội len sau mây biếc,

 

Hằng Nga ạ, ta thương em đơn chiếc,

Quanh thỏ già giã thuốc có gì vui.

Ai nghìn xưa đã thấy dáng em soi ?

Ta ước thấy mắt môi thời son sắc !

 

Bao kẻ mãi theo em say sưa ngắm.

Ta nâng ly cao hứng hát vang vang,

Xin em soi mãi chén vàng

 

(*) Hai câu chữ Hán do người dịch viết thêm cho đầy khổ thơ hát nói. Tạm dịch: Ả Hằng một mình sáng soi trên cung khuyết lầu ngọc/ Ta luống công trăn gối trở mình ngắm vọng giai nhân.

 

Cụ Lý Bạch giá có ngắm trăng, có nhẩy xuống sông vớt vầng trăng đang chìm dưới nước, rồi viết thêm dăm ngàn câu thơ vấn nguyệt nữa, cũng không thể làm trẻ thơ Trung Hoa hạnh phúc bằng trẻ con Việt Nam khi chúng có các bài ca dao chị Hằng, chú Cuội đáng yêu, đáng mến, đẹp đẽ đến là vậy. Đọc thơ Cụ thì những lúc độc ẩm quả là hứng thú, tiêu tan hết cả mối vạn cổ sầu. Nhưng những bài đồng dao của tuổi thơ Việt Nam thì hạnh phúc theo mình đến cả một đời. Chẳng thế mà dù người Trung Hoa có kinh điển đến đâu, có bỏ công đến nghìn năm, luống cũng chẳng xóa được cái hồn mộc mạc của người dân quê Việt tộc? Thì cứ thử so sánh cách nhìn của mấy dòng thơ khác nhau. Cũng ngần ấy chuyện, nhưng ta nhìn theo cái duyên dáng của riêng ta.

 

Nguyên Tác:

 

把 酒 問 月, 李 白

Bả Tửu Vấn Nguyệt, Lý Bạch

 

青 天 有 月 來 幾 時,

Thanh thiên hữu nguyệt lai kỷ thì,

Trời Xanh có ả Hằng đến nay là tự bao giờ?

 

我 今 停 杯 一 問 之

Ngã kim đình bôi nhất vấn chi!

Ta nay ngừng chén hỏi một câu cho rõ sự tình:

 

人 攀 明 月 不 可 得

Nhân phan minh nguyệt bất khả đắc,

Hà cớ gì tay vói mãi vẫn không tới ?

 

月 行 卻 與 人 相 隨

Nguyệt hành khước dữ nhân tương tuỳ.

Mà chân bước đến đâu cũng lại thấy quấn bên mình?

 

皎 如 飛 鏡 臨 丹 闕,

Kiểu như phi kính lâm đan khuyết,

Sáng như mảnh gương từ cửa son soi xuống

 

綠 煙 滅 盡 清 輝 發

Lục yên diệt tận thanh huy phát

Lúc khói biếc tan đi lại càng thêm lóng lánh

 

但 見 宵 從 海 上 來

Đãn kiến tiêu tòng hải thượng lai,

Cứ đợi đến đêm lại thấy từ biển đến thăm

 

寧 知 曉 向 雲 間 沒

Ninh tri hiểu hướng vân gian một.

Khi trời vừa sáng lại trốn mất trong mây

 

白 兔 搗 藥 秋 復 春,

Bạch thố đảo dược thu phục xuân,

Gã thỏ trắng thì cứ giã thuốc hết thu lại sang xuân

 

嫦 娥 孤 棲 與 誰 鄰。

Thường nga cô thê dữ thuỳ lân.

Mà nàng Hằng Nga mãi chơi đùa một mình biết bầu bạn cùng ai

 

今 人 不 見 古 時 月

Kim nhân bất kiến cổ thì nguyệt,

Người đời nay thì chẳng ai biết mặt mũi vầng trăng cổ độ

 

今 月 曾 經 照 古 人。

Kim nguyệt tằng kinh chiếu cổ nhân.

Mà chính vầng trăng hôm nay thì đã từng chiếu lên người đời xưa

 

古 人 今 人 若 流 水,

Cổ nhân kim nhân nhược lưu thuỷ,

Người đời xưa, đời nay cứ mãi như dòng nước chảy

 

共 看 明 月 皆 如 此。

Cộng khan minh nguyệt giai như thử.

Cùng theo nhau mà ngắm vầng trăng xinh đẹp ấy

 

唯 願 當 歌 對 酒 時,

Duy nguyện đương ca đối tửu thì,

Ta chỉ ước ao mỗi một điều là khi ta rót rượu cao hứng hát

 

月 光 常 照 金 樽 裡

Nguyệt quang thường chiếu kim tôn lý

Ánh trăng sẽ mãi soi chiếu vào chén vàng

 

– Tô Thẩm Huy

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nay ăn nhờ ở đậu nơi đất nước người, lấy chi mà “những điều trông thấy” kiểu như ngày xưa ấy. Nhưng thấy ý kiến của “bà hàng xóm” là một giải pháp khả dĩ, tôi nghĩ phải làm sao cho ra một bài viết vui vui thích hợp với xã hội đang sống. Trăn trở mãi rồi cũng eureka. Tôi đặt cái khung cho những bài mà tôi gọi là “phiếm”. Thứ nhất, đề tài bám vào những chuyện thời sự, nhất là những chuyện có liên quan nhiều tới cộng đồng người Việt sinh sống rải rác khắp nơi trên thế giới. Thứ hai, phải viết với lối văn vui vui, tếu tếu nhưng vẫn giữ chừng mực. Thứ ba, phải có hơi hướm văn chương bằng cách dùng những giai thoại hoặc/và những chuyện thực nhưng vui khi tiếp xúc với các bạn văn.
“Sự thật bắt đầu bằng tưởng tượng.” Không phải là câu nói cao siêu rỗng, mà phải nghiền ngẫm rất lâu trong hệ lụy thăng trầm mới có thể cảm nhận. Đó là lý do người ta thường đố: sự thật ở đâu? Không ai thấy rõ sự thật nên nó trở thành phương tiện cho tôn giáo, mục đích cho khoa học, triết học, và giấc mơ cho văn chương nghệ thuật. Cũng là một thứ bình phong, mồi nhử, cạm bẫy trong đời sống thường nhật cho những người bình thường dễ tin.
Đêm 7/3/2025, trong khán phòng của Bowers Museum, một tiếng nói đậm chất “đài phát thanh” vang lên, dẫn dắt hàng trăm khán giả bên dưới bước vào đêm nhạc Mừng Sinh Nhật Khánh Ly 80 Tuổi. Một tháng sau, cũng tại Bowers Musem, người MC này bước lên sân khấu dẫn dắt những buổi hội luận về báo chí, văn học tại Hội Chợ Sách “Viet Book Fest” lần thứ 3 do Hội Văn Học và Nghệ Thuật Việt Mỹ (VAALA) tổ chức. Cô cũng là Giám Đốc Điều Hành, người lèo lái con tàu VAALA 34 năm nay.
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh Việt Nam, đại học UC Irvine tổ chức ba sự kiện văn hóa trong ba ngày 7,8,9 tháng 5 năm 2025. Mở đầu là hội thảo “Những Câu Chuyện Từ Việt Nam Tới Hoa Kỳ - 50 Năm Lịch Sử Và Cộng Đồng”; kế đến là buổi hoà nhạc The Odyssey—From Vietnam To America của nghệ sỹ đoạt giải Emmy Vân Ánh Võ; kết thúc là buổi chiếu phim New wave của đạo diễn Elizabeth Ai. Trong ba sự kiện này, buổi hòa nhạc The Odyssey đòi hỏi sự chuẩn bị công phu, kéo dài từ nhiều tháng trước. Trên sân khấu, Vân Ánh đã nhiều lần cảm ơn những tấm lòng hảo tâm đã giúp cô đem được buổi trình diễn đến với Quận Cam, thủ phủ của người Việt tị nạn ở Mỹ.
Một tay cầm micro, tay kia cố gắng lật trang sách để giữ nó cố định, Thái Nguyễn chỉ vào hình ảnh cô tài tử Hollywood gốc Việt đang tiếp nhận những ‘hào quang ánh sáng’ của báo chí điện ảnh Mỹ, trong tà áo dài màu xanh lá cây đậm, giới thiệu về sách thiếu nhi Mai’s áo dài: “Đây là lần đầu tiên áo dài Việt Nam hiện diện trên thảm đỏ Oscar!”
Từ đó, nàng được mang tên Nữ Hoàng Chân Đất (hay Nữ Hoàng Sân Cỏ)(*). Những bước chân trần tìm về dấu vết tình yêu nguyên thủy. Những bước chân đi khâu vá lại vết thương của một thời máu xương điên loạn.
“Nếu không có tiếng hát Khánh Ly thì chúng ta có những gì, còn gì?” Nếu chỉ được chọn một câu để nói về người ca sĩ đã cống hiến gần cả cuộc đời cho âm nhạc, thì tôi xin chọn câu nói trên của MC Lê Đình Ysa trong “Đêm mừng Khánh Ly 80 tuổi” được nhóm bạn trẻ Nina Hòa Bình Lê, Ann Phong, Lê Đình Ysa, Nguyễn Lập Hậu & Jimmy Nhựt Hà... tổ chức vào tối thứ Sáu 7/3/2025 tại quận Cam, Nam California.
Người ta thường gói ghém một cuộc đời trong dăm ba trang giấy để gọi là hồi ký. Người ta cũng thường dùng thước đo của 10 năm, 20 năm, 30 năm… để hoài niệm một điều gì đó, cho dù là hạnh phúc hay mất mát. Nhưng không dễ gì để tái hiện cả một cuộc đời dài 80 năm, trong đó có lịch sử, có tình yêu, có nhân quả, có triết lý sống, có ân tình, có nghệ thuật, có tài năng… chỉ trong một đêm. Vậy mà, Đêm-Khánh-Ly-80-Tuổi, đã làm được điều đó.
Bước vào phòng triển lãm, ba bức tranh đầu tiên bên tay phải đập vào mắt người thưởng ngoạn là ba tác phẩm của họa sĩ Ann Phong: “I Told You, The Earth Is Warming Up”; “Looking Back, Looking Forward”; “If We Don’t Care For Nature, It Will Disappear.” Chọn ba tác phẩm này cho cuộc triển lãm, họa sĩ giải thích: “Các tác phẩm nghệ thuật của tôi phản ánh mối quan hệ giữa người với người; trách nhiệm mà chúng ta phải có đối với trái đất nơi chúng ta đang sống. Thật đau lòng khi chứng kiến ​​thiên nhiên bị tàn phá bởi lòng tham và sự thiếu hiểu biết của con người. Có vẻ như khi chúng ta càng làm cho cuộc sống của mình trở nên tiện nghi, thì chúng ta càng tạo ra nhiều ô nhiễm hơn; càng làm cạn kiệt tài nguyên của trái đất một cách bất cẩn hơn…”
Quý bạn yêu nhạc muốn ủng hộ đêm nhạc Mắt Nâu với những tình khúc của Hoàng Tử Bé - Jayden Nguyễn tại Coffee Factory (15582 Brookhurst St, Westminster, CA 92683) vào ngày Lễ Tình Nhân, Thứ Sáu, 14 tháng 2, xin vui lòng nhắn tin đến 714-592-8941 để đặt vé.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.