Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý để một phái đoàn thanh sát viên đến kiểm tra nhà máy điện hạt nhân bị chiếm đóng ở Zaporizhzhya, và sẵn sàng cung cấp sự hỗ trợ cần thiết theo tin từ báo DN, Thụy điển ngày 19 tháng 8 năm 2022.
Vào ngày 4 tháng 3, chỉ hơn một tuần sau khi Nga xâm lược Ukraine, nhà máy điện hạt nhân đã bị quân Nga đánh chiếm. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động bị đánh chiếm bằng quân sự. Trong những tuần gần đây, nhiều cuộc pháo kích đã xảy ra tại đây, cả hai bên Nga và Ukraine đều đổ lỗi cho nhau đứng sau vụ pháo kích.
IAEA đã nhiều lần cảnh báo nguy cơ xảy ra thảm họa ô nhiễm phóng xạ. Không thành công, cơ quan LHQ từ lâu đã muốn cử một nhóm chuyên gia tới Zaporizhzhya để kiểm tra nhà máy và đánh giá rủi ro.
Trong cuộc điện đàm giữa Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 19 tháng 8, cả hai đều đồng ý rằng Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế (IAEA) nên có quyền đến kiểm tra nhà máy điện hạt nhân.
Theo nhà ngoại giao Mikhail Ulyanov, người đại diện cho Nga tại Vienna, nơi IAEA đặt trụ sở chính, cuộc thanh tra có thể diễn ra sớm nhất là vào đầu tháng 9.
Theo Điện Kremlin, Tổng thống Nga trong cuộc điện đàm được cho là đã cảnh báo rằng "vụ pháo kích có hệ thống" của quân đội Ukraine có nguy cơ dẫn đến một thảm họa lớn.
“Vladimir Putin, đặc biệt nhấn mạnh rằng việc dội pháo có hệ thống vào lãnh thổ nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do quân đội Ukraine thực hiện có thể gây ra nguy cơ thảm hoạ phóng xạ trên diện rộng,” Điện Kremlin cho biết về cuộc điện đàm mà họ nói là do Tổng thống Pháp đề xướng.
Nhưng những hình ảnh vệ tinh mới từ Maxar Technologies lại trái ngược với tuyên bố của Putin. Các hình ảnh được chụp hôm thứ Sáu cho thấy ít hoặc không có thay đổi về thiệt hại hoặc sự phá hủy kể từ ngày 19 tháng 7, theo CNN.
(Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhya là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu và là một trong mười nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới. Nó bao gồm sáu lò phản ứng hạt nhân, trong đó năm lò đầu tiên được khánh thành vào những năm 80, thời Liên Xô. Lò cuối cùng được đưa vào hoạt động vào năm 1995.
Nhà máy điện có tổng sản lượng điện là 5.700 MW. Trước chiến tranh, nó chiếm khoảng 20% tổng sản lượng điện của Ukraine.
Nhà máy điện hạt nhân nằm trên bờ Kakhovka, một hồ chứa nước lớn ở hạ lưu sông Dnepr. Thị trấn gần nhất là Enerhodar, nơi hầu hết các nhân viên sinh sống. Xa hơn là thủ phủ của tỉnh Zaporizhzhya, nơi đã đặt tên cho nhà máy điện.
Hai trong số các lò phản ứng ở Zaporizhzhya vẫn đang sản xuất điện. Nó được vận hành bởi các nhân viên Ukraine do khoảng 500 binh sĩ Nga canh gác.)