Điểm báo quốc tế về diễn biến chiến cuộc ở Ukraine
Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj tuyên bố tử thủ tại Kiew trong bài diễn văn ngày 27/2.
Chiến cuộc leo thang đầy kinh ngạc khi Tổng thống Nga Wladamir Putin loan báo quyết định đặt lực lượng vũ khí hạt nhân của Nga trong tình trạng báo động. Trong một buổi nói chuyện với các tướng lãnh trên đài truyền hình, Putin cho biết quyết định này là do “các thái độ gây hấn của khối NATO và các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây.”
Cơ quan Nguyên tử Quốc tế tại Wien, Áo lên tiếng cảnh báo trước các nguy cơ nghiêm trọng về tai hoạ nguyên tử. Tại thủ đô Kiew, một kho chứa phế liệu nguyên tử bị ảnh hưởng, nhưng toàn bộ cơ sở không bị thiệt hại và không có dấu hiệu các phát tán các chất liệu. Ngược lại, một máy điện biến thế trong một cơ sở tương tự tại thành phố Chrarkiw bị thiệt hại.
Tình hình chiến sự vẫn còn sôi động tại nhiều tỉnh, nhưng thủ đô Kiew vẫn còn trong vòng kiểm soát của chính quyền nhờ tăng cường quân số bảo vệ. Dù dược Mỹ thu xếp để di tản, nhưng Tổng thống Wolodymyr Selenskyj kiên quyết sẽ tử thủ cùng dân chúng. Tinh thần dân quân lên cao sau khi châu Âu và Đức chính thức chấp thuận các viện trợ vũ khí quân sự.
Châu Âu công bố quyết định sẽ thu nhận Ukraine vào khối Liên Âu và trước mắt viện trợ quân sự 500 triệu euro. Đức thay đổi quan điểm về quốc phòng triệt để, đồng ý viện trợ vũ khí sát thương cho Ukraine, tăng cường vũ khí hiện đại cho Quân đội Đức, tổng kinh phí sử dụng cho ngân sách năm 2022 lên đến 100 tỷ euro, nghĩa là đạt đến 2% theo mức yêu cầu của NATO mà trước đây Trump kịch liệt chỉ trích.
Các số liệu thương vong của hai bên công bố đều không chính xác. Theo Bộ Y tế Ukraine cho biết, tính đến ngày thứ hai 28/2, có 353 người dân chết trong đó có 14 trẻ em, 1684 người dân bị thương trong đó có 116 trẻ em, nhưng 4300 binh sĩ Nga tử thương và nhiều người bị thương. Nga không loan báo con số cụ thể và hiện nay không có ai có thể kiểm chứng.
Phủ Cao uỷ Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc từ Genève cho biết là đã có trên 400.000 người dân tháo chạy đến các nước lân cận, con số này sẽ còn tăng lên và đang họp bàn để tìm cách tiếp nhận. Làn sóng tỵ nạn nội địa lên tới 160.000 người.
Báo chí quốc tế cùng một nhận định chung là Putin và Tập Cận Bình có cuồng vọng muốn xây dựng một trật thế giới mới bằng bạo lực, không dân chủ và không luật lệ. Đã đến lúc châu Âu phải đoàn kết hơn khi cuộc chiến sẽ còn lan rộng, nhiều diễn biến khó lường đoán và các dự báo về các đối sách trừng phạt là có hiệu ứng tương đối. Sau đây là phần tuyển dịch các điểm chính.
Những biện pháp trừng phạt kinh tế cứng rắn qua việc ngăn chận hệ thống thanh toán quốc tế Swift sẽ ảnh hưởng đến Nga, tuần báo NV (Thời đại mới) tại Ukraine, có khuynh hường thân phương Tây, nêu rõ vấn đề như sau:
“Đầu tiên là việc tách hệ thống tài chính Nga ra khỏi hệ thống thanh toán quốc tế Swift. Khoảng 600 tỷ đô la Mỹ (khoảng 535 tỷ euro) trong các quỹ của Nga chảy qua hệ thống này mỗi ngày. Tất cả bao gồm lợi nhuận của Gazprom và Rosneft từ việc bán tài nguyên năng lượng, thanh toán xuyên biên giới từ các ngân hàng Nga và chuyển tiền mặt từ công dân Nga. Nếu phương Tây tắt vòi nước này, nền kinh tế Nga sẽ không còn nhận được tiền từ nước ngoài. Một điểm khác là việc đóng băng khối dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga. Số tiền dự trữ này lên tới tổng cộng gần 640 tỷ đô la Mỹ (khoảng 571 tỷ euro).”
Chúng ta phải sẵn sàng từ bỏ. DENNIK N, một nhật báo độc lập tại Slowakei, kêu gọi là cần phải có các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc nhất đối với Nga:
“Các biện pháp trừng phạt sẽ gây tổn hại cho toàn bộ châu Âu, nhưng chúng ta có thể góp phần vào thất bại của Putin bằng cách kiên nhẫn chịu hậu quả của chúng... Thế giới mà chúng ta có thể quan tâm chủ yếu là với những suy nghĩ làm sao có thể cải thiện cuộc sống và tìm nơi đi nghỉ hè ngày nay đã không còn nữa... Nếu hòa bình trở lại trong cuộc sống của chúng ta, chúng ta phải hiểu rằng hoà bình sẽ không được vận hành mà không có sự hy sinh – hy vọng chỉ có những thiệt hại vật chất.”
Chỉ trừng phạt thôi là chưa đủ, áp lực đối với Nga phải được tăng lên ngoài các lệnh trừng phạt, nhật báo POLITIKEN ở Đan Mạch tin như vậy khi cho rằng:
“Các biện pháp trừng phạt là không đủ. Phương Tây cũng sẽ phải tăng cường áp lực ngoại giao và quân sự đối với Nga trên tất cả các mặt trận... Điều này đúng trong các tổ chức quốc tế, nơi việc đình chỉ tư cách thành viên của Nga nên được xem xét – một lựa chọn rõ ràng cho điều này sẽ là tại Hội đồng châu Âu. Và điều này áp dụng về mặt quân sự: khối NATO phải khép chặt Nga trên tất cả các mặt trận.”
Ít nhất là hãy suy nghĩ lại về việc lựa chọn quân sự. Nếu Liên Âu và khối NATO loại trừ quyết liệt việc can thiệp quân sự, Nga sẽ biến Ukraine thành một vùng đệm, nhà phân tích chính trị Cristian Unteanu chỉ ra trong nhật báo ADEVĂRUL, Roumanie:
“Phương Tây có các giải pháp nào khác để trừng phạt Nga không? Cụ thể hơn, trong những điều kiện nào mà phương Tây sẽ sẵn sàng coi hành động ở Ukraine là nguyên nhân gây chiến và do đó đối phó với một thách thức an ninh ở vùng lân cận của khu vực được khối NATO và Liên Âu bao trùm?[...] Hoặc ngược lại, phương Tây sẽ cố gắng loại trừ hoàn toàn sự can thiệp quân sự, như đã chính thức hứa nhiều lần. Liệu phương Tây có cho phép tình hình ở Ukraine phát triển theo chiều hướng củng cố vùng đệm mà Nga mong muốn hay không?”
Tránh chiến tranh thế giới là ưu tiên hàng đầu vì bất kỳ sự can thiệp quân sự nào của khối NATO sẽ là một sai lầm chết người, nhật báo E-VESTNIK tại Bulgary, lên tiếng cảnh báo:
“Nếu khối NATO can thiệp với viện trợ quân sự để bảo vệ Ukraine, Thế chiến thứ ba sẽ bùng nổ. Theo quan điểm của Mỹ, điều này có vẻ không đáng sợ như vậy. Nhưng từ quan điểm của châu Âu, nó có vẻ đáng sợ... Một giải pháp khác phải được tìm thấy, như rất nhiều lần sau Thế chiến thứ hai. Chiến tranh sẽ không vận hành bằng vũ lực... Nhưng trong chính trị và ngoại giao, mọi thứ đều có thể. Bởi vì một cuộc chiến tranh thế giới trong thế kỷ 21 không phải là một giải pháp và có thể có nghĩa là sự kết thúc của nền văn minh.”
Hungary phải tách khỏi Nga. Bây giờ là lúc chính phủ Hungary phải nhận định lại và làm rõ ai là đồng minh thực sự của đất nước, VÁLASZ ONLINE, một tờ báo mạng tại Hung, yêu cầu:
“Câu hỏi phải được đặt ra là chính phủ Hungary đã làm gì trong 12 năm qua trong chính sách đối ngoại... Làm thế nào chúng ta có thể tin rằng dù chỉ một khoảnh khắc chúng ta có thể là bạn bè với Nga mà không có mối quan hệ phương Tây bị tổn thương và cuộc chiến sẽ không ảnh hưởng đến chúng ta chỉ vì có một cuộc họp thường niên giũa Puti và Orban?[…] Ai chịu trách nhiệm về thực tế là xã hội Hungary đã bị đầu độc [với những câu chuyện thân Nga không phê phán] trong một thời gian dài đến đổi mà tư cách thành viên của chúng ta trong khối NATO và Liên Âu có thể bị đặt thành vấn đề nghiêm trọng?”
Gây lo sợ cho nền kinh tế Nga, các biện pháp trừng phạt đã được chuẩn y sẽ ảnh hưởng nặng nề đến Nga, cho dù là Nga có chuẩn bị, nhật báo KATHIMENIRI của Hy Lạp viết:
“Đúng là Putin đã có tám năm (kể từ cuộc khủng hoảng năm 2014) để chuẩn bị cho các lệnh trừng phạt của phương Tây, và Putin đã làm như vậy thành công phần lớn bằng cách tích lũy khối ngoại tệ dự trữ khổng lồ, tìm kiếm sự mặt hàng thay thế cho nhiều hàng nhập khẩu từ phương Tây và các lựa chọn tương ưng từ Trung Quốc... Tuy nhiên, lần này, cho đến nay, các biện pháp trừng phạt sẽ không liên quan gì đến những gì đã xảy ra. Nord Stream 2, một dự án chiến lược quan trọng, rất có thể sẽ không đi vào hoạt động, người Mỹ sẽ cắt bỏ Nga ra khỏi các công nghệ cao cấp quan trọng và không thể loại trừ lệnh cấm của nước này đối với Swift, khiến thương mại quốc tế của đất nước tình bằng đô la Mỹ gặp cực kỳ khó khăn.”
Bị ruồng bỏ và lệ thuộc giống như Iran, nhật báo NOWAJA GASETA từ Nga, nhưng có khuynh hướng phê bình chính quyền, nhìn thấy màu đen cho tương lai của Nga:
“Bất kể thiệt hại nào mà Ukraine sẽ phải chịu, tổn thất của Nga sẽ lớn hơn. Mọi thứ đều lao xuống vực thẳm: đồng rúp, tiền lương, tương lai. Nga đang chờ đợi số phận của Iran... Tất cả các biện pháp trừng phạt cắt đứt Nga khỏi thị trường thế giới đều được tuyên bố là „sự xâm lược vô cớ“. Sự khốn khổ, nghèo đói và độc đoán tất cả sẽ được quy cho các biện pháp trừng phạt... Thế giới chỉ đơn giản là chia thành một thế giới tự do, nơi có kinh tế, công nghệ và khoa học – và các quốc gia theo kiểu Iran hoặc Nga, nơi chỉ có một ý thức hệ chính thức về chiến đấu chống lại kẻ thù. Bức màn sắt rơi xuống nước Nga.”
Putin kích nổ bom hẹn giờ cho nền chính trị quốc nội. Hành động của Putin ở Ukraine và đàn áp bất kỳ lời chỉ trích nào trong nước sẽ gây bất ổn cho Nga, chuyên gia Nga Tatiana Stanovaya viết trên nhật báo FINANCIAL TIMES của Vương Quốc Anh:
“Toàn bộ hệ thống [Nga] đang thay đổi: từ ‚quyền lực của độc tôn‘, dựa trên sự ủng hộ rộng rãi của người dân, đến ‚độc tôn của quyền lực‘, dựa trên áp bức hơn là chiến lược mang tính xây dựng... Theo thời gian, sự bất mãn và tức giận của công chúng sẽ dần tăng lên. Bằng cách dỡ bỏ các cơ chế xã hội để làm xả hơi và thắt chặt các kiềm chế chính trị trong nước hơn nữa, Putin đang đặt một quả bom cho nhà nước Nga. Điều này chắc chắn sẽ bùng nổ với bạo lực và gây ra sự hủy diệt lớn lao nếu chế độ bắt đầu tan rã.”
Tuần báo WPROST của Ba Lan dự đoán là Putin sẽ kết thúc như Hitler. Người đứng đầu điện Kremlin đã mở ra sự sụp đổ của mình:
“Chúng ta nên nhớ lại rằng ngay cả Stalin, người khởi xướng sự giải phóng lớn nhất của chủ nghĩa đế quốc Nga trong lịch sử, cũng không bao giờ dám đối đầu trực tiếp với phương Tây dân chủ. Vladimir Putin đã dẫm lên bước chân của Adolf Hitler, và điều này còn hơn cả một tội ác trong thế giới văn minh: đó là một sai lầm... Hôm nay, với sự xâm lược Ukraine, Putin có thể vui mừng trước ấn tượng là đã để lại trên thế giới. Nhưng đây là một niềm an ủi yếu ớt đối với Putin, bởi vì mọi người đã biết rằng không thể tin tưởng Putin. Sớm hay muộn gì, Putin sẽ kết thúc như Hitler, bị bao vây trong hầm trú ẩn của mình.”
Những người Nga đi biểu tình chống lại cuộc chiến là một tấm gương cho các nơi khác của châu Âu. Dov Alfon, Tổng biên tập của nhật báo LIBERATION, Pháp, viết về nguồn cảm hứng đến từ Saint Petersburg:
“Trong nhiều giờ, người Ukraine có lẽ cảm thấy bị bỏ rơi một cách khủng khiếp dưới sức nặng của những quả bom. Sự hỗ trợ bất ngờ, có thể chứng minh hiệu quả, trái với mọi mong đợi ngay cả từ chính phía Nga, hàng ngàn người Nga đã biểu tình chống lại cuộc chiến vào tối thứ Năm... Những hình ảnh về các vụ bắt giữ tàn bạo ở St. Petersburg, tiếp theo là những tuyên bố tỏ tình đoàn kết đầy can đảm với người dân Ukraine của các nghệ sĩ, sinh viên và thậm chí cả các ngôi sao truyền hình Nga, báo trước khả năng xảy ra một cú sốc bất ngờ và đáng khích lệ ở châu Âu.”
Cùng nhau bảo vệ một trật tự cho nền dân chủ trong khi Trung Quốc đã thể hiện sự hiểu biết về sự xâm lược của Nga. Do đó, phương Tây trước tiên là phải đoàn kết nhau hơn, nhật báo DAGENS NYHETER từ Thuỵ Điển yêu cầu:
“Bắc Kinh và Moscow không phải lúc nào cũng cùng một quan điểm, nhưng cả hai đều muốn lật đổ trật tự hiện tại và tạo ra một trật tự mới, trong đó luật của các kẻ mạnh nhất cai trị và tự quyền quyết định trong mối lân bang của họ. Đối mặt với tình hình này, thế giới dân chủ phải đoàn kết... Và châu Âu phải chịu chi phí an ninh chung của chúng ta ở mức độ lớn hơn, mà cho đến nay, chủ yếu là do Hoa Kỳ gánh chịu. Sarajevo 1914. Munich 1938. Hungary 1956. Có những nơi và ngày tháng sẽ mãi mãi gắn liền với một bước ngoặt bất hạnh trong lịch sử nếu những ảo tưởng xưa cũ bị phá hủy.”
Sát cánh và kiên trì, đó là hai vấn đề mà nhật báo LA VANGUARDIA từ Tây Bán Nha mong đợi vì thời kỳ khó khăn cho tất cả người châu Âu đang đến:
“Những vấn đề mới trong chuỗi cung ứng và trên hết là giá năng lượng, nguyên liệu thô và một số loại thực phẩm như lúa mì tăng sẽ góp phần làm tăng đáng kể mức lạm phát vốn dĩ đã rất cao... Người dân phải chuẩn bị để tồn tại và duy trì trước các ảnh hưởng kinh tế lớn lao đầu tiên này của cuộc xung đột vũ trang. Thị trường chứng khoán châu Âu đã công bố mức lỗ nặng vào ngày hôm qua, gần 4%, một trong những phiên giao dịch tồi tệ nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu vào tháng 3 năm 2020. Nhưng thị trường chứng khoán Nga đã giảm 30%, rõ ràng nhất là khẳng định sai lầm lịch sử của Vladimir Putin.”
Để chuẩn bị cho một tương lai bất trắc, nhật báo DE VOLKSKRANT của Hà Lan viết:
“Các biện pháp trừng phạt và đe dọa của phương Tây không ảnh hưởng đến Putin trong giấc mơ điên cuồng về việc thu hồi các nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ bất trung trở lại bên lề Liên Âu. Hậu quả của cuộc xâm lược của Nga sẽ không bị xem thường... Những bài học quan trọng cần được rút ra, ví dụ như cung cấp năng lượng và quốc phòng châu Âu. Để củng cố khối NATO, các quốc gia thành viên châu Âu sẽ phải gia tăng mức kinh phí đóng góp. Với một nước láng giềng hung hăng ở phía đông và một đồng minh bất thường ở phía tây, châu Âu hiện đang đứng ở một bước ngoặt trong lịch sử.”
Chúng ta không thể giải thích cho con cháu của chúng ta khi Putin đang quay ngược thời gian, nhà văn Bulgaria Georgi Gospodinov viết trong một bài xã luận dành cho nhật báo mạng FAKTIBG của Bulgary:
“Putin sẽ đưa chúng ta từ thế kỷ 21 trở lại thế kỷ 20 với chiến tranh. Và Putin quyết định điều đó không chỉ cho đất nước của mình, mà còn cho một quốc gia láng giềng, cho toàn bộ châu Âu, có lẽ cho toàn thế giới... Tôi nên nói gì với con gái tôi tối nay sau khi hứa với cháu hằng đêm rằng sẽ không có chiến tranh? Chúng ta nên nói gì với con cháu của chúng ta? Làm thế nào chúng ta có thể giải thích cho các cháu biết rằng thế giới vẫn chưa có sẳn một căn phòng dành cho các cháu để sử dụng ? Chúng ta cần dọn dẹp tầng hầm, nhà tôi nói. Điều tốt là có một vòi nước ở dưới. Nó có thể mất nhiều thời gian hơn.”
-- Đỗ Kim Thêm
(Tổng hợp từ các nguồn của Euro Topics 24 & 25, tháng Hai, 2022)
Gửi ý kiến của bạn
