Tiếp theo bài viết trước về tình hình căng thẳng tại Biển Đông khiến cho nhiều cơ quan truyền thông trong ngoài khu vực lên tiếng về các hành động gây hấn, quấy rối ngăn cản, và nay còn tố cáo Trung quốc " phá hoại Biển Đông". Về phía Mỹ, ngoài việc tổ chức " cuộc tập trận quân sự với Indonesia", còn có những hoạt động khác trong khu vực...
✲ Bắc Kinh phá hoại Biển Đông
Trang web của tổ chức East Asia Forum ngày 29.1.2022 cho biết về tình hình ở Biển Đông tiếp tục xấu đi - căng thẳng quân sự gia tăng, chủ quyền của các quốc gia Đông Nam Á trong khu vực bị xâm phạm, nghề cá đang tiến tới gần sự phá sản, và Trung Quốc đang phá hoại mục tiêu lãnh đạo tại khu vực và toàn cầu. Đối mặt với sự áp bức thường xuyên, các nước láng giềng của Trung Quốc cùng với các đối tác quốc tế, họ đang gia tăng phản đối các tuyên bố của Bắc Kinh.
• Phản ứng của Philippines
Tại thành phố Makati, Philippines, ngày 12 tháng 7 năm 2021 - Các nhà hoạt động đã tổ chức một cuộc biểu tình bên ngoài Lãnh sự quán Trung Quốc, được cảnh sát Philippines bảo vệ, nhân kỷ niệm năm năm ngày tòa án trọng tài quốc tế ra phán quyết vô hiệu các tuyên bố lịch sử của Bắc Kinh tại Biển Đông,
Trung Quốc đã tăng cường đáng kể các cuộc tuần tra bảo vệ bờ biển và các cuộc tập trận quân sự ở các vùng biển tranh chấp từ năm 2020, và hành vi quấy rối gây ra nguy hiểm cho các hoạt động dầu khí ở Đông Nam Á bởi cơ quan thực thi pháp luật Trung Quốc và các cuộc khảo sát trả đũa trở thành thường xuyên. Vào tháng 1 năm 2021, Bắc Kinh đã thông qua luật tăng cường thẩm quyền của Cảnh sát biển Trung Quốc (CCG) để thực thi các tuyên bố chủ quyền trên biển bằng vũ lực nếu cần thiết. Luật có thể mơ hồ, nhưng ngôn ngữ cứng rắn và phạm vi rộng lớn của nó đã làm dấy lên những lo lắng.
Vào tháng 3, Philippines cho biết hơn 220 tàu dân quân biển của Trung Quốc đã tập trung tại Bãi đá ngầm Whitsun trong khu vực đang có tranh chấp. Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines đã tiến hành nhiều cuộc tuần tra tới rạn san hô và chính phủ đã công bố các bức ảnh và video về đội dân quân. Việt Nam cũng sớm làm như vậy. Sự căng thẳng ngoại giao khiến Bắc Kinh đã tạm thời phân tán hạm đội đến các bãi đá ngầm khác gần đó. Nhưng các thuyền dân quân đã quay trở lại vào tháng 10, lực lượng của họ đã lên tới 200 chiếc.
Một tình huống nguy hiểm đã xảy ra vào tháng 11 khi Trung Quốc quay vòi rồng áp suất cao, hướng vào một tàu dân sự tiếp tế cho quân đội Philippines trên bãi cạn Second Thomas. Sự phản đối kịch liệt từ Manila - và các quan chức Mỹ và châu Âu - đã nhanh chóng diễn ra. Một tuần sau đó Trung Quốc đã không can thiệp vào nỗ lực tiếp tế cho quân đội Philippines . Điều này xảy ra ngay khi các ứng cử viên cho cuộc bầu cử tổng thống Philippines năm 2022 hoàn tất. Hầu hết các ỨCV đều nhanh chống đưa ra lời hứa về một lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc. Lần đầu tiên kể từ năm 2016, hầu hết các bên tranh chấp ở Đông Nam Á và một nhóm các đối tác quốc tế đều đồng ý rằng hành vi của Trung Quốc là gây ra bất ổn và đã lên tiếng về những lo ngại đó.
• Hành động thể hiện rõ nhất từ phía Philippines.
Vào tháng 7, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã quyết định ngừng hủy bỏ Thỏa thuận các lực lượng thăm Mỹ-Philippines. Sau các biến cố trên, cả hai nước đã đồng ý phát triển một "khuôn khổ hàng hải song phương" và nối lại các dự án xây dựng trong khuôn khổ Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Tăng cường (EDCA) ký kết từ năm 2014 đã bị đình trệ từ lâu, thì nay cho phép Mỹ tiếp cận và nâng cấp một số căn cứ quân sự của Philippines. Vào tháng 11, họ đã tổ chức Đối thoại Chiến lược Song phương đầu tiên trong hai năm và công bố kế hoạch phát triển các hướng dẫn quốc phòng song phương và ký kết Thỏa thuận An ninh Chung về Thông tin Quân sự. Philippines cũng đã tăng cường tuần tra ở Biển Đông và có ý định triển khai các tàu Cảnh sát biển đến đảo Thitu thuộc quần đảo Trường Sa.
Câu hỏi quan trọng nhất đối với Biển Đông vào năm 2022 là liệu sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Philippines có tiếp tục diễn ra sau cuộc chuyển giao tổng thống vào giữa năm hay không. Các cơ quan quốc phòng của Hoa Kỳ và Phi Luật Tân đang cố gắng giữ lại những thành quả hai bên đã đạt được gần đây, với việc Hoa Kỳ đã nhanh chóng giải chi quỹ xây dựng cho các địa điểm EDCA. Các chuyến thăm cấp cao hơn đã diễn ra khi Washington muốn chứng minh rằng họ nghiêm túc trong việc xây dựng một liên minh mạnh mẽ và bình đẳng hơn.
• Phản ứng của
Tình trạng tranh chấp về dầu khí đã diễn ra thường xuyên kể từ năm 2019. Vào tháng 6 năm 2021, các tàu CCG bắt đầu tuần tra xung quanh các hoạt động khoan của Malaysia ở mỏ khí Kasawari ngoài khơi Sarawak, nhằm vào các tàu chuyên chở hoạt động ngoài khơi. Máy bay quân sự Trung Quốc đồng loạt tuần tra gần không phận Malaysia, khiến Kuala Lumpur phải đưa ra biện pháp điều máy bay phản lực vào cuộc và phản đối ngoại giao. Vào tháng 9, Trung Quốc dường như trả đũa lại bằng cách tiến hành khảo sát đáy biển trên thềm lục địa của Malaysia.
Malaysia cũng cứng rắn hơn sau khi bị Trung Quốc ép buộc và họ quyết tâm thực hiện kế hoạch khai thác năng lượng ngoài khơi bất chấp áp lực ngày càng tăng từ phía Bắc Kinh. Bộ trưởng Ngoại giao Saifuddin Abdullah thừa nhận rằng một khi tiếp tục các hoạt động tại Kasawari thời sẽ bị Trung Quốc quấy rối, nhưng Malaysia cho hay vẫn kiên trì thực hiện.
• Indonesia tổ chức cuộc họp 6 nước ASEAN
Tại Indonesia, Cơ quan An ninh Hàng hải tuyên bố hoàn thành việc khoan lô tại khu vực Tuna là một "chiến thắng" trước Trung Quốc. Vào tháng 7, Trung Quốc và Indonesia đã có cuộc tranh cãi thực sự đầu tiên về dầu khí khi một giàn khoan do Indonesia cấp phép bắt đầu khoan hai giếng trong khu Cá ngừ của nước này ở rìa phía Nam của Biển Đông. Các tàu CCG đã tuần tra quanh giàn khoan trong bốn tháng tiếp theo. Trung Quốc cũng điều một tàu khảo sát với sự hộ tống của CCG để tiến hành khảo sát đáy biển đối tại thềm lục địa của Indonesia .
Giám đốc cơ quan Aan Kurnia đã mời những người đồng cấp từ Brunei, Malaysia, Philippines, Singapore và Việt Nam gặp gỡ tại Indonesia ( vào tháng 2.2022) để chia sẻ về cách đối phó với các hành vi quấy rối của Trung Quốc.
Không khó để tưởng tượng các cuộc gặp khác giữa các bên tranh chấp Đông Nam Á nhằm tìm kiếm mục tiêu chung trong năm tới. Một nỗ lực bên ngoài phạm vi khối ASEAN như vậy đã không diễn ra kể từ năm 2015, khi ngoại trưởng Malaysia, Philippines và Việt Nam tổ chức hai cuộc họp về Biển Đông.
Hiện tại các bên tranh chấp Đông Nam Á đang quan ngại việc thực hiện tiến trình về quy tắc ứng xử Trung Quốc - ASEAN đang bị đình trệ. Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Teodoro Locsin mới đây than thở rằng các cuộc đàm phán "chẳng đi đến đâu".
Điều đó sẽ không thay đổi vào năm 2022, vì chiến thuật của Trung Quốc là sẽ tiếp tục thúc đẩy các bên tranh chấp đàm phán song phương - điều mà Bắc Kinh trong quá khứ và hiện tại luôn tìm cách ngăn chặn sự liên hệ với Hoa Kỳ và các cường quốc bên ngoài ASEAN.[1]
✲ Việt Nam tăng cường phòng thủ Trường Sa
Theo bản khảo sát từ Trung Tâm CSIS của Mỹ ngày 19.2.2021. Việt Nam tiếp tục có những cải thiện khiêm tốn đối với các cơ sở của họ ở quần đảo Trường Sa. Qua sự hợp tác với tổ chức Simularity, Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI) đã khảo sát qua vệ tinh trong hai năm qua để lập danh mục về việc nâng cấp các tiền đồn trên đảo của Việt Nam kể từ khi AMTI khảo sát chúng lần cuối. Hà Nội tiếp tục tập trung vào việc làm cho các căn cứ của mình kiên cường hơn trước nhằm vừa đề phòng các cuộc xâm lược hoặc phong tỏa và tăng cường khả năng răn đe, vừa đảm bảo có thể tấn công các cơ sở của Trung Quốc. Nâng cấp Rạn san hô Đá Tây (West Reef ) và Đảo Sinh tồn (Sin Cowe) . Trong số tất cả các tiền đồn của Việt Nam ở Trường Sa, thì Đá Tây và đảo Sinh Tồn ̣(hình phía dướ́i) đã có những thay đổi đáng kể nhất trong hai năm qua.
Việc nâng cấp ở Đá Tây và đảo Sinh Tồn dựa theo mô hình đã thấy ở các tiền đồn khác của Việt Nam tại Trường Sa. Các công trình phòng thủ ven biển, các ụ bê tông thường được kết nối với hầm trú kiên cố được xây dựng khắp các đảo của Việt Nam. Phần lớn trong số 70 mẫu đất khô ở West Reef ( Đá Tây) là kết quả của công cuộc cải tạo đất từ năm 2013 đến năm 2016.
Trong hai năm qua, Đá Tây đã có nhiều công trình xây dựng mới đáng kể, bao gồm một số công trình phòng thủ ven biển, các tòa nhà hành chính, các tấm bê tông lót và hầm trú kiên cố bằng bê tông, và một cấu trúc tháp lớn có lẽ dành cho liên lạc hoặc tín hiệu tình báo . Các mũi phía Bắc và phía Nam của hòn đảo cũng cho thấy việc xây dựng một mạng lưới đường hầm tương tự như các mạng lưới đường hầm khác của Việt Nam, cũng như việc trồng các thảm thực vật.
• Khả năng phòng không và phòng thủ biển
Ba loại ụ đã được xây dựng trên hầu hết các căn cứ của Việt Nam ở Trường Sa. Có những trụ đệm dài dường như dành cho các hệ thống phòng không. Chúng thường được sắp xếp theo hình tam giác với các boongke chuyên dụng, Việt Nam cũng được cho là có các hệ thống vũ khí mới hơn, tầm xa hơn trên các tiền đồn của mình. Reuters đưa tin vào năm 2016 rằng Hà Nội đã trang bị hệ thống tên lửa đạn pháo EXTRA gần đây được mua từ Israel tới 5 trong số các Trường Sa. Kích thước nhỏ của các hệ thống này sẽ giúp chúng dễ dàng triển khai và che giấu nhanh chóng. Chúng yêu cầu cơ sở hạ tầng hỗ trợ tối thiểu và có thể được bắn ra từ bất kỳ vị trí nào được xác định ở trên, và có thể từ bất kỳ bề mặt cứng, phẳng hợp lý nào khác. Điều đó có nghĩa là họ có thể dễ dàng có mặt tại bất kỳ, hoặc tất cả, trong số mười đảo lớn nhỏ của Việt Nam. Theo như Olli Suorsa đã trình bày, với tầm bắn 150 km (80 hải lý), các hệ thống EXTRA của Việt Nam có khả năng tấn công tất cả các căn cứ của Trung Quốc ở Trường Sa (vòng tròn màu xanh trên bản đồ phía dưới ). Và đó là khả năng răn đe đáng kể của Hà Nội.
Kể từ năm 2013, Việt Nam đã nâng cấp 8 trong số 24 bệ đặt trên bãi đá ngầm và 12 trong số 14 tiền đồn biệt lập xây dựng kiên cố ở vùng biển sâu hơn về phía tây nam (hình 2 tiền đồn, gần Đá Tây phía dưới). [2]
✲ Mỹ tặng tàu tuần tra cho Việt Nam để tăng cường an ninh hàng hải
Theo bản văn của Indo-Pacific Forum loan tải ngày 11.8.2021, một tàu tuần tra do Hoa Kỳ chế tạo đã đến vùng biển Việt Nam ngày 14 tháng 7 năm 2021, trong khuôn khổ sự hợp tác giữa các đối tác an ninh nhằm tăng cường thực thi pháp luật trên biển của Việt Nam. Chính phủ Hoa Kỳ đã chuyển giao quyền sở hữu tàu tuần tra dài 115 m từ Cảnh sát biển Hoa Kỳ (USCG) cho Cảnh sát biển Việt Nam (VCG) thông qua chương trình Tài trợ Quân sự Nước ngoài (FMF) của Hoa Kỳ. Đây là chiếc tàu thứ hai được cung cấp cho Hà Nội trong khuôn khổ của chương trình này. Thông cáo của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội tuyên bố: “Khoản đóng góp này cho Việt Nam là một ví dụ cụ thể khác về mối quan hệ đối tác an ninh khu vực Việt Nam-Hoa Kỳ đang tăng cường”.
Chương trình Tài trợ Quân sự Nước ngoài (FMF) cũng hỗ trợ chuyển giao 24 tàu tuần tra cao tốc Metal Shark cho Việt Nam. Sáu chiếc cuối cùng được giao vào tháng 5 năm 2020. Năm 2018, chương trình FMF đã trao 5 triệu đô la Mỹ cho Việt Nam theo sáng kiến Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương, nhằm tăng cường năng lực của máy bay tuần tra hàng hải, máy bay không người lái và huấn luyện radar ven biển. Hải quân Việt Nam cũng đã tham gia cuộc tập trận hải quân Vành đai Thái Bình Dương do Hoa Kỳ đăng cai tổ chức vào năm 2018 và họ đã đón các chuyến cập cảng của các tàu hải quân Hoa Kỳ, bao gồm cả tàu sân bay USS Theodore Roosevelt vào tháng 3 năm 2020.[3]
✲ Mỹ xây dựng cơ sở lưu trữ nhiên liệu tại Úc
Theo trang mạng của ABC News Australia ngày 18.1.2022 - Cách Darwin CBD 15 km, có một lô đất bùn sắp trở thành tài sản trị giá 270 triệu đô la cho lực lượng phòng vệ Hoa Kỳ. Đến tháng 9 năm 2023, cơ sở dự trữ nhiên liệu East Arm dự trù dự trữ 300 triệu lít nhiên liệu máy bay quân sự để hỗ trợ các hoạt động phòng thủ của Mỹ ở Lãnh hải phía Bắc (Biển Đông) và khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Vào tháng 9 năm 2021, công ty Crowley Solutions có trụ sở tại Florida, đã thắng thầu xây dựng cho dự án. Phó chủ tịch Sean Thomas cho biết cuối cùng nó sẽ phục vụ các căn cứ phòng thủ trên khắp Top End. (Top End là phần trên cùng của các khu vực Lãnh hải phía Bắc. Nơi đây là bán đảo rộng lớn ở đầu và giữa lục địa, bao gồm Darwin).
Địa điểm này tiếp giáp với Cảng Darwin, do công ty Landbridge của Trung Quốc thuê và điều hành, và bên cạnh một cơ sở lưu trữ nhiên liệu Vopak 174 triệu lít hiện có. Dự án dự kiến sẽ tạo ra khoảng 400 việc làm trong tiến trình xây dựng, với 20 vị trí đang thực hiện khi đi vào hoạt động.
Công ty Saunders International của Úc đã được trao hợp đồng trị giá 140 triệu đô la cho việc thiết kế và xây dựng 11 thùng chứa nhiên liệu phản lực, cơ sở lớn nhất thuộc loại này ở Lãnh thổ phía Bắc. Bộ trưởng Michael Gunner hoan nghênh lời hứa về việc làm ở Darwin, một thành phố mà ông cho là đang trở thành "trung tâm hàng đầu về quốc phòng và an ninh quốc gia".
Theo ông Gunner "vị trí trên là một nơi rất rộng lớn, nhưng dân số rất ít oi, và nơi đây cung cấp cho lực lượng phòng vệ Úc, lực lượng phòng vệ Mỹ, Nhật Bản và những nước khác những thứ mà họ cần".
• Sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Hoa Kỳ tại Úc
Nhà phân tích Bắc Úc tại Viện Chính sách Chiến lược Úc, Teagan Westendorf, cho biết chính phủ Hoa Kỳ đã cam kết khoảng 800 triệu đô la cho các dự án khác nhau ở Bắc Úc theo Sáng kiến Tư thế Lực lượng Hoa Kỳ. Tiến sĩ Westendorf nói: “Khoản chi này chắc chắn là một dấu hiệu cho thấy sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Mỹ ở phía Bắc nước Úc, nhưng điều quan trọng cần nhớ là sự hiện diện được cho là một biện pháp răn đe đối với xung đột hiện nay tại khu vực, vì vậy phải có sự chuẩn bị để đối phó khi cần thiết”.
Mỗi năm, Top End tổ chức một đợt luân chuyển kéo dài 6 tháng của khoảng 2.000 lính thủy quân lục chiến Mỹ, bao gồm máy bay quân sự Mỹ theo một "thỏa thuận hợp tác hàng không tăng cường", từ khi Mỹ chuyển trọng tâm sang khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Liên minh AUKUS gồm Úc, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ, cho phép Mỹ điều động Thủy quân lục chiến quân số "lớn hơn, đa dạng hơn, tham vọng hơn". Ông Gunner nói: “Thỏa thuận giữa Úc và Mỹ đã phát triển liên tục, vì vậy tôi nghĩ tất cả chúng ta đều có thể mong đợi một sự tiến triển”. Nhưng ông cho biết bất kỳ sự gia tăng về số lượng quân nhân Mỹ đồn trú tại đây tùy thuộc vào chính phủ Úc và Mỹ. Bộ trưởng Quốc phòng Peter Dutton trước đây cho biết "mong muốn rõ nét" về sự tăng cường Lực lượng luân phiên thủy quân lục chiến Mỹ ở Darwin.
Tiến sĩ Westendorf cho biết trong khi miền Bắc của Australia "đã trở thành mục tiêu" cho xung đột, sự hiện diện của các lực lượng và nguồn lực đồng minh đã giúp duy trì hòa bình trong một môi trường địa chính trị ngày càng bất ổn . Tiến sĩ Westendorf nói: “Mối quan hệ này là một mối quan hệ thực sự quan trọng đối với Úc trong khu vực hầu ngăn chặn xung đột và những căng thẳng mà chúng ta đang trải qua với các chính sách bành trướng của Đảng Cộng sản Trung Quốc”.
Theo thỏa thuận Lực lượng luân phiên thủy quân lục chiến Darwin năm 2011, quân đội Mỹ sẽ tiếp tục được triển khai tới khu vực này cho đến ít nhất là năm 2025.[4]
✲ Liên minh mới hình thành trong khu vực Biển Đông
Cơ quan An ninh Hàng hải Indonesia đã mời các đối tác từ Brunei, Malaysia, Philippines, Singapore và Việt Nam 'chia sẻ kinh nghiệm và thúc đẩy tình anh em' là sáu quốc gia Đông Nam Á bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông. Cuộc hội họp vào tháng Hai tới dường như được kích hoạt bởi các báo cáo về việc các tàu tuần duyên Trung Quốc quấy rối hoạt động thăm dò dầu khí của Indonesia.
Indonesia từ lâu đã không tham gia vào các tranh chấp ở Biển Đông nhưng giờ đây buộc họ phải thừa nhận rằng các công ty và cơ quan nhà nước của Trung Quốc thèm khát dầu, khí đốt và các nguồn cá có sẵn ở ngoài khơi của họ, và vì vậy họ đang ở trong cùng một con thuyền như các nước láng giềng Đông Nam Á. Điều này khiến Indonesia đánh giá lại về cách ứng phó với Trung Quốc.
Trở lại năm 2020, Việt Nam buộc phải trả khoảng 1 tỷ USD cho các công ty năng lượng quốc tế sau khi hủy bỏ các hợp đồng năng lượng ngoài khơi do áp lực của Trung Quốc. Năm 2017, Tổng thống Rodrigo Duterte nói với các nhà báo rằng Chủ tịch Tập Cận Bình đã cảnh báo sẽ có 'chiến tranh' nếu Philippines cố gắng phát triển một mỏ khí đốt ngoài khơi bờ biển của mình. Và Malaysia và Brunei cũng không phát triển được các nguồn năng lượng vì chịu áp lực của Trung Quốc.
Tất cả họ đều phải chịu sự thiệt thòi về kinh tế khi ngân sách chính phủ mất đi nguồn thu từ thuế và giấy phép, trong khi đó các công ty năng lượng buộc phải mua dầu và khí đốt . Và một số sẽ phải mở rộng sản xuất nhiệt điện than để đáp ứng nhu cầu điện năng, với hậu quả không thể tránh khỏi là biến đổi khí hậu.
Nghề cá cũng đang bị lâm nguy, gây ra tình trạng mất an ninh lương thực khi các cộng đồng ngư dân bị cắt nguồn thu nhập, họ bị đẩy vào cảnh nghèo đói và gây ra tình trạng di cư đến các thành phố đã quá đông đúc.
Năm 2016, Tòa Trọng tài Quốc tế đã ra phán quyết chống lại Trung Quốc về 14 trong số 15 điểm do Philippines đưa ra. Trong hai năm qua, Trung Quốc đã tiến hành các cuộc khảo sát địa chấn tại các đặc khu kinh tế của Việt Nam, Malaysia, Brunei và Indonesia, làm dấy lên lo ngại rằng nước này có thể khai thác hydrocacbon ở đó trong tương lai.
Cho đến nay, các nước này - ít nhất là đã công khai - đặt hy vọng vào việc xây dựng bộ quy tắc ứng xử (CoC) về Biển Đông liên quan đến Trung Quốc và tất cả mười thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Ý tưởng ban đầu này xuất hiện cách đây hơn 25 năm, nhưng chưa bao giờ đạt được thỏa thuận.
Năm 2018, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tuyên bố Trung Quốc sẵn sàng 'kết thúc các cuộc thảo luận về quy tắc ứng xử ở Biển Đông trong thời gian 3 năm'. Nhưng kể từ bài phát biểu đó, đại dịch COVID-19 đã buộc các nhà ngoại giao của Trung Quốc và ASEAN phải đồng ý trì hoãn một năm. Nhưng rất ít khả năng sẽ đạt được thỏa thuận.
• Giới hạn đối với Trung Quốc hoặc Hoa Kỳ
Các quốc gia ven biển ASEAN muốn có một CoC để hạn chế hành vi của Trung Quốc, nhưng Trung Quốc muốn dùng CoC để hạn chế hành vi của Hoa Kỳ bằng cách cấm nước này tham gia các cuộc tập trận quân sự trong khu vực. Việt Nam cũng muốn bộ quy tắc áp dụng ở quần đảo Hoàng Sa nhưng Trung Quốc nói chỉ nên áp dụng ở quần đảo Trường Sa. Philippines muốn bãi cạn Scarborough được đưa vào bộ quy tắc nhưng Trung Quốc không đồng ý. Và Singapore và các quốc gia khác muốn bộ quy tắc mang tính 'ràng buộc pháp lý' trong khi Trung Quốc không muốn bị ràng buộc.
Với việc Campuchia làm chủ tịch ASEAN vào năm 2022, lãnh đạo Trung Quốc sẽ có lợi thế, vì trước đó mười năm, thời gian Campuchia làm chủ tịch , họ đặc biệt thân thiện với các lợi ích của Trung Quốc, dẫn đến cuộc đối đầu kịch liệt với các nhà lãnh đạo ASEAN khác tại hội nghị thượng đỉnh năm 2012. Campuchia hiện vẫn thân thiện với Trung Quốc và Bắc Kinh cũng còn có sự hỗ trợ từ Myanmar, Lào, và có lẽ thậm chí cả Thái Lan.
• ASEAN sẽ tiếp tục bế tắc về CoC trong tương lai
Các thành viên của ASEAN từ lâu đã chống lại các đề xuất thành lập các nhóm nhỏ để giải quyết các vấn đề cụ thể , nhưng cuộc họp tháng 2 sắp tới của sáu quốc gia trong ASEAN cùng đối mặt với các tranh chấp tại Biển Đông , vì thế họ họp riêng dường như để giải quyết chính xác vấn đề này. Nó đánh dấu cho sự khởi đầu của một phản ứng phối hợp hơn.
Mặc dù sự chia rẽ đang xuất hiện trong ASEAN giữa những quốc gia lo lắng về các hoạt động của Trung Quốc và những quốc gia không quan tâm - đó là tin xấu đối với sự ổn định khu vực - vẫn có một câu trả lời dễ dàng. Các chính phủ nên tuân thủ các quy định của UNCLOS mà tất cả họ đã đàm phán, ký kết và phê chuẩn. Các quốc gia Đông Nam Á đã sẵn sàng làm điều này, nhưng Trung Quốc, cho đến nay, thì không. [5]
✲ Bộ trưởng thuộc Bộ Tứ QUAD họp giải quyết vấn đề 'cưỡng ép' tại Ấn Độ-Thái Bình Dương…
Theo bản văn của hãng tin Anh, Reuters ngày 11 tháng 2 (2022), 4 Bộ trưởng ngoại giao gồm Hoa Kỳ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ hôm thứ Sáu cam kết hợp tác sâu rộng hơn để đảm bảo khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương không bị " cưỡng ép", một biện pháp cảnh báo trước sự mở rộng kinh tế và quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc, khi các nhà ngoại giao bộ Tứ QUAD hội họp để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, COVID và các mối đe dọa khác.
Được các phóng viên hỏi hôm thứ Sáu (11.2.2022) rằng liệu cuộc đối đầu với Trung Quốc ở Ấn Độ-Thái Bình Dương là không thể tránh khỏi, Blinken trả lời "không có gì là không thể tránh khỏi". Ông nói: “Nói như vậy, tôi nghĩ rằng chúng tôi chia sẻ mối quan ngại trong những năm gần đây, Trung Quốc đã hoạt động mạnh mẽ trên sân nhà và có hành động gây hấn hơn trong khu vực.
Những cam kết mới khó có thể được công bố trước hội nghị thượng đỉnh vào tháng 5 của các nhà lãnh đạo Quad ở Nhật Bản mà Tổng thống Joe Biden dự định sẽ đến tham dự. [6]
– Đào Văn
Nguồn:
[1]- East Asia Forum:Beijing's self-sabotage in the South China Sea
[2]- Trung tâm CSIS: Vietnam Shores Up Its Spratly Defenseses
[3]- IP Defense Forum:U.S. donates patrol vessel to boost Vietnam’s maritime security
[4]- ABC News Australia: Work begins on $270 million US fuel storage facility on Darwin's outskirts
[5]- Chathamhouse org.:New alignments are looming in the South China Sea
[6]- Hãng tin Reuters:Quad ministers address Indo-Pacific 'coercion', climate, COVID