NHỮNG LÝ DO BÃI NHIỆM
Mục đích đầu tiên của việc bãi nhiệm là chống chính sách di dân và tội phạm hình sự của Newsom do Orrin Heatlie, một cựu cảnh sát viên kỳ thị chủng tộc, khởi xướng. Sau đó, những người chống chích ngừa đại dịch, chống đeo khẩu trang, chống đóng cửa trường học và cơ sở kinh doanh để hạn chế lây lan của COVID-19, đã hùa theo.
Những lý do đòi bãi nhiệm này đều không đúng. Những biện pháp chống COVID-19 chứng tỏ là cần thiết. Thống Đốc Newsom đã đặt sinh mạng của dân trên hết mặc dù những biện pháp ngăn chặn coronavirus gây thiệt hại về kinh tế. Chính sách của Newsom trái ngược với chính sách của các thống đốc của Texas, Florida và cựu Tổng Thống Trump.
Phần lớn những người không chích ngừa và không đeo khẩu trang hiện nay đang bị nhiễm bệnh và tử vong không những ở California mà ở khắp mọi nơi.
Chính sách di dân và tội phạm của Newsom là hợp lý và nhân đạo, nhưng không làm vừa lòng những kẻ kỳ thị chủng tộc, chống di dân và chống người tị nạn như Orrin Heatlie, Donald Trump và những kẻ đi theo Trump.
ĐIỀU KIỆN BÃI NHIỆM
Chỉ cần có tối thiểu 12% số cử tri đi bầu trước đây đồng ý về bất cứ ký do gì là có thể đòi bãi nhiệm một số viên chức chính quyền do dân bầu lên. Hai điều kiện này quá dễ dàng và đã bị lạm dụng. Tất cả các thống đốc California từ 1960 đến này đều bị đòi bãi nhiệm ít nhất một lần. Chính Arnold Schwarzenegger (Cộng Hòa), thắng cử trong cuộc bầu cử bãi nhiệm Thống Đốc Gray Davis (Dân Chủ) vào 2003, cũng đã bị đòi bãi nhiệm vào 2009 vì lý do nhà tù, môi trường và thuế.
LỢI ĐIỂM CỦA THỐNG ĐỐC NEWSOM
Cuộc bầu bãi nhiệm thống đốc California lần này có nhiều lợi điểm cho Newsom.
Thứ nhất là không một đối thủ nào có tiếng tăm, kinh nghiệm và có thành tích đáng kể, kể cả Larry Elder. Thứ hai, từ lần bãi nhiệm thống đốc 2003, Đảng Dân Chủ có thêm 4 triệu cử tri ghi danh là Dân Chủ. Thứ ba, Larry Elder không được một nhân vật nổi tiếng nào đỡ đầu. Trong khi đó, cựu Tổng Thống Obama, đương kim Tổng Thống Biden, Phó Tổng Thống Harris, TNS Elizabeth Warren (DC, Massachusetts), và TNS Amy Klobuchar *DC, Minnesota) đều trực tiếp tham dự cuộc vận động tranh cử cho Newsom.
Mối lo sợ lớn nhất của Elder là Trump lên tiếng bênh vực ông. Cũng may cho ông là đến giờ phút này Trump vẫn giữ yên lặng về cuộc bầu cử vài ngày sắp tới ở California. Tuy nhiên ai cũng biết Elder từng hô hào ủng hộ Trump thắng cử nhiệm kỳ II và có những đề án thiếu thực tế và cực đoan cống hiến cho Đảng Cộng Hòa như bãi bỏ Medicaid, mức lương tối thiểu, bỏ lệnh bắt buộc đeo khẩu trang và trích ngừa COVID-19, và chống phá thai. Elder còn tuyên bố rằng những chương trình an sinh xã hội làm con người ỷ lại vào chính quyền. Ông tin rằng có sự bình đẳng về lương bổng giữ nam và nữ và không có sự kỳ thị chủng tộc ở Hoa Kỳ.
Ngoài ra, Newsom được khá nhiều lãnh đạo công ty kỹ thuật và những cá nhân giầu có nhất yểm trợ tài chánh như Reed Hasting của Netflix, Ron Conway của San Francisco Venture, Priscilla Chan và Mark Zuckerberg của Face Book, Laurene Powell của Emerson Collective. Newsom quyên được gần $70 triệu so với khoảng $6 triệu Elder góp nhặt được.
Lợi điểm sau cùng đối với Newsom là cử tri được quyền bỏ phiếu qua bưu điện vì COVID-19. Tình trạng bỏ phiếu dễ dàng giúp cho cử tri tham gia vào cuộc bầu cử nhiều hơn. Khoảng 66.7% cử tri California đã bỏ phiếu bằng thư trong năm 2018 và Khoảng 81% vào năm 2020. Cử tri Dân Chủ thích bỏ phiếu bằng thư. Trong khi đó cử tri Cộng Hòa thích lại tới phòng phiếu hơn. Đây chính là một trong những lý do các tiểu bang Cộng Hòa không muốn cho cử tri bỏ phiếu qua bưu điện và không bao giờ muốn biến ngày thứ ba bầu cử thành một ngày lễ để cho cử tri dễ dàng đi bỏ phiếu.
SỪA LUẬT BÃI NHIỆM
Sau vụ bầu cử bãi nhiệm lần này, để chống việc lạm dụng, thuận theo những cuộc thăm dò dư luận quần chúng, California có thể sẽ suy tính tăng tỉ lệ chữ ký từ 12% lên 25%. Trong số 20 tiểu bang cho phép bãi nhiệm thống đốc, đa số ấn định 25%. California có lẽ cũng sẽ làm luật cho phép những cử tri đã ghi danh được quyền bỏ phiếu qua bưu điện như Hawaii, Oregon, Washington Colorado và Utah.
Lập pháp của California do đảng Dân Chủ kiểm soát cũng có thể chỉ chấp thuận một số lý do để bãi nhiệm như vi phạm đạo đức hay luật pháp.
TIÊN ĐOÁN KẾT QUẢ BẦU CỬ
Căn cứ vào những tin tức thâu lượm qua báo chí và những bài bình luận của một số học giả, người ta có thể tiên đoán được rằng đương kim thống đốc sẽ được tái nhiệm trong cuộc bầu cử kết thúc vào thứ Ba tuần tới, 14-9-2021.
Báo San Francisco Gate vào ngày 2-9-2021 đã đưa ra tựa đề lớn cuộc bầu cử bãi nhiệm Gavin Newsom đang chuyển thành một thắng lợi long trời lở đất theo thăm dò dư luận (Gavin Newsom Recall Election Is Turning Into Landslide, Poll Show). Càng đến ngày chấm dứt bầu cử điểm thắng lợi của Newsom càng tăng.
Thật vậy, vào tuần này có hai cuộc thăm dò cuối cùng. Cuộc thăm dò vào ngày thứ Năm của Survey USA và San Diego Union – Tribune cho thấy 54% cử tri chống bãi nhiệm (NO) so với 41% thuận (YES). Chênh lệch là 13 điểm bách phân (percentage point). Cuộc thăm dò vào tháng 7 của hai tổ chức này cho thấy phe thuận thắng phe chống trên 10 điểm bách phân. Đến tháng 8, kết quả ngược lại. phe thuận thua phe chống 8 điểm bách phân.
Cuộc thăm dò vào ngày thứ Sáu của Berkley Institute of Government Studies và Los Angeles Times cho thấy 60% cử tri chống bãi nhiệm (NO) so với 39% thuận (YES). Chênh lệch là 21 điểm bách phân. Cuộc thăm dò vào tháng 7 của hai tổ chức này cho thấy 50% cử tri chống bãi nhiệm so với 47% thuận. Chênh lệch là 3 điểm bách phân.
Xin đón chờ thêm ba ngày nữa sẽ biết kết quả bầu cử thực sự.
THAM KHẢO:
1. Shawn Hubler & Jill Cowan, “The ease of mail-in voting may increase turnout in California’s recall election,” New York Times, September 8, 2021.
2. Nguyễn Quốc Khải, “Larry Elder – ‘black Trump’ – tranh chức thống đốc California,” Việt Báo, September 6, 2021.
3. Nguyễn Quốc Khải, “Gavin Newsom có nhiều triển vọng không bị bãi nhiệm,” Cali Today, September 8, 2021.
4. Lara Korte, “The man who started the movement to recall Gov. Gavin Newsom has COVID-19,” Sacramento Bee, September 7, 2021.
5. Fred Lucas, “After Newsom recall, California Democrats eye changes to state’s direct democracy system,” Fox News, September 8, 2021.
6. Eric Ting, “Gavin Newsom recall will end in a whimper, final polls in California say,” San Francisco Gate, September 10, 2021.
7. Eric Ting, “Gavin Newsom recall election is turning into a landslide, poll shows,” San Francisco Gate, September 2, 2021.
8. Scott Wilson, “California Gov. Gavin Newsom enters the final stage of a recall election fight,” Washington Post, September 10, 2021.