Y như trận dịch thời Trung Cổ từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 14 sau Công Nguyên đã làm đảo lộn trật tự xã hội Châu Âu, bệnh AIDS hiện nay sẽ biến đổi hoàn toàn lục địa Châu Phi.
Có bao giờ chúng ta quan tâm về điều này"
Tuần vừa qua khi Liên Hiệp Quốc thông báo những số liệu mới nhất và kinh hoàng nhất về nạn dịch AIDS trên toàn cầu, đại diện của 22 quốc gia đã ngồi xuống bên bàn hội thảo ở Windhoek, thủ đô của Namibia, với các chuyên viên nghiên cứu về vấn đề này để cùng nhau tìm ra một giải pháp cho tình hình bi thảm đang đe dọa thế giới. Một bức tranh u ám ngoài sự tưởng tượng của tất cả mọi người.
Theo số liệu thống kê hiện nay, thế giới hiện có khoảng 42 triệu người bị nhiễm HIV, loại vi khuẩn gây bệnh AIDS, ba phần tư số bệnh nhân này hiện sống ở Châu Phi. Ở một vài nước thuộc Nam Phi Châu, đã có hơn một phần ba số người lớn mang vi trùng bệnh. Mức độ này một thời là điều mọi người đều cho rằng không thể nào xảy ra. Cứ một đứa bé trai 15 tuổi ở Botswana có đến 80% phần chắc sẽ chết vì bệnh AIDS. Aûnh hưởng mọi mặt của những điều vừa kể trên vùng đất hoang dã này sẽ mau chóng trở thành một tai họa thảm khốc.
Một trong số những tai họa mà bệnh AIDS hiện đang tàn phá đại lục này chính là sự bùng nổ về số trẻ em bị mồ côi cha mẹ. Khi những nạn nhân của chứng bệnh nguy hiểm này qua đời, họ thường để lại những đứa trẻ lạc loài mà đa số chưa bị nhiễm bệnh. Chỉ riêng tính số trẻ em dưới 15 tuổi mất một trong hai bậc sinh thành, Châu Phi đã có, theo số liệu cũ từ năm ngoái, 34 triệu trẻ em mồ côi. Nếu tính đến cuối thập niên này, chúng ta có thể đoán con số sẽ lên đến 42 triệu mà một nửa số này là do hậu quả của bệnh AIDS.
Một con số khổng lồ về lũ trẻ không có sự dẫn dắt của cha mẹ gần như chắc chắn sẽ dẫn đến tai họa cho xã hội. Trẻ mồ côi có nhiều khả năng thất học, trở thành người ăn xin hay đĩ điếm; chúng cũng rất dễ bị bịnh và lây bịnh do không được chích ngừa phòng bệnh vàlà nhân tố tốt cho việc truyền nhiễm bệnh; trẻ mồ côi thường chết trẻ. Ở Mozambique có đến 68% số trẻ em cha mẹ còn sống được đi học, trong khi chỉ có 24% số trẻ không cha mẹ được đến trường. Khả năng vượt khó để thành đạt và sự gia tăng tuổi thọ là hai vấn đề đang đảo ngược hướng phát triển rộng khắp Châu Phi hiện nay.
Trẻ mồ côi thường hay gây rối. Ở Châu Mỹ La Tinh vào những năm 1980, trẻ lang thang góp phần làm tăng tỉ lệ phạm tội hình sự và chính chúng là nạn nhân và cũng đồng thời là tội phạm của những xung đột khủng khiếp. Trẻ mồ côi ở Châu Phi còn vượt xa Châu Mỹ La Tinh về số lượng. Chúng tụ tập thành từng đám đông cạnh các cột đèn ở Nairobi, Lusaka và Johannesburg để ăn xin, hít thở, đùa giỡn giữa đám bụi bặm và ăn cắp vặt. Nhiều đứa trong số trẻ mồ côi này đã phải đớn đau chứng kiến cảnh cha mẹ chúng chết dần mòn. Hầu hết chúng bị xa lánh vì nỗi tủi nhục mang cái chết của bệnh AIDS gần kề và sự sợ hãi giả tưởng rằng chúng mang trên người loại vi khuẩn gây bệnh. Hội bảo vệ trẻ em Doug Webb, một hội từ thiện hoạt động nhiều nơi trên thế giới, cho rằng tình trạng này là "một vấn đề hỗn tạp về tâm lý." Một số khác lại gắn mức độ gia tăng nạn hiếp dâm hiện nay ở Nam Châu Phi, nhất là đối với trẻ em, với tình trạng một lượng lớn nam giới được nuôi dưỡng trong những gia đình hôn nhân đổ vỡ vào những năm 1970 và 1980.
Ở những phần còn lại của Châu Phi, mối quan tâm lớn lại là vấn đề trẻ mồ côi và súng đạn. Như Hamish Young, nhân viên UNICEF, nhận xét: "Chúng rất dễ bị điều khiển bởi bọn cầm đầu các băng đảng." Những đứa trẻ bị bỏ rơi biết rằng đời sống của chúng thật ngắn ngủi nên chúng hiểu được ngay trò chơi có thể đồng thời là mối nguy hiểm và những cảm xúc mạnh. Các băng đảng hoặc các toán quân nổi loạn lấp chỗ trống cho sự thiếu vắng mái gia đình, trong khi trẻ mồ côi có thể trở thành những tên lính mới của chủ nghĩa hư vô đầy hấp dẫn. Trẻ em chiến đấu trong các cuộc nội chiến ở Sierra Leone, Liberia, Congo, và Uganda, có đứa chỉ vừa năm tuổi, và lại được giao cho những nhiệm vụ tàn bạo nhất. Một số các nhà quan sát cho rằng chính dịch bệnh AIDS phần nào là nguyên nhân của sự hỗn loạn ở Zimbabwe: Đất nước này có đến một triệu trẻ mồ côi, và số thanh niên sẽ chết trẻ còn cao hơn; lực lượng nàygiúp cho những người tuyển quân cho đội ngũ dân quân của Tổng Thống Robert Mugabe thêm dễ dàng hơn.
Từ địa ngục trần gian này còn có thể làm được những gì" Trong một bối cảnh mà nhiều thế hệ cùng chung sống với nhau, chính cái gia đình lớn này đã đóng một vai trò quan trọng khác thường trong việc chăm sóc cho những đứa trẻ mồ côi và cũng đồng thời giúp ngăn ngừa sự bành trướng nạn phạm pháp ở trẻ con. Tiêu biểu là bà ngoại sẽ chăm sóc những đứa cháu nhỏ sau khi mẹ chúng qua đời. Ở những nơi Chính phủ có thể cung cấp các nguồn trợ giúp, như Nam Phi, Namibia và Botswana, các món tiền trợ cấp hưu và tiền thưởng lớn hơn có thể giúp các gia đình quây quần lại với nhau. Ở những nơi khác, các cơ sở từ thiện đã bắt đầu cung cấp các nguồn hạnh phúc mà trẻ mồ côi thiếu vắng. Nhưng khi ông bà đến tuổi già phải khuất bóng, thế hệ trẻ ở giữa lại không chống được bệnh AIDS, chẳng còn lại mấy người trong gia đình để chăm sóc bầy trẻ mồ côi.
Nhiều đứa bé đã phải trông nom mấy đứa em còn nhỏ hơn khi cha mẹ chúng qua đời. Trẻ con là người chủ gia đình đã trở nên phổ biến ở những vùng nạn dịch hoành hành. Chúng cần được giúp đỡ, nhưng lại có quá ít chính quyền nào ở Phi Châu đã sẵn sàng để cung cấp nguồn trợ giúp cho những đứa trẻ hợp pháp này. Nhiều nơi người ta vẫn còn cấm trẻ em được thừa hưởng tài sản; họ cũng chẳng tha thiết gì đến việc xây dựng các khu trung tâm để chăm sóc trẻ ban ngày hoặc xây viện mồ côi cho trẻ, thậm chí những ngôi làng nghèo mạt nhất cũng không.
Có còn chút hy vọng nào trong tình trạng tệ mạt này không" Số lượng trẻ em mồ côi ở Châu Phi ngày càng nhiều hơn, nhưng vẫn còn nhiều việc có thể làm được ngay từ bây giờ để giúp các cha mẹ bị bệnh của chúng sống lâu hơn . Nếu các loại thuốc kháng sinh giúp đẩy lùi căn bệnh rẻ hơn được phổ biến và phân phát rộng rãi, đồng thời thức ăn và việc chăm sóc y tế tốt hơn cũng được phổ cập hơn, cha mẹ các đứa trẻ có thể hy vọng được sống thêm vài năm nữa, phần đông trẻ em sẽ muốn ở nhàhơn là đến sống với ngoại, hoặc gia nhập các băng đảng tội phạm, hay tham gia các nhóm thủ lãnh. Nhưng thực tế vẫn là nếu không có nguồn viện trợ dồi dào từ nước ngoài, Phi Châu không thể cáng đáng nổi các yêu cầu họ thật cần như thuốc men, lương thực, hay săn sóc y tế.
Hạ Miên -
Theo tuần báo Kinh tế 27/11/2002
Có bao giờ chúng ta quan tâm về điều này"
Tuần vừa qua khi Liên Hiệp Quốc thông báo những số liệu mới nhất và kinh hoàng nhất về nạn dịch AIDS trên toàn cầu, đại diện của 22 quốc gia đã ngồi xuống bên bàn hội thảo ở Windhoek, thủ đô của Namibia, với các chuyên viên nghiên cứu về vấn đề này để cùng nhau tìm ra một giải pháp cho tình hình bi thảm đang đe dọa thế giới. Một bức tranh u ám ngoài sự tưởng tượng của tất cả mọi người.
Theo số liệu thống kê hiện nay, thế giới hiện có khoảng 42 triệu người bị nhiễm HIV, loại vi khuẩn gây bệnh AIDS, ba phần tư số bệnh nhân này hiện sống ở Châu Phi. Ở một vài nước thuộc Nam Phi Châu, đã có hơn một phần ba số người lớn mang vi trùng bệnh. Mức độ này một thời là điều mọi người đều cho rằng không thể nào xảy ra. Cứ một đứa bé trai 15 tuổi ở Botswana có đến 80% phần chắc sẽ chết vì bệnh AIDS. Aûnh hưởng mọi mặt của những điều vừa kể trên vùng đất hoang dã này sẽ mau chóng trở thành một tai họa thảm khốc.
Một trong số những tai họa mà bệnh AIDS hiện đang tàn phá đại lục này chính là sự bùng nổ về số trẻ em bị mồ côi cha mẹ. Khi những nạn nhân của chứng bệnh nguy hiểm này qua đời, họ thường để lại những đứa trẻ lạc loài mà đa số chưa bị nhiễm bệnh. Chỉ riêng tính số trẻ em dưới 15 tuổi mất một trong hai bậc sinh thành, Châu Phi đã có, theo số liệu cũ từ năm ngoái, 34 triệu trẻ em mồ côi. Nếu tính đến cuối thập niên này, chúng ta có thể đoán con số sẽ lên đến 42 triệu mà một nửa số này là do hậu quả của bệnh AIDS.
Một con số khổng lồ về lũ trẻ không có sự dẫn dắt của cha mẹ gần như chắc chắn sẽ dẫn đến tai họa cho xã hội. Trẻ mồ côi có nhiều khả năng thất học, trở thành người ăn xin hay đĩ điếm; chúng cũng rất dễ bị bịnh và lây bịnh do không được chích ngừa phòng bệnh vàlà nhân tố tốt cho việc truyền nhiễm bệnh; trẻ mồ côi thường chết trẻ. Ở Mozambique có đến 68% số trẻ em cha mẹ còn sống được đi học, trong khi chỉ có 24% số trẻ không cha mẹ được đến trường. Khả năng vượt khó để thành đạt và sự gia tăng tuổi thọ là hai vấn đề đang đảo ngược hướng phát triển rộng khắp Châu Phi hiện nay.
Trẻ mồ côi thường hay gây rối. Ở Châu Mỹ La Tinh vào những năm 1980, trẻ lang thang góp phần làm tăng tỉ lệ phạm tội hình sự và chính chúng là nạn nhân và cũng đồng thời là tội phạm của những xung đột khủng khiếp. Trẻ mồ côi ở Châu Phi còn vượt xa Châu Mỹ La Tinh về số lượng. Chúng tụ tập thành từng đám đông cạnh các cột đèn ở Nairobi, Lusaka và Johannesburg để ăn xin, hít thở, đùa giỡn giữa đám bụi bặm và ăn cắp vặt. Nhiều đứa trong số trẻ mồ côi này đã phải đớn đau chứng kiến cảnh cha mẹ chúng chết dần mòn. Hầu hết chúng bị xa lánh vì nỗi tủi nhục mang cái chết của bệnh AIDS gần kề và sự sợ hãi giả tưởng rằng chúng mang trên người loại vi khuẩn gây bệnh. Hội bảo vệ trẻ em Doug Webb, một hội từ thiện hoạt động nhiều nơi trên thế giới, cho rằng tình trạng này là "một vấn đề hỗn tạp về tâm lý." Một số khác lại gắn mức độ gia tăng nạn hiếp dâm hiện nay ở Nam Châu Phi, nhất là đối với trẻ em, với tình trạng một lượng lớn nam giới được nuôi dưỡng trong những gia đình hôn nhân đổ vỡ vào những năm 1970 và 1980.
Ở những phần còn lại của Châu Phi, mối quan tâm lớn lại là vấn đề trẻ mồ côi và súng đạn. Như Hamish Young, nhân viên UNICEF, nhận xét: "Chúng rất dễ bị điều khiển bởi bọn cầm đầu các băng đảng." Những đứa trẻ bị bỏ rơi biết rằng đời sống của chúng thật ngắn ngủi nên chúng hiểu được ngay trò chơi có thể đồng thời là mối nguy hiểm và những cảm xúc mạnh. Các băng đảng hoặc các toán quân nổi loạn lấp chỗ trống cho sự thiếu vắng mái gia đình, trong khi trẻ mồ côi có thể trở thành những tên lính mới của chủ nghĩa hư vô đầy hấp dẫn. Trẻ em chiến đấu trong các cuộc nội chiến ở Sierra Leone, Liberia, Congo, và Uganda, có đứa chỉ vừa năm tuổi, và lại được giao cho những nhiệm vụ tàn bạo nhất. Một số các nhà quan sát cho rằng chính dịch bệnh AIDS phần nào là nguyên nhân của sự hỗn loạn ở Zimbabwe: Đất nước này có đến một triệu trẻ mồ côi, và số thanh niên sẽ chết trẻ còn cao hơn; lực lượng nàygiúp cho những người tuyển quân cho đội ngũ dân quân của Tổng Thống Robert Mugabe thêm dễ dàng hơn.
Từ địa ngục trần gian này còn có thể làm được những gì" Trong một bối cảnh mà nhiều thế hệ cùng chung sống với nhau, chính cái gia đình lớn này đã đóng một vai trò quan trọng khác thường trong việc chăm sóc cho những đứa trẻ mồ côi và cũng đồng thời giúp ngăn ngừa sự bành trướng nạn phạm pháp ở trẻ con. Tiêu biểu là bà ngoại sẽ chăm sóc những đứa cháu nhỏ sau khi mẹ chúng qua đời. Ở những nơi Chính phủ có thể cung cấp các nguồn trợ giúp, như Nam Phi, Namibia và Botswana, các món tiền trợ cấp hưu và tiền thưởng lớn hơn có thể giúp các gia đình quây quần lại với nhau. Ở những nơi khác, các cơ sở từ thiện đã bắt đầu cung cấp các nguồn hạnh phúc mà trẻ mồ côi thiếu vắng. Nhưng khi ông bà đến tuổi già phải khuất bóng, thế hệ trẻ ở giữa lại không chống được bệnh AIDS, chẳng còn lại mấy người trong gia đình để chăm sóc bầy trẻ mồ côi.
Nhiều đứa bé đã phải trông nom mấy đứa em còn nhỏ hơn khi cha mẹ chúng qua đời. Trẻ con là người chủ gia đình đã trở nên phổ biến ở những vùng nạn dịch hoành hành. Chúng cần được giúp đỡ, nhưng lại có quá ít chính quyền nào ở Phi Châu đã sẵn sàng để cung cấp nguồn trợ giúp cho những đứa trẻ hợp pháp này. Nhiều nơi người ta vẫn còn cấm trẻ em được thừa hưởng tài sản; họ cũng chẳng tha thiết gì đến việc xây dựng các khu trung tâm để chăm sóc trẻ ban ngày hoặc xây viện mồ côi cho trẻ, thậm chí những ngôi làng nghèo mạt nhất cũng không.
Có còn chút hy vọng nào trong tình trạng tệ mạt này không" Số lượng trẻ em mồ côi ở Châu Phi ngày càng nhiều hơn, nhưng vẫn còn nhiều việc có thể làm được ngay từ bây giờ để giúp các cha mẹ bị bệnh của chúng sống lâu hơn . Nếu các loại thuốc kháng sinh giúp đẩy lùi căn bệnh rẻ hơn được phổ biến và phân phát rộng rãi, đồng thời thức ăn và việc chăm sóc y tế tốt hơn cũng được phổ cập hơn, cha mẹ các đứa trẻ có thể hy vọng được sống thêm vài năm nữa, phần đông trẻ em sẽ muốn ở nhàhơn là đến sống với ngoại, hoặc gia nhập các băng đảng tội phạm, hay tham gia các nhóm thủ lãnh. Nhưng thực tế vẫn là nếu không có nguồn viện trợ dồi dào từ nước ngoài, Phi Châu không thể cáng đáng nổi các yêu cầu họ thật cần như thuốc men, lương thực, hay săn sóc y tế.
Hạ Miên -
Theo tuần báo Kinh tế 27/11/2002
Gửi ý kiến của bạn
