Hôm nay,  

Cộng Đồng Á Châu Mang Ơn Người Da Đen Đã Lãnh Đạo Phong Trào Nhân Quyền

11/09/202000:00:00(Xem: 2570)

The Interpreter _ nguồn từ Valeria Torres-Olivares ’22
Hình nguồn từ Valeria Torres-Olivares ’22

Mùa hè năm nay đã thấy rõ sự bùng nổ của một cuộc đối thoại vô cùng lớn về nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống trong nhiều cộng đồng quốc nội, một vài người có vẻ như lần đầu mới khám phá ra vấn đề cũ rích này vậy. Khi tôi trò chuyện với các thành viên trong gia đình và bạn bè về những vấn đề quan tâm của cộng đồng người Da Đen, tôi nhận ra rằng một vài gia đình đơn giản là không muốn quan tâm đến sự kỳ thị mà họ phải đối mặt.
 
Thay vì giải quyết những vấn đề lo ngại đã được làm rõ một cách minh bạch trong mùa hè này, một vài người quen của tôi đã viện cớ là tự thân người Da Đen đã có quá nhiều vấn đề, dựa trên những ngộ nhận và hình mẫu rập khuôn về người Da Đen. Một lời chỉ trích cụ thể mà tôi đã nghe đi nghe lại nhiều lần chính là câu hỏi, “Tại sao họ không chăm chỉ làm việc như chúng ta và tạo tiếng tốt cho mình, thay vì cứ phàn nàn mọi lúc mọi nơi?”
 
Tôi đã nhận thấy rằng đa phần những người đưa ra cái cớ này, trong đó có những người nhập cư, thuộc các nhóm gọi là “thiểu số gương mẫu.” Sự ngộ nhận về thiểu số gương mẫu dựa trên niềm tin rằng những người gốc Á là những thiên tài trong việc học, những người nỗ lực làm việc chăm chỉ không ngừng đã thành công và đạt được “Giấc mơ Mỹ.”
 
Thuật ngữ “thiểu số gương mẫu” lần đầu được sử dụng vào những năm 1960 từ ông William Petersen như là một cách để ám chỉ những người gốc gác từ Trung Quốc và Nhật Bản và từ đó đã được áp dụng cho những người gốc Á khác, nhất là những người nhập cư. Những người thuộc các nhóm này được kỳ vọng có sự nghiệp vẻ vang, và con cái của họ được trông mong có thành tích xuất sắc trong học tập và theo học các trường đại học danh tiếng. Họ được xem như là những công dân gương mẫu, luôn tuân thủ luật pháp, đặt ra một hình mẫu lý tưởng cho các nhóm thiểu số khác noi theo.
 
Lúc đầu nghe thì quan niệm này có vẻ là một phần trong sự củng cố tích cực - suy cho cùng, mọi người có thể “cải thiện” bản thân bằng cách noi theo các tấm gương tốt. Tuy nhiên, sự ngộ nhận này được xây dựng dựa trên hình mẫu rập khuôn, chẳng hạn như giả định là tất cả các trẻ em người Châu Á giỏi môn toán, và ngầm tiêu cực ám chỉ các nhóm thiểu số khác bằng việc tô vẽ những chuyện như là “lười biếng” hay là “không sáng dạ.” Thường thì, điều đó tạo ra những rào cản giữa cộng đồng người Mỹ gốc Á và các cộng đồng thiểu số khác, ngăn cản cộng đồng chúng ta ghi nhận những khó khăn thử thách của họ.
 
Thực ra không cần nhiều thời gian để thấy rõ liên kết giữa sự ngộ nhận về "thiểu số gương mẫu" và sự phân biệt chủng tộc có hệ thống trên nước Mỹ. Sự ngộ nhận này tước bỏ mọi nguồn gốc văn hoá và các dân tộc thiểu số khác, giới hạn họ với những hình mẫu rập khuôn thấp kém và châm ngòi ngọn lửa kỳ thị chủng tộc xấu xa. Điều đó không những khiến những người Châu Á trở thành mục tiêu của sự kỳ thị, mà nó còn khuyến khích họ trở nên kỳ thị hoặc coi thường các nhóm thiểu số khác.
 
Hơn thế nữa, định kiến đó còn che đậy những ảnh hưởng của sự phân biệt chủng tộc có hệ thống trong cộng đồng của người Da Đen ở Hoa Kỳ, đổ dồn những khuyết điểm cá nhân vào các cuộc đấu tranh của họ, thay vì đổ lỗi cho cái hệ thống xã hội đã ngăn chặn họ vượt qua những khó khăn này.
 
Thay vì giữ gìn địa vị “gương mẫu” và nghĩ rằng chúng ta hơn hẳn các nhóm thiểu số khác, những người Mỹ gốc Á cần phải gia nhập các nhóm này để nỗ lực đòi quyền bình đẳng, nhất là khi các nỗ lực của cộng đồng của người Da Đen đấu tranh cho sự bình đẳng chủng tộc hầu hết đều tương đồng với chúng ta.
 
Nhiều người thuộc nhóm “thiểu số gương mẫu” này không nhận ra một điều rằng Phong trào Nhân quyền, được những người công dân Da Đen dẫn đầu, trải đường cho họ trở thành các “tấm gương.” Ngay cả khi người Mỹ gốc Hoa và người da đỏ gốc Á đã giành được quyền bầu cử vào những năm 1940, quyền bỏ phiếu của họ hầu như không được bảo đảm cho đến khi Đạo luật Quyền bầu cử năm 1965 được thông qua, và cấm việc phân biệt ngôn ngữ của các nhóm thiểu số. Đạo luật Nhập cư và Nhập tịch năm 1965 cũng ngăn chặn các lệnh cấm nhập cư phân biệt chủng tộc, cho phép thêm người Mỹ La tinh, Châu Á, và Châu Phi nhập cư vào Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ.
 
Nhiều gia đình gốc Á nhập cư vào Hoa Kỳ nhờ vào cuộc chiến giành bình đẳng của người Da Đen. Chúng ta mang ơn họ bằng cách dùng lá phiếu khó khăn lắm mới có được này để nâng tiếng nói của họ khi mà họ cần hỗ trợ. Không chỉ thể hiện qua các cuộc khảo sát và cố gắng hành động chống lại sự ngộ nhận nói trên như là việc mà người có đạo đức cần làm bằng trách nhiệm với cộng đồng của công dân, nó còn biểu lộ việc chúng ta mang ơn cộng đồng đã gieo mầm cho sự phát triển của chúng ta.
 
Sự ngộ nhận này đặc biệt phổ biến trong hệ thống giáo dục của chúng ta. Trẻ em thuộc nhóm “thiểu số gương mẫu” phải đối mặt với áp lực một cách liên tục để giữ vững điểm số cao và chứng tỏ bản thân, trong khi trẻ em từ những nhóm khác không bị kỳ vọng phải đạt thành tích tương tự. Nếu có đi chăng nữa, đa số các em bị sắp đặt để thất bại, tạo ra hiệu ứng thắt cổ chai nơi mà nhiều học sinh thuộc các nhóm “khá giỏi” có thể được học cao hơn trong khi những nhóm khác đối mặt với rào cản có hệ thống và các kỳ vọng thấp bị đẩy ra.
 
Hiệu ứng này ảnh hưởng đến các cơ sở giáo dục bậc cao như Princeton. Theo thống kê của khóa tốt nghiệp năm 2023 từ Princeton, khoảng 24% sinh viên được nhận vào là người Mỹ gốc Á, trong khi chỉ có 11% sinh viên là người Mỹ La tinh, 7% là người Mỹ gốc Phi, và ít hơn 1% là người Mỹ da đỏ. Những tỉ lệ phần trăm này không phản ánh chỉ số phân biệt chủng tộc bên ngoài Orange Bubble (Bong bóng Cam, hoặc bất kỳ cơ sở giáo dục bậc cao khác, cho vấn đề đó), kết quả cho thấy quốc gia này không thể tạo cơ hội giáo dục bình đẳng cho sinh viên người Da Đen. Nếu những sinh viên này bị cản trở trong việc khai thác tiềm năng qua giáo dục, thì làm thế nào để họ kỳ vọng vào việc vượt qua vô vàn rào cản mà họ phải đối mặt?
 
Với tư cách là sinh viên và thực hiện bổn phận công dân, đó là nhiệm vụ của chúng ta để tăng tiếng nói của những người không được hiện diện trong các môi trường học vấn hàng đầu. Ai cũng có đủ tiềm năng để thành công nếu có cơ hội, và chúng ta nhất định phải đấu tranh cho một tương lai mà tất cả mọi người đều có cơ hội đó. Princeton và các cơ sở giáo dục khác có thể bắt đầu bằng cách tăng cường nỗ lực nhận thêm nhiều sinh viên Da Đen và các nhóm thiểu số khác, và cung cấp cho họ nguồn lực để thành công.
 
Sự ngộ nhận về "thiểu số gương mẫu" đã phát triển qua nhiều thời đại, nhiều như cỏ dại mọc giữa mùa gặt của phong trào bình đẳng chủng tộc. Thay vì xui khiến các nhóm thiểu số chống lại nhau, chúng ta phải cố gắng nâng tầm các cộng đồng bị thiệt thòi lên và để đạt được sự tôn trọng bình đẳng cho tất cả mọi người. Một hệ thống cản trở một số người trong chúng ta đến sự thành công chính là một hệ thống đảm bảo rằng không ai trong chúng ta sẽ đạt được điều đó. 
 
Nguồn: The Interpreter dịch từ bài gốc do Alaina Joby viết - “The ‘Model Minorities’ owe a huge favor to the Civil Rights Movement
Alaina Joby là sinh viên năm nhất đến từ Los Angeles, California. Liên lạc cô ấy tại [email protected].
 
Người dịch: Tegan Tran

Ý kiến bạn đọc
01/10/202020:04:31
Khách
Không ai phủ nhận civil right movement nhưng đừng để phe dân chủ loi dung người da đen để phá tổng thống Trump. Hãy nghe những gì ông Biden nói về người da đen trong thập niên 90 bạn sẽ thấy ai là kỳ thị.
11/09/202017:44:45
Khách
Tôi không đồng ý với quan điểm của bài này.
Từ "nhân quyền" đôi khi bị lạm dụng một cách vô tình hoặc cố ý.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
19/07/202520:38:00
Trump và Epstein là bạn bè thân thiết trong nhiều năm, đặc biệt là vào thập niên 1990. Họ đã cùng nhau tham dự các bữa tiệc, với những video cho thấy cả hai cười đùa và khiêu vũ cùng các cô gái trẻ. Trong một cuộc phỏng vấn với Tạp chí New York năm 2002, Trump đã nói về Epstein như sau: “Tôi đã biết Jeff 15 năm. Anh ấy rất vui tính. Thậm chí còn có người nói rằng anh ấy thích phụ nữ đẹp như tôi, và nhiều người trong số họ là những cô gái trẻ.”
18/07/202500:00:00
Chiếc khăn rằn Nam bộ và lá cờ đỏ sao vàng là hai vật thể ở Việt Nam tưởng chừng như không dính líu gì đến nước Mỹ và cộng đồng người Việt tại Mỹ. Vậy mà hôm nay nó lại được tôi đưa vào bài viết này một cách mà chính tác giả cũng không ngờ và chưa bao giờ nghĩ tới. Ban đầu tôi định quên nó đi vì nghĩ rằng không đáng để tôi quan tâm. Nhưng thực tế câu chuyện đã làm tôi ít nhiều khó chịu và suy nghĩ, khi viết ra tôi sẽ được nhẹ lòng. Dầu sao, đây cũng là một khía cạnh trong sinh hoạt rất phức tạp của cộng đồng người Việt ở Mỹ và là kinh nghiệm bản thân, tôi thấy cần và muốn chia sẻ với mọi người. Sự việc xảy ra vào tháng 5 năm 2025 khi tôi về Việt Nam thăm thân nhân, đi du lịch và chụp hình như thông lệ từ nhiều năm nay.
15/07/202509:22:00
Bạn có thể ngưng đọc một phút và tự nhủ rằng "Không biết" thì tất cả trong tâm bạn sẽ sạch trơn, sẽ không có xanh đỏ tím vàng, sẽ không còn buồn vui hờn giận, sẽ không còn dấu vết Nam Tông hay Bắc Tông, sẽ không còn dấu vết biện biệt thiện với ác, sẽ không còn ranh giới đúng với sai nữa, và Tâm Không đó chính là một bước để vào Gương Tâm trong trẻo, không do tạo tác, không hiển lộ từ ba cây lau nào hết. Nếu bạn thường trực sống với tâm không biết, bạn sẽ hiểu các Thiền ngữ để lại trong kinh sách Thiền Tông.
12/07/202515:12:00
Kinh Phật thường nói rằng chúng ta đang sống trong nhà lửa. Nghĩa là, hiểm họa liên tục, không có gì bình an. Và phải lo tìm đường giải thoát. Lời Phật dạy không đơn giản có ý nói rằng hãy rời nơi này để qua nơi khác. Không đơn giản như thế. Bởi vì chuyện dời đổi không gian và thời gian không cứu được chúng ta, khi còn danh sắc này, còn thân tâm này.
11/07/202509:36:00
“Thuật ngữ "gaslighting", mô tả một loại thao túng tâm lý. Nó làm cho những người bị nhắm đến trở nên mất phương hướng đến mức họ bắt đầu nghi ngờ bản thân, trở nên bối rối và đặt câu hỏi về nhận thức của chính mình ở thực tại. Các nhà tâm lý học cho biết khi hiện tượng “gaslighting” xảy đến, nạn nhân không chỉ bắt đầu phủ nhận sự thật mà còn bắt đầu chấp nhận thực tại sai lầm của kẻ đang thao túng họ.”
11/07/202500:00:00
Về mặt pháp lý, trở thành công dân Hoa Kỳ là một quy trình được định nghĩa rõ ràng qua giấy tờ, nơi sinh hoặc thủ tục nhập tịch. Nhưng trong sâu thẳm tâm trí của chính người dân nơi đây, có một “tiêu chuẩn” vô hình khác đang âm thầm tạo ra một ranh giới ngầm về việc ai mới thực sự được xem là “dân Mỹ đúng nghĩa.” Nhiều nghiên cứu tâm lý học đã phơi bày một thực tế đáng suy ngẫm: một thành kiến phổ biến và mạnh mẽ đang gắn liền “chất Mỹ” với đặc điểm da trắng và việc nói tiếng Anh.
11/07/202500:00:00
Bất chấp những chỉ trích gay gắt và cảnh báo về gánh nặng nợ công khổng lồ, dự luật cải tổ thuế và ngân sách của Tổng thống Donald Trump vẫn được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua… chớp nhoáng. Điều này khiến nhiều không khỏi thắc mắc: Tại sao các nhà lập pháp Đảng Cộng Hòa lại thể hiện lòng trung thành gần như tuyệt đối với Trump, với số phiếu chống chỉ đếm trên đầu ngón tay?
10/07/202508:01:00
Đức Phật trả lời: “—Này Ác ma, mắt là của Ông, sắc là của Ông, thức xứ do mắt xúc chạm là của Ông. Và này Ác ma, chỗ nào không có mắt, không có sắc, không có thức xứ xúc chạm, thời chỗ ấy không có hành xứ của Ông, này Ác ma.” Và tương tự với tai, mũi, lưỡi, thân, ý... Như thế, thấy không một pháp nào là ta, là tôi, là của tôi, là của ta... thì là giải thoát. Tạm gọi là một cũng được, tạm gọi là vô lượng như biển cũng được. Như thế, không thấy có cái gì là ta hay người, thì lấy chỗ nào mà đau khổ nữa.
08/07/202510:22:00
Trong ngày Sinh nhật thứ 90 của Đức Đạt Lai Lạt Ma, báo The Times of India ấn bản tiếng Anh ngày 6 tháng 7/2025 có bài do Ban biên tập viết, nhan đề “Dalai Lama turns 90: How is Zen Buddhism different from traditional and Tibetan Buddhism?” -- nghĩa là “Đức Đạt Lai Lạt Ma vừa tròn 90 tuổi: Phật giáo Thiền tông khác với Phật giáo Tây Tạng và Phật giáo truyền thống như thế nào?” -- đưa ra một giải thích cho các độc giả đọc Anh ngữ hiểu sơ lược về ba truyền thống Phật giáo này. Nơi đây, chúng ta dịch sang tiếng Việt bài viết kia, và sẽ góp thêm vài ý để làm sáng tỏ hơn về Thiền Tông.
05/07/202510:25:00
Đôi lời tâm sự của tác giả: Trong nửa thế kỷ vừa qua, chúng tôi đã đọc và viết về thời sự Hoa Kỳ nhưng chưa bao giờ ghi nhận được các tin tức như hiện nay. Nhân dịp quốc lễ năm 2025 xin gửi đến quý độc giả thân hữu 3 bài lịch sử Mỹ để suy luận. 1) Bài về Lễ Độc lập Hoa Kỳ, 2) Cuộc nội chiến giải phóng nô lệ da đen và 3) Bài về Lễ Tạ Ơn oan khiên của dân da đỏ.
“Đây là quan điểm của người viết, không nhất thiết là quan điểm của Việt Báo.”
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.