Hôm nay,  

Vài Suy Nghĩ Về Nền Dân Chủ Ở Mỹ

13/06/202010:56:00(Xem: 4654)

Nuôi dưỡng nền dân chủ giống như kẻ trồng cây: khi còn là hạt giống phải chống đỡ quạ tha gà mổ; cây còn non trẻ cần ngăn ngừa sâu bọ; đến lúc trưởng thành già nua phải chặt bớt những cành lớn không thì một cơn bão lớn sẽ làm đổ ngã thân cây.


Việt Nam chưa có dân chủ nên tranh đấu đòi dân chủ. Nền dân chủ non trẻ tại Phi Luật Tân bị đe dọa trở lại độc tài. Dân chủ ở Mỹ trưởng thành lâu đời nay lại nảy sinh ra dấu  hiệu già nua thoái hóa thành một hình dạng gì chưa nhận biết được. 


Churchill từng nói “Dân Chủ là mô hình nhà nước tệ hại nhất nhưng tất cả các mô hình nhà nước khác đều đã được thử qua.” Cho đến giờ này Churchill vẫn đúng, nhưng mọi sinh hoạt xã hội và con người đều không tránh được định luật của Tạo Hóa là sanh, lão, bệnh, tử. Nền dân chủ lâu đời ở Hoa Kỳ hiện đang đối diện với những vấn nạn sống còn, liệu nó có thể tự cách mạng hóa để trở thành một nhà nước trẻ trung đương đầu với thử thách, hay sẽ kéo dài tình trạng trì trệ do hai phe tả và hữu tranh giành quyền lợi để rơi vào suy thoái trong thế kỷ 21? 


Nhưng cần phân biệt giữa ý thức  và chế độ. Athens giờ này chỉ còn là một đống gạch vụn nhưng tư tưởng dân chủ vốn bắt nguồn từ Athens lớn mạnh hơn bao giờ hết. Đế quốc La Mã đã tan rã 1800 năm trước nhưng tổ chức hành chánh và luật pháp của La Mã vẫn còn là nền tảng cho xã hội ngày nay. Nếu một ngày nào đó nước Mỹ không còn là cường quốc hàng đầu, hay Hoa Kỳ quay mặt tự cô lập như đã từng làm sau Thế Chiến Thứ Nhất thì những tư tưởng dân chủ, nhân quyền, bình đẳng, v.v… sẽ không vì đó mà mai một. Thế giới không thể dựa mãi vào nước Mỹ để duy trì dân chủ và trật tự quốc tế, và ngược lại Hoa Kỳ cũng không thể phung phí nhân vật lực để áp đặt dân chủ hay đi bảo vệ những nước khác trong khi không tự lo cho mình trước nhất.


Chính quyền Hoa Kỳ do dân Mỹ bầu lên chớ không phải của công dân quốc tế, nên trách nhiệm đầu tiên phải bảo vệ quyền lợi của dân Mỹ và nền dân chủ của Hoa Kỳ. Vị Tổng Thống đời thứ sáu John Quincy Adams từng cảnh giác đất nước đừng hung hăng đi tìm diệt những con quái vật bên ngoài châu Mỹ (“She goes not abroad in search of monsters to destroy”), câu này áp dụng ngày nay khi Hoa Kỳ bị chia rẽ sâu xa nội bộ do 50% dân Mỹ bất mãn vì đời sống không thăng tiến mà còn thụt lùi trong 30 năm kể từ ngày toàn cầu hóa. Hoa Kỳ phung phí hàng triệu tỷ đô-la vào các cuộc chiến ở Trung Đông và để bảo vệ Âu Châu trong khi các nước này không tự bảo vệ chính mình. 



Trong khi đó nền dân chủ trong nước Mỹ đang thoái trào. Nước Mỹ ngày nay có kiểm duyệt – không do chính quyền mà do dư luận cực đoan cánh tả - ngày nay ai bước ra đường tuyên bố bất cẩn về màu da, chủng tộc, nam nữ, giàu nghèo thì sẽ bị đuổi sở làm hay bị đánh cho tán gia bại sản. Nền dân chủ vững mạnh nhờ vào tính chính danh và các định chế nhưng ba đời Tổng Thống liên tiếp bị một thiểu số không nhỏ từ tả đến hữu tố cáo là soán ngôi: George W. Bush thắng năm 2000 nhờ vào quyết định của Tối Cao Pháp Viện trong đó đa số thẩm phán do đảng Cộng Hòa đề cử; Obama bị ám ảnh dai dẳng bởi tin đồn không sinh ra ở Mỹ; Trump thắng nhờ vào lá phiếu cử tri đoàn trong khi thua bà Clinton 2 triệu phiếu phổ thông. Tính chính danh của Hành Pháp bị soi mòn trong khi chỉ còn 30% dân chúng tin tưởng vào Quốc Hội. Tổng Thống không có sự hợp tác của Quốc Hội nên điều hành bằng các sắc lệnh hành chánh (executive oders), khi đổi sang đời Tổng Thống đối lập các sắc lệnh này bị hủy bỏ dễ dàng khiến chính sách nhà nước trở nên bất nhất và hổn loạn.


Tính chính danh của Đệ Tam Quyền tức Tối Cao Pháp Viện bị cánh tả bôi nhọ qua các lần đề cử thẩm phán Clarence Thomas, Neil Gorsuch và Brett Kavanaugh. Đệ Tứ Quyền hay báo chí thì truyền thông dòng chính (mainstream media) bị Trump và cánh hữu lên án như kẻ thù của quần chúng (enemy of the people) chuyên loan tin vịt (fake news) do cánh tả giựt dây. Các định chế hành chánh độc lập như cảnh sát bị chỉa mũi dùi tấn công vì xem như công cụ của đàn áp bất công.


Người viết có đọc một tam đoạn luận thú vị: “Người Việt trong và ngoài nước yêu nước phải chống Tàu. Trump chống Tàu. Người Việt trong và ngoài nước phải yêu Trump.” Nhưng một số đông ở ngoài nước ngày nay đã là người Mỹ gốc Việt thì sự trung thành (loyalty) trước hết phải dành cho nước Mỹ. Giả sử Trump chống Tàu kịch liệt nhưng kinh tế suy sụp, thất nghiệp gia tăng lại cắt trợ cấp và tiền hưu trí thì chắc người Mỹ gốc Việt cũng đều đắn đo trước khi bỏ phiếu.


Nói cách khác, vận mệnh của người Mỹ gốc Việt gắn liền với tương lai và nền dân chủ trong nước Mỹ. Nếu đảng Dân Chủ thắng cả Hành Pháp và Quốc Hội trong năm 2020 thì áp lực tiến gần đến xã hội chủ nghĩa sẽ vô cùng lớn: medicare for all (bảo hiểm sức khỏe cho mọi người), education for all (giáo dục cho mọi người), housing for all (nhà ở cho mọi người), basic income for all (lương bổng cho mọi người) – cái gì cũng for all (cho mọi người) tức là xã hội chủ nghĩa vì người dân đừng có lo để nhà nước no đủ thu tóm tài sản xã hội bằng đánh thuế triệt tiêu nhà giàu gọi là cho nhà nghèo. Ngược lại Trump tái đắc cử thì người viết không còn biết bộ mặt nước Mỹ sẽ thay đổi như thế nào trong 4 năm sắp tới.


Nhưng nước Mỹ dù thăng hay trầm, hay khi nền dân chủ của Hoa Kỳ không còn là mẫu mực thì người viết tin rằng ước vọng dân chủ trên toàn thế giới không vì thế suy mòn – cũng giống như cổ thành Athens đã để lại món quà dân chủ muôn đời cho nhân loại. 



Ý kiến bạn đọc
14/06/202009:59:34
Khách
Nước Mỹ đã xuóng dốc. Đại dịch Covid19 cho thế giới biết nước Mỹ đang có một lãnh đạo tồi tệ nhất trong lịch sử. Những bạo loạn và tranh đấu cho nạn kỳ thị chủng tộc về cái chết của người da đen đang xảy ra đã nói lên nền văn minh dân chủ của Mỹ đã bị thế giới chê cười và khinh bị. Người lãnh đạo không có khả năng đập tắt. Nếu còn tiếp thêm 4 năm nữa thì nền dân chủ của Mỹ sẽ đi tới diệt vong.
14/06/202003:44:58
Khách
Thế nà thế lào, chế độ xã hội chủ nghĩa tốt hơn chế độ dân chủ, everything free nên các con tôi rất thích Dân chủ,
không biết người viết có biết các nước XHCN còn lại trên thế giới sồng như thế nào...
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Khi Việt Nam nỗ lực thích ứng với môi trường quốc tế ngày càng cạnh tranh hơn, giới lãnh đạo đất nước đã tự hào về “chính sách ngoại cây giao tre” đa chiều của mình. Được Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN), thúc đẩy từ giữa thập niên 2010, ý tưởng là bằng cách cân bằng mối quan hệ của Việt Nam với các cường quốc – không đứng về bên nào, tự chủ và thể hiện sự linh hoạt – nó có thể duy trì sự trung gian và lợi ích của mình, đồng thời tận dụng các cơ hội kinh tế do tình trạng cạnh tranh của các đại cường tạo ra
Cộng sản Việt Nam khoe có tự do tôn giáo ở Việt Nam, nhưng Hoa Kỳ và Thế giới nói “rất hạn chế”, tùy nơi và từng trường hợp. Tình trạng này đã giữ nguyên như thế trong những báo cáo trước đây của cả đôi bên. Nhưng tại sao Hoa Kỳ vẫn liệt Việt Nam vào danh sách phải “theo dõi đặc biệt”...
Đến giữa tháng 3 năm nay, hầu hết chúng ta đều thấy rõ, Donald Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa và Joe Biden là ứng cử viên tổng thống của Democrat. Ngoại trừ vấn đề đột ngột về sức khỏe hoặc tử vong, có lẽ sẽ không có thay đổi ngôi vị của hai ứng cử viên này. Hai lão ông suýt soát tuổi đời, cả hai bộ não đang đà thối hóa, cả hai khả năng quyết định đều đáng nghi ngờ. Hoa Kỳ nổi tiếng là đất nước của những người trẻ, đang phải chọn lựa một trong hai lão ông làm người lãnh đạo, chẳng phải là điều thiếu phù hợp hay sao? Trong lẽ bình thường để bù đắp sức nặng của tuổi tác, con đường đua tranh vào Tòa Bạch Ốc, cần phải có hai vị ứng cử viên phó tổng thống trẻ tuổi, được đa số ủng hộ, vì cơ hội khá lớn phải thay thế tổng thống trong nhiệm kỳ có thể xảy ra. Hơn nữa, sẽ là ứng cử viên tổng thống sau khi lão ông hết thời hạn bốn năm. Vị trí và vai trò của nhân vật phó này sẽ vô cùng quan trọng trong lần tranh cử 2024.
Không phải “học” mà là bắt, là tóm đầu, là tống cổ vào nhà giam: khi cân bằng quyền lực ở Hà Nội xáo trộn với tiền chấn rung chuyển tận Amsterdam thì cái khẩu hiệu quen thuộc của Vladimir Lenin ngày nào cũng phải được cập nhật. Không còn “Học, học nữa, học mãi” mà, táo tợn hơn, hệ thống quyền lực đang giỡn mặt Lenin: “Bắt, bắt nữa, bắt mãi”.
Câu chuyện kể từ xa xưa, rất xa xưa, là từ thời đức Phật còn tại thế: Có một người Bà La Môn rất giầu có và rất quyền thế, ông thích đi săn bắn thú vật trong rừng hay chim muông trên trời. Một hôm đó, ông bắn được một con thiên nga to đẹp đang bay vi vút trong bầu trời cao xanh bát ngát thăm thẳm trên kia. Con thiên nga vô cùng đẹp bị trúng đạn, rơi xuống đất, đau đớn giẫy và chết. Ông liền chạy tới lượm thành quả của ông và xách xác con thiên nga lộng lẫy về cho gia nhân làm thịt, làm một bữa nhậu, có lẽ.
Dù đã từ trần từ lâu, Võ Văn Kiệt vẫn được người đời nhắc đến do một câu nói khá cận nhân tình: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”. Tôi vốn tính hiếu chiến (và hiếu thắng) nên lại tâm đắc với ông T.T này bởi một câu nói khác: “Chúng tôi tự hào đã đánh thắng ba đế quốc to”. Dù chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng cũng đủ cho người nghe hiểu rằng Việt Nam là một cường quốc, chứ “không phải dạng vừa” đâu đấy!
Lý do ông Thưởng, ngôi sao sáng mới 54 tuổi bị thanh trừng không được công khai. Tuy nhiên, theo báo cáo của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan chức năng, thì ông Võ Văn Thưởng “đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm...
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.