Hôm nay,  
DAVEMIN.COM

Kinh Tế Mỹ Hậu-COVID-19: Bóng Tối Chưa Tan Cho Dân Nghèo

12/06/202000:00:00(Xem: 3678)
KINH TE MY HAU COVID-19_01

Khoảng cách giữa Main Street và Wall Street trong nền kinh tế Mỹ hậu Covid-19. (www.pixabay.com)


Giữa mùa đại dịch COVID-19, tại những buổi tường trình mỗi ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống Mike Pence không ngớt tiên đoán sự lớn mạnh vượt bực của kinh tế quốc gia Hoa Kỳ sau khi tình hình dịch tễ lắng đọng. Hai ông nhấn mạnh rằng kinh tế Mỹ hậu-COVID-19 sẽ tìm lại thế quân bằng sau những chao đảo khiếp hãi khiến cả 40 triệu nhân công thất nghiệp trong vòng vỏn vẹn ba tháng trời. Đầu tháng Sáu, hy vọng bắt đầu le lói khi guồng máy kinh tế rục rịch mở cửa lại, ai nấy trông đợi ánh sáng tỏa lớn cuối đường hầm.
 
Tuy nhiên, mặc dù người ta có quyền hy vọng vào sự thịnh vượng chung, nhưng sự thật là đối với các thành phần ít may mắn hơn trong xã hội (vâng, phần đông trong đó là những sắc dân da màu thiểu số), khó khăn kinh tế gần như là một điều chắc chắn. Ai cũng tưởng sau khi COVID-19 giáng một đòn chí tử lên kinh tế Hoa Kỳ, thì khoảng cách chênh lệch giữa hai thành phần giàu-nghèo sẽ phần nào thu hẹp, nhưng oái oăm thay, mọi bằng chứng cho thấy sự khác biệt ấy sẽ gia tăng chứ không hề giảm thiểu. Khủng hoảng y tế lần này là dịp cho người ta nhìn thấy rõ hơn mức độ chênh lệnh giữa giàu nghèo trong xã hội Mỹ và góp phần không nhỏ vào tình trạng bất ổn nội địa. Con số thống kê cho thấy người da đen chết vì COVID-19 là rất đông. Có nhiều địa phương, tổng số người đa đen sinh sống trong vùng chỉ chiếm từ 10 đến 12%, nhưng có đến 80% là da đen trong số những kẻ xấu số bị lưỡi hái tử thần dẫn đi. Người ta giải thích rằng, sở dĩ có hiện tượng này là vì người đa đen sống thiếu thốn, không được hưởng những quy chế y tế tốt đẹp dành cho người da trắng, trong người có bệnh sẵn dễ bị vi khuẩn cướp đi mạng sống.
 
Thiếu một chính sách kinh tế thích hợp, chiều hướng đi xuống ấy cộng hưởng với những xáo trộn bạo loạn sau cái chết oan ức và oan khiên của người Mỹ da đen George Floyd, chỉ khiến đám dân đen (đen cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng) đã thiệt thòi nay lại càng thiệt thòi hơn.

KINH TE MY HAU COVID-19_02
Những người giàu có càng giàu them trong nền kinh tế Mỹ hậu Covid-19.(www.pixabay.com)
 
Những con số thống kê đưa ra một viễn ảnh cực kỳ đen tối: Quý thứ nhất năm 2020, tổng sản lượng nội địa giảm 30%, và trong vòng ba tháng, hơn 40 triệu công nhân viên (khoảng một phần tư tổng số lực lượng công nhân Hoa Kỳ) nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp, một con số khủng khiếp, mấp mé Đại Khủng hoảng Kinh tế năm 1929. Nhà nước đốt sáu ngàn tỉ đô-la (tức 28% tổng sản lượng nội địa năm 2019) vào những chương trình trợ giúp kinh tế và cứu giúp người dân. 39% công nhân viên với mức thu nhập dưới 40 ngàn đô-la mỗi năm bị mất việc hay nghỉ dài hạn không lương. Tức là kiếm tiền càng ít càng dễ mất việc. Phụ nữ và dân thiểu số bị nặng nhất. Trong số 20 triệu rưỡi công việc bị xóa sổ vào tháng Tư 2020, thì 55% là phụ nữ. Tính ra, cho đến nay, phần trăm số người thất nghiệp là như sau: phụ nữ, 15%; đa đen, 16,4%; và da nâu (Mễ, Châu Mỹ La-tinh), 20,2%.
 
Những người không bị ảnh hưởng nhiều phần lớn là thành phần công nhân viên cổ áo trắng, tức là những người làm công việc lao động đầu óc, những nhà kinh doanh, mức thu nhập đã cao lại có thể làm việc tại nhà. Theo tường trình của Học viện Becker Friedman thuộc Đại học Chicago, khoảng một phần ba công việc nước Mỹ, nhân viên có thể đem về nhà làm, nhưng một lần nữa lại cho thấy sự thiệt thòi của dân lao động chân tay. Xin viện dẫn một thí dụ, trong khi 76% nhân viên ngành tài chính và bảo hiểm (thu nhập cao) có thể đem máy vi tính về làm việc tại tư gia, thì chỉ có 3% nhân viên ngành cung cấp dịch vụ và ẩm thực (thu nhập thấp) có thể làm tương tự.
 
Không bị đe dọa mấy trong đại dịch là những việc làm trong bệnh viện, nhà điều dưỡng, siêu thị, v.v… Thế nhưng, đó là những việc làm nguy hiểm, đòi hỏi sự hy sinh cá nhân cao độ, chẳng cần nói nhiều, ai cũng biết. Số người vì quá mệt mỏi trở nên trầm cảm, tự ý bỏ việc, là không ít, thậm chí có người tìm đến cái chết.
 
Kinh tế phục hồi càng chậm, khó khăn lên người dân, nhất là dân nghèo, càng nặng nề, và điều này thường dẫn đến những bất ổn xã hội và chính trị. Những vụ bạo loạn bộc phát sau cái chết của người da đen George Floyd, bị một nhân viên công lực thành phố Minneapolis dùng đầu gối chẹn cổ đến tắt thở, là điển hình. Bên cạnh sự phẫn uất cao độ vì cung cách tàn bạo đến bất nhân của cảnh sát đối xử người da đen, còn là sự bất mãn chất chứa bao năm của những kẻ have-nots với người có tất cả, trên một đất nước giàu có bậc nhất thế gian. Sự kiện những tay giàu sụ, sau kỳ đại dịch, làm giàu thêm nhờ thị trường chứng khoán (có vài phỏng ước các nhà tỉ phú Mỹ sau đại dịch tích lũy thêm trong tài khoản một ngàn tỉ đô-la) chỉ đào sâu hơn hố chia cách giữa người giàu với kẻ nghèo. Xu hướng Xã hội Chủ nghĩa trong xã hội Mỹ những năm gần đây lên cao do hố sâu chia cách giàu-nghèo càng lúc càng trầm trọng, tiếng nói của những nhân vật như Bernie Sanders không phải không có người nghe, ngược lại, nhiều là đằng khác, và tình trạng phân hóa, kỳ thị, chống báng, thù ghét, theo đó cũng gia tăng. Chưa bao giờ trên truyền thông TV (Fox News vs. MSNBC), và nhất là các mạng xã hội, người ta thóa mạ nhau thậm tệ như ngày nay.
 
Trong lúc con số người chết vì COVID-19 lên đến con số khiếp hãi gần 110 ngàn, các gia đình với thu nhập thấp lo lắng kiếm từng đồng cho bữa ăn ngày hôm sau cho vợ chồng con cái, thì thị trường chứng khoán vẫn tiếp tục tăng lên vèo vèo. Đây là một hiện tượng nghịch lý hiếm xảy ra, khi Wall Street không phản ánh thực tại đang xảy ra ở Main Street. Đất nước tơi tả trong khi các ngài mặc áo vét cổ cồn ngồi trong phòng điều hòa rung đùi bỏ vào tài khoản cả tỉ đô-la mỗi ngày.
 
Sự kiện trái ngoe này có thể giải thích như sau: thành phần sở hữu cổ phần, làm giàu nhờ thị trường chứng khoán, là những gia đình da trắng giàu có. Trong trận đại dịch COVID-19, họ ít bị thiệt thòi, thất nghiệp ít, nhất là những ai có thể làm việc thoải mái tại nhà riêng. Đời sống họ cũng ít bị dao động vì các vụ bạo loạn. Trên 60% các gia đình da trắng sở hữu cổ phần, với người da đen thì con số này là 30%. Hai thế giới, hai con người, hai số phận khác nhau.

KINH TE MY HAU COVID-19_03

Giới lao động thì kiếm ăn từng bữa cực khổ trong kinh tế Mỹ hậu Covid-19.(www.pixabay.com)

 
Số phần trăm người thất nghiệp sẽ không nhanh chóng trở lại mức độ bình thường như mơ ước của nhiều người. Các kỹ năng tự động hóa và số hóa công nghệ chỉ khiến tình trạng thất nghiệp trở nên trầm trọng hơn khi máy móc và rô-bô, do những phát minh mới trong công nghệ Trí khôn Nhân tạo đem lại, có thể thay thế công nhân làm những công việc hết sức phức tạp, mà từ trước đến nay vẫn đòi hỏi bàn tay và trí thông minh của con người. Thậm chí con em những người thất nghiệp do đại dịch COVID-19 gây nên cũng bị ảnh hưởng lây. Những đứa trẻ và các thanh niên nam nữ ấy thường không có đủ phương tiện học trực tuyến, vì vậy, khoảng cách giáo dục giữa giàu nghèo lại càng cách xa. Con vua lại làm vua, con thầy chùa thì tiếp tục quét lá đa!
 
Để nhanh chóng phục hồi kinh tế và ngăn ngừa khoảng cách chênh lệch giàu-nghèo càng lúc càng khó chữa do đại dịch COVID-19, Hành pháp và Lập pháp Hoa Kỳ cần đẩy mạnh những biện pháp cấp thời, mà chủ yếu là Xét nghiệm / Testing và Theo dõi Tiếp xúc / Contact Tracing. (Biện pháp “Theo dõi Tiếp xúc” đã được các cơ quan y tế sử dụng từ nhiều thập niên trước đây để đối phó những bệnh lây nhiễm như lao phổi, bại liệt, AIDS, sởi, v.v…Với công nghệ truyền thông hiện đại, máy điện thoại thông minh là công cụ hữu hiệu để kết nối những người dương tính COVID-19, giúp họ tìm đến các dịch vụ chăm sóc y tế và tìm hiểu xem họ đã tiếp xúc với những ai mà họ không biết, hoặc chính họ lây nhiễm cho người khác.)
 
Những biện pháp này càng khẩn thiết hơn khi kinh tế bắt đầu mở cửa lại, các cộng đồng xã hội dần dà sinh hoạt lại và làm quen dần với hoàn cảnh mới, tình huống mới: Chung sống với COVID-19! Bởi không như vi khuẩn SARS, con vi khuẩn này có lẽ sẽ ở lại với chúng ta rất lâu trong thời gian sắp tới.
 
Chính phủ cần tập trung giúp đỡ những thành phần bị ảnh hưởng nhiều nhất, đó là dân nghèo, chứ không phải các đại công ty tư bản. Main Street chứ không phải Wall Street! Những hiểm  tượng tai hại cho người dân và kinh tế chồng chất theo thời gian, càng để lâu càng khó chữa và càng hao tổn tài nguyên quốc gia.
 
Chưa có một dấu hiệu nào cho thấy một viễn ảnh kinh tế phục hồi mau chóng. Ngay lúc này, theo ước lượng, có 30% dân Mỹ tay trắng, tài sản zero hoặc âm vì thiếu nợ nhà băng hay thẻ tín dụng. Những kẻ tuyệt vọng, vô vọng, không việc làm, không tài sản sẽ dễ dàng trở nên phẫn nộ, uất ức, quay ra chống báng, thù ghét kẻ có tiền của, dẫn đến những bất ổn xã hội. Bài học Lịch sử còn đó rành rành, năm 2005 sau trận đại phong Katrina, thành phố New Orleans trở thành mộ địa chôn xác người và tan nát vì bạo loạn. Nếu nhà nước sử dụng đến quân đội hoặc các lực lượng bán quân sự để đàn áp người biểu tình chống đối thì chỉ dẫn đến sự băng rã của xã hội mà thôi.
 
Mục tiêu chính yếu (thậm chí có lẽ là mục tiêu duy nhất) của chính sách kinh tế thời điểm này là, bằng mọi giá, ngăn ngừa tình trạng băng rã xã hội. Một xã hội văn minh tiến bộ là xã hội không để đồng tiền và những lợi ích của thiểu số ưu đãi làm mù quáng, mà phải làm sao giữ chặt mối dây ràng buộc xã hội trong một cảnh huống mà áp lực đè nặng chưa từng thấy bao giờ.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Đến tham dự Hội nghị Thượng đỉnh của khối BRICS tại thành phố Kazan, Nga, từ ngày 23 đến 24/10, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan công khai bày tỏ mong muốn trở thành thành viên của khối BRICS và được Tổng thống Vladimir Putin quan tâm đặc biệt. Tại sao? Erdogan mong đợi gì trong cuộc hội kiến này và những hậu quả địa chính trị và kinh tế nào có thể xảy ra?
Trong vài tháng qua, báo chính chính thống của Mỹ đã dành cho Donald Trump khá nhiều đất diễn. Nhất cử nhất động của Trump, dù đáng hay không đáng, dù thiếu một nửa để trở thành một ổ bánh mì, vẫn được những tờ báo lớn có lịch sử hơn trăm năm dẫn lại. Với Trump, đó là một chiến thắng. Với báo chí, đó là kinh doanh, là “rating.”
Gần bốn năm trước, tại công viên Ellipse ở Washington, DC – một tổng thống đương nhiệm đứng phía sau khung kính chống đạn, mặc chiếc áo măng-tô đen, mang găng tay đen, giơ cao tay ủng hộ một đám đông bạo loạn đang chực chờ phát súng chỉ thiên từ thủ lĩnh để tấn công vào Quốc Hội lật ngược kết quả bầu cử. Đó là “một ngày của tình yêu” – theo lời mô tả của Donald Trump, người đứng đầu hôm đó – cho dù trong vòng 36 giờ, 10 người đã chết, nhiều người bị thương gồm 174 cảnh sát. Trong số nạn nhân tử vong, có một cảnh sát chết sau khi bị những kẻ bạo loạn tấn công. Chung quanh khu vực Ellipse ngày 6 Tháng Giêng đó, là những gương mặt đằng đằng sát khí. Cờ xí rợp trời – những lá cờ mang tên Trump và cờ thời kỳ nội chiến. Bốn năm sau, cũng tại công viên Ellipse, cũng là một biển người được ước chừng khoảng trên 75 ngàn người, tập trung về từ 7 giờ sáng. Trật tự, lịch sự. Khi hoàng hôn DC buông xuống cũng là lúc số người tham dự đã kéo dài đến tận National Museum of African...
Chính quyền CSVN và Ủy ban Tự do Tôn giáo quốc tế Hoa Kỳ (The United States Commission on International Religious Freedom / USCIRF) đã có tầm nhìn tương phản về quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo ở Việt Nam...
17 ngày nữa, cuộc tranh cử tổng thống Mỹ bước vào kết thúc. Ai thắng? Ai bại? Đời sống sẽ được trở lại bình thường không bị ám ảnh của truyền thông lôi kéo, không bị áp lực của đảng phái thuyết phục. Thật là đáng mừng.Không chắc. Nếu ông Trump thắng, cuộc giao chuyển quyền lực tuy không vừa ý, nhưng chắc sẽ xuôi qua bình yên. Nếu ông Trump thua, đây mới là vấn nạn. Đến giờ phút này, ai cũng biết, nếu ông Trump không được làm tổng thống thì sẽ ứng với câu: Được làm vua, thua làm giặc. Chuyện này đã xảy ra trong lịch sử: Ngày 6 tháng 1, 2021. Và căn cứ theo những lời ông tuyên bố khi vận động tranh cử. Chính quyền Biden, FBI, nội an, cảnh sát, quân đội, có chuẩn bị gì chưa? Hay chỉ có ông Howard Stern tuyên bố: “Tôi không đồng ý với Trump về mặt chính trị, tôi không nghĩ ông ta nên đến gần Nhà Trắng. Tôi không ghét ông. Tôi ghét những người bỏ phiếu cho ông. Tôi nghĩ họ ngu ngốc. Tôi ghét. Tôi sẽ thành thật với bạn, tôi không tôn trọng bạn," (Fox News.)
Chỉ còn vỏn vẹn chưa đầy ba tuần nữa là ngày bầu cử. Cho đến hôm nay, ai nói, cũng đã nói. Ai làm, cũng đã làm. Nói nhiều hay ít, và làm nhiều hay ít, cũng đã thể hiện rõ ràng. Trừ khi, như một cựu ký giả của tờ Sóng Thần trước năm 1975, hiện đang sinh sống ở Virginia, nói rằng: “Có thể họ không lên tiếng trước công chúng, nhưng ngày bầu cử, lá phiếu của họ dành cho đảng đối lập.” Vị cựu nhà báo này muốn nói đến cựu tổng thống Hoa Kỳ, George W Bush, vị tổng thống duy nhất thuộc đảng Cộng hoà còn tại thế.
Hoa Kỳ luôn được tôn vinh là một cường quốc tích cực tham gia trong mọi sinh hoạt chính trị quốc tế, nhưng lịch sử ngoại giao đã chứng minh ngược lại: Hoa Kỳ từng theo đuổi nguyên tắc bất can thiệp và cũng đã nhiều lần dao động giữa hai chủ thuyết quốc tế và cô lập. Trong việc thực thi chính sách đối ngoại trong thế kỷ XX, Hoa Kỳ mới thực sự trực tiếp định hình cho nền chính trị toàn cầu, lãnh đạo thế giới tự do và bảo vệ nền an ninh trật tự chung. Nhưng đối với châu Âu, qua thời gian, vì nhiều lý do khác nhau, càng ngày Hoa Kỳ càng tỏ ra muốn tránh xa mọi ràng buộc càng tốt.
Tiếng Việt không ít những thành ngữ (ví von) liên hệ đến đặc tính của nhiều con vật hiền lành và quen thuộc: ăn như heo, ăn như mèo, nhát như cáy, gáy như dế, khóc như ri, lủi như trạch, chạy như ngựa, bơi như rái, khỏe như voi, hỗn như gấu, chậm như rùa, lanh như tép, ranh như cáo, câm như hến …Dù có trải qua thêm hàng ngàn hay hàng triệu năm tiến hóa, và thích nghi để sinh tồn chăng nữa – có lẽ – sóc vẫn cứ nhanh, sên vẫn cứ yếu, cú vẫn cứ hôi, lươn vẫn cứ trơn, đỉa vẫn cứ giai, thỏ vẫn cứ hiền, cá vẫn cứ tanh, chim vẫn cứ bay, cua vẫn cứ ngang (thôi) nhưng hến thì chưa chắc đã câm đâu nha.
Khi thiên tai đổ xuống, thảm họa xảy ra, và con người với khả năng chống đỡ có giới hạn, thì những gì nhân loại có thể làm là cứu nhau. Ngược lại với nguyên tắc tưởng chừng như bất di bất dịch của một thời đại mà con người luôn hướng đến hòa bình và lương thiện, lại là các thuyết âm mưu tạo ra để lan truyền thù ghét và mất niềm tin vào chính quyền đương nhiệm. Đại dịch Covid-19 vĩnh viễn là sự thật của lịch sử Mỹ, trong triều đại của Donald Trump. Tòa Bạch Ốc của Trump lúc ấy, qua lời mô tả của những nhân viên trong ngày dọn dẹp văn phòng làm việc để bắt đầu bước vào giai đoạn “work from home” là “ngôi nhà ma.” Giữa lúc số người chết tăng theo từng giây trên khắp thế giới thì Trump vẫn điên cuồng xoay chuyển “tứ phương tám hướng” để kéo người dân quay về một góc khác của đại dịch, theo ý của Trump: “Covid không nguy hiểm.”
Mặc dù các bác sĩ tâm thần có bổn phận bảo mật các thông tin sức khỏe tâm thần do bệnh nhân tiết lộ, nhưng hầu hết các tiểu bang tại Hoa Kỳ đều có luật bắt buộc hoặc cho phép bác sĩ tâm thần tiết lộ thông tin bí mật khi bệnh nhân có triển vọng gây tổn hại cho cộng đồng...
DAVEMIN.COM
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.