Hôm nay,  

Lòng nhớ thương Mẹ trong một đoạn văn Nôm xưa

17/09/201907:49:00(Xem: 2792)

Lòng nhớ thương Mẹ trong một đoạn văn Nôm xưa
 

Nguyễn Văn Sâm

 

Trên fb của nhóm Hán Nôm Kinh Kỳ có người đưa mấy trang sách xưa  thắc mắc không biết là tác phẩm gì, nói chuyện gì. Bèn đọc, thấy hay hay do nội dung liên quan đến tình cảm của một người con khi mẹ mất.  Thấy đáng phiên âm nên đưa lên cho người đọc biết thêm người xưa mô tả thế nào về trường hợp mẫu tử chia lìa.


blank

Vì chưa có toàn tác phẩm nên không chắc chắn lắm đây là những trang rút ra từ tác phẩm nào trong số những truyện Nôm vô danh của Việt Nam. Tuy nhiên  có nhân vật Đào Trinh trong truyện, tôi nghĩ đây là truyện thơ Đào Trinh-Xuân Hương, một truyện thơ  ở Miền Bắc, không được phổ biến nhiều trong học giới và cũng chẳng thấy bản quốc ngữ nào xuất phát từ đây. Bản Nôm viết tay bằng thứ chữ chân phương, đẹp, chính xác, dễ đọc, nghĩ là bản văn chép  được chép  vào thời Thành Thái, Bảo Đại từ  nguyên bản nào đó có trước. 
 

Bài văn tế không hay, văn chương và nội dung hàm chứa thua xa bài Văn tế của Tào Tháo tế các tướng của mình chết trận (trong tuồng hát bội Nôm Tam Quốc ra đời ở triều đình Huế cuối thế kỷ 19) và cũng kém bài văn tế Kim Trọng tế Thúy Kiều (đầu thế kỷ 20).
 

Xin  trích dịch:

Cả kêu ba tiếng vang rân,

Đất trời nỡ khiến mẫu thân xa lìa.

Dương gian âm phủ phân chia,

Con còn dương thế mẹ về âm cung.

Đôi hàng lệ nhỏ ròng ròng,

Đã không thấy dạng lại không thấy hình.

Sứ trời & tiếng thiên đình,

Tây Thiên cõi Phật Đào Trinh rước về.

Tay linh một ngón bỏ rơi,

Để cho con trẻ liệu đời hóa thân.

Tiên đồng giá vũ đằng vân,

Ngón tay cốt mẹ bỏ chưng trong màn.

Long Sanh xem thấy tỏ tường (tàng),

Chàng bèn nắm lấy khóc than một hồi.

Trời ơi, Trời hỡi là Trời,

Nỡ xui con trẻ chịu đời mồ côi,

Khôn cùng kể nỗi khúc nôi.

Sầu tuông lệ nhỏ thương ôi ròng ròng.

Nhìn xem vắng vẻ loan phòng,

Ngón tay cắt lấy cẩn phong phụng thờ.

Đặt bày dĩa muối mâm trà,

Đặt làm văn tế một tờ chịu tang.

 
blank

Văn tế rằng:

Hỡi ôi,

Trời một phương, đất một phương,

 Những ước bách niên tồn mẫu tử, thời tri nhất đán biệt Sâm Thương,

Nhũng ước tan rồi lại hợp, nào hay đâu mẫu tử phân ly,

Trời nỡ khiến mẹ con ly biệt, chưa chút đền ơn cúc dục.

Tưởng mẹ con trong nhà hội hiệp, mẹ sao đành tách biệt âm quang,

Nhớ thôi lệ ứa hai hàng, bởi số hệ về đâu đà không biết.

Lòng con cảm trách cao xanh, cảm nỗi u minh phân hai ngã, dạ con thơ sao dễ ngồi yên, phải tạm dụng  hiến ba tuần rượu

Hai hàng lệ chứa chan không ráo. Buồn phận con cô quả có một mình, đầu lạy mẹ có linh thời hưởng.

Ô hô! Ai tai!

Phục duy thượng hưởng.

Nay văn.

Tế rồi lệ nhỏ dòng châu,

Ngùi ngùi thảm thiết đoạn sầu nào yên.

Thuở xưa trước hỏi sau han,

Bây giờ quạnh quẻ màn loan vắng nằm,

Nào khi sớm viếng tối thăm,

Bây giờ trướng phụng biết tăm dạng nào.

Khôn cùng kể nỗi sự tình,

Ba năm ở chốn non xanh một mình.

Chế tang tuần tự đã đành.

Chàng bèn tính việc học hành dưỡng thân.

Trong nhà thốn thiếu khó khăn,

Cửa nhà rách nát ra thân cơ hàn…

 

Nguyễn Văn Sâm (Samnguyen20002002@yahoo.com)

Phiên âm từ  mấy trang của người trên facebooker Nguyễn Hưng, như một bài viết về con-mẹ nhân lễ Vu Lan Kỷ Hợi 2019.

 
blank

 

       

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
Xuất hiện gần đây trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, đã lên tiếng đe dọa là sẽ không bảo vệ cho các đồng minh thuộc khối NATO trong trường hợp bị Nga tấn công. Ý kiến này đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi tại châu Âu, vì có liên quan đến việc răn đe Nga và ba kịch bản chính được đề cập đến khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào năm 2025 là liệu Liên Âu có nên trang bị vũ khí hạt nhân chăng, Pháp có thể tích cực tham gia không và Đức nên có tác động nào.
Tôi không biết chính xác là Văn Trí đã đặt chân đến Đà Lạt tự lúc nào nhưng cứ theo như ca từ trong nhạc phẩm Hoài Thu của ông thì Cao Nguyên Lâm Viên ngày ấy vẫn hoang vu lắm. Ngoài “núi rừng thâm xuyên”, với “lá vàng rơi đầy miên man”, cùng “bầy nai ngơ ngác” (bên “hồ thu xanh biếc”) thì dường như không còn chi khác nữa! Từ Sài Gòn, khi tôi được bố mẹ “bế” lên thành phố vắng vẻ và mù sương này (vào khoảng giữa thập niên 1950) thì Đà Lạt đã bị đô thị hóa ít nhiều. Nơi đây không còn những “bầy nai ngơ ngác” nữa. Voi, cọp, heo rừng, beo, báo, gấu, khỉ, vượn, nhím, mển, gà rừng, công, trĩ, hươu, nai, trăn, rắn, sóc, cáo, chồn… cũng đều đã biệt tăm. Người Thượng cũng ở cách xa, nơi miền sơn cước.
Vi hiến có nghĩa là “vi phạm” hay đi ngược lại những gì Hiến Pháp (HP) quy định. HP không có gì là cao siêu hay quá bí ẩn. Hiến Pháp trong bản chất chỉ là một bộ luật. Sự khác biệt chỉ là: HP là một bộ luật nền tảng hay nôm na là “luật mẹ”. Không những không cá nhân hay hữu thể pháp lý nào trong xã hội, kể cả hành pháp (tức chính phủ) được quyền vi phạm HP, mà không một luật pháp nào của lập pháp (tức quốc hội) được quyền vi phạm HP cả...
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo đường mòn Chủ nghĩa đã lu mờ trong thưc tế và thất bại trong hành động tại Đại hội đảng kỳ 14 vào tháng 1 năm 2026. Khẳng định này của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng là bằng chứng cho tính chai lỳ, chậm tiến và lạc hậu, không phải của riêng ông mà toàn đảng...
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.