-Lời Tòa Soạn: Ngày 22 tháng 4 năm 2000, nhân viên thuộc Sở Di Trú (lúc đó thuộc Bộ Tư Pháp – chính phủ Liên bang Hoa Kỳ), đột nhập tư gia thân nhân của em bé Elian Gonzalez ở Miami, Florida, giữ em và sau đó trả em về Cuba giao cho cha của em săn sóc, chấm dứt một cuộc tranh chấp giành quyền nuôi dưỡng Elian Gonzales đưa đến sự bất đồng ý kiến giữa Bộ Tư Pháp với ông Al Gore, ứng cử viên tổng thống của đảng Dân Chủ. Năm đó Elian Gonzlaz 6 tuổi, và bây giờ là một cậu bé khôi ngô 11 tuổi.
Phát ngôn nhân đài truyền hình CBS ông Kevin Tedesco cho biết cách đây 3 tuần chương trình “60 minutes” của đài, một chương trình hằng tuần rất được ái mộ của khán giả Mỹ, phỏng vấn Elian Gonzalez tại một viện bảo tàng của thành phố Cardenas nơi Elian đang sống với cha, ông Juan Miguel Gonzalez, và sẽ lên chương trình vào lúc 7:00Pm giờ California ngày Chủ Nhật 2-10-2005 sắp tới.
Sau đây Việt Báo xin giới thiệu lại bài viết của ông Trần Bình Nam viết những ngày đầu tháng 4/2000 khi cuộc tranh chấp để giành quyền nuôi dưỡng Elian Gonzalez đang ở cao độ để độc giả nhớ lại một chuyện cũ.
*
Vào ngày lễ Tạ Ơn (Thanksgiving) năm 1999, một chiếc thuyền đánh cá Hoa kỳ vớt chú bé Elian Gonzalez, 6 tuổi nằm bất tỉnh trên một vỏ cao su trong eo biển Florida ngoài khơi thành phố Miami. Elian theo mẹ, cha kế và 9 người khác vượt biên từ Cuba tìm đường sang Hoa Kỳ tị nạn. Thuyền đắm, tất cả chết đuối trừ Elian. Bố mẹ Elian li dị nhau từ nhiều năm trước. Cha Elian, ông Juan Miguel Gonzalez đã tục huyền và có một con nhỏ đang sống ở Cuba.
Sở Di Trú Hoa Kỳ cho phép ông Lazaro Gonzalez ở thành phố Miami, bác ruột của Elian tạm chăm sóc Elian chờ quyết định tình trạng di trú. Thông thường Elian sẽ được qui chế tị nạn. Họ hàng Gonzalez nhiều người đã trốn khỏi Cuba nhiều năm trước, chỉ trừ Juan Miguel Gonzalez ở lại.
Nhưng Juan Miguel Gonzalez, với sự yểm trợ và thúc đẩy của Fidel Castro lên tiếng yêu cầu chính phủ Hoa Kỳ trả Elian về Cuba cho ông. Câu chuyện biến thành tranh chấp giữa Fidel Castro và cộng đồng người Mỹ gốc Cuba tại Miami. Nếu Fidel Castro muốn Elian trở về Cuba thì cộng đồng người Mỹ gốc Cuba quyết giữ Elian lại. Người gốc Cuba có nhiều phiếu trong quận Mami-Dade nên sự tranh chấp kéo vào cuộc các viên chức dân cử địa phương gồm dân biểu, nghị sĩ, thị trưởng và quan tòa.
Sở Di Trú Hoa Kỳ, áp dụng nguyên tắc thông thường về đoàn tụ gia đình, phán quyết trả Elian lại cho cha của Elian, vì mẹ của Elian đã chết. Tổng thống Clinton cho quyết định của Sở Di Trú là chính đáng.
Cộng đồng Cuba tìm cách trì hoãn, kiện quyết định của Sở Di Trú trước tòa án liên bang. Trong khi đó một số đại diện dân cử tại quốc hội đưa dự án luật ban qui chế thường trú cho Elian và gia đình dù đang ở Cuba. Thị trưởng quận Miami-Dade, ông Alex Penelas đi xa hơn tuyên bố: Nếu Sở Di Trú dùng công lực trả Elian về nước để xẩy ra bạo động “tôi qui trách nhiệm đó cho chính phủ liên bang, đặc biệt là bà tổng trưởng Tư Pháp Janet Reno và tổng thống Clinton”. Thấy lố, hôm sau ông nói lại: “nhưng tôi không ủng hộ ai hành động trái luật”. Thị trưởng thành phố Miami, Joe Carollo, nói: “Cảnh sát Miami không có trách nhiệm giúp chính phủ liên bang đưa cậu Elian Gonzalez ra khỏi nơi đang ở và áp tải cậu ra khỏi nước”.
Chuyện kiếm phiếu của các giới chức dân cử địa phương trong năm bầu cử là chuyện thường trong một nước dân chủ, và không buồn cười gì lắm nếu ông Phó tổng thống Albert Gore, ứng cử viên được đảng Dân chủ chọn ra tranh cử tổng thống cuối năm nay không nhảy vào cuộc.
Từ những ngày đầu, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa George W. Bush đã phát biểu ý kiến nên cho cậu bé Elian Gonzalez ở lại Hoa kỳ thì tốt cho cậu ta hơn và không nói gì thêm khi sự tranh chấp giữa cộng đồng người Cuba ở Miami và Sở Di Trú trở nên căng thẳng. Al Gore không tuyên bố gì vì tổng thống Clinton đã lên tiếng.
Nhưng hôm 6 tháng 4, sau khi Hội Người Mỹ gốc Cuba ở Hoa kỳ bày tỏ sự bất mãn đối với chính phủ và dọa trả thù các ứng cử viên Dân chủ trong cuộc bầu cử tháng 11, phó tổng thống Al Gore thay đổi lập trường kêu gọi quốc hội thông qua dự án luật ban hành qui chế thường trú cho Elian và cho tất cả thành phần trong đại gia đình của Elian để, theo lời ông “mọi chuyện được giải quyết một cách êm đẹp”. Dự án luật nói trên do Thượng Nghị Sĩ Bob Graham (Dân chủ, Florida) mãn nhiệm cuối năm và sẽ tái tranh cử đệ nạp. Gore muốn ve vãn cộng đồng người Mỹ gốc Cuba hy vọng thắng tại Florida, tiểu bang có 25 phiếu cử tri đoàn, chỉ đứng sau ba tiểu bang California, New York và Texas, và cũng là dịp chứng tỏ một cách nhẹ nhàng mình độc lập đối với Clinton.
Không biết ông phó Al Gore và bộ tham mưu tính toán thế nào, và chưa biết ông có nhờ vụ Elian mà thắng được ở Florida không nhưng trước mắt người ta coi ông là một người cơ hội chủ nghĩa, coi cái lợi trước mắt hơn cái hại lâu dài sau lưng. Cách nhìn và giải quyết vấn đề của một người có nhiều triển vọng trở thành tổng thống Hoa Hỳ là một chỉ dẫn quan trọng. Giải quyết một vấn đề không khôn ngoan vì lợi là chỉ dấu bản tính tiền hậu bất nhất rất nguy hiểm ở cương vị lãnh đạo quốc gia. Gore đang đi vào ngỏ cụt, và người ngạc nhiên đầu tiên là các lãnh tụ Dân chủ tại quốc hội. Trưởng khối Dân chủ Hạ nghị Viện Richard A. Gephardt im lặng chán nản, trong khi trưởng khối Dân chủ Thượng nghị viện Tom Daschle nhắc lại quan điểm của ông là nên trả Elian về Cuba cho bố để bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Gore sẽ được thêm một ít phiếu của cử tri người Mỹ gốc Cuba nhưng sẽ mất nhiều phiếu hơn của cử tri người da trắng, người gốc Mễ tây cơ, người da đen và người cao niên. Các thành phần này không có cảm tình với cuộc vận động ồn ào “nhiều nước ít thịt” của cộng đồng người Cuba ở Miami. Phản ứng mạnh mẽ của hai dân biểu Dân chủ nhiều ảnh hưởng với cử tri, bà Maxine Waters, California và Jose Serrano, New York sẽ không có lợi cho Gore trong cuộc bầu cử toàn quốc. Dân biểu Serrano viết cho Phó tổng thống Al Gore rằng: “để giành lại một ít phiếu trong tay George W. Bush ông đã làm cho cử tri gốc Latin, người thiểu số da đen và thành phần thuộc đảng Dân Chủ trong quốc hội nổi giận.”
Sau khi tổng trưởng Tư Pháp Janet Reno cho biết chính phủ Hoa Kỳ sẽ làm những gì cần thiết để giao Elian Gonzalez lại cho ông Juan Miguel Gonlales một số thành phần thiên đảng Dân Chủ ở Florida kháo nhau rằng: “Gore trốn vào đâu khi nhân viên chính phủ liên bang đến áp tải Elian đi trong trường hợp ông Lazano Gonzalez không chịu mang Elian đến nộp cho Sở Di Trú theo chỉ thị."”
Câu chuyện chú bé Elian đang lắng dần, mặc dù cộng đồng gốc Cuba còn kèn cựa. Luật sư của thân nhân Elian cho biết thân nhân của Elian sẽ “thượng tôn pháp luật” và thi hành lệnh của Sở Di Trú. Và sau đó Juan Miguel Gonzalez sẽ đem con về nước.
Một câu hỏi vẫn còn. Kết thúc vụ Elian có lợi hay có hại cho tương lai của cậu bé Elian" Đó là một câu hỏi không ai có câu trả lời ở thể khẳng định, và nội dung lời tuyên bố của bà tổng trưởng Reno sau khi đích thân gặp Juan Miguel Gonzalez cũng chỉ trả lời được một phần. Bà nói: “Tôi đã gặp Juan Miguel Gonzalez, và thấy được tình cha con nơi ánh mắt của anh. Anh không có một ước vọng gì hơn là đưa con về nước càng sớm càng tốt. Anh thật lòng yêu thương nó. .... Tôi không đồng ý với chế độ Cuba, và tôi không cùng quan điểm chính trị với anh Juan nhưng không vì thế mà chúng ta có thể cướp quyền của một người cha nuôi nấng con. Nếu chúng ta muốn đánh giá một người cha theo quan điểm chính trị của ảnh chúng ta phải thay đổi quan niệm về gia đình của chúng ta trước. ... Thân nhân của Elian nói rằng trả Elian về Cuba sẽ có hại cho tâm thần của Elian. Nhưng 4 tháng ở với thân nhân làm sao thay thế được 6 năm bên cạnh một người cha. ... Luật của Hoa kỳ ở chỗ này rất rõ: 'Một đứa bé mất mẹ thuộc quyền nuôi nấng của cha'... Tôi hết sức thông cảm đòi hỏi của cộng đồng người Mỹ gốc Cuba, nhưng tôi nghĩ cộng đồng ấy cũng hiểu rằng đây là một đất nước có luật pháp mà ai cũng phải tuân hành. Luật và căn bản đạo đức của Hoa Kỳ nhìn nhận rằng có một quan hệ đặc biệt, thiêng liêng, kỳ lạ không thể tách rời giữa cha và con. Và tôi quyết định thi hành pháp luật trong tinh thần đó.”
Mới 6 tuổi chưa ý thức được gì, cậu bé Elian sẽ nhanh chóng quên những gì xẩy ra quanh cậu trong mấy tháng qua và sẽ vui vẻ sống với cha, với em với bạn bè của cậu tại Cuba. Lớn lên chưa biết tương lai của Elian sẽ như thế nào. Khó nói được sẽ hơn hay kém nếu cậu được nuôi dưỡng tại Hoa Kỳ. Tại Hoa kỳ có nhiều điều kiện hơn bất cứ một nơi nào khác trên thế giới nói gì đến Cuba còn là một nước cộng sản lạc hậu. Nhưng không nhất thiết ai sinh trưởng tại Hoa kỳ đều trở thành những thành phần hữu ích cho nhân quần xã hội. Còn tùy dòng máu, điều kiện xã hội, giáo dục gia đình và cố gắng bản thân. Ai thương Elian bằng cha của Elian" Tình thương chúng ta thấy bao quanh Elian trong mấy tháng qua là tình thương do “truyền thông, tò mò và chính trị”, một thứ tình thương giả tạo. Về Cuba Elian ít nhất có tình thương của bố. Đó là điều một đứa bé cần nhất.
Còn tương lai xa" Ai nói về tương lai xa của chính mình và con cái mình đã là một kẻ nói liều nói gì bàn đến tương lai xa của Elian.
Trần Bình Nam, April, 2000
BinhNam@sbcglobal.net
http://www.tranbinhnam.com
Phát ngôn nhân đài truyền hình CBS ông Kevin Tedesco cho biết cách đây 3 tuần chương trình “60 minutes” của đài, một chương trình hằng tuần rất được ái mộ của khán giả Mỹ, phỏng vấn Elian Gonzalez tại một viện bảo tàng của thành phố Cardenas nơi Elian đang sống với cha, ông Juan Miguel Gonzalez, và sẽ lên chương trình vào lúc 7:00Pm giờ California ngày Chủ Nhật 2-10-2005 sắp tới.
Sau đây Việt Báo xin giới thiệu lại bài viết của ông Trần Bình Nam viết những ngày đầu tháng 4/2000 khi cuộc tranh chấp để giành quyền nuôi dưỡng Elian Gonzalez đang ở cao độ để độc giả nhớ lại một chuyện cũ.
*
Vào ngày lễ Tạ Ơn (Thanksgiving) năm 1999, một chiếc thuyền đánh cá Hoa kỳ vớt chú bé Elian Gonzalez, 6 tuổi nằm bất tỉnh trên một vỏ cao su trong eo biển Florida ngoài khơi thành phố Miami. Elian theo mẹ, cha kế và 9 người khác vượt biên từ Cuba tìm đường sang Hoa Kỳ tị nạn. Thuyền đắm, tất cả chết đuối trừ Elian. Bố mẹ Elian li dị nhau từ nhiều năm trước. Cha Elian, ông Juan Miguel Gonzalez đã tục huyền và có một con nhỏ đang sống ở Cuba.
Sở Di Trú Hoa Kỳ cho phép ông Lazaro Gonzalez ở thành phố Miami, bác ruột của Elian tạm chăm sóc Elian chờ quyết định tình trạng di trú. Thông thường Elian sẽ được qui chế tị nạn. Họ hàng Gonzalez nhiều người đã trốn khỏi Cuba nhiều năm trước, chỉ trừ Juan Miguel Gonzalez ở lại.
Nhưng Juan Miguel Gonzalez, với sự yểm trợ và thúc đẩy của Fidel Castro lên tiếng yêu cầu chính phủ Hoa Kỳ trả Elian về Cuba cho ông. Câu chuyện biến thành tranh chấp giữa Fidel Castro và cộng đồng người Mỹ gốc Cuba tại Miami. Nếu Fidel Castro muốn Elian trở về Cuba thì cộng đồng người Mỹ gốc Cuba quyết giữ Elian lại. Người gốc Cuba có nhiều phiếu trong quận Mami-Dade nên sự tranh chấp kéo vào cuộc các viên chức dân cử địa phương gồm dân biểu, nghị sĩ, thị trưởng và quan tòa.
Sở Di Trú Hoa Kỳ, áp dụng nguyên tắc thông thường về đoàn tụ gia đình, phán quyết trả Elian lại cho cha của Elian, vì mẹ của Elian đã chết. Tổng thống Clinton cho quyết định của Sở Di Trú là chính đáng.
Cộng đồng Cuba tìm cách trì hoãn, kiện quyết định của Sở Di Trú trước tòa án liên bang. Trong khi đó một số đại diện dân cử tại quốc hội đưa dự án luật ban qui chế thường trú cho Elian và gia đình dù đang ở Cuba. Thị trưởng quận Miami-Dade, ông Alex Penelas đi xa hơn tuyên bố: Nếu Sở Di Trú dùng công lực trả Elian về nước để xẩy ra bạo động “tôi qui trách nhiệm đó cho chính phủ liên bang, đặc biệt là bà tổng trưởng Tư Pháp Janet Reno và tổng thống Clinton”. Thấy lố, hôm sau ông nói lại: “nhưng tôi không ủng hộ ai hành động trái luật”. Thị trưởng thành phố Miami, Joe Carollo, nói: “Cảnh sát Miami không có trách nhiệm giúp chính phủ liên bang đưa cậu Elian Gonzalez ra khỏi nơi đang ở và áp tải cậu ra khỏi nước”.
Chuyện kiếm phiếu của các giới chức dân cử địa phương trong năm bầu cử là chuyện thường trong một nước dân chủ, và không buồn cười gì lắm nếu ông Phó tổng thống Albert Gore, ứng cử viên được đảng Dân chủ chọn ra tranh cử tổng thống cuối năm nay không nhảy vào cuộc.
Từ những ngày đầu, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa George W. Bush đã phát biểu ý kiến nên cho cậu bé Elian Gonzalez ở lại Hoa kỳ thì tốt cho cậu ta hơn và không nói gì thêm khi sự tranh chấp giữa cộng đồng người Cuba ở Miami và Sở Di Trú trở nên căng thẳng. Al Gore không tuyên bố gì vì tổng thống Clinton đã lên tiếng.
Nhưng hôm 6 tháng 4, sau khi Hội Người Mỹ gốc Cuba ở Hoa kỳ bày tỏ sự bất mãn đối với chính phủ và dọa trả thù các ứng cử viên Dân chủ trong cuộc bầu cử tháng 11, phó tổng thống Al Gore thay đổi lập trường kêu gọi quốc hội thông qua dự án luật ban hành qui chế thường trú cho Elian và cho tất cả thành phần trong đại gia đình của Elian để, theo lời ông “mọi chuyện được giải quyết một cách êm đẹp”. Dự án luật nói trên do Thượng Nghị Sĩ Bob Graham (Dân chủ, Florida) mãn nhiệm cuối năm và sẽ tái tranh cử đệ nạp. Gore muốn ve vãn cộng đồng người Mỹ gốc Cuba hy vọng thắng tại Florida, tiểu bang có 25 phiếu cử tri đoàn, chỉ đứng sau ba tiểu bang California, New York và Texas, và cũng là dịp chứng tỏ một cách nhẹ nhàng mình độc lập đối với Clinton.
Không biết ông phó Al Gore và bộ tham mưu tính toán thế nào, và chưa biết ông có nhờ vụ Elian mà thắng được ở Florida không nhưng trước mắt người ta coi ông là một người cơ hội chủ nghĩa, coi cái lợi trước mắt hơn cái hại lâu dài sau lưng. Cách nhìn và giải quyết vấn đề của một người có nhiều triển vọng trở thành tổng thống Hoa Hỳ là một chỉ dẫn quan trọng. Giải quyết một vấn đề không khôn ngoan vì lợi là chỉ dấu bản tính tiền hậu bất nhất rất nguy hiểm ở cương vị lãnh đạo quốc gia. Gore đang đi vào ngỏ cụt, và người ngạc nhiên đầu tiên là các lãnh tụ Dân chủ tại quốc hội. Trưởng khối Dân chủ Hạ nghị Viện Richard A. Gephardt im lặng chán nản, trong khi trưởng khối Dân chủ Thượng nghị viện Tom Daschle nhắc lại quan điểm của ông là nên trả Elian về Cuba cho bố để bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Gore sẽ được thêm một ít phiếu của cử tri người Mỹ gốc Cuba nhưng sẽ mất nhiều phiếu hơn của cử tri người da trắng, người gốc Mễ tây cơ, người da đen và người cao niên. Các thành phần này không có cảm tình với cuộc vận động ồn ào “nhiều nước ít thịt” của cộng đồng người Cuba ở Miami. Phản ứng mạnh mẽ của hai dân biểu Dân chủ nhiều ảnh hưởng với cử tri, bà Maxine Waters, California và Jose Serrano, New York sẽ không có lợi cho Gore trong cuộc bầu cử toàn quốc. Dân biểu Serrano viết cho Phó tổng thống Al Gore rằng: “để giành lại một ít phiếu trong tay George W. Bush ông đã làm cho cử tri gốc Latin, người thiểu số da đen và thành phần thuộc đảng Dân Chủ trong quốc hội nổi giận.”
Sau khi tổng trưởng Tư Pháp Janet Reno cho biết chính phủ Hoa Kỳ sẽ làm những gì cần thiết để giao Elian Gonzalez lại cho ông Juan Miguel Gonlales một số thành phần thiên đảng Dân Chủ ở Florida kháo nhau rằng: “Gore trốn vào đâu khi nhân viên chính phủ liên bang đến áp tải Elian đi trong trường hợp ông Lazano Gonzalez không chịu mang Elian đến nộp cho Sở Di Trú theo chỉ thị."”
Câu chuyện chú bé Elian đang lắng dần, mặc dù cộng đồng gốc Cuba còn kèn cựa. Luật sư của thân nhân Elian cho biết thân nhân của Elian sẽ “thượng tôn pháp luật” và thi hành lệnh của Sở Di Trú. Và sau đó Juan Miguel Gonzalez sẽ đem con về nước.
Một câu hỏi vẫn còn. Kết thúc vụ Elian có lợi hay có hại cho tương lai của cậu bé Elian" Đó là một câu hỏi không ai có câu trả lời ở thể khẳng định, và nội dung lời tuyên bố của bà tổng trưởng Reno sau khi đích thân gặp Juan Miguel Gonzalez cũng chỉ trả lời được một phần. Bà nói: “Tôi đã gặp Juan Miguel Gonzalez, và thấy được tình cha con nơi ánh mắt của anh. Anh không có một ước vọng gì hơn là đưa con về nước càng sớm càng tốt. Anh thật lòng yêu thương nó. .... Tôi không đồng ý với chế độ Cuba, và tôi không cùng quan điểm chính trị với anh Juan nhưng không vì thế mà chúng ta có thể cướp quyền của một người cha nuôi nấng con. Nếu chúng ta muốn đánh giá một người cha theo quan điểm chính trị của ảnh chúng ta phải thay đổi quan niệm về gia đình của chúng ta trước. ... Thân nhân của Elian nói rằng trả Elian về Cuba sẽ có hại cho tâm thần của Elian. Nhưng 4 tháng ở với thân nhân làm sao thay thế được 6 năm bên cạnh một người cha. ... Luật của Hoa kỳ ở chỗ này rất rõ: 'Một đứa bé mất mẹ thuộc quyền nuôi nấng của cha'... Tôi hết sức thông cảm đòi hỏi của cộng đồng người Mỹ gốc Cuba, nhưng tôi nghĩ cộng đồng ấy cũng hiểu rằng đây là một đất nước có luật pháp mà ai cũng phải tuân hành. Luật và căn bản đạo đức của Hoa Kỳ nhìn nhận rằng có một quan hệ đặc biệt, thiêng liêng, kỳ lạ không thể tách rời giữa cha và con. Và tôi quyết định thi hành pháp luật trong tinh thần đó.”
Mới 6 tuổi chưa ý thức được gì, cậu bé Elian sẽ nhanh chóng quên những gì xẩy ra quanh cậu trong mấy tháng qua và sẽ vui vẻ sống với cha, với em với bạn bè của cậu tại Cuba. Lớn lên chưa biết tương lai của Elian sẽ như thế nào. Khó nói được sẽ hơn hay kém nếu cậu được nuôi dưỡng tại Hoa Kỳ. Tại Hoa kỳ có nhiều điều kiện hơn bất cứ một nơi nào khác trên thế giới nói gì đến Cuba còn là một nước cộng sản lạc hậu. Nhưng không nhất thiết ai sinh trưởng tại Hoa kỳ đều trở thành những thành phần hữu ích cho nhân quần xã hội. Còn tùy dòng máu, điều kiện xã hội, giáo dục gia đình và cố gắng bản thân. Ai thương Elian bằng cha của Elian" Tình thương chúng ta thấy bao quanh Elian trong mấy tháng qua là tình thương do “truyền thông, tò mò và chính trị”, một thứ tình thương giả tạo. Về Cuba Elian ít nhất có tình thương của bố. Đó là điều một đứa bé cần nhất.
Còn tương lai xa" Ai nói về tương lai xa của chính mình và con cái mình đã là một kẻ nói liều nói gì bàn đến tương lai xa của Elian.
Trần Bình Nam, April, 2000
BinhNam@sbcglobal.net
http://www.tranbinhnam.com
Gửi ý kiến của bạn
