SUNNYLAND - TT Obama và các lãnh đạo đồng minh từ Đông Nam Á thảo luận chủ trương xâm lấn của Trung Quốc tại Biển Đông trong ngày thứ nhì của hội nghị thượng đỉnh ASEAN họp tại nam California.
Hôm Thứ Hai, hội nghị này thảo luận các vấn đề kinh tế và mậu dịch.
Trung Quốc và 5, 6 thành viên ASEAN tranh chấp chủ quyền biển, đảo tại Biển Đông mà Beijing gọi bằng tên Biển Hoa Nam – nhưng không phải tất cả các nước ASEAN thỏa thuận về phương cách giải quyết.
Hoa Kỳ mong muốn hội nghị ASEAN họp tuần này đưa tới thông cáo chung hô hào Trung Quốc tuân thủ luật quốc tế và giải quyết tranh chấp theo cách ôn hoà.
Cố vấn an ninh quốc gia Susan Rice khẳng định hôm Thứ Hai: chúng tôi tiếp tục làm việc với các đối tác ASEAN về khả năng đạt tới 1 tuyên bố mà chúng tôi có thể cùng phổ biến – bà Rice nhắc lại: trong quá khứ, Hoa Kỳ từng phát các tuyên bố với ASEAN và chúng tôi thường xuyên chia sẻ sự cam kết đóng góp vào việc giải quyết hoà bình cách tranh chấp, vì quyền tự do hàng hải và nguyên tắc pháp trị thông qua các phương tiện pháp lý và ôn hoà.
TT Obama đuợc trông đợi lên tiếng tại buổi họp báo kết thúc hội nghị, dự kiến vào lúc 1 giờ rưỡi chiều Thứ Ba.
Tuy Trung Quốc là đề tài chế ngự hội nghị, Bạch Ốc cũng nhấn mạnh vào các vấn đề khác, gồm thương mại – trong các hội họp riêng tư hôm Thứ Hai, các viên chức của Microsoft, IBM và Cisco đuợc mời họp với các nhà lãnh đạo.
Theo bộ trưởng thương mại Penny Pritzker, khả năng đào sâu hợp tác kinh tế là rộng lớn, thảo luận với các đối tác từ lãnh vực tư nhắm các đề tài vốn đầu tư, tạo ra văn hoá doanh nghiệp tại châu Á.
Trong khi đó môt bản tin khác của Reuters hôm Thứ Ba, 16-2, cho biết rằng Thủ Tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng thúc dục Hoa Kỳ có vai trò lớn hơn trong việc ngăn chận quân sự hóa và xây dựng đảo nhân tạo trên Biển Đông, theo tin của chính quyền CSVN cho biết hôm Thứ Ba, trong lời kêu gọi hiếm hoi đối với sự hỗ trợ của Washington để chận đứng sự bành trướng trên biển của Bắc Kinh.
Trong thời gian cuôc họp thượng đỉnh các nước ASEAN tại California hôm Thứ Hai, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị với Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama rằng Washington nên sử dụng tiếng nói mạnh hơn và “những hành động cụ thể và hiệu quả hơn,” trong các bình luận có thể chọc giận Trung Quốc.
Căng thẳng lên cao kể từ khi Bắc Kinh xây dựng các đảo nhân tạo tại Trường Sa.
Vào lúc 1 giờ 40 phút chiều, giờ California, TT Obama đọc diễn văn kết thúc thượng đỉnh.
Trước hết ông cảm ơn các quốc gia tham dự và cam kết giữ lời hức của Hoa Kỳ đối với ASEAN “sẽ mãi mạnh mẽ và bền vững.”
Obama nói rằng những người tham dự thưởng đỉnh đã thảo luận về việc khuyến khích tinh thần kinh doanh và sáng tạo, và ông công bố chương trình gọi là “Liên Kết Hoa Kỳ-ASEAN,” mà sẽ xây dựng các trung tâm khắp Đông Nam Á với mục đích nối kết thương gia khắp các biên giới. Ông cũng nói rằng Hoa Kỳ sẽ giúp các quốc gia không phải là thành viên của TPP hiểu những đòi hỏi của họ và đáp ứng chúng, nếu họ muốn.
Obama kêu gọi ngưng tuyên bô chủ quyền lãnh thỏ và xây sựng trên Biển Đông. Nói rằng tự do hàng hải phải được duy trì, và rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục “bay, lái tàu và hoạt động bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.” Ông nói rằng các toà án Liên Hiệp Quốc phải giải quyết những tranh chấp quốc tế.