*Phong tục thờ cúng của người Việt Nam
Phong tục thờ cúng tổ tiên ở Việt Nam là tục lập bàn thờ người thân đã qua đời ở nhà và cúng bái hàng ngày hoặc trong những dịp sóc vọng, giỗ, Tết... Người Việt Nam ngoài tôn giáo của mình thường thờ cúng cả tổ tiên, dù là theo đạo nào.
Do lòng thành kính của người Việt đối với cha mẹ, ông bà, hầu như không gia đình nào không có bàn thờ tổ tiên trong nhà. Đây là một tín ngưỡng rất quan trọng và không thể thiếu trong phong tục Việt Nam.
Phong tục thờ cúng tổ tiên bắt nguồn từ niềm tin cho rằng linh hồn của người đã khuất vẫn còn hiện hữu trong thế giới này và ảnh hưởng đến đời sống của con cháu. Người Việt cho rằng chết chưa phải là hết, tuy thể xác tiêu tan nhưng linh hồn bất diệt và thường ngự trên bàn thờ để gần gũi, giúp đỡ con cháu, dõi theo những người thân để phù hộ họ khi nguy khó, mừng khi họ gặp may mắn, khuyến khích họ làm những điều lành và cũng quở phạt khi họ làm những điều tội lỗi. Hình thức thờ cúng tổ tiên là biểu hiện của lòng hiếu thảo và nhớ đến công ơn sinh thành dưỡng dục của tiền nhân, nhớ đến cội nguồn.
*Bày trí bàn thờ gia tiên ngày Tết như thế nào?
Bàn thờ gia tiên ngày Tết không chỉ là nơi mọi người bày tỏ tình cảm, lòng thành kính tổ tiên mà việc bài trí bàn thờ ngày Tết còn là nơi chúng ta gửi gắm những thông điệp, những lời chúc tốt đẹp nhất cho một năm mới an khang, thịnh vượng.
1. Giữ bàn thờ sạch bày tỏ lòng hiếu kính
Việc lau dọn sạch bàn thờ là công việc trước tiên và cần được thực hiện một cách cẩn thận, tỉ mỉ.
Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được dùng riêng, và rất hạn chế sự chung đụng. Nước lau bàn thờ thường được dùng từ nguồn nước sạch sẽ, có người còn dùng nước mưa thậm chí nước nấu từ lá trầu, lá bồ đề để lau.
Những ngày cận Tết, các gia đình người Việt thường có không khí bận bịu, tất bật của việc dọn dẹp và chuẩn bị sắm sửa đồ thờ. Từ việc đánh sáng lại bộ lư đồng, lau chùi khung ảnh, thay các bát hương (nhang)... đều thể hiện cho nhu cầu giao hòa, gắn kết mật thiết giữa thế giới hữu hình và thế giới tâm linh thiêng liêng.
2. Chu đáo trang trí, bày biện, lễ cúng
Việc dọn dẹp hay bày biện bàn thờ vào ngày thường có thể qua loa, sơ sài vì lý do bận bịu làm ăn, thu vén tiền bạc... Song vào những ngày Tết, công việc này được làm rất chu đáo.
Trên bàn thờ tổ tiên, ở chính giữa đặt bát hương (tượng trưng cho tinh tú) và trên bát hương có cây trụ để cắm hương vòng (tượng trưng cho trục vũ trụ), hai bát hương khác đặt ở bên trái và bên phải tạo nên tư thế tam tài; ở hai góc ngoài bao giờ cũng có hai cây đèn dầu (hoặc nến) tượng trưng cho mặt trời bên trái và mặt trăng ở bên phải. Khi cần giao tiếp với tổ tiên (có lúc thỉnh cầu, có lúc sám hối... người ta thường đốt nến (đèn dầu) và thắp hương. Mọi nguyện cầu theo các vòng khói hương chuyển đến ông bà tổ tiên.
Đĩa hoa quả lớn đặt ở trung tâm bàn thờ cùng với một bình hoa lớn và một bình rượu ngon. Xung quanh, bày thêm bánh mứt cho cân đối và đẹp mắt. Hoa để thờ cũng có nhiều loại, ví dụ hoa tươi hay hoa làm bằng giấy bạc (một bạc, một vàng biểu tượng cho một âm một dương, âm dương giao hòa) để có thể dùng được lâu. Đối với hoa tươi, người Việt Nam thường sử dụng hoa cúc, hoa huệ, hoa lay ơn, hoa mai, hoa đào trong lễ cúng gia tiên ngày Tết... Trên bàn thờ còn có thêm cặp dưa hấu xanh, cặp bánh chưng hay bánh tét... Việc thắp sáng cho bàn thờ ngày Tết cũng được bắt đầu từ ngày 30. Có nhà sử dụng loại hương vòng, hay hương que loại lớn, cháy liên tục trong nhiều ngày với nhiều ý nghĩa biểu trưng như các vì tinh tú đang tỏa sáng, sự chăm lo ân cần của con cháu... Hương khói còn tạo nên một không khí ấm cúng nơi gian thờ, gắn kết tình cảm và ước nguyện hạnh phúc của mọi người trong một gia đình.
3. Mâm ngũ quả ngày Tết
Việc bày mâm ngũ quả xuất phát từ lý thuyết về ngũ hành: thuỷ - hỏa - mộc - kim - thổ những yếu tố tạo nên vũ trụ và sự vận hành của nó. Thông thường ngũ quả gồm 5 loại quả có các màu khác nhau như chuối xanh, bưởi vàng, hồng đỏ, lê trắng, quýt da cam tượng trưng cho mong ước: Phú (giàu có) - quý (sang trọng) - thọ (sống lâu) - khang (khỏe mạnh) - ninh (bình yên).
Người miền Nam có cách đọc chại âm hay đơn tiết hóa một số từ, ví dụ chỉ tên trái mãng cầu thì gọi đơn tiết hóa là Cầu (mãng cầu: thoả mãn trong sự cầu xin) - Sung (sung: chỉ sự sung túc, sung mãn) - Vừa (đọc chệch âm là dừa: quả dừa) - Đủ (đơn tiết hóa của đu đủ và xài (là cách đọc chệch của âm xoài). Trong khi đó, người miền Bắc hướng đến ý nghĩa biểu trưng nhiều hơn, quả phật thủ hay nải chuối như bàn tay che chở của đức phật cho tất cả mọi người; quả bưởi, dưa hấu thể hiện cho sự đầy đặn, trọn vẹn căng đầy sức sống; màu sắc thắm tươi của quýt, hồng tượng trưng cho sự may mắn, phồn thịnh cát tường.
Cứ mỗi dịp Tết đến, để bày tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ tới ông bà tổ tiên, mỗi gia đình cần chú ý tới việc lau dọn và trang trí bàn thờ gia tiên. Thờ phụng tổ tiên cũng là một trọng trách mà mỗi người trong chúng ta cần phải luôn ghi nhớ và lưu truyền.
Chúc mọi gia đình an khang thịnh vượng trong năm mới Bính Thân.
(Nguồn: Internet)
Phong tục thờ cúng tổ tiên ở Việt Nam là tục lập bàn thờ người thân đã qua đời ở nhà và cúng bái hàng ngày hoặc trong những dịp sóc vọng, giỗ, Tết... Người Việt Nam ngoài tôn giáo của mình thường thờ cúng cả tổ tiên, dù là theo đạo nào.
Do lòng thành kính của người Việt đối với cha mẹ, ông bà, hầu như không gia đình nào không có bàn thờ tổ tiên trong nhà. Đây là một tín ngưỡng rất quan trọng và không thể thiếu trong phong tục Việt Nam.
Phong tục thờ cúng tổ tiên bắt nguồn từ niềm tin cho rằng linh hồn của người đã khuất vẫn còn hiện hữu trong thế giới này và ảnh hưởng đến đời sống của con cháu. Người Việt cho rằng chết chưa phải là hết, tuy thể xác tiêu tan nhưng linh hồn bất diệt và thường ngự trên bàn thờ để gần gũi, giúp đỡ con cháu, dõi theo những người thân để phù hộ họ khi nguy khó, mừng khi họ gặp may mắn, khuyến khích họ làm những điều lành và cũng quở phạt khi họ làm những điều tội lỗi. Hình thức thờ cúng tổ tiên là biểu hiện của lòng hiếu thảo và nhớ đến công ơn sinh thành dưỡng dục của tiền nhân, nhớ đến cội nguồn.
*Bày trí bàn thờ gia tiên ngày Tết như thế nào?
Bàn thờ gia tiên ngày Tết không chỉ là nơi mọi người bày tỏ tình cảm, lòng thành kính tổ tiên mà việc bài trí bàn thờ ngày Tết còn là nơi chúng ta gửi gắm những thông điệp, những lời chúc tốt đẹp nhất cho một năm mới an khang, thịnh vượng.
1. Giữ bàn thờ sạch bày tỏ lòng hiếu kính
Việc lau dọn sạch bàn thờ là công việc trước tiên và cần được thực hiện một cách cẩn thận, tỉ mỉ.
Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được dùng riêng, và rất hạn chế sự chung đụng. Nước lau bàn thờ thường được dùng từ nguồn nước sạch sẽ, có người còn dùng nước mưa thậm chí nước nấu từ lá trầu, lá bồ đề để lau.
Những ngày cận Tết, các gia đình người Việt thường có không khí bận bịu, tất bật của việc dọn dẹp và chuẩn bị sắm sửa đồ thờ. Từ việc đánh sáng lại bộ lư đồng, lau chùi khung ảnh, thay các bát hương (nhang)... đều thể hiện cho nhu cầu giao hòa, gắn kết mật thiết giữa thế giới hữu hình và thế giới tâm linh thiêng liêng.
2. Chu đáo trang trí, bày biện, lễ cúng
Việc dọn dẹp hay bày biện bàn thờ vào ngày thường có thể qua loa, sơ sài vì lý do bận bịu làm ăn, thu vén tiền bạc... Song vào những ngày Tết, công việc này được làm rất chu đáo.
Trên bàn thờ tổ tiên, ở chính giữa đặt bát hương (tượng trưng cho tinh tú) và trên bát hương có cây trụ để cắm hương vòng (tượng trưng cho trục vũ trụ), hai bát hương khác đặt ở bên trái và bên phải tạo nên tư thế tam tài; ở hai góc ngoài bao giờ cũng có hai cây đèn dầu (hoặc nến) tượng trưng cho mặt trời bên trái và mặt trăng ở bên phải. Khi cần giao tiếp với tổ tiên (có lúc thỉnh cầu, có lúc sám hối... người ta thường đốt nến (đèn dầu) và thắp hương. Mọi nguyện cầu theo các vòng khói hương chuyển đến ông bà tổ tiên.
Đĩa hoa quả lớn đặt ở trung tâm bàn thờ cùng với một bình hoa lớn và một bình rượu ngon. Xung quanh, bày thêm bánh mứt cho cân đối và đẹp mắt. Hoa để thờ cũng có nhiều loại, ví dụ hoa tươi hay hoa làm bằng giấy bạc (một bạc, một vàng biểu tượng cho một âm một dương, âm dương giao hòa) để có thể dùng được lâu. Đối với hoa tươi, người Việt Nam thường sử dụng hoa cúc, hoa huệ, hoa lay ơn, hoa mai, hoa đào trong lễ cúng gia tiên ngày Tết... Trên bàn thờ còn có thêm cặp dưa hấu xanh, cặp bánh chưng hay bánh tét... Việc thắp sáng cho bàn thờ ngày Tết cũng được bắt đầu từ ngày 30. Có nhà sử dụng loại hương vòng, hay hương que loại lớn, cháy liên tục trong nhiều ngày với nhiều ý nghĩa biểu trưng như các vì tinh tú đang tỏa sáng, sự chăm lo ân cần của con cháu... Hương khói còn tạo nên một không khí ấm cúng nơi gian thờ, gắn kết tình cảm và ước nguyện hạnh phúc của mọi người trong một gia đình.
3. Mâm ngũ quả ngày Tết
Việc bày mâm ngũ quả xuất phát từ lý thuyết về ngũ hành: thuỷ - hỏa - mộc - kim - thổ những yếu tố tạo nên vũ trụ và sự vận hành của nó. Thông thường ngũ quả gồm 5 loại quả có các màu khác nhau như chuối xanh, bưởi vàng, hồng đỏ, lê trắng, quýt da cam tượng trưng cho mong ước: Phú (giàu có) - quý (sang trọng) - thọ (sống lâu) - khang (khỏe mạnh) - ninh (bình yên).
Người miền Nam có cách đọc chại âm hay đơn tiết hóa một số từ, ví dụ chỉ tên trái mãng cầu thì gọi đơn tiết hóa là Cầu (mãng cầu: thoả mãn trong sự cầu xin) - Sung (sung: chỉ sự sung túc, sung mãn) - Vừa (đọc chệch âm là dừa: quả dừa) - Đủ (đơn tiết hóa của đu đủ và xài (là cách đọc chệch của âm xoài). Trong khi đó, người miền Bắc hướng đến ý nghĩa biểu trưng nhiều hơn, quả phật thủ hay nải chuối như bàn tay che chở của đức phật cho tất cả mọi người; quả bưởi, dưa hấu thể hiện cho sự đầy đặn, trọn vẹn căng đầy sức sống; màu sắc thắm tươi của quýt, hồng tượng trưng cho sự may mắn, phồn thịnh cát tường.
Cứ mỗi dịp Tết đến, để bày tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ tới ông bà tổ tiên, mỗi gia đình cần chú ý tới việc lau dọn và trang trí bàn thờ gia tiên. Thờ phụng tổ tiên cũng là một trọng trách mà mỗi người trong chúng ta cần phải luôn ghi nhớ và lưu truyền.
Chúc mọi gia đình an khang thịnh vượng trong năm mới Bính Thân.
(Nguồn: Internet)
Gửi ý kiến của bạn
