VÕ TRƯỜNG TOẢN
(? - 1792)
Võ Trường Toản hiệu Sùng Đức, quê Gia Định, ông là một người học thức uyên thâm, một thầy giáo xuất sắc. Ông không xu phụ theo thời thế, khi cuộc chiến tranh Tây Sơn và Nguyễn Ánh bắt đầu, ông lui về ở ẩn không màng gì đến mưu đồ chính trị. Ông đã đào tạo nên những thế hệ học trò danh tiếng lẫy lừng, họ đã đóng góp rất nhiều cho đất nước. Học trò của ông có những nhân vật nổi bậc như “Gia Định tam gia”: Trịnh Hoài Đức, Ngô Nhân Tịnh, Lê Quang Định.
.
Ông mất ngày 27-7-1792, chúa Nguyễn tiếc thương, ban hiệu: “Gia Định xử sĩ Sùng Đức Võ tiên sinh” (bậc xử sĩ Võ tiên sinh, người Gia Định sùng về đạo đức) để ghi vào bia mộ. Khi quân Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam kỳ (1862), xương cốt của người thầy khả kính nằm lại nơi đất bị giặc chiếm. Nhớ đến chữ “Tâm” tôn sư dạy dỗ, các ông: Phan Thanh Giản, Nguyễn Thông (Đốc học Vĩnh Long)... đem hài cốt của thầy và vợ con thầy về làng Bảo Thạch, tỉnh Vĩnh Long (nay là huyện Ba Tri, Bến Tre). Phan Thanh Giản soạn bài văn bia tường thuật việc cải táng và dựng bia trên mộ.
Khu lăng mộ của ông gọi là “khu mộ ông Hậu Tổ”, ở giữa khuôn viên rộng rãi với hàng cây xanh bóng mát, trong khung cảnh trang nghiêm ấy vẫn tạo được cho du khách một không khí thoải mái.
.
Các học trò của ông là những vị quan lớn triều Nguyễn, cùng hợp soạn đôi liễn kính nhớ thầy:
“Sanh tiền giáo huấn đắc nhân, vô tử nhi hữu tử;
Nhứt hậu thinh danh tại thế, tuy vong giả bất vong”
.
.
Nghĩa là: Khi sống dạy nên người tài, không con mà như có;
Mất rồi, tên tuổi lưu danh, tuy mất danh tiếng còn.
.
.
Ngày 24-1-1998, khu di tích lăng mộ của ông đã được công nhận là khu di tích lịch sử cấp quốc gia.
.
Cảm bội: Võ Trường Toản
.
Võ Trường Toản, nổi tiếng thầy đồ!
Dạy dỗ hiếu trung, luôn dặn dò!
Đào tạo nhân tài, son sắt nghĩa
Chữ “Tâm” nung nấu, giữ gìn lo?!
.
Nguyễn Lộc Yên
.
.
Gửi ý kiến của bạn