Một vì sao lại vừa rụng sáng chủ nhật 22 tháng 3 sau bốn mươi năm kể từ ngày di tản buồn. Mấy ngày trước khi ông mất, người ta nhắc nhiều đến tên ông – trung tướng Đồng Văn Khuyên - một tướng lãnh chưa một lần cầm quân cấp trung đoàn nhưng trở thành tướng ba sao, mỗi sao chưa đầy ba năm và chức vụ cuối cùng trước ngày mất nước là Quyền Tổng tham mưu trưởng QLVNCH trao tay từ người đàn anh là Đại tướng Cao Văn Viên từ nhiệm sáng 28/4.
Trong quân đội có thể nhiều người lính chưa biết tên ông, nhưng sĩ quan và ai đảm nhận chức vụ chỉ huy bất kể ngành gì thì đều biết ông. Một thuộc cấp gần gũi với ông, đại tá VVL tức nhà văn Giao Chỉ đã gọi ông là nội tướng của toàn quân chuyên lo vấn đề tiếp vận từ súng ống đạn dược quân xa, quân cụ đến thực phẩm lương khô, quân trang, xăng nhớt…và trong thời cao điểm của cuộc chiến suốt một thập niên tên ông đồng hành với công tác tiếp vận tiếp liệu mà chức vụ chính thức là Tổng cục trưởng tổng cục tiếp vận trong hệ thống tham mưu đầu não tại trung ương.
Xuất thân Khóa 1 Sĩ quan trừ bị Thủ Đức, ông là một trong số sĩ quan đầu tiên có bằng tú tài bị gọi động viên gia nhập quân đội quốc gia. Sau thấy hợp áo lính ông chuyển sang sĩ quan hiện dịch và kể từ chiến dịch bình định Khu 5 cũ tại miền Trung sau 54, ông trở thành sĩ quan tham mưu chuyên về phòng tư lo các mặt tiếp vận, hậu cần cho đơn vị.
Mười năm sau ông trở thành chỉ huy trưởng BCH 3 tiếp vận cho quân đoàn 3 mà lúc này tư lệnh là thiếu tướng Cao Văn Viên. Tướng Viên một sĩ quan Dù thấy ông xuất sắc về tham mưu đã cho ông kiêm luôn chức Tham mưu trưởng quân đoàn, từ đây đường binh nghiệp như diều gặp gió khi xếp ông trở thành tướng 4 sao nắm chức Tổng tham mưu trưởng của quân lực miền Nam. Tướng Viên kéo ông về trung ương, trao nhiệm vụ tiếp vận cho toàn quân với chức vụ Tham mưu phó kiêm tổng cục trưởng tổng cục tiếp vận Bộ TTM. Cũng trong thời gian này do nhu cầu công tác, có lúc ông còn làm Trưởng Phòng Tổng quản trị lo về nhân viên và kiêm luôn Đổng lý văn phòng Bộ Quốc phòng, các chức vụ vừa to về chức vừa nặng về quyền nhưng ông luôn giữ vai trò tham mưu đứng sau các xếp lớn, ít khi nào phô trương cá nhân. Ba năm trước ngày mất nước ông đảm nhận chức vụ Tham mưu trưởng Liên quân, một CEO nếu kể quân đội là một đại công ty, phụ tá đắc lực và quán xuyến mọi việc cho tướng Viên khi ông này luôn đòi từ nhiệm nhưng tổng thống Thiệu không chịu cho người thay thế. Tướng Khuyên dù thực quyền là số 2 trong hệ thống tham mưu chóp bu, ông vẫn kiêm nhiệm chức vụ đầu ngành tiếp vận của quân lực. Nói vậy để thấy sức làm việc đáng nể của ông tướng này và qua đó nếu kể về công trạng ông được kể là tướng tham mưu tài ba và hữu hiệu nhất trong quân lực dù ông chẳng bao giờ cầm quân chỉ huy trực tiếp các đại đơn vị như các tướng lãnh cùng thời mang cấp ba sao.
Về cuộc đời và binh nghiệp của tướng Khuyên, tất nhiên cũng có người nói sao lên lon quá nhanh dù chỉ làm công tác tham mưu, nhưng xét cho cùng con người ta có số, có thế có thời, lại có khả năng, gặp người phù trợ biết cách dùng người (mentor) như tướng Viên thì bảo sao mà ông Khuyên không có cơ hội tiến thân? Cũng từ giai thoại này mà người ta được biết, tướng Đồng Văn Khuyên cũng rât có tình với thuộc cấp, đặc biệt chuyện lon lá thăng thưởng ông cũng sốt sắng và đặc cách cho nhiều trường hợp ngoài bảng cấp số hoặc châm chước về tiêu chuẩn căn bản miễn là người ấy phải làm việc giỏi và tranh thủ được sự tín nhiệm của ông (ít nhất có một người tôi biết là đại tá VVL).
Cũng là sự ngẫu nhiên sau cuộc chiến, khi tôi liên tưởng hai người đứng đầu về hậu cần và tiếp vận của quân đội hai miền Nam - Bắc, ông tướng bên kia cũng họ Đồng xưa nay họ này là hiếm (một ông Hà Tĩnh, một vị Gò Công), nhưng gõ Google tò mò tìm hiểu, tướng Đồng Sĩ Nguyên của Hà nội đã được thăng vượt cấp từ đại tá lên thẳng…trung tướng! Thế mới biết ngành lo về tiếp vận cho binh lính bên nào cũng cần người tài.
Nay viết ít hàng về thân thế, lý lịch của một tướng lãnh vừa nằm xuống, người viết hoàn toàn dựa trên các dữ liệu có thật, trên các chức vụ có thật, với những năm tháng cụ thể và với những nhân vật liên hệ được ghi trong quân sử, chủ đích không hề tô hồng tên tuổi một vị tướng vốn dĩ được sự kính nể của toàn quân mà một sĩ quan cấp nhỏ như tôi ít nhất cũng đã có dịp diện kiến vài ba lần trong các cuộc họp tham mưu cấp cao mà tôi được chỉ định làm biên bản buổi họp.
Lần ấy là năm 1969, một năm sau Mậu Thân, cơ quan chúng tôi có phát động một kế họach nhằm nâng cao tinh thần binh sĩ lấy tên kế họach Chân Trời Mới. Đây là một dự án có tầm qui mô lớn được thực thi trong toàn quân từ trung ương đến địa phương, cũng không phải là kế hoạch xuông nặng về giấy tờ dao to búa lớn mà là đi sâu vào thực tế của từng đơn vị kèm theo các phương tiện yểm trợ phúc lợi cho binh sĩ và gia đình của họ. Kế hoạch do Tổng cục CTCT chủ trì nhưng lại được hậu thuẫn yểm trợ mạnh mẽ từ Tổng cục tiếp vận.
Đích thân đại tướng Cao Văn Viên chỉ đạo cần có phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành của bộ TTM, và qua các buổi họp phân công tôi mới có dịp thấy và nghe khẩu khí của tướng ĐVK qua các phát biểu và lối giải quyết nhanh nhạy của ông. Nhiều việc chỉ cần họp xong dựa vào biên bản là thi hành không cần chờ văn thư văn bản. Có theo dõi định kỳ, có qui trách nhiệm cho từng phần vụ, có biện pháp kỷ luật cho các đơn vị trưởng thiếu quan tâm hoặc chậm trễ công tác. Kế hoạch khi sơ kết có những thành quả nhất định của nó.
Từ các buổi họp này tôi có ý thầm phục tài tham mưu của tướng Khuyên và càng trọng tư cách khiêm tốn của ông khi cùng sao cùng cấp với tướng Trần Văn Trung, tổng cục trưởng ngành tôi, đồng chủ tọa buổi họp nhưng ông luôn kéo ghế sang ngồi phía bên phải cùng các cục trưởng dưới quyền và tham dự như một thành viên cấp cao.
Ra hải ngoại cách đây 7 năm ông có sang Cali, chủ yếu là thăm lại bạn bè và các đàn em cũ. Ông đến trong âm thầm ông về trong lặng lẽ, nếu ông muốn cũng còn nhiều thuộc cấp cũ có máu mặt sẽ tiếp đãi phải lẽ. Tôi không ngờ khi ghé thăm một người đàn anh cũng diện H.O. đang ở trên một căn hộ gần khu tượng đài. Anh nói với tôi tướng Khuyên sang chơi mới ở nhà anh mấy bữa, ông này ở một mình lại không có xe sao ông thầy lại chọn chỗ này, mỗi trưa một ông khác có xe đến chở đi ăn cơm bình dân quán Cali 5 đô rưỡi một phần. Sau đó lòng dòng mấy nơi thăm anh em, tối về lại mỗi người một phần đồ ăn to go.
Tôi cũng như nhiều người có thể đặt câu hỏi sao ông Thầy sống giản dị như vậy, nhất là sang đây từ 75 và có một quá khứ quyền cao chức trọng phương tiện trong tay. Anh bạn tôi một người đã ở cùng tướng Khuyên khi còn ở Biên Hòa cũng chỉ là sĩ quan thanh tra tại tổng cục, anh thổ lộ, nói nhỏ mày nghe, nói to chúng nó chửi, ông thầy cũng sạch như xếp mày, không chịu ăn giờ này mới giống anh em mình. Chưa hẳn đã tin, nhưng lòng tôi cũng thấy bâng khuâng giờ này viết lại vẫn còn cảm xúc tiếc thương một ngôi sao vừa rụng.
Viết tại quận Cam 23-2-2015
Đỗ Xuân Tê
Trong quân đội có thể nhiều người lính chưa biết tên ông, nhưng sĩ quan và ai đảm nhận chức vụ chỉ huy bất kể ngành gì thì đều biết ông. Một thuộc cấp gần gũi với ông, đại tá VVL tức nhà văn Giao Chỉ đã gọi ông là nội tướng của toàn quân chuyên lo vấn đề tiếp vận từ súng ống đạn dược quân xa, quân cụ đến thực phẩm lương khô, quân trang, xăng nhớt…và trong thời cao điểm của cuộc chiến suốt một thập niên tên ông đồng hành với công tác tiếp vận tiếp liệu mà chức vụ chính thức là Tổng cục trưởng tổng cục tiếp vận trong hệ thống tham mưu đầu não tại trung ương.
Xuất thân Khóa 1 Sĩ quan trừ bị Thủ Đức, ông là một trong số sĩ quan đầu tiên có bằng tú tài bị gọi động viên gia nhập quân đội quốc gia. Sau thấy hợp áo lính ông chuyển sang sĩ quan hiện dịch và kể từ chiến dịch bình định Khu 5 cũ tại miền Trung sau 54, ông trở thành sĩ quan tham mưu chuyên về phòng tư lo các mặt tiếp vận, hậu cần cho đơn vị.
Mười năm sau ông trở thành chỉ huy trưởng BCH 3 tiếp vận cho quân đoàn 3 mà lúc này tư lệnh là thiếu tướng Cao Văn Viên. Tướng Viên một sĩ quan Dù thấy ông xuất sắc về tham mưu đã cho ông kiêm luôn chức Tham mưu trưởng quân đoàn, từ đây đường binh nghiệp như diều gặp gió khi xếp ông trở thành tướng 4 sao nắm chức Tổng tham mưu trưởng của quân lực miền Nam. Tướng Viên kéo ông về trung ương, trao nhiệm vụ tiếp vận cho toàn quân với chức vụ Tham mưu phó kiêm tổng cục trưởng tổng cục tiếp vận Bộ TTM. Cũng trong thời gian này do nhu cầu công tác, có lúc ông còn làm Trưởng Phòng Tổng quản trị lo về nhân viên và kiêm luôn Đổng lý văn phòng Bộ Quốc phòng, các chức vụ vừa to về chức vừa nặng về quyền nhưng ông luôn giữ vai trò tham mưu đứng sau các xếp lớn, ít khi nào phô trương cá nhân. Ba năm trước ngày mất nước ông đảm nhận chức vụ Tham mưu trưởng Liên quân, một CEO nếu kể quân đội là một đại công ty, phụ tá đắc lực và quán xuyến mọi việc cho tướng Viên khi ông này luôn đòi từ nhiệm nhưng tổng thống Thiệu không chịu cho người thay thế. Tướng Khuyên dù thực quyền là số 2 trong hệ thống tham mưu chóp bu, ông vẫn kiêm nhiệm chức vụ đầu ngành tiếp vận của quân lực. Nói vậy để thấy sức làm việc đáng nể của ông tướng này và qua đó nếu kể về công trạng ông được kể là tướng tham mưu tài ba và hữu hiệu nhất trong quân lực dù ông chẳng bao giờ cầm quân chỉ huy trực tiếp các đại đơn vị như các tướng lãnh cùng thời mang cấp ba sao.
Về cuộc đời và binh nghiệp của tướng Khuyên, tất nhiên cũng có người nói sao lên lon quá nhanh dù chỉ làm công tác tham mưu, nhưng xét cho cùng con người ta có số, có thế có thời, lại có khả năng, gặp người phù trợ biết cách dùng người (mentor) như tướng Viên thì bảo sao mà ông Khuyên không có cơ hội tiến thân? Cũng từ giai thoại này mà người ta được biết, tướng Đồng Văn Khuyên cũng rât có tình với thuộc cấp, đặc biệt chuyện lon lá thăng thưởng ông cũng sốt sắng và đặc cách cho nhiều trường hợp ngoài bảng cấp số hoặc châm chước về tiêu chuẩn căn bản miễn là người ấy phải làm việc giỏi và tranh thủ được sự tín nhiệm của ông (ít nhất có một người tôi biết là đại tá VVL).
Cũng là sự ngẫu nhiên sau cuộc chiến, khi tôi liên tưởng hai người đứng đầu về hậu cần và tiếp vận của quân đội hai miền Nam - Bắc, ông tướng bên kia cũng họ Đồng xưa nay họ này là hiếm (một ông Hà Tĩnh, một vị Gò Công), nhưng gõ Google tò mò tìm hiểu, tướng Đồng Sĩ Nguyên của Hà nội đã được thăng vượt cấp từ đại tá lên thẳng…trung tướng! Thế mới biết ngành lo về tiếp vận cho binh lính bên nào cũng cần người tài.
Nay viết ít hàng về thân thế, lý lịch của một tướng lãnh vừa nằm xuống, người viết hoàn toàn dựa trên các dữ liệu có thật, trên các chức vụ có thật, với những năm tháng cụ thể và với những nhân vật liên hệ được ghi trong quân sử, chủ đích không hề tô hồng tên tuổi một vị tướng vốn dĩ được sự kính nể của toàn quân mà một sĩ quan cấp nhỏ như tôi ít nhất cũng đã có dịp diện kiến vài ba lần trong các cuộc họp tham mưu cấp cao mà tôi được chỉ định làm biên bản buổi họp.
Lần ấy là năm 1969, một năm sau Mậu Thân, cơ quan chúng tôi có phát động một kế họach nhằm nâng cao tinh thần binh sĩ lấy tên kế họach Chân Trời Mới. Đây là một dự án có tầm qui mô lớn được thực thi trong toàn quân từ trung ương đến địa phương, cũng không phải là kế hoạch xuông nặng về giấy tờ dao to búa lớn mà là đi sâu vào thực tế của từng đơn vị kèm theo các phương tiện yểm trợ phúc lợi cho binh sĩ và gia đình của họ. Kế hoạch do Tổng cục CTCT chủ trì nhưng lại được hậu thuẫn yểm trợ mạnh mẽ từ Tổng cục tiếp vận.
Đích thân đại tướng Cao Văn Viên chỉ đạo cần có phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành của bộ TTM, và qua các buổi họp phân công tôi mới có dịp thấy và nghe khẩu khí của tướng ĐVK qua các phát biểu và lối giải quyết nhanh nhạy của ông. Nhiều việc chỉ cần họp xong dựa vào biên bản là thi hành không cần chờ văn thư văn bản. Có theo dõi định kỳ, có qui trách nhiệm cho từng phần vụ, có biện pháp kỷ luật cho các đơn vị trưởng thiếu quan tâm hoặc chậm trễ công tác. Kế hoạch khi sơ kết có những thành quả nhất định của nó.
Từ các buổi họp này tôi có ý thầm phục tài tham mưu của tướng Khuyên và càng trọng tư cách khiêm tốn của ông khi cùng sao cùng cấp với tướng Trần Văn Trung, tổng cục trưởng ngành tôi, đồng chủ tọa buổi họp nhưng ông luôn kéo ghế sang ngồi phía bên phải cùng các cục trưởng dưới quyền và tham dự như một thành viên cấp cao.
Ra hải ngoại cách đây 7 năm ông có sang Cali, chủ yếu là thăm lại bạn bè và các đàn em cũ. Ông đến trong âm thầm ông về trong lặng lẽ, nếu ông muốn cũng còn nhiều thuộc cấp cũ có máu mặt sẽ tiếp đãi phải lẽ. Tôi không ngờ khi ghé thăm một người đàn anh cũng diện H.O. đang ở trên một căn hộ gần khu tượng đài. Anh nói với tôi tướng Khuyên sang chơi mới ở nhà anh mấy bữa, ông này ở một mình lại không có xe sao ông thầy lại chọn chỗ này, mỗi trưa một ông khác có xe đến chở đi ăn cơm bình dân quán Cali 5 đô rưỡi một phần. Sau đó lòng dòng mấy nơi thăm anh em, tối về lại mỗi người một phần đồ ăn to go.
Tôi cũng như nhiều người có thể đặt câu hỏi sao ông Thầy sống giản dị như vậy, nhất là sang đây từ 75 và có một quá khứ quyền cao chức trọng phương tiện trong tay. Anh bạn tôi một người đã ở cùng tướng Khuyên khi còn ở Biên Hòa cũng chỉ là sĩ quan thanh tra tại tổng cục, anh thổ lộ, nói nhỏ mày nghe, nói to chúng nó chửi, ông thầy cũng sạch như xếp mày, không chịu ăn giờ này mới giống anh em mình. Chưa hẳn đã tin, nhưng lòng tôi cũng thấy bâng khuâng giờ này viết lại vẫn còn cảm xúc tiếc thương một ngôi sao vừa rụng.
Viết tại quận Cam 23-2-2015
Đỗ Xuân Tê
Ý kiến bạn đọc
03/04/201519:15:23
Trần Nhộng
Khách
Mỗi người một ý, kệ người ta. chích chòe là cái gì qua không hiểu, cô BA HOA giải thích dùm.
24/03/201515:59:10
Le thi Hoa
Khách
Lại ba hoa"chích chòe " ..... Ca tụng quá mức ! Vừa thôi cha nội này !?
