Hôm nay,  

Du Tử Lê: Thơ Mộng, Đau Đớn Qua "Với Nhau, Một Ngày Nào"

17/03/201500:00:00(Xem: 5058)

Chúng ta thường nghĩ tới Du Tử Lê như một nhà thơ. Vì ông xuất hiện như một nhà thơ trong mắt của người phê bình văn học, trong các hội thảo về văn chương, trong các tổng kết về tự hào văn học.

Chúng ta cũng nghĩ về Du Tử Lê như một người biên khảo về văn học, về mỹ thuật... Vì ông cũng ghi lại về các dòng văn học mà ông đã trải qua trong hậu bán thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, nhận định về những người quanh ông sáng tác bằng ngôn ngữ văn học, mỹ thuật, phim ảnh, âm nhạc...

Thời gian đã trôi qua, và chúng ta tưởng như quên mất một khoảng đời Du Tử Lê, khi ông ngồi viết truyện dài. Ông đã ghi lại về mối tình của 2 nhân vật Phiến và Hãn giữa một bối cảnh lớn, đầy dằn vặt của những ngang trái trong áp lực gia đình -- ba mẹ, anh chị, bạn hữu...

Mối tình đó, được kể lại qua phong cách truyện của Du Tử Lê. Hình như viết xong truyện dài này, Du Tử Lê đã vắt cạn tim máu phong cách truyện, và ông không muốn viết truyện dài nào khác nữa?

blank
Bìa truyện.

Du Tử Lê đăng một phần lá thư viết tay từ 1974 ở bìa sau của ấn bản 2015 khi tái bản truyện dài "Với Nhau, Một Ngaỳ Nào" để bộc lộ lòng ông, khi ông viết từ Sài Gòn những tháng cuối năm 1974, trích:

“Trước đây, mỗi khi có một độc giả hỏi cuốn truyện nào là cuốn truyện ưng ý nhất, tôi đều lúng túng, không biết trả lời sao, chọn cuốn nào? Nhưng hôm nay, thì tôi có thể nói ngay rằng: Với nhau, một ngày nào là cuốn mà tôi nâng niu nhất… Sgn 10.11.74”.

Nhà phê bình Trần Anh Khôi viết trên mạng Con Mọt Sách (http://conmotsach.com) ngày 27/04/2014 đăng kèm bìa tác phẩm ấn bản 1974 -- nghĩa là, lời bình luận tới từ một độc giả sau 40 năm, trích:

"Đây là cuốn tiểu thuyết được chính tác giả yêu thích nhất trong các tác phẩm của mình. Tôi biết đến Du Tử Lê qua các bài thơ được phổ nhạc, và thật bất ngờ khi mua được cuốn sách cũ này. Một câu chuyện tình buồn, đầy những tâm tư khắc khoải, được kể qua lối viết tiếng Việt độc đáo, rất riêng. Một cô gái yêu một người đàn ông đã có gia đình và sống hết mình cho tình yêu đó. Những trang viết rất thật, rất đời làm cho câu chuyện thấm sâu vào người đọc. Bối cảnh Sài Gòn – Đà Lạt cũng làm cuốn tiểu thuyết trở nên gần gũi, cảm thấy như mỗi người đều có một chút gì trong câu chuyện đó.

Tôi nghĩ ngày nay chắc có rất ít người được đọc tác phẩm này, vì nó đã xuất bản đã rất lâu (trước 1975). Nhưng bi kịch trong đó dường như vẫn rất mới. Xung đột – tình yêu – gia đình – bè bạn – những vòng xoáy rất hiện thực nhưng cũng đầy chất thơ. Những chuyến xe đò, những quán cafe, chuyện cơm áo, cảnh đôi tình nhân đi chung trên xe máy,.. tất cả đều rất Việt Nam, rất Sài Gòn. Với một cách kể chuyện là lạ, không giống văn phong mà ta ngày ngày đọc trên báo chí.

Dù sao cũng là một cuốn về tình yêu và nỗi buồn không uổng công để đọc."

Trên trang nhà Dutule.com, chính tác giả Du Tử Lê tậm sự khi cho in lại truyện dài "Với Nhau, Một Ngày Nào", và đây là lời tâm sự viết vào tháng 3-2015, tức là 41 năm sau, trích:

"Tôi không biết có phải vì “Với nhau, một ngày nào” là một trong những truyện dài mà phần đời riêng của tôi, được ghi lại một cách đậm nét, trung thực nhất? Hay vì đó là một phần máu, thịt của tôi, đã rất sớm trở thành kỷ niệm - - Một thứ kỷ niệm như vết chàm, như nhát chém trên trán, trong tâm hồn tôi?

(Cũng chính vì tính tự sự kể (gần như không có chỗ cho hư cấu) một quãng đời sớm qua của mình mà, tôi dùng hai chữ “truyện dài” thay vì “tiểu thuyết” cho cuốn sách nhỏ đó).

Cuối cùng, hôm nay, “Với nhau, một ngày nào” được tái bản bởi sự thúc dục của T.; nhiệt tình của Uyên Nguyên -- Người trình bày, lay out, đề nghị chụp lại nguyên trạng bìa trước cũng như bìa sau của cuốn sách - - Trong ý hướng trao kỷ niệm lại cho những độc giả đã có với cuốn truyện này ngay khi nó ra vừa đời (dù chỉ phát hành được vài tháng thì biến cố 30 tháng 4-1975 xẩy ra)...

Đồng thời, cũng là để cám ơn những độc giả chỉ nghe nói tới, thiết tha tìm kiếm mà, chưa một lần được thấy “nhan sắc” đầu tiên, cách đây trên 40 năm của cuốn sách…

Tuy nhiên, dù với lý do nào thì “Với nhau, một ngày nào” cũng đã có lại đời sống riêng của nó, sau nhiều năm, tháng bị chôn vùi, phủ lấp.

Dám mong, bạn đọc, thân hữu đón nhận “Với nhau, một ngày nào” như một người bạn cũ / mới - - Một người-bạn-buồn-rầu, muốn ở được bền lâu trong cảm-thức của quý vị."

Độc giả có thể chú ý, Du Tử Lê sử dung vị trí kể truyện bằng ngôi thứ nhất, người xưng "tôi" trong truyện là Phiến, một cô giaó 21 tuổi, yêu say đắm chàng tên Hãn, một người đã có vợ con.

Tâm hồn nhân vật chính -- cô giáo Phiến -- tự kể lại những ưu tư qua ngôn ngữ rất thơ của văn xuôi, một ngôn ngữ rất hiếm gặp trong đời, khi mưa rơi xuống và cô nhìn ra bầu trời như qua màn nước mắt, trích:

"Phải chăng cùng với mùa mưa tới, chúng ta bắt đầu sống thực sự với cái ám ảnh của cuộc tình mình. Cái ám ảnh có ngay từ phút giây thứ nhất của một lần anh hôn em, và em nói lời đầu tiên với anh: em yêu anh. Nếu quả thực cùng với mùa mưa bắt đầu, cái hạn kỳ thảm thiết của định mệnh đã tới, thì anh, anh ở đâu, hãy tìm cách báo cho em biết. Báo cho em cho em biết và em sẽ, liệu lấy dời mình. Em sẽ liệu như thế nào, anh thừa biết. Riêng chỉ có một điều đáng tiếc là đã không được sống với anh, một giây khắc nào trong mùa mưa này. Người khách lạ đem đến cho em những lời chúc dữ, quá sớm. Phải. Sớm quá. Và y đã bỏ đi, khi mà những hạt mưa, mới chỉ khởi đầu. Khi những sợi thủy tinh chưa kịp dò qua màng lọc của tâm hồn em, thì tình yêu chúng ta, đã chảy trôi đi, biền biệt.

Tôi trở về trường, vào lớp với một sẵn sàng chờ đợi một cơn mưa lớn. Một cơn mưa không xuống từ trời thấp. Không ngang qua những đỉnh cây. Một cơn mưa bắt đầu tự ngay lòng tôi. Ôi tâm hồn tôi, đời sống tôi, còn non và xanh quá."(VTMNN, trang 53)

Độc giả sẽ tìm thấy nhiều hình ảnh rất khó quên trong truyện dài "Với Tôi, Một Ngày Nào"... Không chỉ là những cơn mưa Đà Lạt, mưa Sài Gòn... không chỉ là khi Phiến dằn vặt nghĩ tới Thiện (vợ của Hãn)... không chỉ là khi Phiến nhận ra người mà cô gọi bố suốt đời, người chồng của mẹ cô, không phải là người bố thật của cô, và từ đó nhận ra mình khác hẳn các anh, chị của mình...

Một hình ảnh rất khó quên khi bạn gấp sách lại, đó là khi Hãn dẫn Phiến vào một quán cà phê và được bằng hữu mời ngâm thơ (VTMNN, các trang 208-211), và cuối bài thơ dài này là 4 câu, trích:

Em yêu dấu hết đời anh có lẽ
Không còn gì để gửi lại cho ai
Không còn gì để giữ cho ngày mai
Em lấy hết, từ lâu đời sống đó...

Và tất nhiên, đôc giả có thể hình dung được phản ứng sững sờ của người nghe thơ lúc đó. Truyện VTMNN ghi về phản ứng này rằng:

"Cả phòng như chết lặng trong một không khí nín thở...." (trang 211)

Trong rất nhiều trang trong truyện, cũng có những giây phút chúng ta sững sờ trước vẻ đẹp của ngôn ngữ Du Tử Lê.

Truyện "Với Tôi, Một Ngày Nào" dày 314 trang, có thể mua qua mạng:

http://www.amazon.com/

Tìm bằng cách gõ: "Du tu le" hay "Voi toi mot ngay nao"...

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Đến giữa tháng 3 năm nay, hầu hết chúng ta đều thấy rõ, Donald Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa và Joe Biden là ứng cử viên tổng thống của Democrat. Ngoại trừ vấn đề đột ngột về sức khỏe hoặc tử vong, có lẽ sẽ không có thay đổi ngôi vị của hai ứng cử viên này. Hai lão ông suýt soát tuổi đời, cả hai bộ não đang đà thối hóa, cả hai khả năng quyết định đều đáng nghi ngờ. Hoa Kỳ nổi tiếng là đất nước của những người trẻ, đang phải chọn lựa một trong hai lão ông làm người lãnh đạo, chẳng phải là điều thiếu phù hợp hay sao? Trong lẽ bình thường để bù đắp sức nặng của tuổi tác, con đường đua tranh vào Tòa Bạch Ốc, cần phải có hai vị ứng cử viên phó tổng thống trẻ tuổi, được đa số ủng hộ, vì cơ hội khá lớn phải thay thế tổng thống trong nhiệm kỳ có thể xảy ra. Hơn nữa, sẽ là ứng cử viên tổng thống sau khi lão ông hết thời hạn bốn năm. Vị trí và vai trò của nhân vật phó này sẽ vô cùng quan trọng trong lần tranh cử 2024.
Không phải “học” mà là bắt, là tóm đầu, là tống cổ vào nhà giam: khi cân bằng quyền lực ở Hà Nội xáo trộn với tiền chấn rung chuyển tận Amsterdam thì cái khẩu hiệu quen thuộc của Vladimir Lenin ngày nào cũng phải được cập nhật. Không còn “Học, học nữa, học mãi” mà, táo tợn hơn, hệ thống quyền lực đang giỡn mặt Lenin: “Bắt, bắt nữa, bắt mãi”.
Câu chuyện kể từ xa xưa, rất xa xưa, là từ thời đức Phật còn tại thế: Có một người Bà La Môn rất giầu có và rất quyền thế, ông thích đi săn bắn thú vật trong rừng hay chim muông trên trời. Một hôm đó, ông bắn được một con thiên nga to đẹp đang bay vi vút trong bầu trời cao xanh bát ngát thăm thẳm trên kia. Con thiên nga vô cùng đẹp bị trúng đạn, rơi xuống đất, đau đớn giẫy và chết. Ông liền chạy tới lượm thành quả của ông và xách xác con thiên nga lộng lẫy về cho gia nhân làm thịt, làm một bữa nhậu, có lẽ.
Dù đã từ trần từ lâu, Võ Văn Kiệt vẫn được người đời nhắc đến do một câu nói khá cận nhân tình: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”. Tôi vốn tính hiếu chiến (và hiếu thắng) nên lại tâm đắc với ông T.T này bởi một câu nói khác: “Chúng tôi tự hào đã đánh thắng ba đế quốc to”. Dù chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng cũng đủ cho người nghe hiểu rằng Việt Nam là một cường quốc, chứ “không phải dạng vừa” đâu đấy!
Lý do ông Thưởng, ngôi sao sáng mới 54 tuổi bị thanh trừng không được công khai. Tuy nhiên, theo báo cáo của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan chức năng, thì ông Võ Văn Thưởng “đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm...
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.