Lâu nay, do lợi thế thổ nhưỡng, Việt Nam rất phong phú các chủng loại trái cây vùng nhiệt đới, thu hoạch quanh năm, người mình đã quen thưởng thức các món trái cây sấy khô, từ khoai lang, mít, chuối, ổi, xoài… phía Nam cho đến táo, hạt sen, mận… miền Bắc.
Theo PNO, trái cây khô ngoại nhập đang có mặt trên thị trường cũng na ná nhưng có thêm vài thứ lạ, như: sung Iran, sung Thổ Nhĩ Kỳ, mận Sakura, cherry Úc, chà là, nam việt quất, mận đỏ, quả lý gai, cam lát, dưa đỏ, dâu, xoài, táo, mơ… Hàng ngoại này được bán chủ yếu trong một số siêu thị như Ân Nam, Lotte, Citimart, khu chợ cũ Tôn Thất Thiệp (Q.1 Sài Gòn), các cửa hàng chuyên bán bánh kẹo, rượu bia cao cấp khu Tân Định, Hàm Nghi (Q.1), Kỳ Đồng (Q.3)… Loại trái cây này cũng được bán nhiều qua các trang mạng.
Có điều là trong khi các loại trái cây, củ sấy khô/sấy dẻo trong nước như mít, chuối, ổi, xoài, thơm, khoai lang, khoai môn, giá chỉ khoảng từ 130,000-300,000đ/kg, nhiều loại nhập ngoại có giá ngất ngưởng, từ 500,000đ/kg trở lên. Chà là giá gần 900,000đ/kg; quả nam việt quất, lý gai, sung Thổ Nhĩ Kỳ: 750,000đ/kg…
Hơn thế, ngoài một số sản phẩm được nhập từ các nước Âu - Mỹ với chỉ tiêu chất lượng, thành phần rõ ràng, bao bì đóng gói đẹp, còn lại phần lớn trái cây sấy được nhập từ Thái Lan. Lại có dạng sản phẩm với nguyên liệu nhập từ Thái được đóng gói, in nhãn trong nước, có khi không nêu rõ xuất xứ sản phẩm.
Bên cạnh đó, theo PNO nhận định, người tiêu thụ còn cần phải tỉnh táo trước những lời giới thiệu của nhà phân phối, rằng trái cây khô có nhiều ưu điểm “vượt trội”, như: giúp ngăn ngừa ung thư, ngăn ngừa bệnh tim mạch..., cũng như không nên nhầm tưởng trái cây tươi tốt cho sức khỏe như thế nào thì trái cây khô cũng có tính năng như vậy.
PNO dẫn phân tích của TS Phan Thế Đồng, trưởng khoa Công nghệ thực phẩm, Trường ĐH Nông Lâm TP. Sài Gòn: “Thành phần chính trong trái cây nói chung là vitamin C, nước và chất chống oxy hóa cùng một số loại vitamin khác. Các chất này sẽ bị mất nhiều khi sấy khô. Chất còn giữ lại chủ yếu là đường, một ít chất xơ, tinh bột và một vài khoáng chất”. Điều này cũng được thể hiện ngay trên bảng thành phần dinh dưỡng thực tế (Nutrition facts) có trong hoa quả sấy mà nhà sản xuất đã thông tin trên bao bì sản phẩm. Chẳng hạn, trên một túi trái cây sấy khô hỗn hợp 170g gồm: việt quất, cherry, nho, nam việt quất được nhập từ Thái Lan ghi rõ “mỗi 30g sản phẩm chứa 90-110kcal, protein dưới 1g, carbohydrate (gồm tinh bột, đường, chất xơ) từ 22,5-27,5g”.
Tuy nhiên, theo ghi nhận, một số loại trái cây Việt Nam sau khi sấy khô vẫn còn giữ được một số khoáng chất như: kali, magiê trong chuối; carotene, canxi, sắt trong dứa, ổi… với hàm lượng khoảng 1-3% trên mỗi 100g sản phẩm sấy khô.
Ngoài ra, TS Phan Thế Đồng cho biết thêm, năng lượng từ đường trong trái cây sấy khô dễ tiêu hóa nên tạo ra năng lượng cho cơ thể người dùng rất nhanh. Vì vậy, trái cây sấy chỉ phù hợp để giải quyết nhanh cơn đói hay dùng cho những người bị hạ đường huyết.
PNO dẫn ý kiến của lương y Nguyễn Đức Nghĩa (Hội Dược liệu TP. Sài Gòn) khuyến cáo, những người có cơ địa thể nhiệt có thể bị khô cổ, mắt đổ ghèn, mất ngủ, táo bón và nổi mụn nếu lạm dụng trái cây có hàm lượng đường cao Đáng ngại là trong rất nhiều loại quả, ngoài chất bảo quản, nhà sản xuất cho thêm đường, đặc biệt đối với loại quả có vị chua.