Sau phần nghi thức chào cờ thường lệ Thượng Tọa Thích Nguyên Siêu Tổng vụ trưởng Tổng vụ Văn hóa đồng thời là trưởng ban tổ chức đại hội đã lên đọc diễn văn chào mừng Chư Tôn Giáo Phẩm và quý Đại Biểu cũng như Quan khách.
Thượng Tọa đã nêu lên sự đóng góp tích cực của Phật Giáo Việt Nam và ý thức trách nhiệm của mỗi thành phần trong ngôi nhà Phật Giáo, Thượng Tọa nói:"Đạo Phật VN đã thực sự đóng góp cho quê hương và dân tộc bằng chính bản thân máu thịt của riêng mình qua nhiều triều đại, qua bao sự thịnh suy theo vận nước, đạo Phật đã hòa mình bằng cái lẽ sống người dân và đã chết để vì cái sống của quốc gia dân tộc."
Sau đó Hòa Thượng Thích Hộ Giác, Phó Viện Trưởng Viện Hóa Đạo Chủ Tịch Hội Đồng Điều Hành VP II Viện Hóa Đạo, đã tiến lên lễ đài đọc diễn văn chính thức khai mạc đại hội lần thứ I Nhiệm kỳ III của GHPGVNTN Văn Phòng II VHĐ.
Bài diễn văn dài 3 trang đánh máy đã nêu ra nhiều vấn đề quan trọng của thời cuộc cũng như những các vấn đề của Giáo Hội. Trong phần mở đầu HT đã nhắc về biến cố 9-11 tại New York với nỗi xúc đông lớn lao cũng từ biến cố này HT thấy được sự đoàn kết của quốc gia Hoa Kỳ và HT nói tiếp:" Trong cơn hoạn nạn của đất nước này chúng ta nhìn thấy sự đoàn kết keo sơn của dân tộc Hoa Kỳ. Quê hương và Giáo Hội của chúng ta không phải không trải qua những đại họa. Chính quyền sụp đổ đã có, dân chúng bỏ xứ tha hương cũng có, Giáo hội bị bức tử cũng có, chư vị Tôn túc Thầy Tổ bị tù đày bách hại cũng có. Nhưng chúng ta không thể mà vì vậy ngồi lại với nhau. Đương nhiên bệnh chia rẽ vốn trầm kha trong tất cả các quốc gia bị ngoại bang đô hộ và chiến tranh lâu đời nhưng không thể vin vào ấy mà không nỗ lực đoàn kết.".
Sau lời cảm tạ của ban tổ chức Tăng Ni và Đại Biểu đã rời lễ đài chuẩn bị cho phiên họp với nhiều đề tài quan trọng ngay sau đó.
Trong khị chờ đợi đi vào phiên họp chính thức chúng tôi đã tranh thủ gặp quý vị trong ban lãnh đạo Giáo hội vơi hai câu hỏi căn bản:
1/ Liên quan đến trách vụ của quý vị đang đảm nhận.
2/ Xin... cho biết ý kiến về trang quảng cáo cũng như bài phỏng vấn của Thiền Sư Thích Nhất Hạnh trên báo New York Times"
Thượng Tọa Thích Viên Lý Tổng thư ký của Văn phòng II VHĐ cho biết: Mối quan tâm hàng đầu hiện nay là tranh đấu cho sự phục hoạt của GHPGVNTN nhất là tình hình của nhị vị Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Thích Quảng Độ.
Với câu hỏi thứ hai TT xin không có ý kiến gì vì mỗi người đều có ý kiến của riêng mình trong mỗi biến co,á riêng về sự kiện 9-11 cá nhân TT cũng như Giáo Hội rất xúc động và quan tâm. Giáo Hội đã gởi lời chia buồn cùng chính phủ HK và trong vài ngày sắp tới GH cũng sẽ gởi một ít hiện vật đến các nạn nhân. Thượng Tọa nhắc lại là không muốn bình luận về bất cứ cá nhân nào nhất là trong lúc này có thể tạo nên những ngộ nhận không cần thiết.
Phần Hòa Thượng Thích Hộ Giác cho biết: GH lúc nào cũng muốn tạo điều kiện sống an lạc cho mọi người, muốn vậy phải có sự thông cảm và đoàn kết đó là yếu tố chính đưa đến đời sống an vui cho bản thân và tha nhân.
Trong câu hỏi 2, Hòa Thượng nói đã không nghe rõ về lời phát biểu của Thầy Nhất Hạnh và đây là lần đầu tiên nghe nói đến nên không thể có ý kiến gì.
Trong lúc đó Thượng Tọa Thích Huyền Việt (Tổng vụ trưởng Tổng Vụ Thanh Niên) thì cho biết GH rất quan tâm đến giới thanh niên Phật Tử và đánh giá cao sự đóng góp của thành phần này nhất là qua việc thu thập chữ ký trình lên các ủy ban của Liên Hiệp Quốc và qua việc tự thiêu của Huynh Trưởng Hạnh Minh Hồ Tấn Anh.
Với câu hỏi thêm về sự bế tắc của sự hợp nhất thành một hệ thống xuyên suốt từ trung ương hải ngoại đến các đơn vị Gia Đình Phật Tử thì Thượng tọa cho biết đây là một vấn đề rất tế nhị và khó khăn nhưng với sự quan tâm của Chư Tôn Đức và sự hiểu biết bình tâm của các anh chị huynh trưởng trong tổ chức thì chúng ta sẽ vượt qua và hễ vấn đề nào cốt tử, quan trọng thì chúng ta phải trả giá nhiều hơn cho sự thành tựu để đem lại sự đoàn kết và thống hợp cho GĐPT tại HK nói riêng và tại các Châu nói chung.
Trong câu hỏi thứ hai TT cho biết vì trong thời gian qua TT bận rộn cho đại hội nên cũng chưa đọc rõ bản văn này hơn nữa Thiền sư là bậc tôn túc trưởng thượng nên TT không dám bình phẩm xin để dư luận phán xét .
Với Pháp Sư Thích Giác Đức (Phó Chủ Tịch Hội Đồng Điều Hành) thì cho biết cuộc đấu tranh hiện nay rất khả quan theo Pháp Sư qua thời gian bị tuột dốc thì hiện nay GH chẳng những đã chận lại được mà còn có thể leo ngược dốc. Pháp Sư tỏ ra rất lạc quan và có lòng tin đối với công cuộc đấu tranh hiện nay của GHPGVNTN.
Đối với vấn đề thanh niên và GĐPT thì Pháp sư cho rằng không có gì trầm trọng và nó vẫn phát triển theo nhiều hình thức khác nhau, lúc nó phân tán thế này, lúc hội tụ thế kia. Tuy nhiên trong lúc này GH đã có một kế hoạch để thúc đẩy sự phát triển của thành phần này.
Với câu hỏi thứ 2 Pháp Sư cho biết:nguyên văn " Tôi rất ngạc nhiên khi thiền sư Nhất Hạnh có nói đến cuộc tàn phá của Mỹ mà liên hệ tới một thành phố mà theo Thiền Sư tới 300 ngàn dân, Theo tôi nghĩ thì thành phố Bến Tre không có đông như vậy đó là một. Thứ hai theo tôi nghĩ thì trong chiến tranh thì thể nào cũng có sự lỗi lầm mà nếu mình đem sự lỗi lầm của phía này để trách cứ thì mình cũng phải đem lỗi lầm của phía bên kia để trách cứ. Thiền Sư cũng là bạn của chúng tôi, dù mấy năm qua không có liên lạc. Thiền sư cũng thường nói: chúng ta không nên đứng về phía này hay phía kia nhưng qua lời phát biểu của đó tôi cảm thấy Thiền Sư Nhất Hạnh đã đứng về phía gần như chống Mỹ. Trong lúc họ đang hoạn nạn, lúc mà mình cần an ủi họ hơn là chống đối họ ấy là chưa nói đến 300 ngàn dân của Bến Tre là hơi đông hơn sự thật. Nhưng mà tôi không trách Thiền Sư Nhất Hạnh vì Ngài đi xa VN nhiều năm nên các nguồn tin cung cấp không được chính xác. Tuy nhiên chúng tôi rất cũng khâm phục lòng từ bi của ngài, chúng tôi chỉ kêu gọi dù cho lòng từ bi có đến đâu, chúng ta cũng phải thấy được sự tàn ác của Cộng Sản đốiä với dân tộc ta và sự quá vô nhân đạo của bọn khủng bố và giá như chúng ta vẫn kêu gọi lòng từ bi nhưng chúng ta vẫn an ủi những người khổ đau nhiều hơn là trách cứ chính phủ của họ".
Pháp Sư nói thêm chúng tôi biết ơn chính phủ HK đã cưu mang những người tỵ nạn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Trong chiến tranh thì sẽ có những lỗi lầm, nhưng chủ trương tấn công vào những người vô tội một cách cố ý thì quá vô nhân đạo.
Sau đó trong các phiên họp chính thức đại hội đã đưa bàn cãi nhiều vấn đề quan trọng như: Vấn đề hỗ trợ tích cực hơn cho phòng Thông Tin Phật Giáo Quốc Tế nhất là phương tiện tài chánh để cơ quan này có thêm điều kiện hoạt động.Về công tác Hoằng Pháp thì HT Thích Chánh Lạc (Phó chủ tịch Nội Vụ) kêu gọi cũng như đề cập đến phương thức khai mở các lớp Giáo Lý cho đồng bào Phật Tử, ngoài ra các công tác Văn Hóa và Cư Sĩ cũng được đặt ra, đặc biệt vấn đề tổ chức GĐPT đã chiếm nhiều thì giờ vì sự tế nhị cũng như tầm quan trọng của nó cuối cùng đại hội đã đồøng thanh biểu quyết trên đa số tuyệt đốâi: Giao phó trọng trách thành lập một ban vận động và nghiên cứu vấn đề này một cách sâu rộng và cụ thể hơn để trình lên Hội Đồng Lưỡng Viện do Pháp Sư Thích Giác Đức cầm đầu với thành phần tiên khởi gồm: TT Thích Giác Đẳng, TT Thích Quảng Ba, GS Võ Văn Ái, GS Bùi Ngọc Đường và Huynh Trưởng Tâm Huệ Cao Chánh Hựu để trước hết lập một diễn đàn chung cho tất cả các thành phần GĐPT không phân biệt trong hay ngoài Giáo Hội. Phái đoàn này sẽ không có chức năng giải quyết hay quyết định mà chỉ thành lập một hồ sơ với những đề nghị khả thi cho vấn đề để VP II VHĐ tham khảo và giải quyết.
Phiên họp kéo dài đến gần 7 giờ tốiø, trong tất cả vấn đề nhiều khi rất căng thẳng, Tuy nhiên trong suốt buổi họp tất cả thành viên đã tỏ ra rất tự chế và tôn trọng trên tinh thần Lục Hòa để giải quyết các khúc mắc mà Phật Giáo Việt Nam tại Hải Ngoại đã và đang cần giải quyết nhằm tiến tới mục tiêu là đấu tranh cho sự phục hoạt GHPGVNTN tại quê nhà cũng như các vấn đề tự do Tôn Giáo, Nhân quyền.
Ngày Chủ nhật sẽ có buổi lễ An Vị Phật tại Tu viện Pháp Vương và các buổi họp khác. Đại hội sẽ chấm dứt vào chiều chủ nhật 7-10-2001.