Hôm nay,  

Mỹ Mắc Nợ, Hay Thế Giới Nợ Mỹ?

26/04/201400:00:00(Xem: 6273)

Một người Hoa đã nói với tôi: “Hai nhà nước Trung Quốc và Hoa Kỳ có cùng một mối quan tâm là lo cho dân Mỹ sung sướng!, bởi vì dù Hoa Kỳ đã mang một núi nợ thì Bắc Kinh cứ phải cho vay thêm tiền tiêu xài, trong khi giới đi làm công tại Hoa Lục bị ép với đồng lương thấp và an sinh xã hội kém mà không được hưởng đầy đủ thành quả lao động của họ.

Nếu có hai dự báo kinh tế thường xuyên từ 10-20 năm nay mà vẫn chưa xảy đến, một là nền kinh tế Trung Quốc sẽ sụp đổ và hai là đồng đô-la sẽ mất đi vị trí thống trị toàn cầu.

Bài viết này sẽ phân tích nghịch lý của đồng đô-la vốn trải qua nhiều tai biến như (a) cuộc Đại Khủng Hoảng 2007-09, (b) ngân sách nhà nước Hoa Kỳ suýt phá sản do chính phủ tê liệt năm 2011, (c ) Ngân Hàng Trung Ương in ra 4000 tỷ USD để hổ trợ nền kinh tế hay (d) núi nợ lên đến con số chưa từng thấy 17500 tỷ USD – các trường hợp này giả sử xảy ra tại bất cứ nước nào khác cũng khiến cho chủ nợ kinh hoảng bỏ chạy, riêng chỉ đối với Hoa Kỳ vẫn được thế giới tiếp tục ùa vào cho vay không lãi! Làm thế nào Mỹ chiếm được điều được các chuyên viên kinh tế gọi là phần tiện nghi quá đáng (exorbitant privilege) như vậy?

Câu trả lời lại là một câu hỏi khác rằng tiền dư gởi ở đâu tốt hơn ngoài Hoa Kỳ? Cho dù các con số ở trên cho thấy việc chọn mặt gởi vàng cho nước Mỹ cũng vô cùng bấp bênh, nhưng so với hai đơn vị tiền tệ quan trọng khác thì Nhật đã suy trầm từ 20 năm nay với tỷ lệ nợ công cao ngất ngưỡng hơn cả Hoa Kỳ, trong lúc Euro của Âu Châu suýt bị sụp đổ chỉ mới năm vừa rồi. Cả hai nền kinh tế lớn này đều lại đang đi vào giai đoạn lão hóa nên không thể nào tăng trưởng nhanh được.

Xem ra chỉ còn Trung Quốc với đồng Nhân Dân Tệ được xem như đối thủ của tiền đô-la: trọng lượng dùng trong mậu dịch toàn cầu tăng nhảy vọt từ 2% (2012) lên 9% (2013). Bắc Kinh phát huy vai trò của Nhân Dân Tệ trong thương mại quốc tế cho xứng đáng với ưu thế mậu dịch của nước này, một mặt nhằm giảm chi phí hoán đổi ra đô-la hay euro đồng thời để thế giới quen dần với tấm ảnh của Mao Trạch Đông in trên tờ giấy bạc (cũng giống như hình Tổng Thống Washington trên tấm đô-la). Ngược lại Trung Quốc chưa định biến Nhân Dân Tệ thành một đơn vị trử lượng để các quốc gia khác tích lũy ngoại tệ như đồng đô-la. Có nhiều lý do nhưng chủ yếu gồm (1) để các nước thu vào Nhân Dân Tệ có nghĩa là Hoa Lục phải chiụ thăm thủng mậu dịch với thế giới, (2) Trung Quốc phải mở cửa thị trường tài chánh để giới đầu tư bỏ tiền mua nợ công, (3) Bắc Kinh phải nới lỏng kiểm soát hối đoái để việc mua bán Nhân Dân Tệ sát hơn với giá trị thực tế. Cả ba biện pháp này đều trái với chính sách hiện thời của nhà nước Trung Quốc.

Rốt cục đô-la Mỹ vẫn được ưa chuộng cho dù thế giới phàn nàn tại sao Hoa Kỳ được hưởng phần tiện nghi quá đáng như đã trình bày bên trên. Tuy nhiên cũng phải thấy rằng Mỹ trả giá khá đắt khi cho phép tiền của mình trở thành trử lượng tiền tệ quốc tế: các nước thu đô-la vào khiến tiền Mỹ cao giá, nhờ vậy họ dễ bán hàng giá rẻ sang Hoa Kỳ. Vậy là Mỹ phải chịu thâm thủng mậu dịch trong 40 năm nay khiến không ít dân chúng thất nghiệp và nhiều ngành sản xuất chạy ra nước ngoài. Các nước tích lũy đô-la một phần dùng vào đầu tư, phần còn lại mua thêm nợ công của Hoa Kỳ (và Âu-Nhật nhưng với con số ít hơn) tạo thành vòng lẩn quẩn để giữ đồng đô-la cao giá nhằm tiếp tục bán hàng sang Mỹ. Trong thương mại quốc tế có nước xuất cảng thì phải có xứ mua hàng nhập cảng, thị trường Âu-Nhật nay đang sút giảm nhiều do kinh tế yếu kém nên nếu Hoa Kỳ lại phá giá đồng đô-la giảm mua hang hoá thì cả thế giới thừa người bán thiếu kẻ mua!

Một lý do khác khiến các nước đang trổi dậy tích trử đô-la do từ kinh nghiệm cuộc khủng hoảng kinh tế 1998 khi giới đầu tư quốc tế rút vốn tháo chạy ra khỏi vùng Đông-Á, Nga và Nam Mỹ. Nhiều chính phủ bị điêu đứng hay sụp đổ khi dân chúng biểu tình phản đối rầm rộ các biện pháp khắc khổ ngặt nghèo do IMF đặt để như điều kiện để nhận cứu trợ. Nền kinh tế của các khối này sau đó phục hồi nhanh chóng nhờ vào xuất cảng hàng hoá (như Nam Hàn và Đài Loan) hoặc giá năng lượng tăng vọt (như Brazil và Nga), sau đó họ quyết tâm tích tụ quỹ dự trử lớn để ngăn ngừa không cho tài phiệt quốc tế thao túng như trước đây. Nhưng giữ tiền mặt phải có chổ gởi, nên họ không còn cách nào khác hơn là tiếp tục cho Mỹ mượn tiền.

Nếu thế giới tiếp tục cho Hoa Kỳ vay với lãi xuất từ 1-2% trong lúc GDP của Mỹ tăng trưởng 2-3% mỗi năm thì Hoa Kỳ có thể gánh thêm nợ... dài dài mà không lo phá sản! Các chủ nợ chịu lổ vì lâu dài đồng đô-la sẽ sụt giá so với Nhân Dân Tệ và tiền tệ của các nước đang phát triễn do nền kinh tế của khối này tăng trưởng nhanh hơn so với Hoa Kỳ. Một quy luật đầu tư không suy suyển là muốn an toàn phải chịu mất lời, nhưng vấn đề đặt ra kế tiếp là đồng đô-la có thật là nơi an toàn hay thế giới đang giao trứng cho ác?

Cuộc Đại Khủng Hoảng 2007-09 cho thấy các định chế kinh tế của Mỹ như ngân hàng, bảo hiểm cũng không phải hoàn toàn minh bạch và đáng tin cậy, trong lúc chính quyền Hoa Kỳ cũng có thể bị tê liệt bởi tranh chấp nội bộ kéo nền kinh tế suy sụp thêm. Nhờ Ngân Hàng Trung Ương có biện pháp thích ứng in tiền ào ạt để thoát khỏi khủng hoảng, nhưng cũng vì vậy mà cơ quan này mua vào một núi giấy IOU (cụm từ bình dân cho giấy nợ I owe You) trị giá 4000 tỷ USD mà chưa ai biết cách nào thanh toán trong tương lai.

Chỉ còn một lý do để giải thích tại sao thế giới – kể cả các đối thủ chính trị như Trung Quốc và Nga – vẫn phải mua công phiếu của Mỹ tức là trong đám mù kẻ chột làm vua. So với đô-la thì Euro và tiền Nhật còn thiếu khả tín hơn, còn nói đến kém minh bạch hay thiếu tin cậy thì các ngân hàng và nhà nước Trung Quốc lại đáng sợ hơn nhiều.

Trong vòng 5 năm từ 2007-12 nước ngoài cho Hoa Kỳ mượn 3300 tỷ USD so với dân Mỹ cho nhà nước vay 2200 tỷ USD. Giả sử chính phủ Mỹ cho tăng lạm phát để xoá nợ (lạm phát tăng = tiền mất giá = trị giá nợ giảm) thì sẽ ảnh hưởng đến dân chúng nhất là giới hồi hưu vốn thuộc thành phần cử tri đi bầu đông đảo. Cho nên đối với một quốc gia dân chủ như Hoa Kỳ thì thế giới được an ủi phần nào là nhà nước không dám làm liều để quịt nợ – hoặc giả hoàn cảnh bó buộc quá thì trước khi có biện pháp mạnh các phe phái cũng tranh luận om sòm công khai nên nước ngoài đở bị bất ngờ để có chút thời giờ tháo chạy!

Nợ công của Hoa Kỳ có quá nhiều người mua và chuyền tay nhiều lần nên chính phủ Mỹ cũng không thể nhắm riêng một đối tượng nào để thanh toán: thí dụ như Nga chiếm Crimea thì Hoa Kỳ có muốn trừng phạt xóa sổ nợ (!) cũng không phanh phui ra được công phiếu nào là do Nga nắm giữ. Ngược lại các chủ nợ lớn có cay đắng cũng không dám bắt chẹt thị trường trái phiếu Mỹ: thí dụ vì tranh chấp nên Bắc Kinh hăm doạ bán ra công phiếu Mỹ trị giá 100 triệu USD để không ai mua thêm nợ mới của Hoa Kỳ,, chỉ tin đồn này thôi cũng đủ để làm rối loạn thương mại và tài chánh toàn cầu khiến Trung Quốc sẽ thiệt hại hơn nhiều trong tổng số 4300 tỷ USD mà họ đang nắm giữ.

Để kết luận, có hai hiện tượng thăng bằng trong thiên nhiên với cái ghế bốn chân (thăng bằng vững chải) hay cái ghế một chân (thăng bằng nhưng lắc lư). Nền tài chánh quốc tế nói chung và vị trí của đồng đô-la Mỹ đang đánh đu trên cái ghế một chân mà đôi khi chỉ do một ngọn gió thổi nhẹ cũng bị đổ nhào. Vậy mà thế giới cứ phải hợp sức giữ cho anh làm xiếc nhào lộn vì sợ đổ ngã thì mọi người đều té chồng lên nhau cho nên nếu đồng đô-la vẫn tiếp tục giữ vai trò thống trị trong 20-30 năm nửa cũng không phải là chuyện đáng ngạc nhiên.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.