Là một người tham gia hoạt động của nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế, tôi vui khi được biết Cù Huy Hà Vũ, Nguyễn Hữu Cầu, Đinh Đăng Định, Nguyễn Tiến Trung, Vi Đức Hồi vừa được ra khỏi nhà tù ở Việt Nam trước thời hạn bản án.
Ít ra giờ đây họ không còn bị vây khuất trong những bức tường tù mà được xum họp cùng gia đình. Tuy nhiên cũng thương tiếc thày giáo Định đã qua đời sau khi ra khỏi nhà tù không được bao lâu.
Việc Hà Nội thả tù trước hạn định cho thấy những vận động nhằm liên kết nhân quyền vào quan hệ Mỹ-Việt có những kết quả nhất định. Việt Nam đã phải thả người bất đồng chính kiến để có thể phát triển quan hệ tốt hơn với Hoa Kỳ, để việc thảo luận về Hiệp định Đối tác Thương mại xuyên Thái Bình dương Trans-Pacific Partnership (TPP) có tiến bộ hơn.
Dù hoan nghênh việc trả tự do cho tù nhân chính trị, những tổ chức bảo vệ nhân quyền và tự do báo chí cũng khuyến cáo Hà Nội không nên dùng tù nhân làm con tin, mà cần thay đổi chính sách để thăng tiến nhân quyền cho dân Việt. Ủy ban Bảo vệ Ký giả – Committee for Protection of Journalists, CPJ – có trụ sở ở New York kêu gọi lãnh đạo Việt Nam sửa đổi chính sách để những tiếng nói bất đồng được cất lên mà không lo sợ phải đối diện với án tù.
Chuyện thả tù nhân để đáp lại yêu cầu của Hoa Kỳ trong tiến trình phát triển bang giao hai nước đã được Hà Nội sử dụng từ thập niên 1980, khi họ còn giam giữ nhiều nghìn cựu quân cán chính Việt Nam Cộng hòa trong các trại học tập cải tạo.
Trong phỏng vấn với chương trình 60 Minutes trên đài CBS cách đây 30 năm, Ngoại trưởng Nguyễn Cơ Thạch đã nói nếu Hoa Kỳ nhận tù cải tạo, họ sẽ thả ra ngay. Với đề nghị đó của Hà Nội và sau nhiều năm thương lượng, những người đi học tập cải tạo đã được đến Mỹ qua chương trình H.O.
Mới tháng trước, nhà ngoại giao đặc trách về người Việt ở nước ngoài là Thứ trưởng Nguyễn Thanh Sơn lại cũng phát biểu tương tự trong cuộc gặp gỡ với giới chức Canada khi ông nói nếu chính phủ Canada đồng ý bảo lãnh những tù nhân lương tâm, Hà Nội sẽ thả họ ngay.
Trong chính sách ngoại giao của những quốc gia cộng sản thường có sự việc nhà nước dùng tù nhân chính trị – là những người bất đồng với quan điểm của chính phủ – để thương lượng với phương Tây vì thành phần này được dùng để trao đổi và vì họ cũng là những cái gai cần tống xuất ra khỏi quê hương.
Không chỉ Việt Nam đã và đang làm thế. Chính quyền Liên Xô cũ đã tống xuất nhà văn đối kháng Alexander Solzhenitsyn vì những tác phẩm phơi bày sự thật về nhà tù cộng sản; đã đưa nhà khoa học hạt nhân Andrei Sakharov đi đày ở Gorky hẻo lánh vì lên tiếng phản đối Liên Xô xâm lăng Afghanistan, đòi nhân quyền.
Chính quyền cộng sản Trung Quốc năm 2012 trục xuất luật sư khiếm thị Chen Guancheng sang Mỹ. Đầu năm nay, giáo sư Xia Yeliang của khoa kinh tế Đại học Bắc Kinh bị cho thôi việc và tống xuất sang Hoa Kỳ vì tham gia vào Linh Bát Hiến chương kêu gọi dân chủ hóa Trung Quốc.
Hoa Kỳ là nơi cư trú của nhiều người bất đồng chính kiến với chế độ Bắc Kinh, có người đi du học và ở lại sau biến cố Thiên An Môn 1989, có người vượt thoát hay được Mỹ can thiệp để rời Trung Quốc: Chai Ling, Wei Jingsheng, Wang Dan, Tang Baiqiao, Zheng Yi, Harry Wu, Yang Jianli.
Nước Pháp cũng đã đón nhiều nhân vật bất đồng quan điểm với cộng sản Hà Nội hay Bắc Kinh, trong đó có Dương Thu Hương, Bùi Tín, Vũ Thư Hiên; có Yue Wu, Cai Chongguo, Chen Xuanliang.
Riêng tại Mỹ số người từng phản đối chế độ Hà Nội rất đông, từ thuyền nhân vượt biển đến các bác H.O. và nhiều thành phần khác từng ở tù như Đoàn Văn Toại, Nguyễn Hữu Hiệu, Trần Xuân Ninh, Nguyễn Chí Thiện, Đoàn Viết Hoạt, Mai Văn An, Phan Nhật Nam, Doãn Quốc Sĩ.
Mới nhất là Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ, một người con, cháu của những công thần chế độ đã lên tiếng chống lại sự độc tài của cộng sản nên bị kết án tù. Ông Vũ được cho “đi Mỹ chữa bệnh” vào tuần trước. Nhưng sau khi chữa bệnh, nếu ông muốn trở về thì ước nguyện đó có thực hiện được hay không? Thời gian sẽ là câu trả lời.
Trong quá khứ có trường hợp Hồng y Nguyễn Văn Thuận, một chức sắc của giáo hội công giáo, sau 13 năm bị giam tù được Hà Nội cho qua Úc chữa bệnh nhưng sau đó không được phép trở về.
Sự kiện ông Vũ được đưa thẳng từ nhà tù ra phi trường đi Mỹ cũng giống trường hợp của Luật sư Đoàn Thanh Liêm, bị án tù nhiều năm vì lên tiếng kêu gọi dân chủ hoá đất nước trong thập niên 1990.
Nhìn vào hai tù nhân phải rời nhà tù đi lưu vong cách nhau 20 năm cho thấy trong khoảng thời gian đó tuy Việt Nam đã có tiến bộ trong tự do kinh tế nhưng tự do chính trị của dân Việt vẫn còn bị giới hạn.
Ở Việt Nam ngày nay vẫn còn nhiều người bị giam tù chỉ vì nói lên quan điểm của họ: Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, Đỗ Thị Minh Hạnh, Tạ Phong Tần, Hồ Thị Bích Khương, Lê Quốc Quân, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Xuân Nghĩa, Việt Khang, Trần Minh Nhật, Trương Duy Nhất v.v…
Nhiều tổ chức quốc tế xếp hạng Việt Nam thấp về tự do ngôn luận. Theo một số tổ chức theo dõi nhân quyền độc lập quốc tế, Việt Nam hiện có ít nhất vài trăm tù nhân chính trị và tù nhân lương tâm đang bị giam giữ, cầm tù hoặc quản chế.
Vì thế, trong 20 năm qua những phong trào tranh đấu cho tự do, nhân quyền đã nở ra trong và ngoài nước với những hoạt động trên đường phố, qua diễn đàn, có lúc tại nghị trường và trước cơ sở ngoại giao của Hà Nội ở những nơi có đông người Việt sinh sống.
Nhiệt tình tham gia là những cựu tù cải tạo, dù trước khi được rời nước họ đã phải ký giấy cam kết không tham gia vào những việc “chống phá đất nước”. Thực tế những ai còn ôm ấp mơ ước tự do dân chủ cho quê hương thì vẫn tiếp tục góp phần bằng cách này hay cách khác.
Với chính sách ngăn cản người dân trong nước tìm kiếm thông tin, không cho phát tán những gì nhà nước gọi là “nhạy cảm”, nên hoạt động đấu tranh ở hải ngoại được ít người trong nước biết đến. Nhưng những đóng góp ở nước ngoài cho dân chủ, nhân quyền có ảnh hưởng đến dư luận quốc tế khiến Hà Nội rất khó chịu.
Các phát biểu của quan chức Hà Nội, đặc biệt là của Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn, cho thấy điều đó. Ông bêu xấu người biểu tình đòi nhân quyền là vì muốn có thêm thu nhập. Mới đây ông chỉ trích các vận động hành lang tại Quốc hội Mỹ của Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, giám đốc điều hành tổ chức Boat People SOS.
Chính phủ Việt Nam luôn phủ nhận họ giam giữ tù nhân chính trị. Hà Nội đưa quan điểm những người tranh đấu cho tự do, dân chủ đang bị cầm tù là vì phạm luật, dựa theo các điều 79, 88 và 258 luật hình sự là những điều luật mơ hồ để kết tội xâm phạm an ninh quốc gia, âm mưu lật đổ chính quyền, lợi dụng dân chủ làm hại quyền lợi nhà nước, trong khi những tù nhân chỉ phát biểu quan điểm bất đồng hay chỉ trích Đảng Cộng sản.
Với chính sách dùng tù nhân lương tâm để trao đổi với các nước phương Tây, gần đây có cụm từ “tài nguyên nhân quyền” để mỉa mai việc Hà Nội dùng tù nhân đổi lấy quyền lợi.
Những Dương Thu Hương, Đoàn Thanh Liêm, Đoàn Viết Hoạt, Trần Khải Thanh Thủy, Nguyễn Đan Quế, Phạm Hồng Sơn, Lê Công Định, Lê Thăng Long, Lê Thị Công Nhân, Lê Quốc Quân, Nguyễn Văn Đài, Cù Huy Hà Vũ đã được Hà Nội biến thành “tài nguyên quốc gia”, không phải để dùng cho việc phát triển đất nước mà là để trao đổi với phương Tây.
Vì thế nếu không có những cải cách luật pháp, bỏ các điều 79, 88, 258 luật hình sự và đặc biệt từ gốc rễ là Điều 4 Hiến pháp thì số tù nhân lương tâm ra vào nhà tù ở Việt Nam sẽ không giảm mà còn tăng như những năm gần đây.
Nếu Việt Nam còn những điều luật phản văn minh, ngược xu thế tiến bộ của nhân loại thì những ai thật sự vì một nước Việt Nam tự do dân chủ sẽ còn phải đấu tranh với nhiều gian nan trước mặt.
© 2014 Buivanphu.wordpress.com
Ít ra giờ đây họ không còn bị vây khuất trong những bức tường tù mà được xum họp cùng gia đình. Tuy nhiên cũng thương tiếc thày giáo Định đã qua đời sau khi ra khỏi nhà tù không được bao lâu.
Việc Hà Nội thả tù trước hạn định cho thấy những vận động nhằm liên kết nhân quyền vào quan hệ Mỹ-Việt có những kết quả nhất định. Việt Nam đã phải thả người bất đồng chính kiến để có thể phát triển quan hệ tốt hơn với Hoa Kỳ, để việc thảo luận về Hiệp định Đối tác Thương mại xuyên Thái Bình dương Trans-Pacific Partnership (TPP) có tiến bộ hơn.
Dù hoan nghênh việc trả tự do cho tù nhân chính trị, những tổ chức bảo vệ nhân quyền và tự do báo chí cũng khuyến cáo Hà Nội không nên dùng tù nhân làm con tin, mà cần thay đổi chính sách để thăng tiến nhân quyền cho dân Việt. Ủy ban Bảo vệ Ký giả – Committee for Protection of Journalists, CPJ – có trụ sở ở New York kêu gọi lãnh đạo Việt Nam sửa đổi chính sách để những tiếng nói bất đồng được cất lên mà không lo sợ phải đối diện với án tù.
Chuyện thả tù nhân để đáp lại yêu cầu của Hoa Kỳ trong tiến trình phát triển bang giao hai nước đã được Hà Nội sử dụng từ thập niên 1980, khi họ còn giam giữ nhiều nghìn cựu quân cán chính Việt Nam Cộng hòa trong các trại học tập cải tạo.
Trong phỏng vấn với chương trình 60 Minutes trên đài CBS cách đây 30 năm, Ngoại trưởng Nguyễn Cơ Thạch đã nói nếu Hoa Kỳ nhận tù cải tạo, họ sẽ thả ra ngay. Với đề nghị đó của Hà Nội và sau nhiều năm thương lượng, những người đi học tập cải tạo đã được đến Mỹ qua chương trình H.O.
Mới tháng trước, nhà ngoại giao đặc trách về người Việt ở nước ngoài là Thứ trưởng Nguyễn Thanh Sơn lại cũng phát biểu tương tự trong cuộc gặp gỡ với giới chức Canada khi ông nói nếu chính phủ Canada đồng ý bảo lãnh những tù nhân lương tâm, Hà Nội sẽ thả họ ngay.
Trong chính sách ngoại giao của những quốc gia cộng sản thường có sự việc nhà nước dùng tù nhân chính trị – là những người bất đồng với quan điểm của chính phủ – để thương lượng với phương Tây vì thành phần này được dùng để trao đổi và vì họ cũng là những cái gai cần tống xuất ra khỏi quê hương.
Biểu tình cho nhân quyền Việt Nam trước toà thị chính San Jose. (ảnh Bùi Văn Phú)
Không chỉ Việt Nam đã và đang làm thế. Chính quyền Liên Xô cũ đã tống xuất nhà văn đối kháng Alexander Solzhenitsyn vì những tác phẩm phơi bày sự thật về nhà tù cộng sản; đã đưa nhà khoa học hạt nhân Andrei Sakharov đi đày ở Gorky hẻo lánh vì lên tiếng phản đối Liên Xô xâm lăng Afghanistan, đòi nhân quyền.
Chính quyền cộng sản Trung Quốc năm 2012 trục xuất luật sư khiếm thị Chen Guancheng sang Mỹ. Đầu năm nay, giáo sư Xia Yeliang của khoa kinh tế Đại học Bắc Kinh bị cho thôi việc và tống xuất sang Hoa Kỳ vì tham gia vào Linh Bát Hiến chương kêu gọi dân chủ hóa Trung Quốc.
Hoa Kỳ là nơi cư trú của nhiều người bất đồng chính kiến với chế độ Bắc Kinh, có người đi du học và ở lại sau biến cố Thiên An Môn 1989, có người vượt thoát hay được Mỹ can thiệp để rời Trung Quốc: Chai Ling, Wei Jingsheng, Wang Dan, Tang Baiqiao, Zheng Yi, Harry Wu, Yang Jianli.
Nước Pháp cũng đã đón nhiều nhân vật bất đồng quan điểm với cộng sản Hà Nội hay Bắc Kinh, trong đó có Dương Thu Hương, Bùi Tín, Vũ Thư Hiên; có Yue Wu, Cai Chongguo, Chen Xuanliang.
Riêng tại Mỹ số người từng phản đối chế độ Hà Nội rất đông, từ thuyền nhân vượt biển đến các bác H.O. và nhiều thành phần khác từng ở tù như Đoàn Văn Toại, Nguyễn Hữu Hiệu, Trần Xuân Ninh, Nguyễn Chí Thiện, Đoàn Viết Hoạt, Mai Văn An, Phan Nhật Nam, Doãn Quốc Sĩ.
Mới nhất là Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ, một người con, cháu của những công thần chế độ đã lên tiếng chống lại sự độc tài của cộng sản nên bị kết án tù. Ông Vũ được cho “đi Mỹ chữa bệnh” vào tuần trước. Nhưng sau khi chữa bệnh, nếu ông muốn trở về thì ước nguyện đó có thực hiện được hay không? Thời gian sẽ là câu trả lời.
Biểu tình trước Tổng Lãnh sự quán Việt Nam ở San Francisco đòi tự do cho những tù nhân lương tâm trong đó có Điếu Cày Nguyễn Văn Hải. (ảnh Bùi Văn Phú)
Trong quá khứ có trường hợp Hồng y Nguyễn Văn Thuận, một chức sắc của giáo hội công giáo, sau 13 năm bị giam tù được Hà Nội cho qua Úc chữa bệnh nhưng sau đó không được phép trở về.
Sự kiện ông Vũ được đưa thẳng từ nhà tù ra phi trường đi Mỹ cũng giống trường hợp của Luật sư Đoàn Thanh Liêm, bị án tù nhiều năm vì lên tiếng kêu gọi dân chủ hoá đất nước trong thập niên 1990.
Nhìn vào hai tù nhân phải rời nhà tù đi lưu vong cách nhau 20 năm cho thấy trong khoảng thời gian đó tuy Việt Nam đã có tiến bộ trong tự do kinh tế nhưng tự do chính trị của dân Việt vẫn còn bị giới hạn.
Ở Việt Nam ngày nay vẫn còn nhiều người bị giam tù chỉ vì nói lên quan điểm của họ: Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, Đỗ Thị Minh Hạnh, Tạ Phong Tần, Hồ Thị Bích Khương, Lê Quốc Quân, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Xuân Nghĩa, Việt Khang, Trần Minh Nhật, Trương Duy Nhất v.v…
Nhiều tổ chức quốc tế xếp hạng Việt Nam thấp về tự do ngôn luận. Theo một số tổ chức theo dõi nhân quyền độc lập quốc tế, Việt Nam hiện có ít nhất vài trăm tù nhân chính trị và tù nhân lương tâm đang bị giam giữ, cầm tù hoặc quản chế.
Vì thế, trong 20 năm qua những phong trào tranh đấu cho tự do, nhân quyền đã nở ra trong và ngoài nước với những hoạt động trên đường phố, qua diễn đàn, có lúc tại nghị trường và trước cơ sở ngoại giao của Hà Nội ở những nơi có đông người Việt sinh sống.
Nhiệt tình tham gia là những cựu tù cải tạo, dù trước khi được rời nước họ đã phải ký giấy cam kết không tham gia vào những việc “chống phá đất nước”. Thực tế những ai còn ôm ấp mơ ước tự do dân chủ cho quê hương thì vẫn tiếp tục góp phần bằng cách này hay cách khác.
Tuần hành trên phố San Francisco kêu gọi nhân quyền cho Việt Nam. (ảnh Bùi Văn Phú)
Với chính sách ngăn cản người dân trong nước tìm kiếm thông tin, không cho phát tán những gì nhà nước gọi là “nhạy cảm”, nên hoạt động đấu tranh ở hải ngoại được ít người trong nước biết đến. Nhưng những đóng góp ở nước ngoài cho dân chủ, nhân quyền có ảnh hưởng đến dư luận quốc tế khiến Hà Nội rất khó chịu.
Các phát biểu của quan chức Hà Nội, đặc biệt là của Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn, cho thấy điều đó. Ông bêu xấu người biểu tình đòi nhân quyền là vì muốn có thêm thu nhập. Mới đây ông chỉ trích các vận động hành lang tại Quốc hội Mỹ của Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, giám đốc điều hành tổ chức Boat People SOS.
Chính phủ Việt Nam luôn phủ nhận họ giam giữ tù nhân chính trị. Hà Nội đưa quan điểm những người tranh đấu cho tự do, dân chủ đang bị cầm tù là vì phạm luật, dựa theo các điều 79, 88 và 258 luật hình sự là những điều luật mơ hồ để kết tội xâm phạm an ninh quốc gia, âm mưu lật đổ chính quyền, lợi dụng dân chủ làm hại quyền lợi nhà nước, trong khi những tù nhân chỉ phát biểu quan điểm bất đồng hay chỉ trích Đảng Cộng sản.
Với chính sách dùng tù nhân lương tâm để trao đổi với các nước phương Tây, gần đây có cụm từ “tài nguyên nhân quyền” để mỉa mai việc Hà Nội dùng tù nhân đổi lấy quyền lợi.
Những Dương Thu Hương, Đoàn Thanh Liêm, Đoàn Viết Hoạt, Trần Khải Thanh Thủy, Nguyễn Đan Quế, Phạm Hồng Sơn, Lê Công Định, Lê Thăng Long, Lê Thị Công Nhân, Lê Quốc Quân, Nguyễn Văn Đài, Cù Huy Hà Vũ đã được Hà Nội biến thành “tài nguyên quốc gia”, không phải để dùng cho việc phát triển đất nước mà là để trao đổi với phương Tây.
Vì thế nếu không có những cải cách luật pháp, bỏ các điều 79, 88, 258 luật hình sự và đặc biệt từ gốc rễ là Điều 4 Hiến pháp thì số tù nhân lương tâm ra vào nhà tù ở Việt Nam sẽ không giảm mà còn tăng như những năm gần đây.
Nếu Việt Nam còn những điều luật phản văn minh, ngược xu thế tiến bộ của nhân loại thì những ai thật sự vì một nước Việt Nam tự do dân chủ sẽ còn phải đấu tranh với nhiều gian nan trước mặt.
© 2014 Buivanphu.wordpress.com
Gửi ý kiến của bạn
Nguyễn Khải, Nguyễn Mộng Giác, Võ Phiến đều đã đi vào cõi vĩnh hằng. Lớp người Việt kế tiếp, đám thường dân Bốn Thôi cỡ như thì sống cũng không khác xưa là mấy. Tuy không còn phải “né viên đạn của bên này, tránh viên đạn của bên kia, đỡ ngọn roi của bên nọ” như trong thời chiến nhưng cuộc sống của họ (xem ra) cũng không được an lành hay yên ổn gì cho cho lắm
Như vậy là bao trùm mọi lĩnh vực quốc phòng, an ninh xã hội có nhiệm vụ bảo vệ đảng và chế độ bằng mọi giá. Nhưng tại sao, giữa lúc tệ nạn tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, suy thoái đạo đức, lối sống và tình trạng “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” trong nội bộ vẫn còn ngổng ngang thì lại xẩy ra chuyện cán bộ nội chính lừng khừng trong nhiệm vụ?
Nhật báo Washington Post của Mỹ ghi nhận là:
“Tổng thống Pháp Macron vốn dĩ đã rất tức giận khi được tham vấn tối thiểu trước khi Mỹ rút khỏi Afghanistan. Điều đó bây giờ đã tăng lên. Chính quyền Biden nên xem xét sự không hài lòng của Pháp một cách nghiêm túc.
Hoa Kỳ cần các đối tác xuyên Đại Tây Dương vì đang ngày càng tập trung chính sách đối ngoại vào cuộc cạnh tranh cường quốc với Trung Quốc. Và trong số này, Pháp được cho là có khả năng quân sự cao nhất.
Sau khi tấm ảnh người đàn ông đi xe máy chở người chết cuốn chiếu, chạy qua đường phố của tỉnh Sơn La (vào hôm 12 tháng 9 năm 2016 ) được lưu truyền trên mạng, Thời Báo – Canada đã kêu gọi độc giả góp tay ủng hộ gia đình của nạn nhân. Số tiền nhận được là 1,800.00 Gia Kim, và đã được những thân hữu của toà soạn – ở VN – mang đến tận tay gia đình của người xấu số, ở Sơn La.
Công bằng mà nói, ngày càng có nhiều sự đồng thuận là chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa để ngăn chặn các hành động của Trung Quốc trong khu vực. Sự răn đe đòi hỏi những khả năng đáng tin cậy. Liên minh mới này phù hợp với lý luận đó.
Liên quan đến cuộc bầu cử Quốc Hội Đức 2021 trước đây tôi đã giới thiệu lần lượt ba ứng cử viên: Scholz của SPD, Laschet (CDU) và Baerbock (Xanh). Nhưng trong những tháng qua có khá nhiều tin giật gân nên để rộng đường dư luận tôi lại mạn phép ghi ra vài điểm chính bằng Việt ngữ từ vài tin tức liên quan đến cuộc bầu cử 2021 được truyền thông và báo chí Đức loan tải.
Năm 17 tuổi, đang khi học thi tú tài, tôi bỗng nhiên bị suyễn. Căn bệnh này – vào cuối thế kỷ trước, ở miền Nam – vẫn bị coi là loại nan y, vô phương chữa trị. Từ đó, thỉnh thoảng, tôi lại phải trải qua vài ba cơn suyễn thập tử nhất sinh.
Những lúc ngồi (hay nằm) thoi thóp tôi mới ý thức được rằng sinh mệnh của chúng ta mong manh lắm, và chỉ cần được hít thở bình thường thôi cũng đã là một điều hạnh phúc lắm rồi. If you can't breathe, nothing else matters!
Một người không có trí nhớ, hoặc mất trí nhớ, cuộc đời người ấy sẽ ra sao? Giả thiết người ấy là ta, cuộc đời ta sẽ như thế nào? Ai cũng có thể tự đặt câu hỏi như vậy và tự cảm nghiệm về ý nghĩa của câu hỏi ấy. Sinh hoạt của một người, trong từng giây phút, không thể không có trí nhớ. Cho đến một sinh vật hạ đẳng mà chúng ta có thể biết, cũng không thể tồn tại nếu nó không có trí nhớ.
Trí nhớ, Sanskrit nói là smṛti, Pāli nói là sati, và từ Hán tương đương là niệm, cũng gọi là ức niệm, tùy niệm. Nói theo ngôn ngữ thường dùng hiện đại, niệm là ký ức. Đó là khả năng ghi nhớ những gì đã xảy ra, thậm chí trong thời gian ngắn nhất, một sát-na, mà ý thức thô phù của ta không thể đo được.
Ba mươi năm trước tôi là thành viên hội đồng quản trị của một cơ quan xã hội giúp người tị nạn trong khu vực phía đông Vịnh San Francisco (East Bay) nên khi đó đã có dịp tiếp xúc với người tị nạn Afghan.
Nhiều người Afghan đã đến Mỹ theo diện tị nạn cộng sản sau khi Hồng quân Liên Xô xâm chiếm đất nước của họ và cũng có người tị nạn vì bị chính quyền Taliban đàn áp.
Người Afghan là nạn nhân của hai chế độ khác nhau trên quê hương, chế độ cộng sản và chế độ Hồi giáo cực đoan.
Bà Merkel là một người đàn bà giản dị và khiêm tốn, nhưng nhiều đối thủ chính trị lại rất nể trọng bà, họ đã truyền cho nhau một kinh nghiệm quý báu là “Không bao giờ được đánh giá thấp bà Merkel”.
Copyright © 2021 vietbao.com All rights reserved 