Hôm nay,  

An Ninh Lương Thực Tại Trung Quốc

17/04/201400:00:00(Xem: 5723)

...dân số cực đông, Trung Quốc là một xứ đói ăn, khát dầu và thiếu nước...

Trong Tháng Năm, Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin sẽ thăm viếng Trung Quốc và dư luận chờ đợi lãnh đạo hai nước sẽ thảo luận về điều kiện mua bán khí đốt, một sản phẩm chiến lược của Nga đang có tầm quan trọng hơn sau vụ khủng hoảng Ukraine. Tuy nhiên, Trung Quốc còn cần một sản phẩm có ý nghĩa sinh tử hơn, đó là lương thực. Bắc Kinh giải quyết bài toán này như thế nào? Diễn đàn Kinh tế tìm hiểu vấn đề qua cuộc trao đổi với kinh tể gia Nguyễn Xuân Nghĩa do Vũ Hoàng thực hiện sau đây.

Vũ Hoàng: Xin kính chào ông Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, trên diễn đàn này ông thường nói năng lượng là sản phẩm chiến lược cho việc công nghiệp hóa các quốc gia, nhưng lương thực mới là một sản phẩm sinh tử vì không có thì chết. Trong ý nghĩa đó, trường hợp Trung Quốc rất đáng chú ý vì diện tích canh tác của lãnh thổ chưa tới 10% của địa cầu mà phải nuôi một dân số gấp đôi, là 20% dân số toàn cầu. Nếu Liên bang Nga có thể là nguồn cung cấp năng lượng cho Trung Quốc qua kế hoạch bán khí đốt mà lãnh đạo hai nước sẽ mặc cả khi Tổng thống Vladimir Putin của Nga thăm Bắc Kinh vào tháng tới, lãnh đạo Trung Quốc giải quyết vấn đề lương thực của họ theo hướng nào?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Với kích thước rất lớn và dân số cực đông, Trung Quốc là một xứ đói ăn, khát dầu và thiếu nước. Chẳng những vậy, từ khẩu hiệu "tự lực cánh sinh" thời Mao Trạch Đông cho đến mục tiêu "an ninh lương thực" thời nay, lãnh đạo xứ này chưa giải quyết được việc áo cơm cho thoả đáng nên miếng ăn là bài toán sinh tử cho Trung Quốc qua hai con số ông vừa trình bày, diện tích khả canh chưa bằng 10% mà phải nuôi một dân số bằng 20%.

- Nhưng tình hình còn gay go hơn vậy cho nên trong tháng trước, Quốc vụ viện của Bắc Kinh qua báo cáo của viên Tổng lý là Thủ tướng Lý Khắc Cường đọc một giờ rưỡi trước kỳ họp thứ hai của Quốc hội khóa 12 và qua Chỉ thị Phát triển Lương thực và Dinh dưỡng từ 2014 đến 2020 mới nhấn mạnh đến việc đầu tư vào đất đai và nông nghiệp để giải quyết nhu cầu thức ăn ngày càng tăng của người dân. Tôi nghĩ rằng kết quả sẽ là sự thất vọng.

Vũ Hoàng: Xin ông lần lượt giải thích những nguyên nhân vì sao kết quả sẽ là sự thất vọng.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước hết là về điều kiện khách quan của địa dư hình thể thì chỉ có 15% diện tích của 10 triệu cây số vuông tại Trung Quốc là có thể canh tác. Tính theo đầu người bây giờ chỉ bằng một phần ba của bình quân thế giới, trong khi xứ này lại quốc gia thiếu nước nhất tại lục địa ít nước nhất địa cầu là Châu Á. Ai lên lãnh đạo Trung Quốc cũng gặp những bài toán ấy và đều nhớ rằng nhiều biến động lịch sử đã bùng nổ vì nạn đói.

- Chuyện thứ hai, cũng về số cung, thì trên lãnh thổ thật ra nghèo nàn và khô cằn đó, diện tích canh tác còn bị thu hẹp dần bởi hai hiện tượng là nạn sa mạc hóa và đất bạc mầu sau bao đời theo nhau đào xới cấy cầy. Chuyện thứ ba, lãnh đạo đời nay gặp hiện tượng mới là đô thị hóa và gây thêm vấn đề khác là làm cạn nước và ô nhiễm môi trường, khiến đất hẹp còn bị thiếu nước lành ở dưới, thậm chí thiếu cả ánh sáng ở trên vì nhiều nơi bao trùm dưới khói độc. Vì hoàn cảnh đó việc khai thác nông sản mới bị giới hạn và dù ngày nay có sản lượng lúa gạo cao nhất thế giới, Trung Quốc vẫn thiếu lương thực.

Vũ Hoàng: Đó là về khả năng cung ứng của đất đai và con người, còn về số cầu thì sao?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Nói về lương thực, ta nghĩ đến gạo là nhu cầu chính của người dân tại miền Nam Trung Quốc và mì là sản phẩm được tiêu thụ nhiều ở miền Bắc. Ngoài ra, phải kể ra khoai sắn, ngũ cốc hay loại hạt thô như ngô đậu để ăn no. Muốn ăn ngon và bổ thì phải có trứng, sữa và thịt, là nông sản gốc mục súc chứa nhiều chất đạm và chỉ có nếu dùng ngô bắp làm thực phẩm nuôi gia súc.

- Từ khi cải cách kinh tế hơn 35 năm về trước, đời sống người dân có tiến bộ nên theo cơ quan Lương nông Quốc tế FAO chỉ còn chừng 12% dân số xứ này là bị nạn suy dinh dưỡng. Tiến bộ đó khiến người dân không chỉ cầu đủ no mà còn muốn ăn ngon và bổ hơn, tức là số cầu về trứng sữa hay thịt cá đều tăng. Khi ấy số cầu về thực phẩm cho gia súc mới đặt ra bài toán mới là Trung Quốc cần nhiều ngô bắp và đậu nành chứ không chỉ tự thoả mãn với bát cơm hay bát mì.

- Từ khi cải cách thì sản lượng loại cây lương thực như ngô đậu hay hạt có dầu của Trung Quốc đã tăng gấp đôi, coi như tăng 2% một năm, và lên tới hơn 600 triệu tấn. Vậy mà vẫn chưa đủ cho nhu cầu nên xứ này phải nhập khẩu. Và yêu cầu về an ninh lương thực do lãnh đạo đặt ra là phải bảo đảm được 95% số tiêu thụ nội địa về gạo, mì và bắp, yêu cầu đó vẫn khó đạt vì khả năng cung cấp có hạn. Năm ngoái, tổ chức OECD, Hợp tác và Phát triển Kinh tế, và cơ quan Lương nông FAO, dự báo là từ nay đến năm 2020, Trung Quốc vẫn phải nhập đậu nành, với số lượng ngày một nhiều hơn.

Vũ Hoàng: Ngoài những giới hạn về khả năng cung ứng như ông vừa trình bày thì đâu là những vấn đề khiến Trung Quốc vẫn là một xứ thiếu ăn và phải nhập khẩu lương thực?


Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Chúng ta vẫn khởi đi từ bài toán của thiên nhiên rồi mới nói tới khả năng giải quyết của con người. Trước hết là sự phân bố về địa dư của nơi sản xuất. Nơi sản xuất gạo và mì là tập trung tại miền Đông-Bắc và vùng Trung Nguyên, hay tỉnh Tứ Xuyên là nơi có gạo. Còn ngô đậu thì cũng ở khu vực Đông-Bắc, nhiều nhất sau này là tỉnh Hắc Long Giang, các nông trại nuôi heo lợn cũng thế, thường tập trung ở các tỉnh trồng ngô. Đó là về sản xuất, về tiêu thụ thì ta lại phải nói đến sự phân bố dân số ở khắp mọi nơi. Vì thế, có lương thực rồi, người ta vẫn cần tới hệ thống vận tải và phân phối, tức là phải có cầu đường, là chuyện không dễ mà đắt.

- Mà việc sản xuất ngũ cốc vẫn bị trở ngại vì diện tích canh tác thu hẹp dần trước đà đô thị hóa và theo Bộ Tài nguyên và Đất đai của Bắc Kinh, tới 2% diện tích khả canh của Trung Quốc bị ô nhiễm đến độ không thể trồng trọt gì được. Vì thế, trong báo cáo tháng trước, Thủ tướng Lý Khắc Cường mới đòi khai chiến chống ô nhiễm và đẩy mạnh việc hiện đại hóa nông nghiệp.

Vũ Hoàng: Nếu lãnh thổ bên trong có quá nhiều hạn chế cho sản xuất thì Trung Quốc vẫn có thể nhập khẩu. Hoặc còn tiến xa hơn vậy, tức là thuê đất canh tác ở xứ khác để đảm bảo nguồn cung cấp ngay tận gốc. Hình như là họ có làm như vậy rồi và đâu là những trở ngại?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Nói về giải pháp nhập cảng, tôi xin đề nghị là ta cùng nhìn vấn đề một cách toàn diện vì có thể rút tỉa nhiều bài học cho mình.

- Khi mua ngũ cốc, ta phải trang trải các phí tổn cơ bản là nước, phân, cần, giống, tiền chuyên chở và doanh lợi. Vì thế, khi nhập một tấn ngô đậu, Trung Quốc nhập cả... tiền nước tiêu tưới của xứ khác. Khi kiểm soát một phần của Hy Mã Lạp Sơn và Cao nguyên Thang Tạng, từ đầu nguồn của nhiều con sông lớn tại Châu Á, họ hủy hoại mạch nước cho các quốc gia dưới hạ nguồn, kể cả Việt Nam, và nay đòi mua nước trong hạt của xứ khác. Chuyện ấy ta nên nhìn ra!

- Chuyện thứ hai, Trung Quốc đã từng từ chối loại thực phẩm có biến đổi gen – gọi là genetic modified foods - do Hoa Kỳ xuất khẩu vì bảo là có hại cho sức khoẻ người tiêu thụ. Trong khi đó, các tập đoàn về lương thực của họ lại ngầm ăn cắp công nghệ biến gen của doanh nghiệp Mỹ như DuPont, Montsanto và Ventria Bioscience. Toà án Mỹ tại các tiểu bang Iowa và Kansas đang điều tra vụ ăn cắp này, cho nên chuyện Trung Quốc nhập khẩu lương thực cũng có vấn đề.

- Phần mình, Bắc Kinh không quên là khi mua lương thực thì họ gặp bất trắc về giá cả, như trong vụ lương thực lên giá vào năm 2008. Vì thế, họ muốn mua từ gốc với hợp đồng dài hạn về giá cả và giải pháp đầu tư vào canh nông của xứ khác như ông vừa nhắc tới đã được áp dụng.

Vũ Hoàng: Thưa ông, phải chăng giải pháp đó cũng có gây tai tiếng là lũng đoạn xứ khác?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Quốc gia nào cũng có thể nghĩ đến việc đầu tư vào xứ khác để có loại hàng hóa mà mình cần ở nhà. Trước Trung Quốc bốn chục năm, Nhật đã đầu tư vào xứ khác để bảo đảm nguồn cung cấp về năng lượng và khoáng sản. Trước Trung Quốc năm năm, Nam Hàn đã thuê nhiều nông trại ở xứ khác và dẫn đầu Trung Quốc về phương pháp đó. Nhưng hai nước Đông Á thiếu tài nguyên này đã không khuynh đảo xứ khác và gây hiệu ứng cho thị trường thế giới nên hầu như chẳng ai còn nhắc tới. Trường hợp Trung Quốc lại khác.

- Ngoài lĩnh vực năng lượng và khoáng sản gốc kim loại với phản ứng tiêu cực của các nước, thì từ năm 1996 Bắc Kinh đã vừa che giấu vừa tiến hành việc đầu tư vào đất canh tác của xứ khác như Cuba, Lào, Mexico và Phi Luật Tân. Rồi họ đẩy mạnh từ năm 2008 vào xứ Kazakhstan, Úc và nhất là các nước Phi Châu. Khi ấy, ta thấy ra hai hiện tượng trái ngược.

- Các nước nghèo tại Châu Phi lên án tinh thần "thực dân mới" của Trung Quốc và phê phán doanh nghiệp Trung Quốc không có chuyển giao công nghệ và còn giấu nghề trong các nông trại biệt lập của họ như những vùng tô giới. Ngược lại, một xứ tiên tiến như Úc thì than phiền cái thói ăn cắp công nghệ để trục lợi. Trong khi đó, tại Phillippines, tập đoàn kinh doanh về lương thực của Trung Quốc bị liên lụy vào chuyện tham nhũng để mua chuộc Chính quyền của Tổng thống thời đó là bà Gloria Macapagal-Arroyo. Nói chung, vì những chuyện đó, uy tín của Trung Quốc bị sứt mẻ trong khi nỗ lực đầu tư ra ngoài để bảo đảm an toàn lương thực vẫn không làm thay đổi quan hệ cung cầu trên thế giới.

Vũ Hoàng: Câu hỏi cuối, thưa ông, chúng ta có thể kết luận được những gì về chuyện an toàn lương thực của Trung Quốc?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi thiển nghĩ là dù Trung Quốc đã có kế hoạch quy mô để giải quyết bài toán lương thực, tác dụng của họ vẫn không gây ảnh hưởng đến số cung hay giá nông sản trên thế giới theo chiều hướng có lợi, như họ đã thể hiện trong lĩnh vực năng lượng hay kim loại. Ngược lại, Trung Quốc vẫn bị ảnh hưởng nặng từ thị trường lương nông quốc tế và đấy mới là mối nguy sinh tử khi họ nói đến chuyện an ninh về lương thực.

Vũ Hoàng: Xin cảm tạ ông Nghĩa về cuộc trao đổi này.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Những người đấu tranh cho quyền hợp pháp của di dân có trong Tu chính án thứ Tư và thứ Năm của Hiến Pháp, vui mừng gọi phán quyết của chánh án liên bang hôm thứ Sáu 11/7 là “chiến thắng.” Chánh án Maame E. Frimpong ra phán quyết các cảnh sát di trú ở Nam California phải tạm dừng việc bắt giữ, tra hỏi di dân chỉ dựa vào chủng tộc hoặc ngôn ngữ Tây Ban Nha. Nhưng Jaime Alanís Garcia, 57 tuổi, người làm việc ở nông trại Glass House Farms, quận Ventura 10 năm, đã không có cơ hội vui với chiến thắng tạm thời này. Với ông, và gia đình ông, tất cả đã quá muộn. ICE đã thực hiện cuộc đột kích quy mô lớn ở nông trại Glass House Farms gần Camarillo, quận Ventura hôm thứ Năm 10/7. Đoạn video ghi lại cảnh những chiếc xe bọc thép có chữ Police rượt đuổi theo nhóm nông dân tháo chạy hoảng loạn. Càng chạy, xe càng lao tới, bất kể có người đang cố bám vào đầu xe để chặn bánh xe lăn. Súng hơi, đạn cay mù mịt trên cánh đồng từng rất yên ả với những cây cà chua, dưa leo, và cây cannabis có giấy phép.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đe dọa áp đặt mức thuế cao hơn nữa đối với hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), đặc biệt là dược phẩm. Thông qua các vòng đàm phán mới, EU hiện đang nỗ lực tìm cách ngăn chặn nguy cơ này. Tuy nhiên, triển vọng đạt được thỏa thuận vẫn rất mong manh, trong khi mức thiệt hại kinh tế dự kiến đối với EU có thể lên đến khoảng 750 tỷ đô la, một con số khổng lồ.
Rạng sáng thứ Bảy, tại Rafah, một em bé 12 tuổi – chưa xác định tên – bị bắn chết ngay tại chỗ hôm 12 tháng 7, khi em đang cố len lỏi tiến lên rào sắt để nhận phần lương thực cho gia đình. Cùng hôm đó, hơn ba mươi người khác gục xuống giữa bụi cát và khói đạn, trong lúc chen chúc tại điểm phát thực phẩm của một tổ chức mang tên Gaza Humanitarian Foundation (GHF).Trước đó, tại trại Nuseirat, sáu trẻ em – có em chỉ độ sáu tuổi – trúng pháo kích thiệt mạng khi đang hứng nước vào ca. Trong tay các em không có đá, không có súng… chỉ có chiếc bình nhựa, vài mẩu bánh mì chưa kịp đem về nhà. Giữa cảnh Gaza bị phong toả hoàn toàn, dân chúng đói khát, bệnh tật, kiệt sức… thì chính phủ Hoa Kỳ chọn rót ba mươi triệu Mỹ kim cho GHF – một tổ chức tư nhân, lập ra vội vã, không kinh nghiệm, không kế hoạch, không kiểm toán, không ai giám sát.
Có một câu hỏi đã ám ảnh tôi suốt gần mười năm: Làm sao mà một nửa nước Mỹ nhìn Donald Trump mà không thấy ông ta đáng ghê tởm về mặt đạo đức? Một người luôn nói dối, gian lận, phản bội, tàn nhẫn và tham nhũng một cách công khai như vậy mà hơn 70 triệu người vẫn chấp nhận ông ta, thậm chí còn ngưỡng mộ. Việc gì đã khiến cả một xã hội trở nên chai lì về mặt đạo đức như vậy? Để tôi kể cho bạn nghe một câu chuyện. Câu chuyện này, phần lớn dựa trên tư tưởng của nhà triết gia đạo đức Alasdair MacIntyre, một người mới qua đời vào tháng Năm vừa rồi, thọ 94 tuổi. Ông là một trong những nhà trí thức lớn hiếm hoi dám đào tận gốc sự suy đồi đạo lý của thế giới Tây phương, và của nước Mỹ hiện nay.
Donald Trump không giống như các vị tổng thống tiền nhiệm. Ông từng úp mở chuyện tái tranh cử nhiệm kỳ thứ ba, khiến không ít đối thủ phải giật mình. Nhưng trước mắt, Trump đang phải đối mặt với một quy luật lịch sử đã từng làm khó các vị Tổng thống khác: lời nguyền nhiệm kỳ hai. Từ trước đến nay, có đến 21 Tổng thống Mỹ bước vào nhiệm kỳ hai, nhưng không một ai đạt được thành tựu tương đương như giai đoạn đầu tiên. Thành tích nhiệm kỳ hai thường tụt dốc – từ thiếu sức sống, mờ nhạt cho đến những giai đoạn đầy biến động hoặc thậm chí thảm khốc. Người dân không còn hài lòng, tổng thống bắt đầu mệt mỏi, và không còn hướng đi rõ ràng cho tương lai.
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.