TỈNH ĐỒNG NAI
Tỉnh Đồng Nai, diện tích 5.907 km vuông. Dân số năm 2011 là 2.665.100 người, mật độ 451 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Hoa, X’ tiêng, Chơ Ro, Chăm. Gồm có: Thành phố Biên Hòa, thị xã Long Khánh và 9 huyện: Tân Phú, Định Quán, Vĩnh Cửu, Thống Nhất, Xuân Lộc, Long Thành, Nhơn Trạch, Cẩm Mỹ, Trảng Bom. Tỉnh lỵ ở thành phố Biên Hòa. Thành phố Biên Hòa cách Sài Gòn 28 km. Khí hậu ở Đồng Nai có hai mùa: Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4, và mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11. Nhiệt độ trung bình 26,5 độ C.
Tỉnh Đồng Nai bắc giáp Lâm Đồng, tây bắc giáp Bình Phước, tây giáp Bình Dương, tây nam giáp Sài Gòn, nam giáp Bà Rịa-Vũng Tàu, đông giáp Bình Thuận.
Lịch sử tỉnh Đồng Nai: Đồng Nai thuở hoang sơ thuộc vương quốc Chân Lạp. Lịch sử Đồng Nai gắn liền với lịch sử của vùng đất miền Nam. Năm 1698, chúa Nguyễn cử Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lược vùng đất Đồng Nai, đặt vùng đất mới thành phủ Gia Định, có 2 huyện: huyện Phước Long (Đồng Nai) dựng dinh Trấn Biên, huyện Tân Bình dựng dinh Phiên Trấn. Ngoài ra, người Hoa lánh nạn nhà Thanh đến đây sinh sống, buôn bán ngày càng phồn thịnh.
Tỉnh Đồng Nai nằm trên lưu vực sông Đồng Nai, và một nhánh của sông La Ngà, nên đất đai màu mỡ, cây cỏ tốt tươi.
Tỉnh Đồng Nai, công nghiệp phát triển mạnh mẽ, chỉ sau Sài Gòn, kinh tế tiến triển nhịp nhàng, buôn bán, giao thông, đều phát đạt, thuận lợi. Văn hoá lễ hội ở Đồng Nai rất phong phú. Đền thờ Nguyễn Tri Phương và đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh tại thành phó Biên Hòa, chùa Long Thiền, chùa Bửu Long đều cổ kính. Văn Miếu Trấn Biên thuộc thành phố Biên Hòa, được xây dựng từ thời chúa Nguyễn Phúc Chu vào thế kỷ 17. Nơi đây là trung tâm đào tạo nhân tài của xứ đàng trong, là một công trình thể hiện truyền thống hiếu học của người Việt Nam.
Chùa Bửu Long, chùa được xây dựng vào năm 1679, trên ngọn núi Bửu Long, chùa còn lưu giữ nhiều cổ vật quí giá.
Cổ mộ Hàng Gòn, ở xã Long Tân, thuộc thị xã Long Khánh, di tích tìm được năm 1927, mộ có mười cột đá chắc chắn, cao khoảng 3m, hầm mộ hình hộp với kích thước 4,2m x 2,7m x 1,6m (cao), ngôi mộ xây những khối đá hoa cương óng ánh nặng cả hàng tấn, Riêng nắp mộ cổ ước tính cả 10 tấn. Đây là ngôi mộ cổ nhất và quy mô nhất còn tại Việt Nam.
Khu Bửu Long cách trung tâm thành phố Biên Hòa về hướng bắc 6 km, ở khu hồ nước Long Ẩn, Hồ Long Ẩn rộng thênh thang, xung quanh hồ là vách đá và cây lá soi bóng xuống nước lung linh. Hồ có rồng đá khổng lồ phun nước liên miên. Phong cảnh nơi đây mỹ miều. Giữa hồ có nhiều đảo lô nhô, trên đảo có nhiều chim chóc quí hiếm luôn ca hát líu lo, cảnh thật thơ mộng.
Rừng Cát Tiên có diện tích 70.548 ha, nằm giữa ranh giới của 3 tỉnh: Đồng Nai, diện tích 39.109 ha. Lâm Đồng, diện tích 26.969 ha và Bình Phước, diện tích 4.469 ha. Nơi đây có sông suối bao bọc, như còn nguyên vẹn, giữa sông có đảo lô nhô, rừng có 1.362 loài thực vật, 310 loại dược liệu, 133 loài hoa lan. Động vật có 62 loài thú, 120 loài chim, phong cảnh hữu tình.
Hồ Trị An, ở hạ lưu của sông Đồng Nai, ở phía bắc thành phố Biên Hòa khoảng 30 km. Nơi đây có thác Trị An cao 8m và rộng khoảng 30m, nước luôn đổ ào ào cả ngày đêm giữa cảnh thiên nhiên hùng vĩ, nhờ vậy đã xây dựng nhà máy thủy điện Trị An, cung cấp điện lực cho nhiều tỉnh ở miền Nam. Đảo Ó và đảo Đồng Trường là một trong những đảo lớn và đẹp ở trong hồ Trị An, cảnh thơ mộng, không khí trong lành.
Đá chồng ở Định Quán, cách thành phố Biên Hòa khoảng 50 km về phía đông bắc, một quần thể núi đá tạo dáng ly kỳ, lạ lẫm, có 3 hòn đá nằm chồng lên nhau với độ cao 36m, so với mặt đường, hòn đá dưới cùng lớn gấp đôi hòn giữa, hòn trên cùng chìa một nửa ra ngoài, trông chông chênh, ly kỳ, nhưng chắc chắn. Gần bên là cụm núi đá Hòn Dìa trông rất thơ mộng.
Làng bưởi Tân Triều ở Biên Hoà có tiếng cả nước. Nếu ai muốn thưởng thức vị thật ngọt ngào thì có bưởi đường, vị ngọt mát thì có bưởi Xiêm, vị hơi chua chua thì có bưởi thanh trà. Nên bưởi Biên Hoà được nhiều người thích thú.
Làng gốm ven sông Đồng Nai, từ Biên Hòa đến cù lao Mỹ Quới dài cả 10 km. Ven sông Đồng Nai có hàng trăm lò gạch và lò gốm sứ, sản phẩm ở đây rất đa dạng: Đồ trang trí cho nội, ngoại thất, lọ cắn hoa, chậu trồng cây cảnh, hình động vật... Làng gốm nơi đây đã gần trăm năm và nổi tiếng khắp nơi.
Non nước Đồng Nai, kinh tế phát triển, phong cảnh thơ mộng.
Đồng Nai, nhớ bưởi Biên Hoà
Thênh thang vườn tược, mượt mà cỏ cây
Cảm tác: Non nước Đồng Nai
Đồng Nai, bắc giáp tỉnh Lâm Đồng
Bình Thuận láng giềng ở phía đông
Chợ búa xôn xao, nhiều kỹ nghệ
Bán buôn rộn rịp, tiện giao thông
.
Đồng Nai, cổ mộ ở Hàng Gòn
Di Tích xa xưa, của nước non
Cột đá vững vàng, xây mấy trụ
Hoa cương óng ánh, dựng đôi hòn
.
Hồ Long Ẩn, bóng nước soi cành
Hồ rộng thênh thang, đẹp tợ tranh
Gió thổi lung lay, âm réo rắt
Rồng phun tung toé, nước long lanh
.
Trị An, hồ lớn rộng mênh mông
Nhiều đảo chơi vơi, ở giữa dòng
Trên thác ầm ì, nhà thuỷ điện
Dưới đồi êm ả, nước hồ sông
.
Nam Cát Tiên, thơ mộng biết bao!
Lô nhô mấy đảo giữa ba đào
Líu lo chim hót, ân cần đón
Rực rỡ hoa khoe, hớn hở chào
.
Biên Hoà, ngào ngọt bưởi Tân Triều
Định Quán, đá chồng gió hắt hiu
Cụm núi Hòn Dìa, thơ mộng lắm!
Đồng Nai non nước, nhớ nhung nhiều!
Nguyễn Lộc Yên
Tỉnh Đồng Nai, diện tích 5.907 km vuông. Dân số năm 2011 là 2.665.100 người, mật độ 451 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Hoa, X’ tiêng, Chơ Ro, Chăm. Gồm có: Thành phố Biên Hòa, thị xã Long Khánh và 9 huyện: Tân Phú, Định Quán, Vĩnh Cửu, Thống Nhất, Xuân Lộc, Long Thành, Nhơn Trạch, Cẩm Mỹ, Trảng Bom. Tỉnh lỵ ở thành phố Biên Hòa. Thành phố Biên Hòa cách Sài Gòn 28 km. Khí hậu ở Đồng Nai có hai mùa: Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4, và mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11. Nhiệt độ trung bình 26,5 độ C.
Tỉnh Đồng Nai bắc giáp Lâm Đồng, tây bắc giáp Bình Phước, tây giáp Bình Dương, tây nam giáp Sài Gòn, nam giáp Bà Rịa-Vũng Tàu, đông giáp Bình Thuận.
Lịch sử tỉnh Đồng Nai: Đồng Nai thuở hoang sơ thuộc vương quốc Chân Lạp. Lịch sử Đồng Nai gắn liền với lịch sử của vùng đất miền Nam. Năm 1698, chúa Nguyễn cử Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lược vùng đất Đồng Nai, đặt vùng đất mới thành phủ Gia Định, có 2 huyện: huyện Phước Long (Đồng Nai) dựng dinh Trấn Biên, huyện Tân Bình dựng dinh Phiên Trấn. Ngoài ra, người Hoa lánh nạn nhà Thanh đến đây sinh sống, buôn bán ngày càng phồn thịnh.
Tỉnh Đồng Nai nằm trên lưu vực sông Đồng Nai, và một nhánh của sông La Ngà, nên đất đai màu mỡ, cây cỏ tốt tươi.
Tỉnh Đồng Nai, công nghiệp phát triển mạnh mẽ, chỉ sau Sài Gòn, kinh tế tiến triển nhịp nhàng, buôn bán, giao thông, đều phát đạt, thuận lợi. Văn hoá lễ hội ở Đồng Nai rất phong phú. Đền thờ Nguyễn Tri Phương và đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh tại thành phó Biên Hòa, chùa Long Thiền, chùa Bửu Long đều cổ kính. Văn Miếu Trấn Biên thuộc thành phố Biên Hòa, được xây dựng từ thời chúa Nguyễn Phúc Chu vào thế kỷ 17. Nơi đây là trung tâm đào tạo nhân tài của xứ đàng trong, là một công trình thể hiện truyền thống hiếu học của người Việt Nam.
Chùa Bửu Long, chùa được xây dựng vào năm 1679, trên ngọn núi Bửu Long, chùa còn lưu giữ nhiều cổ vật quí giá.
Cổ mộ Hàng Gòn, ở xã Long Tân, thuộc thị xã Long Khánh, di tích tìm được năm 1927, mộ có mười cột đá chắc chắn, cao khoảng 3m, hầm mộ hình hộp với kích thước 4,2m x 2,7m x 1,6m (cao), ngôi mộ xây những khối đá hoa cương óng ánh nặng cả hàng tấn, Riêng nắp mộ cổ ước tính cả 10 tấn. Đây là ngôi mộ cổ nhất và quy mô nhất còn tại Việt Nam.
Khu Bửu Long cách trung tâm thành phố Biên Hòa về hướng bắc 6 km, ở khu hồ nước Long Ẩn, Hồ Long Ẩn rộng thênh thang, xung quanh hồ là vách đá và cây lá soi bóng xuống nước lung linh. Hồ có rồng đá khổng lồ phun nước liên miên. Phong cảnh nơi đây mỹ miều. Giữa hồ có nhiều đảo lô nhô, trên đảo có nhiều chim chóc quí hiếm luôn ca hát líu lo, cảnh thật thơ mộng.
Rừng Cát Tiên có diện tích 70.548 ha, nằm giữa ranh giới của 3 tỉnh: Đồng Nai, diện tích 39.109 ha. Lâm Đồng, diện tích 26.969 ha và Bình Phước, diện tích 4.469 ha. Nơi đây có sông suối bao bọc, như còn nguyên vẹn, giữa sông có đảo lô nhô, rừng có 1.362 loài thực vật, 310 loại dược liệu, 133 loài hoa lan. Động vật có 62 loài thú, 120 loài chim, phong cảnh hữu tình.
Hồ Trị An, ở hạ lưu của sông Đồng Nai, ở phía bắc thành phố Biên Hòa khoảng 30 km. Nơi đây có thác Trị An cao 8m và rộng khoảng 30m, nước luôn đổ ào ào cả ngày đêm giữa cảnh thiên nhiên hùng vĩ, nhờ vậy đã xây dựng nhà máy thủy điện Trị An, cung cấp điện lực cho nhiều tỉnh ở miền Nam. Đảo Ó và đảo Đồng Trường là một trong những đảo lớn và đẹp ở trong hồ Trị An, cảnh thơ mộng, không khí trong lành.
Đá chồng ở Định Quán, cách thành phố Biên Hòa khoảng 50 km về phía đông bắc, một quần thể núi đá tạo dáng ly kỳ, lạ lẫm, có 3 hòn đá nằm chồng lên nhau với độ cao 36m, so với mặt đường, hòn đá dưới cùng lớn gấp đôi hòn giữa, hòn trên cùng chìa một nửa ra ngoài, trông chông chênh, ly kỳ, nhưng chắc chắn. Gần bên là cụm núi đá Hòn Dìa trông rất thơ mộng.
Làng bưởi Tân Triều ở Biên Hoà có tiếng cả nước. Nếu ai muốn thưởng thức vị thật ngọt ngào thì có bưởi đường, vị ngọt mát thì có bưởi Xiêm, vị hơi chua chua thì có bưởi thanh trà. Nên bưởi Biên Hoà được nhiều người thích thú.
Làng gốm ven sông Đồng Nai, từ Biên Hòa đến cù lao Mỹ Quới dài cả 10 km. Ven sông Đồng Nai có hàng trăm lò gạch và lò gốm sứ, sản phẩm ở đây rất đa dạng: Đồ trang trí cho nội, ngoại thất, lọ cắn hoa, chậu trồng cây cảnh, hình động vật... Làng gốm nơi đây đã gần trăm năm và nổi tiếng khắp nơi.
Non nước Đồng Nai, kinh tế phát triển, phong cảnh thơ mộng.
Đồng Nai, nhớ bưởi Biên Hoà
Thênh thang vườn tược, mượt mà cỏ cây
Cảm tác: Non nước Đồng Nai
Đồng Nai, bắc giáp tỉnh Lâm Đồng
Bình Thuận láng giềng ở phía đông
Chợ búa xôn xao, nhiều kỹ nghệ
Bán buôn rộn rịp, tiện giao thông
.
Đồng Nai, cổ mộ ở Hàng Gòn
Di Tích xa xưa, của nước non
Cột đá vững vàng, xây mấy trụ
Hoa cương óng ánh, dựng đôi hòn
.
Hồ Long Ẩn, bóng nước soi cành
Hồ rộng thênh thang, đẹp tợ tranh
Gió thổi lung lay, âm réo rắt
Rồng phun tung toé, nước long lanh
.
Trị An, hồ lớn rộng mênh mông
Nhiều đảo chơi vơi, ở giữa dòng
Trên thác ầm ì, nhà thuỷ điện
Dưới đồi êm ả, nước hồ sông
.
Nam Cát Tiên, thơ mộng biết bao!
Lô nhô mấy đảo giữa ba đào
Líu lo chim hót, ân cần đón
Rực rỡ hoa khoe, hớn hở chào
.
Biên Hoà, ngào ngọt bưởi Tân Triều
Định Quán, đá chồng gió hắt hiu
Cụm núi Hòn Dìa, thơ mộng lắm!
Đồng Nai non nước, nhớ nhung nhiều!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
