TƯỞNG NIỆM 40 NĂM HẢI CHIẾN HOÀNG SA - KỲ II
Nguyễn Mạnh Trí
Các bản tin tức từ Đà Nẵng, quốc nội và hải ngoại về 40 năm tưởng niệm trận Hải chiến Hoàng Sa:
2014
- TNO (2-1-2014): Sẽ kỷ niệm sự kiện 40 năm Hoàng Sa và chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc.
- ĐNO (3-1-2014): 43 đồ án dự thi kiến trúc Nhà trưng bày Hoàng Sa.
- BVN (4-1-2014): Bốn mươi năm – Hoàng Sa, nhớ và nghĩ - chuyện của một hạm phó.
- BVN (5-1-2014): Hải chiến Hoàng Sa, 40 năm nhìn lại.
- NTD.ORG (6-1-2014): Tiến sĩ Nguyễn Nhã: Cần vinh danh những người hy sinh khi bảo vệ Hoàng Sa.
- TNO (6-1-2014): Nuôi chí giành lại Hoàng Sa.
- ĐVO (6-1-2014): Thiên đường Hoàng Sa.
- TTO (6-1-2014): Nhật Tảo nằm lại, không kích bất thành.
- RFA (6-1-2014): Vinh danh tử sĩ Hoàng Sa: một cơ hội hòa giải.
10. SGTT (7-1-2014): Người Việt bí mật chụp ảnh Hoàng Sa năm 2011.
11. BBC (7-1-2014): Thay đổi khi tưởng niệm xung đột với TQ?
12. NTD.ORG (7-1-2014): Vì sao Mỹ cố ý phớt lờ để Trung Quốc chiếm Hoàng Sa?
13. TNO (7-1-2014): Trung tướng Nguyễn Quốc Thước: ‘Cần tôn vinh những quân nhân VNCH chống ngoại xâm’.
14. RFA (7-1-2014): Hóa giải công hàm Phạm Văn Đồng 1958?
15. BVN (8-1-2014): Hai bà quả phụ Hoàng Sa.
16. BVN (8-1-2014): Nhịp cầu Hoàng Sa.
*****
Vinh danh tử sĩ Hoàng Sa: một cơ hội hòa giải
Nam Nguyên, phóng viên RFA - 2014-01-06
Cố Thiếu tá Hải Quân Ngụy Văn Thà, Hạm trưởng Hộ tống hạm Nhật Tảo HQ 10, hy sinh vì tổ quốc trong trận hải chiến Hoàng Sa năm 1974 - Files photos
Nhà nước Việt Nam đang thể hiện sự thay đổi quan trọng trong đối sách về chủ quyền biển đảo. Báo chí được phép phổ biến chương sử ca anh hùng của Hải quân VNCH trong trận hải chiến Hoàng Sa 1974. Song hành với sự thay đổi này là nhiều ý kiến về việc vinh danh những chiến sĩ đã hy sinh khi Hoàng Sa mất vào tay Trung Quốc. Nam Nguyên trình bày vấn đề này.
Cơ hội hòa giải dân tộc
TS Sử học Nguyễn Nhã một nhà nghiên cứu Biển Đông hiện sống và làm việc ở Saigon nhận định rằng, Chính phủ Việt Nam sẽ để mất thêm một cơ hội hòa giải dân tộc, nếu chậm vinh danh những anh hùng tử sĩ VNCH đã bỏ mình để bảo vệ Hoàng Sa trước quân xâm lược Trung Quốc.
“ Khi mà đã công nhận chính quyền VNCH đã đề kháng chống cự lại sự xâm lược của Trung Quốc, thì dĩ nhiên vinh danh bất cứ ai đã hy sinh trong vấn đề Hoàng Sa. Hiện nay tôi chưa biết cụ thể sẽ như thế nào nhưng bây giờ là xu hướng chung và mọi người đang mong đợi.”
Cách đây 40 năm trong trận hải chiến Hoàng Sa từ 17 đến 19/1/1974, Hải quân VNCH đã thất trận trong một trận đánh không cân sức với hạm đội và máy bay Trung Quốc. 74 chiến sĩ Hải quân VNCH đã tử trận, trong đó có Hạm trưởng Hộ tống hạm Nhật Tảo HQ10 là Hải quân Thiếu tá Ngụy Văn Thà hy sinh vì quyết không rời bỏ chiến hạm mà ông chỉ huy.
Trong hình là sử gia Nguyễn Ðình Ðầu phát biểu trong một buổi hội thảo về Hoàng Sa Trường Sa hồi tháng 9 năm 2009
Khi mà đã công nhận chính quyền VNCH đã đề kháng chống cự lại sự xâm lược của Trung Quốc, thì dĩ nhiên vinh danh bất cứ ai đã hy sinh trong vấn đề Hoàng Sa. Hiện nay tôi chưa biết cụ thể sẽ như thế nào nhưng bây giờ là xu hướng chung và mọi người đang mong đợi
TS Sử học Nguyễn Nhã
Nhà báo Huy Đức, chủ blog Oshin đã mất gần 8 năm để tìm hiểu danh sách những chiến sĩ trận vong ở Hoàng Sa. Từ nhiều nguồn khác nhau và cập nhật từ các cựu sĩ quan Hải quân VNCH, Huy Đức đã lập danh sách 74 chiến sĩ VNCH tử trận mà ông vinh danh là liệt sĩ Hoàng Sa. 72 liệt sĩ có họ tên cấp bậc và 2 người họ tên chưa đầy đủ. Huy Đức đã được các trang mạng xã hội như Bauxite Việt Nam góp tay cho chiến dịch gọi là cùng hoàn chỉnh danh sách Liệt sĩ Hoàng Sa.
TS Nguyễn Quang A, một trong những người chủ trương Diễn Đàn Xã hội Dân sự hiện sống và làm việc ở Hà Nội trình bày ý kiến của ông về việc nhìn nhận những tử sĩ VNCH đã bỏ mình vì Hoàng Sa.
“Những chiến sĩ VNCH đã hy sinh trong cuộc bảo vệ Hoàng Sa là những anh hùng của dân tộc Việt Nam này. Tôi nghĩ là bất luận chính thể nào cũng phải trân trọng và tôn vinh những người như thế. Khi mà một chính phủ, một chế độ không làm được điều ấy thì trong người dân người cũng làm việc đó, có lúc thì âm thầm có lúc thì công khai. Những chuyện ấy rất là bình thường và lịch sử nhân dân Việt Nam sẽ luôn luôn ghi nhớ những người ấy như là những người con thân yêu của đất nước.”
Bất kể ai chống ngoại xâm đều được trân trọng
Trong khi đó GSTS Nguyễn Thế Hùng từ Đà Nẵng cho rằng, từ chỗ nhiều năm tránh đề cập trận hải chiến Hoàng Sa giữa Hải quân VNCH và quân xâm lược Trung Quốc thì nay chính quyền đã công khai vấn đề này như một đối sách về vấn đề chủ quyền Hoàng Sa. Tuy vậy ông Hùng cho là để chính quyền chính thức vinh danh các tử sĩ Hoàng Sa thì sẽ phải mất thêm nhiều thời gian nữa.
Những chiến sĩ VNCH đã hy sinh trong cuộc bảo vệ Hoàng Sa là những anh hùng của dân tộc Việt Nam này. Tôi nghĩ là bất luận chính thể nào cũng phải trân trọng và tôn vinh những người như thế
TS Nguyễn Quang A
“Tôi thấy là bất cứ người công dân nào của đất nước Việt chúng ta mà chống ngoại xâm, ở đây là chống Trung Quốc xâm lược đảo Hoàng Sa, thì đó là những người yêu nước đáng được trân trọng. Đối với chế độ bây giờ thì lần lần người ta sẽ nhận ra được vấn đề. Tôi nghĩ là họ từ từ nhưng đến một lúc nào đó thì sẽ xem những người này là liệt sĩ là anh hùng của đất nước.”
HQ-10 Nhật Tảo của VNCH đã nằm lại biển Hoàng Sa, năm 1974 - Files photos
Ngược dòng thời gian vào ngày 27/7/2011, nhân sĩ trí thức TPHCM đã cùng Câu lạc bộ Phao lô Nguyễn Văn Bình tổ chức lễ tưởng niệm đồng bào chiến sĩ hy sinh trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, biên giới Tây Nam và Hoàng Sa Trường Sa. Như vậy từ gần ba năm trước các nhà hoạt động xã hội dân sự đã đi trước chính quyền một khoảng cách rất xa, nhất là trong bối cảnh chính quyền đàn áp biểu tình chống Trung Quốc xâm lấn biển đảo. Lúc ấy Cụ Nguyễn Đình Đầu nhà nghiên cứu lịch sử ở trong nhóm tổ chức đã phát biểu:
“Những người đã hy sinh rồi thì không nên phân biệt ý thức hệ hay về phuơng diện chính trị. Nhưng thế nào cũng có tác động về phương diện chính trị, tôi làm việc này thuần túy trên phạm vi tinh thần, cầu nguyện cho những người đã hy sinh cho tổ quốc. Những chiến sĩ bên này hay bên kia nhưng đều là bảo vệ đất đai của tổ quốc. Chúng tôi cũng cầu nguyện tôn vinh cả những đồng bào nạn nhân của những lực lượng thù địch ngoại bang chống phá Việt Nam.”
Nghĩa trang Quốc gia Arlington ở Thủ đô Hoa Kỳ ... những mộ phần của người lính Mỹ trong cuộc nội chiến Nam Bắc 1861-1865 được chôn cùng một khu không phân biệt Bắc quân-Nam quân
40 năm sau sự kiện Trung Quốc đánh bại VNCH xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa, Hà Nội mới bắt đầu thể hiện việc nhìn nhận chế độ miền Nam đã chống cự giặc Trung Quốc xâm lăng. Nhưng khi nào nhà nước chính thức tôn vinh những tử sĩ Hoàng Sa chấp nhận vinh danh những người anh hùng bỏ mình vì chống ngoại xâm lại là một câu chuyện khác.
Tại sao hòa giải dân tộc ở Việt Nam lại chẳng có bao nhiêu kết quả sau khi chiến tranh đả kết thúc gần 4 thập niên. Nói như nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc ở Saigon, khi tham quan Nghĩa trang Quốc gia Arlington ở Thủ đô Hoa Kỳ, ông thấy những mộ phần của người lính Mỹ trong cuộc nội chiến Nam Bắc 1861-1865 được chôn cùng một khu không phân biệt Bắc quân-Nam quân. Điều này đã làm ông suy nghĩ rất nhiều và nghĩ rằng có thể đó là một trong những lý do để Hoa Kỳ trở thành một siêu cường của thế giới.
*****
Người Việt bí mật chụp ảnh Hoàng Sa năm 2011
SGTT.VN – 7/1/2014
Những tấm ảnh hiếm hoi, duy nhất về một hòn đảo trong quần đảo Hoàng Sa sau năm 1974 được con trai và con rể của ngư dân Mai Phụng Lưu chụp vào tháng 8.2011.
Trung tuần tháng 7 đến đầu tháng 8 năm 2011 chúng tôi liên tục ra Lý Sơn 5 chuyến. Chương trình Cùng ngư dân bám biển của đồng nghiệp báo Sài Gòn Tiếp Thịkhởi động tháng 5. Ngày 28.6.2011 chương trình Hội hàng Việt đồng hành cùng ngư dân bám biểndiễn ra tại thành phố Qui Nhơn.
Thông qua chương trình, Ngân hàng Đông Á tài trợ tín dụng cho ngư dân Mai Phụng Lưu 300 triệu đồng để mua một con tàu khác sau 4 lần bị Trung Quốc bắt giam, xử phạt tại ngư trường Hoàng Sa phải bán tàu trả nợ.
Vạn lý Hoàng Sa... bãi cát vàng trong tim người Việt. Trong ảnh: Hai cha con ngư dân Mai Phụng Lưu đang lấy cát Hoàng Sa. Theo tín ngưỡng, bát nhang trên bàn thờ ông bà tổ tiên và các binh phu ở Hoàng Sa phải có loại cát vàng này
Ngư trường truyền thống
Suốt tháng 5 đến tháng 8.2011 không có tuần nào các phóng viên không có mặt ở Lý Sơn. Nhà nghỉ Hoa Biển trở thành nhà ở, vợ chồng ông chủ nấu cơm, cho thuê xe máy và đặt vé tàu về đất liền và người dân nơi đây trở thành quen thuộc.
Ngày 6.8.2011, anh Tâm Chánh, lúc đó là Tổng biên tập Sài Gòn Tiếp Thị nhân được điện thoại của ngư dân Mai Phụng Lưu: “Ngày mai anh tranh thủ ra Lý Sơn để ngày mốt em ra Hoàng Sa trở lại”.
Hoàng Sa đối với ngư dân Mai Phụng Lưu và những ngư dân Lý Sơn là ngư trường truyền thống. Đời cha, đời ông, tổ tiên của những người Lý Sơn sinh nhai ở ngư trường này nhưng đến đời của họ thì Hoàng Sa trở thành nơi rơi lệ.
Ngư dân Mai Phụng Lưu nói, khi bị bắt và bịt mắt đưa lên đảo Phú Lâm, được tháo băng ra đã thấy hình ảnh của ông dán trên đảo giống như lệnh truy nã. Nhiều ngư dân Lý Sơn, Bình Sơn chuyên đánh bắt ở Hoàng Sa cũng đều bị liệt vào dạng nguy hiểm như vậy.
Bốn lần bị Trung Quốc bắt, hai lần bị tịch thu tàu, một lần bị giam cầm tra tấn, khi trở về, một nhà báo Nhật Bản hỏi: Ông có gửi gắm gì không? Mai Phụng Lưu trả lời: Hoàng Sa là của ông bà chúng tôi, sau này bị Trung Quốc chiếm. Nếu không trả lại cho chúng tôi thì phải để chúng tôi tự do làm ăn ở đó chứ!
Sự thật, những ngư dân Lý Sơn hành nghề ở Hoàng Sa luôn nơm nớp với tàu hải giám và tàu tuần tra của Trung Quốc. Mỗi chuyến đi đánh cá, câu mực, lặn hải sâm, vớt rong biển ở Hoàng Sa của ngư dân Lý Sơn luôn đối mặt với nguy cơ bị bắt, đánh đập và tịch thu dụng cụ.
Năm 2010, sau lần bị bắt và giam cầm trên đảo Phú Lâm một tháng, Mai Phụng Lưu trở về tay trắng. Nhà cửa đã đem thế chấp ngân hàng, tài sản cầm cố và gia cảnh kiệt quệ.
Chúng tôi trở lại Lý Sơn vào ngày 7.8.2011. Buổi sáng giữa hè trời xanh mây trắng nôn nao. Khi tàu cập cảng mặt trời đã gác trên ngọn núi lửa Thới Lới.
Giữa rừng cờ tổ quốc của các con tàu đánh cá, nhà báo Phạm Anh (nay là phóng viên báo Thanh Niên) chỉ một lá cờ xa xa: “Đó là tàu của anh Lưu!”.
Hạt cát Hoàng Sa
Chỉ hơn một tháng, với sự hỗ trợ tín dụng của chương trình Cùng ngư dân bám biểncủa báo Sài Gòn Tiếp Thịphối hợp với Ngân hàng Đông Á, ngư dân Mai Phụng Lưu đã có trở lại một con tàu nhỏ để trở lại ra khơi.
Buổi chiều, chúng tôi trèo lên thúng chai bơi ra thăm tàu. Thủy thủ đoàn của “sói biển” Mai Phụng Lưu ngày mai đi Hoàng Sa trở lại là ông thông gia, con trai và con rể đã chuẩn bị lễ cúng tàu sẵn sàng.
“Sói biển" Mai Phụng Lưu trên lao Ông Già thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị Trung Quốc xâm chiếm. Ảnh chụp năm 2011
Hoàng Sa qua lời kể của ngư dân Mai Phụng Lưu là những hòn đảo nhỏ trắng xóa trứng chim biển, những rạn san hô đầy hải sâm, những ngôi mộ người Việt trên lao Ông Già và tấm bia chủ quyền phai mờ sương gió nay biết có còn không?
Trong cuộc đời đi biển của mình, ngư dân Mai Phụng Lưu có bốn lần ăn tết trên lao Ông Già ở quần đảo Hoàng Sa.
Ngư dân Lý Sơn đạt tên cho một hòn đảo nhỏ bằng đảo Bé ở Hoàng Sa là lao Ông Già vì trên đảo có một ông già Trung Quốc sống một mình bí ẩn.
“Ông già rất hiền. Những lúc không có lính Trung Quốc đi tuần, tàu cá ngư dân Lý Sơn ghé đảo được ông chỉ dẫn những ngôi mộ người Việt để thắp hương, chỉ bia chủ quyền và chỉ cách lượm trứng chim ngon trên cỏ để ăn” – Mai Phụng Lưu kể.
Cách đây hơn 10 năm, ông già hình như đã chết. Hai cặp vợ chồng Trung Quốc khác ra đảo sinh sống, ngư dân Lý Sơn thỉnh thoảng vẫn ghé vào nhưng bị theo dõi nghiêm ngặt.
Sau câu chuyện kể của ngư dân Mai Phụng Lưu, buổi tối anh Tâm Chánh nhờ Văn Minh và Hưng Ròm ở Ban truyền hình lấy thẻ nhớ từ trong máy ảnh copy dữ liệu vào máy tính.
Trong bữa rượu chia tay lúc khuya ở nhà thông gia ngư dân Mai Phụng Lưu, anh Tâm Chánh đã tặng cho con trai Mai Phụng Lưu chiếc máy ảnh Panasonic Lumix DMC LX2 của anh. Chúng tôi “huấn luyện” cách sử dụng máy ảnh cấp tốc ngay trong bữa rượu.
Ngư dân Mai Phụng Lưu lượm trứng chim trên lao Ông Già thuộc quần đảo Hoàng Sa. Theo lời kể của các nhân chứng Hoàng Sa và ngư dân Lý Sơn, các đảo ở Hoàng Sa trứng chim và chim non nằm trên cỏ nhiều vô kể
Sau chuyến đi Hoàng Sa đầu tiên trở về, chúng tôi đã nhìn thấy cận cảnh lao Ông Già nằm trong quần đảo Hoàng Sa do con trai của ngư dân Mai Phụng Lưu chụp. Sau đó, nhiều nhà báo đã đến xin và đăng những tấm ảnh này. Đó là những tấm hình duy nhất mà mọi người được nhìn thấy Hoàng Sa qua ảnh chụp sau năm 1974.
Một tháng sau, chúng tôi nhận được điện thoại của Phạm Anh báo “anh Lưu gửi tặng mấy anh một bao cát Hoàng Sa” anh Lưu lấy trong chuyến đi biển tiếp theo. Đó là cát mà ngư dân ở Lý Sơn vẫn lấy về để trong nồi hương thờ ông bà và những binh phu Hoàng Sa ngày Tết.
Chỉ một thời gian ngắn sau, tờ báo Sài Gòn Tiếp Thị“có biến”. Chương trình Cùng ngư dân bám biểnngưng trệ và chúng tôi ít có dịp gặp những ngư dân ở ngư trường Hoàng Sa truyền thống tại Lý Sơn nữa.
Hoàng Sa như cụ Võ Hiển Đạt – người trông coi Âm Linh Tự thờ binh phu và những người đã bỏ mạng giữa biển khơi đối với người dân Lý Sơn nó “ở gần như đảo Bé của Lý Sơn”.
Trong tim chúng tôi, Hoàng Sa cũng rất gần nhưng xa xôi biết mấy!
Minh Sơn/ motthegioi.vn
*****
Thay đổi khi tưởng niệm xung đột với TQ?
BBC - Thứ hai, 6 tháng 1, 2014
Lễ tưởng niệm hồi 2007 ở phía TQ, bên có 26 nghìn quân bị giết năm 1979
Việt Nam vẫn sẽ tổ chức tưởng niệm 40 năm Hải chiến Hoàng Sa và 35 năm Chiến tranh Biên giới với Trung Quốc nhưng "không nên khoét sâu và sách động các sự kiện làm ảnh hưởng quan hệ hai bên", theo một sử gia từ Việt Nam.
Cũng về hai đợt kỷ niệm một ý kiến khác từ Paris cho rằng mọi việc còn tùy vào sức nặng của phe phái trong nội bộ giới cầm quyền ở Việt Nam.
Vào thời điểm này, Việt Nam vẫn tiếp tục quan tâm đến điều một số giới gọi là 'đe dọa' an ninh từ Trung Quốc, trong khi ông Tập Cận Bình chưa thay đổi gì đáng kể về chính sách ở Biển Đông và khu vực.
Hôm 06/1/2013, Giáo sư sử học Vũ Minh Giang, nguyên thành viên Hội đồng Lý luận Trung ương thuộc Ban chấp hành Đảng Cộng sản Việt Nam, nói với BBC sẽ có các cuộc tưởng niệm.
"Bất luận sự kiến ấy diễn ra có lợi hay bất lợi cho ai, nhưng nó là sự kiện lịch sử, mà nhất là nó lại động chạm tới những cái theo tôi nghĩ là những tình cảm thiêng liêng, có tính chất dân tộc, thì đối với người Việt Nam, những năm được coi là chẵn, thì không thể bỏ qua"
GS Vũ Minh Giang
"Tôi nghĩ rằng chắc là phải có. Là bởi vì ít ra trong giới sử học của chúng tôi luôn có quan điểm là bất luận sự kiến ấy diễn ra có lợi hay bất lợi cho ai, nhưng nó là sự kiện lịch sử, mà nhất là nó lại động chạm tới những cái theo tôi nghĩ là những tình cảm thiêng liêng, có tính chất dân tộc, thì đối với người Việt Nam, những năm được coi là chẵn, thì không thể bỏ qua."
Theo ông Giang, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam sẽ tổ chức đánh dấu sự kiện cuộc Chiến tranh Biên giới phía Bắc 17/2/1979, để theo ông 'ít ra coi sự kiện ấy là một sự thật lịch sử mà không thể bỏ qua.'
Tuy nhiên, trong lúc khẳng định 'sự thực lịch sử' này trong quan hệ Việt - Trung, nhà sử học chỉ gọi tên sự kiện là một cuộc "tấn công" chứ không phải "chiến tranh xâm lược" như cách thức báo chí Việt Nam đã nói trong nhiều năm.
Ông nói:
"Sự thực lịch sử là ngày 17/2/1979, quân Trung Quốc đã tấn công Việt Nam và quân và dân Việt Nam đã phải đứng lên để chống lại cuộc tấn công bằng quân sự ấy và coi đó là một lần đứng lên để bảo vệ lãnh thổ và chủ quyền quốc gia."
'Bắc cầu ngăn cách'
Coi các sự kiện xung đột đất đai, biển đảo Trung - Việt trong thập niên 1970 là một 'hố ngăn cách', 'một vết hằn' trong quan hệ song phương, Giáo sư Vũ Minh Giang để xuất phương thức xử lý vấn đề theo một cách mà ông gọi là 'khoa học' và 'đúng đắn'.
Ông nói:
"Với tư cách của người làm khoa học, đấy được coi là một cái hố ngăn cách, một vết hằn trong lịch sử quan hệ Trung Quốc và Việt Nam,
"Xử lý một hố ngăn cách, một vết hằn như thế nào, cần phải có một thái độ tôi nghĩ là đúng mực và khoa học. Đúng mực là phải có những cái để nhìn nhận nó là sự thực lịch sử, nói một cách khác là không được lấp cái hố đó đi, cái hố đó đang có, thì không được lấp đi, vì lấp đi sẽ là che dấu lịch sử, và cái đó là không đúng,
"Thế nhưng ngược lại cũng không nên khoét rộng nó ra, tức là lại là xuyên tạc lịch sử, để mà gây hận thù rồi tạo ra những hiềm khích mới, thì theo tôi cũng là không nên."
Theo nhà sử học này cần phải áp dụng một biện pháp mà ông gọi là 'bắc cầu' để xử lý hố ngăn cách.
Cuộc chiến biên giới Việt - Trung còn lại không nhiều hình ảnh
Ông nói:
"Dù sao Việt Nam và Trung Quốc cũng là hai nước giáp liền nhau thì xử lý hố ngăn cách đó là một sự thực lịch sử không lấy gì làm tốt đẹp mà nó cũng có những cái để lại, những ảnh hưởng không tốt trong quan hệ hai nước, thì ... có lẽ chính phủ hai nước nên xử sự theo hướng bắc cầu qua hố ngăn cách ấy,
"Tức là cái hố như thế nào, thì nó đúng như thế, hay nói theo ngôn ngữ khoa học là tôn trọng sự thật lịch sử, không khoét rộng, không lấp đi, để rồi về mặt quan hệ thực tế, không bị cái đó trở lực, nhưng mà cũng không được quên nó."
Nhà sử học cũng nói về trận Hải chiến Hoàng Sa 17/1/1974:
"Không được lấp cái hố đó đi, cái hố đó đang có, thì không được lấp đi, vì lấp đi sẽ là che dấu lịch sử, và cái đó là không đúng. Thế nhưng ngược lại cũng không nên khoét rộng nó ra, tức là lại là xuyên tạc lịch sử, để mà gây hận thù rồi tạo ra những hiềm khích mới, thì theo tôi cũng là không nên"
GS Vũ Minh Giang
"Việc năm 1974, quân Trung Quốc cưỡng chiếm các đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa cũng là một sự kiện lịch sử, cũng là một sự thật lịch sử ... Ở thời điểm năm 1974, rõ ràng là các lực lượng đồn trú ở trên các đảo đó đang thực thi chủ quyền là Quân lực của Việt Nam Cộng Hòa.
"Và quân Trung Quốc đã cưỡng chiếm các đảo đó từ tay của các binh sỹ Việt Nam Cộng Hòa. Việc đó cũng là một sự thực lịch sử. Thế còn kỷ niệm đến mức độ nào, đến đâu, tôi cho đó cũng tùy thuộc vào thời tiết chính trị."
"Nói trong câu chuyện lịch sử, tôn trọng nó với lại việc kỷ niệm nó đến mức độ nào lại phụ thuộc rất nhiều những cái liên quan đến những vấn đề mà ta quen gọi là chính trị."
Khi được hỏi liệu nhân dịp 40 năm sự kiện trận Hải chiến Hoàng Sa, chính quyền Việt Nam hiện nay có nên công nhận và tôn vinh các binh sỹ Việt Nam Cộng Hòa đã chiến đấu và hy sinh khi bảo vệ quần đảo trước cuộc tấn chiếm của hải quân Trung Quốc hay không, Giáo sư Vũ Minh Giang nêu quan điểm:
"Những người đã chiến đấu và bảo vệ cái đó thì theo tôi nghĩ, nhìn từ góc độ dân tộc, ở thời điểm ấy, ở sự kiện ấy, họ là những người, có những người đã hy sinh vì cương thổ của đất nước Việt Nam, thì những người ấy rất đáng trân trọng."
'Nên công nhận liệt sỹ?'
Ông Ngụy Văn Thà là một trong nhiều sỹ quan, binh sỹ Việt Nam Cộng Hòa thiệt mạng ở Hoàng Sa 01/1974
Tuy nhiên ông Giang cho rằng chính quyền Việt Nam sẽ gặp trở ngại về mặt 'chính sách' nếu thừa nhận và sử dụng danh hiệu "liệt sỹ" với những binh sỹ của chính quyền Sài Gòn đã hy sinh tại Hoàng Sa trong cuộc hải chiến.
Nhà sử học nói: "Thế còn có những danh hiệu gì hay vân vân, tôi nghĩ đó là câu chuyện có thể liên quan đến nhiều yếu tố khác chẳng hạn như là cái chính sách, chính sách lại liên quan tới câu chuyện khác, còn trong con mắt của những người tôn trọng khách quan lịch sử, thì tôi cho rằng những người ấy rất đáng trân trọng.
"Những người đã hy sinh tính mạng của mình để làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền của Việt Nam, theo tôi rất đáng trân trọng."
Cũng hôm 6/1/2014, Giáo sư sử học Nguyễn Thế Anh, từng giảng về Đông Dương tại Khoa Lịch sử và Ngôn ngữ của Trường Ecoles Pratiques des Hautes Etudes ở Paris nói với BBC về khả năng Việt Nam nên tổ chức kỷ niệm các trận chiến năm 1974 và 1979.
"Việt Nam khó có thể né tránh cũng đồng thời nên kỷ niệm các sự kiện 40 năm Hải chiến Hoàng Sa và 35 năm Chiến tranh Biên giới phía Bắc với Trung Quốc, nhưng họ sẽ phải cân nhắc làm sao để vừa tránh gây mếch lòng, gây căng thẳng với Trung Quốc mà lại đáp ứng được nhu cầu về kỷ niệm các sự kiện của người dân trong nước"
Giáo sư Nguyễn Thế Anh
Ông nói: "Tôi nghĩ rằng việc tổ chức hay không, hoặc theo quy mô nào là tùy thuộc vào cán cân nghiêng về bên nào trong nội bộ lãnh đạo đảng Cộng Sản và chính quyền bên Việt Nam.
"Vừa rồi họ đã tổ chức trọng thể các lễ kỷ niệm cuộc chiến tranh ở Biên giới Tây Nam và đặc biệt là cuộc can thiệp của quân đội Việt Nam vào Campuchia, lật đổ chính quyền Khmer Đỏ diệt chủng của Pol Pot, hai lãnh đạo Campuchia là Thủ tướng Hun Sen và Chủ tịch Quốc hội Heng Samrin đã qua Việt Nam bày tỏ tri ân.
"Việc này cho thấy Việt Nam khó có thể né tránh cũng đồng thời nên kỷ niệm các sự kiện 40 năm Hải chiến Hoàng Sa và 35 năm Chiến tranh Biên giới phía Bắc với Trung Quốc, nhưng họ sẽ phải cân nhắc làm sao để vừa tránh gây mếch lòng, gây căng thẳng với Trung Quốc mà lại đáp ứng được nhu cầu về kỷ niệm các sự kiện của người dân trong nước..."
"Riêng về việc có nên phong những người đã hy sinh ở Hoàng Sa là liệt sỹ hay không, tôi nghĩ là nên, vì họ thực sự đã hy sinh để bảo vệ Tổ quốc, và nhiều báo Việt Nam, như báo Thanh Niên vừa qua cũng đã nhắc tới công khai hơn về sự hy sinh của họ," cựu Giáo sư Nguyễn Thế Anh nói với BBC từ Pháp.
*****
Vì sao Mỹ cố ý phớt lờ để Trung Quốc chiếm Hoàng Sa?
Nguyentandung.org - Thứ ba, 07/01/2014
Mỹ đã cố ý phớt lờ để mặc cho Trung Quốc tấn công quân đội Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) và xâm chiếm quần đảo Hoàng Sa vào năm 1974 vì đã đoán trước là VNCH sẽ thất bại trước miền Bắc, theo nhận định của các chuyên gia quân sự phương Tây.
Sau khi bắt tay với Trung Quốc ….
Theo bản tin của tờ New York Times (Mỹ) đăng ngày 21.1.1974, mặc dù đã bại trận trước Trung Quốc trong cuộc đụng độ ở quần đảo Hoàng Sa ngày 19.1.1974, nhưng chính quyền VNCH vẫn không thừa nhận thất bại và đã lên án hành động xâm phạm chủ quyền của Bắc Kinh lên Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc.
Sau khi đã chiếm được Hoàng Sa vào ngày 19.1.1974, Bắc Kinh đã điều động 43 chiến hạm đến quần đảo này để đề phòng VNCH phản công.
Tổng Thống VNCH Nguyễn Văn Thiệu đã ra lệnh cho 4 phi đội tiêm kích F-5 bay từ Biên Hòa ra Đà Nẵng (mỗi phi đội có 24 tiêm kích) kết hợp với 1 phi đội ở Đà Nẵng để chuẩn bị giành lại Hoàng Sa.
Nhưng lệnh tác chiến không được ban ra, dù các phi công đều đã tuyên bố sẵn sàng chết để giành lại lãnh thổ đất nước.
Chính quyền Tổng thống Thiệu cũng đã nhiều lần thông báo tình hình trận Hoàng Sa với Đại sứ quan Mỹ nhưng Washington không hề có động thái hỗ trợ gì.
… Mỹ đã bỏ rơi đồng minh VNCH - Ảnh: Tư liệu
Mỹ làm lành với Trung Quốc, bỏ rơi VNCH
Tháng 2.1972, Tổng thống Mỹ Richard Nixon đã gặp gỡ Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông tại Bắc Kinh.
Sau cuộc gặp này, Mỹ và Trung Quốc đã cùng đưa ra tuyên bố chung phản đối “bá quyền” tại châu Á – Thái Bình Dương, theo tài liệu của Đại sứ quán Mỹ trên Tạp chí điện tử của Bộ Ngoại giao Mỹ hồi tháng 4.2006.
Đến năm 1973, Bắc Kinh và Washington mở “văn phòng liên lạc” ở thủ đô mỗi nước, chẳng khác gì đại sứ quán ngoại trừ cái tên, được cho là nhằm bình thường hóa quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc.
Ngoài việc bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc, Mỹ đã ký kết Hiệp định Paris cũng trong năm 1973, chấp nhận rút quân khỏi miền Nam Việt Nam, một động thái cho thấy Washington đã tiên liệu được rằng miền bắc Việt Nam sẽ chiến thắng, nên không can dự đến vấn đề tranh chấp chủ quyền của VNCH.
BBC hồi tháng 10.2011 dẫn các tài liệu mật của Bộ Ngoại Mỹ cho biết sau trận hải chiến Hoàng Sa, Đô đốc Thomas H. Moorer, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, từng báo cáo với Ngoại trưởng Mỹ lúc bấy giờ là ông Henry Kissinger rằng: “Toàn vùng đó là cả vấn đề. Trường Sa, Hoàng Sa và các đảo khác có cùng vấn đề – đó là vùng lãnh thổ đang tranh chấp. Chúng tôi đã ra lệnh tránh khỏi vùng đó”.
“Mỹ không có lập trường trong việc ủng hộ tuyên bố chủ quyền của Nam Việt Nam tại các đảo này”, Ngoại trưởng Kissinger nói trong cuộc gặp với ông Hàn Tự, quyền trưởng phái đoàn liên lạc của Trung Quốc tại Washington, vào ngày 23.1.1974.
Mặc dù Mỹ nói không can dự vào trận chiến Hoàng Sa, nhưng Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đã theo sát tình hình ở Hoàng Sa, cập nhật tình hình mỗi ngày, theo bài viết nhan đề “CIA theo dõi sát trận Hoàng Sa 1974” do BBC đăng tải ngày 30.12.2013.
Các nhà quan sát cho rằng do mới “làm lành” với Trung Quốc và cũng không muốn xích mích với Bắc Kinh vì điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch rút quân khỏi Việt Nam, nên Washington đã “án binh bất động” trong trận hải chiến Hoàng Sa năm 1974.
VNCH bị Mỹ gây áp lực
“Chừng nào còn một hòn đảo thuộc phần lãnh thổ ấy của VNCH bị nước ngoài chiếm giữ bằng bạo lực thì chừng ấy Chánh phủ và nhân dân VNCH còn đấu tranh để khôi phục những quyền lợi chánh đáng của mình”, chính quyền VNCH ra tuyên cáo vào ngày 14.2.1974 sau khi Trung Quốc chiếm Hoàng Sa.
Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Thiệu đã không ra lệnh cho chiến đấu cơ xuất kích để oanh tạc tàu chiến Trung Quốc, dù rằng với thực lực F-5 lúc bấy giờ có thể giúp VNCH giành lại được Hoàng Sa từ tay Trung Quốc.
Nhiều tài liệu quốc tế cho rằng chính Mỹ đã gây áp lực để chính quyền ông Thiệu không ra lệnh xuất kích vì không muốn đụng chạm đến Trung Quốc, lo ngại điều này sẽ làm ảnh hưởng đến kế hoạch rút quân của Mỹ.
Nhưng Mỹ được cho là có một “toan tính” sâu xa hơn khi không can dự vào trận Hoàng Sa năm 1974. Việt Nam và Trung Quốc đều đi theo con đường XHCN. Việc Washington “làm ngơ” cho Trung Quốc ngang nhiên xâm chiếm Hoàng Sa tạo ra sự thù địch giữa Hà Nội và Bắc Kinh, dẫn đến sự chia rẻ giữa các nước Cộng Sản.
Sự thật là cho đến nay, giữa Trung Quốc và Việt Nam vẫn còn tồn tại tranh chấp chủ quyền biển đảo tại biển Đông.
(TNO)
*****
Trung tướng Nguyễn Quốc Thước: ‘Cần tôn vinh những quân nhân VNCH chống ngoại xâm’
Thanh Niên Online - 07/01/2014
Chia sẻ cảm nhận về sự hy sinh của những người lính Việt Nam Cộng hòa (VNCH) tháng 1.1974, trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân khu 4, cho rằng cần thiết phải tôn vinhtinh thần yêu nước của người lính VNCH chống ngoại xâm.
Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh quân khu 4 (Bắc Trung Bộ Việt Nam) - Ảnh: M.H
Tướng Thước cho biết Bác Hồ đã nói “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”, đó là tư tưởng xuyên suốt. Sau 30 năm thống nhất đất nước, những người sau năm 1975 di tản đa phần đã từng trở về, vì họ hiểu thế nào là ý nghĩa của Tổ Quốc.
Theo ông, lên án chế độ VNCH là chuyện khác, nhưng tôn vinh tinh thần yêu nước của người lính VNCH chống ngoại xâm là cần thiết, hai điều này hoàn toàn khác nhau.
Tướng Thước cho rằng, hành động của người lính VNCH bảo vệ chủ quyền, đưa người ra chiến đấu giữ Hoàng Sa tháng 1.1974, không để một thế lực nước ngoài nào vào xâm lược mảnh đất của Tổ Quốc là hành động yêu nước, hành động chính nghĩa và cần được nhân dân ghi nhận.
“Tổ
Quốc chúng ta có đất, có biển, có trời. Việt Nam giải phóng Campuchia khỏi nạn
diệt chủng Pol Pot, và rút quân về, đó là hành động chính nghĩa. Nhưng bất kỳ
thế lực nào lấy danh nghĩa giúp chúng ta, chiếm đất, đảo của chúng ta và không
trả lại đó là hành động phi nghĩa”, trung tướng Nguyễn Quốc Thước nhấn mạnh.
Nói thêm về công cuộc bảo vệ lãnh thổ, chủ quyền Việt Nam, trung tướng cho
biết: Lãnh đạo của chúng ta cũng rất nhạy cảm, năm 1975 đang đánh trong đất
liền để giải phóng đất nước, nhưng đã cho quân ra lấy lại Trường Sa. Nếu giống
như năm 1974, thì tình hình Trường Sa cực kỳ phức tạp.
Đảng ta đã thấy: “Không ai giải phóng cho ta bằng chính sức của ta” và hành động rất đúng. Bài học lịch sử từ trước tới nay, một mặt giải phóng trên đất liền, một mặt phải giải phóng ngoài biển. Sự thật lịch sử phải được ghi nhận. Những gì hôm nay chưa nói được thì ngày mai phải nói cho rõ.
Mai Hà(ghi)
*****
Hóa giải công hàm Phạm Văn Đồng 1958?
Nam Nguyên, phóng viên RFA - 2014-01-07
Công hàm Phạm Văn Đồng 1958 - Photo courtesy of cpv.org.vn
Công hàm Phạm Văn Đồng 1958, công nhận hải phận 12 hải lý từ đất liền Trung Quốc kể cả các đảo ngoài khơi, được Bắc Kinh tận dụng cho chiến lược cưỡng đoạt chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa. Việt Nam đã làm gì để hóa giải điều gọi là khúc xương mắc nghẹn này.
Sau 53 năm im lặng không nhắc lại thư ngoại giao năm 1958 của thời kỳ hữu hảo xã hội chủ nghĩa giữa Việt Nam và Trung Quốc, đến tháng 7/2011 Hà Nội bắt đầu sử dụng báo chí để công khai nội dung công hàm ngày 14/9/1958 của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, bày tỏ sự tán thành tuyên bố trước đó 10 ngày của Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai.
Tuy vậy giới quan sát cho rằng, cách đây 3 năm Hà Nội vẫn khá dè dặt khi chỉ sử dụng một tờ báo của Mặt trận Tổ Quốc là Đại Đoàn Kết cho phát súng lệnh, chứ chưa đưa những tờ báo chủ lực vào chiến dịch hóa giải nội dung công hàm Phạm Văn Đồng. Đến nay vào thời điểm tưởng niệm 40 năm Trung Quốc xâm chiếm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa, sau trận hải chiến ngày 17/1/1974 đánh bại Hải quân VNCH, Hà Nội được cho là đã hóa giải phần nào dư luận trong nước thông qua truyền thông báo chí trong ba năm vừa qua.
Trả lời Nam Nguyên vào tối 06/01/2014, Tiến Sĩ Trần trường Thủy, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Biển Đông trụ sở ở Hà Nội nhắc lại, tại Diễn đàn Biển Đông ở Thủ đô Hoa Kỳ, Trung Quốc vẫn dùng Công hàm 1958 của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng về việc thừa nhận chủ quyền Trung Quốc ở các quần đảo trên Biển Đông Việt Nam. Theo TS Thủy, lập luận của Việt Nam là công hàm đó không phải là thừa nhận chủ quyền mà chỉ thừa nhận hải phận 12 hải lý của Trung Quốc và không có một từ nào nói đến Hoàng Sa hay Trường Sa. Đối với hoạt động nở rộ của báo chí hiện nay liên quan đến việc Trung Quốc xâm chiếm Hoàng sa năm 1974 sau khi đánh bại hải quân VNCH. TS Trần Trường Thủy nhận định là, hiện nay trên một góc độ nào đó báo chí có nhiều tự do hơn khi đề cập tới vấn đề Biển Đông.
Năm nay là năm đặc biệt, năm kỷ niệm 40 năm, thông thường những năm chẵn thì truyền thông hay đề cập đậm những vấn đề ấy. Liên quan đến Hoàng Sa thì rõ ràng thời kỳ ấy trước năm 1975 chính quyền VNCH quản lý Hoàng Sa và sự kiện xảy ra trực tiếp giữa Trung Quốc và chính quyền VNCH. Cho nên là các đề cập liên quan đến quản lý và các trận chiến và sự hy sinh của những người lính VNCH là thực tế khách quan.
Không có giá trị pháp lý?
Trò chuyện với chúng tôi, TS Nguyễn Nhã một nhà nghiên cứu Biển Đông hiện sống và làm việc ở Saigon lập luận rằng công hàm Phạm Văn Đồng 1958 không có giá trị pháp lý mà chỉ mang ý nghĩa hậu thuẫn chính trị trong giai đoạn hai phe đối đầu ở Việt Nam. Lúc đó chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa thuộc về VNCH. TS Nguyễn Nhã tiếp lời:
Theo Hiệp định Geneve (1954) mà Trung Quốc đã ký, về mặt pháp lý quốc tế Thủ tướng Phạm Văn Đồng không có trách nhiệm quản lý phần lãnh thổ phía Nam. Sau khi thống nhất đất nước năm 1975, chính quyền đã tuyên bố khẳng định chủ quyền của Việt Nam rồi. Về mặt pháp lý quốc tế phù hợp, chính quyền có thẩm quyền quản lý Hoàng Sa Trường Sa liên tục, từ nhà Nguyễn tới thời Pháp thuộc trong đó có nhiều chính phủ khác nhau và như vậy cho đến sau khi thống nhất các chính phủ có thẩm quyền đều khẳng định chủ quyền của mình và thực thi liên tục không đứt đoạn, vấn đề này thể hiện giá trị pháp lý quốc tế.
Kể từ khi Nhà nước CHXHCN Việt Nam phá vỡ bức tường im lặng về nội dung công hàm Phạm Văn Đồng 1958, nhà nghiên cứu Biển Đông Hoàng Việt một giảng viên về Luật Quốc tế ở TPHCM là người có những đột phá mạnh mẽ nhất khi ông luôn luôn nói thẳng vào vấn đề.
Theo Hiệp định Geneve (1954) mà Trung Quốc
đã ký, về mặt pháp lý quốc tế Thủ tướng Phạm Văn Đồng không có trách nhiệm quản
lý phần lãnh thổ phía Nam.
TS Nguyễn Nhã
Không có ông nào ở miền Bắc lúc đó có quyền nói về công nhận Hoàng Sa Trường Sa được cả. Bởi vì lúc đó theo Hiệp định Geneve 1954 chia đôi hai miền Nam Bắc, rõ ràng là một bên từ vĩ tuyến 17 trở ra là Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa; một bên từ vĩ tuyến 17 trở vào là Việt Nam Cộng Hòa. Rõ ràng hai quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa thuộc về Việt Nam Cộng Hòa còn Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa thì có tư cách gì mà nói đến.
Trung Quốc viện dẫn Công hàm Phạm Văn Đồng để nói rằng Việt Nam công nhận chủ quyền Trung Quốc trên các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Theo Thạc sĩ Hoàng Việt điều quan trọng là nội dung công hàm Phạm Văn Đồng có cấu thành một tuyên bố được thừa nhận hay không? Theo luật pháp quốc tế nếu một bên đã ra một tuyên bố thì không thể nói ngược lại cái tuyên bố của mình và ảnh hưởng tới lợi ích của bên kia. Tuy nhiên Trung Quốc rất khó chứng minh được điều này.
Nhiều người cho rằng có hay không có công hàm Phạm Văn Đồng thì Trung Quốc cũng vẫn thực hiện mưu đồ chiếm lĩnh Biển Đông, bao gồm các quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam. Tại sao Bắc Kinh luôn đặt điều kiện đàm phán song phương và né tránh mọi tranh tụng tại Tòa án Quốc tế. TS Trần Trường Thủy vắn tắt nhận định:
Cách thức mà Trung Quốc sử dụng biện pháp song phương, một là truyền thống ngoại giao của họ quen xử lý các vấn đề song phương; thứ hai, theo tôi nghĩ và theo các nhà quan sát thì Trung Quốc thấy được họ là bên mạnh hơn nên trong giải quyết song phương họ có nhiều ưu thế hơn. Tuy vậy đấy là về mặt lý thuyết trên thực tiễn thì nó còn thuộc nhiều yếu tố. Còn Trung Quốc không đồng ý đưa ra tòa vì như thế không còn là song phương và Trung Quốc có thể không chắc chắn về các lập luận của mình về pháp lý để mà đưa ra tòa. Họ phải chắc chắn thì họ mới chấp nhận.
Những phát biểu vừa nêu cho thấy các học giả, chuyên gia nghiên cứu Biển Đông có chung lập luận là công hàm Phạm Văn Đồng không có giá trị pháp lý ràng buộc. Nếu có tranh tụng ra Tòa án Quốc tế thì Trung Quốc sẽ không dành phần thắng. Bởi vì ông Phạm Văn Đồng qua công hàm đó không có sự cam kết rành mạch về chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa, hơn nữa người sở hữu Hoàng Sa-Trường Sa lúc đó được quốc tế công nhận là VNCH. Và quan trọng hơn cả người ta không thể bán hay cho một cái gì mà mình không có.
*****
Hai bà quả phụ Hoàng Sa
Huy Đức – Bauxite Vietnam - 08/01/2014
Tin dữ đến với gia đình những người lính hải quân tham chiến ở Hoàng Sa vào đúng 29 Tết. Trận hải chiến chống quân Trung Quốc xâm lược diễn ra vào ngày 19-1-1974, nhằm 27 tháng Chạp.
Lúc đó, hai mẹ con bà Ngô Thị Kim Thanh, vợ đại úy (truy thăng thiếu tá) hạm phó hạm Nhựt Tảo Nguyễn Thành Trí, đang ở Nha Trang. Bà Thanh kể: "Trước khi đi anh nói hai mẹ con ở nhà ngoại chờ, khi về anh ghé thăm". Hạm Nhựt Tảo nhận lệnh lên đường gấp, bà Huỳnh Thị Sinh cũng đâu ngờ đó là cuộc hành quân cuối cùng của chồng, thiếu tá Ngụy Văn Thà (truy thăng trung tá).
Chiều cuối năm 2013, trên căn hộ tầng 4, bà Ngô Thị Kim Thanh vừa chỉ tấm hình bà đang khóc nấc trong lễ truy điệu chồng, một tay cầm khăn, một tay ôm bụng, vừa nói: "Tôi mang thai được hai tháng rưỡi, cái thai lúc nào cũng như muốn tuột ra". Năm đó bà Thanh 28 tuổi, họ lấy nhau chưa được 6 năm.
Bà Thanh kể: "Xong tú tài, tôi muốn học sư phạm nhưng mẹ tôi nói ở nhà lấy chồng". Tôi xin vào làm nhân viên bán vé ở rạp chiếu bóng Minh Châu, Nha Trang, và ở đó, vào một chiều thứ Bảy, tôi gặp anh, chàng học viên trường sĩ quan Hải quân. Tháng 9-1968, họ cưới nhau và sau khi Trí ra trường, Thanh theo chồng vào Sài Gòn. Khi đại úy Nguyễn Thành Trí mất, cô con gái đầu lòng, Nguyễn Thị Thanh Thảo, chỉ mới lên năm. Gần sáu tháng sau, bà hạ sinh một người con trai. Giấy khai sinh ghi: Nguyễn Thanh Triết, tự Hoàng Sa.
Sau khi chồng mất, Bộ tư lệnh Hải quân Việt Nam Cộng Hòa thu xếp để hai bà quả phụ có một việc làm trong ngân hàng Việt Nam Thương tín. Công việc ổn định cho tới ngày 30-4-1975.
Bà Thanh nói: "Chú khỏi hỏi, khổ lắm". Bà kể: "Hai con còn nhỏ mà tôi cứ bị điều đi tỉnh hoài. Năm 1978, tôi bị đưa ra Nha Trang. Con gửi ông bà nội vì Nha Trang lúc đó còn khổ hơn Sài Gòn, hai đứa bị thủy đậu, má chồng vất vả quá, ba má tôi cũng khuyên quay lại Sài Gòn. Năm 1980, tôi về nhưng không thể xin được việc vì hộ khẩu Sài Gòn đã bị cắt mất".
Bà Sinh nghỉ việc ngân hàng nhưng có vẻ may mắn hơn trong chế độ mới. Bà nói:"Lúc đầu tôi sợ lắm, tất cả những kỷ vật nhà binh như kiếm, mề đay, của anh tôi đều mang bỏ đi hết. Những tấm hình chụp lễ truy điệu có Tư lệnh Hải quân dự tôi cũng không dám giữ. Ít lâu sau, cảnh sát khu vực thấy hoàn cảnh của tôi, giới thiệu tôi vào làm trong hợp tác xã mua bán. Đôi lần khi hội họp cũng có người đề nghị không cho tôi tiếp tục vì tôi là 'vợ Ngụy', may mà ông bí thư nói, 'đừng dồn người ta vào chân tường".
Nhưng một nách 3 con (Ngụy Thị Thu Trang sinh 1967, Ngụy Thị Thu Thủy sinh 1969, Ngụy Thị Thu Tuyết sinh 1972), bà Sinh xoay xở để sống qua những năm tháng cơ cực đó thật không mấy dễ dàng. Góa chồng năm 26 tuổi nhưng cũng như bà Thanh, bà Sinh ở vậy nuôi con. Bên cạnh tình yêu là lòng ngưỡng mộ chồng, cả hai người phụ nữ xinh đẹp và quả cảm này đã mặc cho thời xuân sắc đi qua lặng lẽ.
Kể từ khi ba người con gái lần lượt về ở bên nhà chồng, bà quả phụ Ngụy Văn Thà sống một mình trong căn hộ ở chung cư Nguyễn Kim, thuê của nhà nước Việt Nam Cộng hòa. Do đã ở đây từ năm 1973 nên lẽ ra bà đã được mua "hóa giá"căn hộ này với một khoản tiền tượng trưng. Nhưng năm 2009, vì đã xuống cấp, chung cư Nguyễn Kim bị giải tỏa để xây mới.
Nhà đầu tư đưa ra ba phương án đền bù, bà quả phụ Ngụy Văn Thà chọn phương án nhận 546 triệu đồng và đăng ký mua một căn hộ tái định cư. Từ hai năm nay, lô B, chung cư Nguyễn Kim đã xây xong. Giá căn mới là 1,3 tỷ. Thay vì chỉ còn phải trả 753 triệu, nhà đầu tư yêu cầu người dân ở đây phải hoàn lại số tiền nhà nước "hỗ trợ" để người dân thuê trong thời gian chờ nhà xây xong, lên tới hơn 200 triệu đồng, đưa số tiền phải đóng thêm lên tới 959 triệu (sau khi đã trừ phần đền bù 546 triệu). Các hộ dân ở đây không đồng tình, nhiều người không có khả năng bỏ ra thêm gần một tỷ đồng để quay lại chỗ cũ của mình.
Từ năm 2009, bà quả phụ Ngụy Văn Thà về lại căn nhà mà bố mẹ để lại, nơi 4 gia đình chị em bà đang ở, "chia" phòng với một người em gái độc thân. Bà nói: "Bạn bè anh ấy mỗi khi tới thăm cũng muốn thắp một nén nhang cho ảnh mà nhà không còn chỗ để bày bàn thờ".
Kể từ khi kết hôn, bà quả phụ Nguyễn Thành Trí về làm dâu trong căn nhà 2B đường Bà Triệu, quận 5. Năm 2000, nhà chồng bán nhà chia cho 8 anh chị em, bà dùng số tiền này mua được một căn hộ chung cư 40 mét vuông. Hai người con của bà chưa lập gia đình cùng sống ở đây với bà.
Kể từ khi báo chí được nhắc trở lại vụ hải chiến Hoàng Sa, thỉnh thoảng lại có người tìm gặp. Không phải ai cũng đủ sự tinh tế để không chạm vào niềm kiêu hãnh của thân nhân một người lính quả cảm. Thanh Thảo, người con gái lớn của thiếu tá Nguyễn Thành Trí, tuy bị bạo bệnh, đang phải xạ trị, nói: "Chúng tôi tự hào về ba nhưng không muốn sống dựa vào tên tuổi của ông".
Như muốn đẩy những ngày khốn khó về quá khứ, bà quả phụ Nguyễn Thành Trí nói: "Chúng tôi được như vầy đã là hạnh phúc lắm rồi". Điều duy nhất tôi đọc thấy trong ánh mắt của bà là niềm tin chồng mình đã chết như một người anh hùng.
Nguồn:FB Huy Đức
*****
Nhịp cầu Hoàng Sa
Huy Đức – Bauxite Vietnam - 08/01/2014
Sau 40 năm, trận hải chiến chống lại quân Trung Quốc xâm lược Hoàng Sa (diễn ra ngày 19-1-1974) đã được viết lại đầy đủ và sống động trên báo Tuổi Trẻ. Tuy nhiên, theo nhiều bạn đọc, bên cạnh việc làm cần thiết là ghi lại những tấm gương giữ nước quả cảm, chúng ta cần làm điều gì đó thiết thực hơn cho thân nhân những người lính đã hy sinh ở Hoàng Sa và cho những người lính từ Hoàng Sa trở về sống âm thầm suốt 40 năm qua.
Đây không chỉ là vấn đề vật chất mà còn là thái độ của người Việt Nam hôm nay trước anh linh của những thế hệ cha anh "vị quốc vong thân".
Chắc chắn, ở đâu trên Tổ Quốc này cũng còn rất nhiều những sự hy sinh cần được nhìn nhận, những số phận cần được chia sẻ. Mỗi người Việt Nam sẽ chọn cho mình một cách riêng để bày tỏ nghĩa cử của mình. Chúng tôi chọn Hoàng Sa như một nhịp cầu để nối những nghĩa cử ấy và mong trên nhịp cầu này sẽ bắt đầu những bước đi chung của người Việt Nam từ muôn phương.
Cho đến nay, chúng tôi mới chỉ có địa chỉ liên lạc gia đình của ba người lính đã hy sinh ở Hoàng Sa: Bà quả phụ trung tá Ngụy Văn Thà, nhũ danh Huỳnh Thị Sinh sinh 1948, cư ngụ tại Sài Gòn; Bà quả phụ Nguyễn Thành Trí, nhũ danh Ngô Thị Kim Thanh sinh năm 1946, cư ngụ tại Sài Gòn; Ông Vương Lăng, em ruột tử sĩ Vương Thương, cư ngụ tại Huế.
Chúng tôi cũng liên lạc được với một số cựu binh tham gia trận hải chiến Hoàng Sa 1974: Trung úy Phạm Ngọc Roa, tàu HQ-4, cư ngụ tại Đức Trọng, Lâm Đồng; Trung sĩ Vũ Văn Chu, tàu HQ-4, cư ngụ tại Quận 6, Sài Gòn (từ năm 2011, ông Chu bị tai biến liệt nửa người, cuộc sống hiện đang chật vật); Ông Lữ Công Bảy, giám lộ trên tàu HQ-4, cư ngụ tại Quận Thủ Đức, Sài Gòn; Thượng sĩ nhất Trần Dục, tàu HQ-4, cư ngụ tại Phú Vang, Thừa Thiên Huế; Ông Trần Văn Hà, thợ máy trên tàu HQ-10, cư ngụ tại Giá Rai, Bạc Liêu; Trung sĩ điện tử Đỗ Văn Thọ, tàu HQ-4, cư ngụ tại Hóc Môn, Sài Gòn; Trung úy Nguyễn Đình Long, tàu HQ-4, cư ngụ tại Đà Lạt; Trung úy Ngô Thế Long, cư ngụ tại Cam Lâm, Khánh Hòa; Trung sĩ cơ khí Vũ Đình Thung, tàu HQ-4, cư ngụ tại Tuy Phong, Bình Thuận.
Chúng tôi đang tiếp tục tìm kiếm thân nhân những người đã bỏ mình ở Hoàng Sa, những người đã tham chiến ở Hoàng Sa, đặc biệt là những người đang cần sự giúp đỡ.
Chúng tôi – gồm: Kỹ sư Đỗ Thái Bình, chi hội trưởng Hoàng Sa - Trường Sa, Hội KHKT Biển Việt Nam; cựu binh Lữ Công Bảy, giám lộ trên tàu HQ-4, tham chiến trận hải chiến Hoàng Sa 1974; nhà báo Huy Đức; nhà báo Vũ Kim Hạnh, cựu Tổng biên tập Tuổi Trẻ; nhà báo Thế Thanh, cựu Tổng biên tập báo Phụ nữ TP HCM – cùng đứng ra vận động sự đóng góp của người Việt Nam đang sinh sống ở khắp nơi cho chương trình "Nhịp Cầu Hoàng Sa".
Những khoản đóng góp này sẽ được dùng để góp phần giúp bà quả phụ Ngụy Văn Thà mua một căn hộ chung cư; giúp thân nhân và những cựu binh Hoàng Sa đang thực sự khó khăn.
Kính mong những người Việt Nam đang sinh sống ở trong và ngoài nước, những người đang trăn trở cho một Việt Nam thống nhất lòng người, cùng với chúng tôi tham gia nhịp cầu này, nhịp cầu Hoàng Sa.
Tiền Việt Nam và ngoại tệ, ghi là góp cho chương trình Nhịp Cầu Hoàng Sa, xin gửi về: Đỗ Thanh Triều - số TK : 1000343796 (ngân hàng Citibank Việt Nam - 115 Nguyễn Huệ, tầng trệt tòa nhà Sunwah, Quận 1, TP HCM) - Swift code: CITIVNVX.
Nguồn: FB Huy Đức
MẠNG THAM KHẢO:
nguyentandung.org
bolapquechoa@blogspot.com
Hồng Thủy + Trần Công Trục + Trung Quốc
Thanh Niên Online
Đất Việt Online
Tuổi Trẻ Online
Saigontiepthi.com.vn
BBC - RFA
File: ITN-010814-VN-CT-Tuong niem 40 năm Hai chien Hoang Sa-Ky II.doc
*
Nguyễn Mạnh Trí
E-Mail: prototri2012@yahoo.com
www.tranhchapbiendong.com
Tu chỉnh: 8 tháng 1 năm 2014
.
.
Ý kiến bạn đọc
22/05/201415:38:16
Nong Tan
Khách
Nhung hinh anh ma cac ban can biet
