“Sản xuất lúa gạo Đồng Bằng Sông Cửu Long bị đe dọa hơn nữa do xây
con đập thứ hai Don Sahong ở Nam Lào. Con đập chắn ngang dòng chính
Mekong ngay trước khi đổ vào vùng Thác Khone, sẽ làm giảm dòng chảy,
gây nguy hại cho khu bảo tồn Ramsar Siphadone, cho mùa màng và ngư
nghiệp dưới nguồn. Chúng tôi đã chứng kiến những cánh đồng lúa lan
rộng trong mùa khô trên khắp các vùng Đông Bắc Thái, Nam Lào và Cam
Bốt, đã rút đi một lượng nước sông rất đáng kể trong vùng. Nhiều năm
qua, nguồn nước cung cấp cho các vụ lúa mùa khô nơi ĐBSCL đã bị sút
giảm nghiêm trọng, hậu quả là nạn nhiễm mặn tiến sâu vào đất liền
xa tới 80 km và gây tổn hại cho mùa màng. Chúng tôi kêu gọi chính phủ
Lào và các nhà đầu tư Mã Lai hãy tự tiết chế không gây tác hại thêm
cho dòng chính sông Mekong nhằm bảo vệ môi sinh và cư dân nơi hạ
nguồn.” [26-10-2013] Gs. Võ Tòng Xuân, Nguyên Viện trưởng Đại Học An
Giang.
*
DON SAHONG CON DOMINO THỨ HAI
Chỉ mới 13 tháng sau, không lâu sau lễ động thổ con đập Xayaburi 1,260
MW ngày 07/ 11/ 2012, [3] Lào đã tiến xa thêm một bước nữa, nhanh hơn
dự kiến khi quyết định xây con đập Don Sahong 260 MW gây rất nhiều tranh
cãi. Ngày 3 tháng 10, 2013, chính phủ Lào thông báo cho MRC về quyết
định xây con đập dòng chính thứ hai: Don Sahong, là một con
đập-dòng-chảy / run-of-river dam nằm trong vùng Thác Khone / Siphadone
thuộc tỉnh Champasak, Nam Lào chỉ cách biên giới Cam Bốt 2 km. Lào chưa
công khai đưa ra một đồ án chính thức / project’s final design và chi
tiết về con đập Don Sahong. Nhưng sơ khởi chỉ được biết con đập cao
30m, có chiều ngang rộng 100m, trụ trên suốt chiều dài 5km của hẻm
nước /water channel Hou Sahong. [5]
Và cũng chưa cần biết có đạt được sự chuẩn thuận của các quốc gia
Mekong trên quy mô vùng hay không, nhưng chính phủ Lào đã xác định công
trình xây dựng đập Don Sahong sẽ được khởi công trong tháng tới (11/
2013), dự trù hoàn tất và hoạt động phát điện vào tháng 05/ 2018.
Toàn lượng điện sẽ được bán cho công ty điện lực nhà nước Lào (EDL/
Electricité du Laos). [5]
Milton Osborne, tác giả cuốn sách The Mekong – Turbulent Past, Uncertain
Future, nhận ra điều khá bất thường là Lào chỉ thông báo cho Thái Lan
và Việt Nam nhưng lại không thông báo cho Cam Bốt là một quốc gia ngay
kế cận, về ý định xây con đập Don Sahong; cũng như với Xayaburi, sự
thông báo dĩ nhiên bao giờ cũng kèm theo kèm theo một trấn an rất
chung chung là “con đập không ảnh hưởng gì tới khúc sông hạ nguồn.”
Đây phải được coi là một hành xử rất thiếu sót của chính phủ Lào vì
theo quy định của MRC 1995, trước khi đi tới một quyết định như thế,
Lào cần phải tham khảo với từng quốc gia thành viên MRC trước khi có
một hành động có thể gây phương hại tới quyền lợi của nước láng
giềng. [6]
Dự án đập Don Sahong không chỉ thiếu giai đoạn Tham-vấn-trước/ Prior
Consultation, mà nghiêm trọng hơn nữa là thiếu cả một nghiên cứu độc
lập khoa học và khả tín về ảnh hưởng tác động môi trường của con
đập.
Quyết định của Lào đã gây nên một làn sóng chống đối và phẫn nộ
trong quần chúng các quốc gia láng giềng, các nhóm xã hội dân sự/
civil society groups và các tổ chức bảo vệ môi sinh uy tín trên thế
giới như: IRN/ International Rivers Network, WWF/ Worldwide Fund for Nature…
Thế còn với dân chúng Lào thì sao? Họ đang phải sống dưới một chính
quyền nhà nước độc đảng – như mô hình đảng Cộng Sản Việt Nam, hoàn
toàn kiểm soát truyền thông báo chí, chỉ để loan truyền những thông
tin thiếu trung thực và tô hồng thành quả phát triển do lợi nhuận từ
các con đập. Vụ bắt cóc và có thể là thủ tiêu nhà hoạt động xã
hội và bảo vệ môi sinh Lào rất nổi tiếng Sombath Somphone – từng được
trao giải thưởng Magsaysay 2005, như thứ một giải Nobel Hòa Bình Á
châu, đã bao trùm không khí khủng bố sợ hãi trên các nhóm xã hội dân
sự còn rất non trẻ trên đất Lào. [2]
Còn với ngót 20 triệu cư dân Đồng Bằng Sông Cửu Long, như từ bao giờ,
họ không chỉ thiếu thông tin mà cũng không ai cho họ có cơ hội để
được lên tiếng, cho dù họ đang sống trên một khúc sông cuối nguồn,
phải lãnh đủ mọi hậu quả tiêu cực tích lũy không phải chỉ có từ
những con đập thủy điện Trung Quốc mà còn ngay từ các quốc gia hạ
nguồn Mekong.
Về phía chính quyền các quốc gia Mekong, ngay sau khi MRC được Lào
thông báo quyết định xây con đập Don Sahong, thì Mok Mareth, từ Cam Bốt
nguyên là Bộ trưởng Môi sinh và hiện là chủ tịch Ủy hội Môi sinh và
Tài nguyên Nước của Quốc hội, đã lên tiếng chỉ trích sự “thiếu trong
sáng / lack of transparency” trong hành xử của Lào đối với hai con đập
Don Sahong và Xayaburi. Cho dù đã gửi điện thư tới chính phủ Lào yêu
cầu cung cấp tài liệu về con đập Don Sahong nhưng đã không được đáp
ứng, “Bộ Môi Sinh Cam Bốt chưa bao giờ nhận được những tường trình như
vậy, điều ấy khiến chúng tôi hết sức quan tâm” [8]
Quan trọng hơn là Don Sahong sẽ gây tác hại trực tiếp tới một khu bảo
tồn bất khả xâm phạm với Cam Bốt. Chính phủ Cam Bốt công bố và đã
được Liên Hiệp Quốc nhìn nhận vùng wetland ở miền bắc Strung Teng gần
thác Khone là vùng được bảo vệ theo công ước quốc tế Ramsar. Việc
Lào không tham vấn Cam Bốt không những có thể là một vi phạm nặng nề
vào Hiệp Định Mekong 1995 mà cả với công ước Ramsar của Liên Hiệp
Quốc.
Về phía Việt Nam, phát ngôn viên của Tòa Đại sứ Trần Văn Thông phát
biểu rằng Lào cần phải cung cấp các tài liệu lượng giá ảnh hưởng
trước khi thông báo tiến hành xây đập và đồng thời cũng nhấn mạnh
tới sự cần thiết triệu tập một hội nghị khẩn cấp các thành viên
MRC. Ông Thông nói tiếp: “Điều khẩn trương nhất là cần một cuộc thảo
luận giữa tất cả các thành viên MRC để tiến tới một đồng thuận
trước khi động thổ xây đập.”[8]
Theo quan điểm người viết, nếu ý thức được tầm quan trọng sinh tử
của con đập Don Sahong là có thể gây đổ vỡ toàn hệ sinh thái trong
lành của con sông Mekong và ảnh hưởng tai hại đến Đồng Bằng Sông Cửu
Long, thì sự yêu cầu một hội nghị khẩn cấp phải giữa các nguyên
thủ, hoặc ít nhất cũng phải ở cấp bộ trưởng của các quốc gia
Mekong đã ký tên vào hiệp định MRC.
Gạt bỏ hẳn giải pháp quân sự – cho dù người ta có nói tới khả năng
những cuộc “chiến tranh vì nước” trong thế kỷ 21, nhưng đây cũng chính
là thời điểm quan trọng mà các quốc gia láng giềng Mekong trong đó
có Việt nam, cần vận dùng toàn sức mạnh đối trọng về chính trị
ngoại giao và kinh tế trên chính phủ Lào để tái lập một trật tự
phát triển bền trong toàn vùng Hạ lưu Mekong.
Hình về đập thủy điện ở Lào và ảnh hưởng tới VN.
TIẾN TRÌNH PNPCA VÀ DON SAHONG
Khi Ủy Ban Sông Mekong / Mekong River Committee 1957 chuyển thể sang Ủy
Hội Sông Mekong / Mekong River Commission 1995 vẫn chỉ gồm 4 nước Thái
Lan, Lào, Cam Bốt và Việt Nam nhưng có một một thay đổi quan trọng là
theo nội quy mới của MRC 1995 thì không một quốc gia thành viên nào
còn có quyền phủ quyết /veto power. (từ đây trong suốt bài viết, MRC
là chữ tắt để chỉ Ủy Hội Sông Mekong 1995).
Tuy không còn quyền phủ quyết nhưng theo Hiệp định MRC 1995, thì mỗi
dự án sông Mekong vẫn phải thông qua ba giai đoạn PNPCA như: (1) Thủ tục
Thông báo / Procedures for Notification, (2) Tham vấn trước / Prior Consultation,
(3) Chuẩn thuận / Agreement trên quy mô vùng / a regional decision-making
process.
Theo tinh thần ấy, khi có một dự án Sông Mekong, thì quốc gia thành
viên liên hệ sẽ phải đệ nạp dự án và thông báo cho MRC để khởi đầu
tiến trình PNPCA theo như quy định. Qua kinh nghiệm Xayaburi, con đập
dòng chính Mekong đầu tiên trên đất Lào, thì tiến trình PNPCA đã thực
sự bị thử thách và Xayaburi đã là con Domino đầu tiên ngã đổ và đã
trở thành một “tiền lệ nguy hiểm/ dangerous precedent” cho tương lai
phát triển bền vững của toàn vùng Hạ Lưu sông Mekong.
DON SAHONG PHÁT SÚNG THI ÂN
Tuy công suất đập thủy điện Don Sahong tương đối rất nhỏ so với 11 dự
án đập dòng chính hạ lưu khác, (còn nhỏ hơn cả mấy con đập phụ lưu
của Lào như NamTheun-2: 1,070 MW), nhưng đó lại là trọng điểm vô cùng thiết
yếu cho sự sống còn của nguồn cá từ con sông Mekong. Bởi vì có hơn
80% các loài cá sông Mekong thuộc loại di ngư / migratory fishes, và tuỳ
theo chủng loại, luân phiên quanh năm di chuyển lên thượng nguồn, lên xa
tới Vạn Tượng và cả các khúc sông Mekong phía đông bắc Thái Lan.
Các loại cá từ Biển Hồ Cam Bốt và ĐBSCL Việt Nam, đã phải dùng các
hẻm nước / water channels nơi thác Khone để lên thượng nguồn theo chu kỳ
sinh sản và tăng trưởng.
Đã có những công trình nghiên cứu khoa học thuyết phục từ World Fish
Centre 2007 và mới đây của Ian Baird thuộc Đại học Wisconsin, đã cho
phổ biến một tài liệu chuyên đề giá trị trong Critical Asian Studies
2011: The Don Sahong; Potential Impacts on Regional Fish Migrations,
Livelihoods, and Human Health với rất nhiều chi tiết về nguồn cá sông
Mekong. [7]
Tom Fawthrop ký giả người Anh hiện sống ở Thái Lan cũng là nhà đạo
diễn phim tài liệu Where Have All the Fish Gone? Killing the Mekong Dam by
Dam, đã minh họa về “Trận chiến trên sông Mekong” do khai thác thủy
điện đang hủy diệt nguồn cá và ảnh hưởng tiêu cực tới cuộc sống
của dân cư trong lưu vực. [9]
Tầm vóc đập Don Sahong tuy nhỏ nhưng lại chắn ngay hẻm nước Hou Sahong
được coi là quan trọng nhất đối với các đoàn di ngư đặc biệt là
trong Mùa Khô / Dry Season. Con đập “Nút Chặn” Don Sahong này sẽ làm
đảo lộn sinh cảnh, gây rối loạn môi trường nước đưa tới nguy cơ tuyệt
chủng của nhiều giống cá và hậu quả là sự sút giảm nghiêm trọng
nguồn cá (sản lượng lên tới 3 triệu tấn/ năm, nguồn: MRC 2008), vốn
được coi là phong phú nhất không phải chỉ của Đông Nam Á mà của cả
thế giới chỉ đứng sau con sông Amazon Nam Mỹ. Mà cá từ bấy lâu vẫn
là nguồn chất đạm / protein chính của bao nhiêu triệu cư dân sông Mekong
nhất là hai quốc gia Cam Bốt và Lào. [3]
Cho dù Lào có gửi thư thông báo trước / Prior Notification, nhưng Lào
đã né tránh trình nộp dự án Don Sahong tới MRC với phần lượng giá
“khoa học, khách quan, và độc lập” về ảnh hưởng môi sinh EIA /
Environmental Impact Assessment theo đúng tiến trình Tham Vấn Trước /
Prior Consultation để MRC và các quốc gia thành viên Mekong khác có thể
đi tới một quyết định vùng / regional decision-making.
Ame Tandem, một nhà hoạt động môi sinh bền bỉ có tiếng nói mạnh mẽ
thuộc tổ chức International Rivers Network có trụ sở tại Berkeley,
California, đã liên lục lên án tính thụ động trong vai trò điều hợp
của MRC trong suốt diễn tiến từ con đập dòng chính đầu tiên Xayaburi
và nay tới con đập Don Sahong: “Nếu MRC thất bại trong việc kiềm chế
chánh phủ Lào, tổ chức này sẽ mất hết tính cách chính danh. MRC
không thể để Lào né tránh trách nhiệm, và dự án Don Sahong phải qua
giai đoạn Tham Khảo Trước / Prior Consultation đúng như tinh thần của
Hiệp Định MRC đã ký kết 1995.” Ame Trandem phát biểu tiếp: “Cần ngưng
ngay mọi công trình xây đập trên dòng chính Mekong, để MRC có thể
nghiên cứu ảnh hưởng của các dự án đập – đúng như thỏa thuận giữa
chánh phủ Lào và các quốc gia Mekong năm 2011.” [1, 4]
Tưởng cũng nên nhắc lại ở đây về Hội nghị Siem Reap (The 18th Meeting
of the Mekong River Commission Council; Siem Reap, 12/ 08/ 2011), với thỏa
thuận đình hoãn dự án xây đập Xayaburi trong vòng một thập niên 2010 –
2020 theo yêu cầu của toán đặc nhiệm Lượng Giá Môi Sinh Chiến Lược SEA
/ Strategic Environmental Assesment. [4]
Cho dù đã có rất nhiều phát biểu phản ánh sự lạc quan sau Hội nghị
Siem Reap lúc đó, điển hình là phát biểu của Lean Kean Nor Bộ trưởng
Tài Nguyên và Môi Trường Cam Bốt: “Kết quả hôm nay chứng tỏ các quốc
gia thành viên tiếp tục cam kết hợp tác làm việc trong tinh thần Hiệp
Định Sông Mekong nhằm tiến tới phát triển kinh tế nhưng không coi nhẹ
cuộc sống bền vững của các cộng đồng cư dân và cả môi trường.”
Nhưng cũng theo phân tích của người viết ngay sau Hội nghị Siem Reap
2011, thì thực tế đã không có nhiều nét lạc quan đến như vậy và cho
rằng “Hội nghị Siem Reap chỉ đạt tới một thỏa hiệp rất mong manh” [4]
Và các sự việc “rất không bình thường” diễn ra sau đó là công trình
xây dựng con đập Xayaburi vẫn cứ liên tục tiến hành, từ âm thầm kín
đáo, tới các bước công khai như hiện nay. Sự hiện hữu của con đập
Xayaburi nay đã trở thành một hiện thực và bước hoàn tất là trong
một tương lai rất gần. [4]
Trước sự kiện Lào thông báo cho MRC quyết định tiến hành xây con đập
Don Sahong, Chhith Sam Ath, Giám đốc điều hành Diễn Đàn Cam Bốt / Forum
on Cambodia đã đưa ra nhận định: “ Đập Don Sahong sẽ đẩy hai quốc gia Cam
Bốt và Việt Nam tới khủng hoảng lương thực. Do con đập sát cạnh biên
giới Cam Bốt, chính phủ Lào thì quên rằng cá là mạch sống và cũng
là xương sống / backbone của nền kinh tế Cam Bốt. Cá là phần cơ bản
dinh dưỡng và cũng là nguồn protein chính của chúng tôi.” Chhith Sam
Ath phát biểu tiếp: “Thật là vô trách nhiệm khi cứ tiến hành dự án
đập Don Sahong mà không có tham khảo gì với các cộng đồng cư dân hạ
nguồn và cả không thực hiện một cuộc nghiên cứu khả tín về lượng
giá ảnh hưởng xuyên biên giới / transboundary impact assessment. Hiển
nhiên cá là một nguồn tài nguyên quá quý giá để mà có thể lãng
phí.” [1]
Teerapong Pomun, thành viện hoạt động của Hiệp hội Sông ngòi Thái Lan
/ Living Rivers Siam Association đã mạnh mẽ lên tiếng chỉ trích: “Thêm
một lần nữa, Lào tìm cách lẩn tránh trách nhiệm, trong khi đó lại
cưỡng ép các cộng đồng cư dân trong vùng phải trả giá cho những tổn
hại nghiêm trọng do con đập Don Sahong gây ra. Chính phủ Lào cần huỷ
bỏ ngay dự án đập này, cùng với những con đập dòng chính khác
trước khi quá trễ.” [1]
Từ phía Việt Nam, Nguỵ Thi Khanh, Giám đốc Trung Tâm Phát Triển và
Sáng Kiến Xanh / Green Innovation and Development Centre, Vietnam cũng đưa
ra nhận định: “Năng lượng có thể được sản xuất qua các nguồn bền
vững hơn, trong khi huỷ diệt nguồn cá và lương thực thì không thể đảo
ngược. Các chánh phủ Mekong cần tìm ra một ngõ thoát cho tình trạng
lưỡng nan này trước khi sự căng thẳng trong vùng gia tăng. Chúng ta
không thể để cho chính trị và những quyết định đơn phương gây nguy hại
cho các dòng sông, tương lai nguồn nước và an toàn lương thực. Bây giờ
hơn lúc nào hết, chúng ta cần tổ chức MRC và các quốc gia thành viên
cùng đứng ra bảo vệ những nguồn tài nguyên thiết yếu từ con sông
Mekong cung ứng cho nhiều triệu cư dân.”
Hình về đập thủy điện ở Lào và ảnh hưởng tới VN.
THAY LỜI KẾT
Chưa một dự án đập thủy điện nào đã liên tục gây tranh cãi và chống
đối trong những năm qua như dự án đập Don Sahong. Với mối lợi quá nhỏ
và ngắn hạn, chỉ thêm được 260 MW điện, chính phủ Lào đã “mũ ni che
tai”, bất chấp những lời can gián của các chuyên gia, vẫn cứ liều
lĩnh “bật đèn xanh” cho tiến hành dự án Don Sahong, với cái giá rất
đắt phải trả là sự hủy hoại vĩnh viễn cả một hệ sinh thái phong
phú được coi là duy nhất còn lại của toàn lưu vực sông Mekong. Với
con đập Don Sahong, thác Khone / Siphandone không còn là một kỳ quan
thiên nhiên, mất hết sự hấp dẫn của một khu du lịch sinh thái /
ecotourism, bấy lâu vẫn đem về một nguồn ngoại tệ rất đáng kể cho
nền kinh tế Lào; không kể trước mắt là khủng hoảng lương thực do mất
nguồn cá, mất nguồn chất đạm chính của đa số người dân Lào còn suy
dinh dưỡng.
Tinh thần của Điều 7 trong Hiệp Ước Hợp Tác Phát Triển Bền Vững Lưu
Vực Sông Mekong 1995: “Các quốc gia thành viên ký kết cùng đồng ý là
bằng mọi cố gắng phòng tránh, làm nhẹ hay giảm thiểu những hậu quả
tác hại trên môi trường… do phát triển và xử dụng Lưu vực Sông
Mekong.” Điều ấy vẫn phải được chính phủ Lào và các quốc gia Mekong
cùng tôn trọng.
7/ The Don Sahong; Potential Impacts on Regional Fish Migrations, Livelihoods,
and Human Health. Ian G. Baird. Critical Asian Studies Volume 43, Issue 2, 2011 http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14672715.2011.570567#.Umni5yhYmgF
Tại sao rất ít người Việt đọc sách Việt? Tôi muốn nói đến sách văn chương, sách triết học, sách khoa học. Đây là ba nguồn kiến thức, tư tưởng lớn của nhân loại. Nếu lấy ra hết ba loại hiểu biết này, con người chỉ là đàn bò nhai lại và tranh cãi. Nếu một người không có hiểu biết nào từ ba nguồn cung cấp trên, người đó không thể khác hơn con bò. Tuy nhiên, việc này không bao giờ xảy ra.
Hôm thứ Sáu 13/1/2023 vừa qua, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tiếp Thủ tướng Kishida Fumio của Nhật Bản tại phòng Bầu Dục Tòa Bạch Ốc. Chương trình nghị sự của hai nguyên thủ quốc gia hẳn phải đề cập đến hiểm họa an ninh từ Trung quốc, mà cả hai quốc gia trong thời gian những năm gần đây đều đặt lên trọng tâm hàng đầu
Làm sao để giữ vững tư tưởng trong Quân đội và Công an là vấn đề sống còn năm 2023 của đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN). Lý do vì năm con Mèo (Quý Mão) có Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ Khóa đảng XIII, dự trù vào khoảng tháng Sáu, để bỏ phiếu tín nhiệm các cấp Lãnh đạo từ Trung ương xuống địa phương. Cuộc bỏ phiếu này sẽ là cơ hội cho các cấp tranh đua, chạy chức, chiếm quyền lãnh đạo. Và kết quả cuộc bỏ phiếu này sẽ đặt nền tảng cho Đại hội đảng khóa XIV để bầu lên Tổng Bí thư và Bộ Chính trị mới nhiệm kỳ 2026-2031...
Chứ chả lẽ cái chết thảm thiết của bà Cát Hanh Long và của hàng bao nhiêu triệu lương dân khác nữa (ở khắp ba miền đất nước, từ hơn nửa thế kỷ nay) thì đất/trời có thể dung tha được hay sao?
✱ Lê Đức Thọ: Bây giờ về phần thỏa thuận chúng tôi đã đồng ý, chúng ta sẽ tiến hành như thế nào? ✱ Kissinger: Để tránh nhầm lẫn, chúng tôi sẽ đánh máy lại từ tiếng Anh của chúng tôi và ông có một bản sao của bản văn. Chúng tôi sẽ nỗ lực tận tâm nhất để đảm bảo rằng mọi thứ chúng ta đã đồng ý đều được hợp nhất. ✱ TT Thiệu: Nếu chúng tôi không thể ký thỏa hiệp này trước cuộc bầu cử, thời liệu Hoa Kỳ có cần phải công bố cho người dân biết rằng họ vẫn có ý định ký kết thỏa hiệp này không? ✱ TT Nixon: Tôi phải có câu trả lời của ông (TT Thiệu) trước 1200 giờ Washington, ngày 21 tháng 1 năm 1973...
Sau 13 năm, cuối cùng thì Bác sĩ David Sinclair và các đồng nghiệp đã tìm được câu trả lời cho câu hỏi: Điều gì thúc đẩy quá trình lão hóa? Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell vào ngày 12 tháng 1 năm 2023, Sinclair, giáo sư di truyền học và đồng giám đốc của Paul F. Glenn Center for Biology of Aging Research tại Trường Y Harvard (Harvard Medical School), đã phác họa ra một chiếc đồng hồ lão hóa, khi ta vặn chiều kim là có thể đẩy nhanh hoặc đảo ngược quá trình lão hóa của các tế bào.
Lời báo động muộn màng này cũng đã giúp tôi hiểu ra lý do mà sư Minh Trí – sau khi xuất gia, từ bỏ mọi hoạt động chính trị, đã hết lòng tận tụy chăm lo cho những lớp học Việt Ngữ, ở Kampuchea, cho đến… hơi thở cuối!
Trong bài viết sau đây, Henry Kissinger đã cảnh báo về một cuộc thế chiến mới có thể xảy ra và phương cách tốt nhất là tìm cách tạo cho Nga một cơ hội đàm phán trong danh dự. Ý kiến của Kissinger còn nhiều điểm chưa thuyết phục, cần được thảo luận sâu xa hơn...
Trong hơn ba năm - chính xác là 1,016 ngày - Trung Quốc đã đóng cửa với cả thế giới. Hầu hết sinh viên nước ngoài rời khỏi đất nước khi bắt đầu đại dịch. Khách du lịch đã ngừng đến tham quan. Các nhà khoa học Trung Quốc đã ngừng tham dự các hội nghị nước ngoài. Các giám đốc điều hành người nước ngoài bị cấm quay trở lại công việc kinh doanh của họ ở Trung Quốc. Vì vậy, khi Trung Quốc mở cửa biên giới vào ngày 8 tháng 1, từ bỏ những tàn tích cuối cùng của chính sách “không covid”, việc đổi mới tiếp xúc thương mại, trí tuệ và văn hóa sẽ có những hậu quả to lớn, mà phần nhiều là lành tính.
“Đến hẹn lại lên” là chuyện thông lệ, không có gì đặc biệt, nhưng lãnh đạo mà cũng chỉ biết làm đến thế thì dân lo. Chuyện này xẩy ra ở Việt Nam vào mỗi dịp cuối năm khi các cơ quan đảng và chính phủ tổng kết tình hình năm cũ để đặt kế hoạch cho năm mới. Ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng, người có quyền lực cao nhất nước, cũng đã làm như thế. Nhưng liệu những điều ông Trọng nói có phản ảnh tình hình thực tế của đất nước, hay ông đã nói tốt để đồng hóa mặt xấu?
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.