TỈNH THANH HÓA
Tỉnh Thanh Hóa, đất rộng dân đông, diện tích 11.133 km vuông. Dân số năm 2011 là 3.697.200 người, mật độ 307 người/km vuông. Sắc tộc: Việt, Mường, Thái, Thổ, Dao, H'Mong... Gồm có: Thành phố Thanh Hóa, thị xã Bỉm Sơn, thị xã Sầm Sơn và 24 huyện: Thọ Xuân, Đông Sơn, Nông Cống, Triệu Sơn, Yên Định, Thiệu Hóa, Hà Trung, Vĩnh Lộc, Nga Sơn, Hậu Lộc, Hoằng Hóa, Quảng Xương, Tĩnh Gia, Như Xuân, Như Thanh, Lang Chánh, Bá Thước, Thạch Thành, Thường Xuân, Ngọc Lạc, Cẩm Thuỷ, Quan Hoá, Quan Sơn, Mường Lát. Tỉnh lỵ ở thành phố Thanh Hóa. Tỉnh Thanh Hóa Bắc giáp Sơn La, Hoà Bình, Ninh Bình. Tây giáp Lào, nam giáp Nghệ An, đông giáp biển Đông. Nhiệt độ trung bình 23,5 độ C.
Tỉnh Thanh Hóa về kinh tế, nông, lâm, ngư nghiệp đều phát triển. Giao thông, thương mại thuận tiện. Thanh Hóa có sông Mã là sông lớn, có lưu lượng mạnh, sông Mã chảy qua núi Hàm Rồng thuộc thành phố Thanh Hóa, băng qua dãy núi Ngũ Hoa Phong, phong cảnh đẹp vô cùng. Nơi đây về khảo cổ học, tìm thấy trống đồng Đông Sơn, cả nước đều biết tiếng. Các lần khai quật vào năm 1924, đã phát hiện dấu vết văn hoá của người Việt cổ.
Lịch sử tỉnh Thanh Hoá: Vùng đất Thanh Hoá ngày nay, vào thời Hán thuộc, thuộc quận Cửu Chân. Thời nhà Đinh, nhà Tiền Lê gọi là đạo Ái Châu. Năm 1428, Lê Thái Tổ chia nước làm 5 đạo, Thanh Hoá thuộc Hải Tây đạo. Năm 1802, vua Gia Long lên ngôi, gọi là trấn Thanh Hoá. Năm 1831, vua Minh Mạng đổi trấn thành tỉnh, bắt đầu gọi là tỉnh Thanh Hóa.
Khu di di tích Lam Kinh thuộc huyện Thọ Xuân, cách thành phố Thanh Hóa khoảng 50 km, nằm giữa núi sông hùng vĩ, trên khu đồi có hình chữ "Vương", thành có chiều dài 341m, ngang 254m, mặc dù không còn nguyên vẹn, nhưng còn rất đồ sộ. Bia Vĩnh Lăng xây năm 1443, bia làm bằng đá nguyên khối, cao 2,79m. Văn bia do văn nhân Nguyễn Trãi soạn, thuật toàn bộ sự nghiệp của Lê Thái Tổ. Lễ hội Lam Kinh, hằng năm đến ngày 28 tháng 8 (ÂL) dân chúng về Lam Kinh, làm lễ tưởng niệm Lê Thái Tổ và các tướng sĩ Lam Sơn.
Lễ hội đền Bà Triệu trên núi Gai (Núi Ải) thuộc huyện Hậu Lộc. Nơi đây hàng năm, đồng bào đến làm lễtưởng nhớ vị nữ anh hùng, kính cẩn và trang trọng.
Di tích Tây Đô ở huyện Thọ Xuân, do Hồ Quí Ly cho xây năm 1397, nên còn gọi là thành Hồ, thành có chiều cao 5m, dày 3m, xây bằng đá chắc chắn. Hiện còn 2 con rồng bằng đá, ở bậc thềm của cung điện. Ngày nay đã cũ kỹ đã hoang tàn.
Động Từ Thức thuộc huyện Nga Sơn, tên động khi xưa là động Bích Đào. Theo chuyện kể, Từ Thức làm tri huyện Tiên Du, gần huyện có một ngôi chùa trồng nhiều hoa thơm cỏ lạ. Vào năm 1396, Từ Thức đi thăm chùa, gặp một cô gái duyên dáng, nhưng đang rầu rĩ. Từ thức nhỏ nhẹ hỏi han nàng, mới biết nàng tên Giáng Hương, đã lỡ tay làm gãy nhánh hoa mẫu đơn trong lúc nâng niu, nhà chùa bắt đền, nàng không có tiền để bồi thường, Từ Thức thấy vậy cởi áo chuộc tội cho nàng, rồi bỏ đi. Cách một thời gian sau, chàng đi ngao du, duyên tình đưa đẩy chàng lại gặp nàng, hai người trao đổi tâm tình khắng khít, ý hợp tâm đầu, cùng kết tóc xe duyên nơi động Bích Đào. Ở trong động được một năm, Từ Thức khắc khoải nhớ nhà. Nàng để chàng về thăm nhà, nhưng khi về đến nhà thì tất cả cha mẹ, anh em đều qua đời vì tuổi già, chỉ còn lại hàng cháu chắt mà thôi. Chàng buồn bã trở lại động, thì thấy trong ngoài vắng vẻ. Từ Thức hớt hải tìm, nhìn lên vách động thấy Giáng Hương đề câu thơ:
"Tiên phàm duyên tận, Từ Lang
Thiếp về tiên cảnh, dở dang chữ tình!".
Từ Thức mới biết cõi tiên một ngày, bằng dưới thế một năm, từ đó Từ Thức đi lang thang tìm nàng, nhưng không gặp nữa, và tên động từ đấy được gọi là động Từ Thức.
Vườn quốc gia Bến En thuộc huyện Như Xuân, có dt.16.634 ha. Diện tích rừng nguyên sinh 8.544 ha. Nơi đây có nhiều động vật quí hiếm: Phượng hoàng đất, gà tiền mặt vàng, vượn đen...Nơi đây còn có nhiều hang động nhũ đá trông lung linh, lạ lẫm.
Thanh Hóa nổi tiếng bãi biển Sầm Sơn, cát trắng mịn màng, nước biển trong xanh, nhìn xa xa ngoài khơi Hòn Nẹ, Hòn Nê, Hòn Trống Mái lố nhố, nơi đây hàng trăm biệt thự nguy nga, nhà hàng, khách sạn tráng lệ. Sầm Sơn cảnh đẹp, không khí mát mẻ, là nơi nghỉ mát nổi tiếng ở Đông Dương.
Thanh Hoá nổi tiếng làng Nhồi chạm khắc đá, người thợ cần cù, sáng tạo, sản phẩm sắc sảo: Tượng Phật, hình chim thú, phục chế các sản phẩm theo truyền thuyết từ thời xưa.
Thanh Hóa đất rộng, dân đông
Ruộng đồng bát ngát, núi sông mỹ miều
.
Cảm tác: Non nước Thanh Hoá
.
Tỉnh Thanh Hóa, đất rộng dân đông
Bắc giáp Hoà Bình, bát ngát đồng
Tây cận đất Lào, rừng rậm rạp
Đông kề biển cả, nước mênh mông
.
Canh nông, kinh tế, nhịp nhàng tăng
Đường sá giao thông, chẳng khó khăn
Tôm cá biển sâu, bơi lởn vởn
Trâu bò đồng rộng, chạy tung tăng
.
Xa xưa đồ sộ, thành nhà Hồ
Nay lại hoang tàn, thấy ngẩn ngơ
Thành quách tiêu điều, lưu dấu tích
Lâu đài cũ kỹ, dấu Tây Đô
.
Bãi xinh xắn, bãi biển Sầm Sơn
Gió lộng, thông reo, réo rắt đờn
Cát trắng mịn màng, cồn mấy cụm
Nước xanh leo lẻo, đảo đôi hòn
.
Động Từ Thức, lạ lẫm trần gian
Gặp gỡ tiên phàm, duyên dở dang
Thiếp nhớ chàng, e dè, thổn thức
Chàng tìm thiếp, lặn lội, lang thang
.
Làng Nhồi, chạm đá, nhọc nhằn công
Sản phẩm rỡ ràng, thích thú trông
Nghề nghiệp chuyên môn sành sỏi kiểu
Nước non Thanh Hóa thiết tha lòng.
Nguyễn Lộc Yên
Tỉnh Thanh Hóa, đất rộng dân đông, diện tích 11.133 km vuông. Dân số năm 2011 là 3.697.200 người, mật độ 307 người/km vuông. Sắc tộc: Việt, Mường, Thái, Thổ, Dao, H'Mong... Gồm có: Thành phố Thanh Hóa, thị xã Bỉm Sơn, thị xã Sầm Sơn và 24 huyện: Thọ Xuân, Đông Sơn, Nông Cống, Triệu Sơn, Yên Định, Thiệu Hóa, Hà Trung, Vĩnh Lộc, Nga Sơn, Hậu Lộc, Hoằng Hóa, Quảng Xương, Tĩnh Gia, Như Xuân, Như Thanh, Lang Chánh, Bá Thước, Thạch Thành, Thường Xuân, Ngọc Lạc, Cẩm Thuỷ, Quan Hoá, Quan Sơn, Mường Lát. Tỉnh lỵ ở thành phố Thanh Hóa. Tỉnh Thanh Hóa Bắc giáp Sơn La, Hoà Bình, Ninh Bình. Tây giáp Lào, nam giáp Nghệ An, đông giáp biển Đông. Nhiệt độ trung bình 23,5 độ C.
Tỉnh Thanh Hóa về kinh tế, nông, lâm, ngư nghiệp đều phát triển. Giao thông, thương mại thuận tiện. Thanh Hóa có sông Mã là sông lớn, có lưu lượng mạnh, sông Mã chảy qua núi Hàm Rồng thuộc thành phố Thanh Hóa, băng qua dãy núi Ngũ Hoa Phong, phong cảnh đẹp vô cùng. Nơi đây về khảo cổ học, tìm thấy trống đồng Đông Sơn, cả nước đều biết tiếng. Các lần khai quật vào năm 1924, đã phát hiện dấu vết văn hoá của người Việt cổ.
Lịch sử tỉnh Thanh Hoá: Vùng đất Thanh Hoá ngày nay, vào thời Hán thuộc, thuộc quận Cửu Chân. Thời nhà Đinh, nhà Tiền Lê gọi là đạo Ái Châu. Năm 1428, Lê Thái Tổ chia nước làm 5 đạo, Thanh Hoá thuộc Hải Tây đạo. Năm 1802, vua Gia Long lên ngôi, gọi là trấn Thanh Hoá. Năm 1831, vua Minh Mạng đổi trấn thành tỉnh, bắt đầu gọi là tỉnh Thanh Hóa.
Khu di di tích Lam Kinh thuộc huyện Thọ Xuân, cách thành phố Thanh Hóa khoảng 50 km, nằm giữa núi sông hùng vĩ, trên khu đồi có hình chữ "Vương", thành có chiều dài 341m, ngang 254m, mặc dù không còn nguyên vẹn, nhưng còn rất đồ sộ. Bia Vĩnh Lăng xây năm 1443, bia làm bằng đá nguyên khối, cao 2,79m. Văn bia do văn nhân Nguyễn Trãi soạn, thuật toàn bộ sự nghiệp của Lê Thái Tổ. Lễ hội Lam Kinh, hằng năm đến ngày 28 tháng 8 (ÂL) dân chúng về Lam Kinh, làm lễ tưởng niệm Lê Thái Tổ và các tướng sĩ Lam Sơn.
Lễ hội đền Bà Triệu trên núi Gai (Núi Ải) thuộc huyện Hậu Lộc. Nơi đây hàng năm, đồng bào đến làm lễtưởng nhớ vị nữ anh hùng, kính cẩn và trang trọng.
Di tích Tây Đô ở huyện Thọ Xuân, do Hồ Quí Ly cho xây năm 1397, nên còn gọi là thành Hồ, thành có chiều cao 5m, dày 3m, xây bằng đá chắc chắn. Hiện còn 2 con rồng bằng đá, ở bậc thềm của cung điện. Ngày nay đã cũ kỹ đã hoang tàn.
Động Từ Thức thuộc huyện Nga Sơn, tên động khi xưa là động Bích Đào. Theo chuyện kể, Từ Thức làm tri huyện Tiên Du, gần huyện có một ngôi chùa trồng nhiều hoa thơm cỏ lạ. Vào năm 1396, Từ Thức đi thăm chùa, gặp một cô gái duyên dáng, nhưng đang rầu rĩ. Từ thức nhỏ nhẹ hỏi han nàng, mới biết nàng tên Giáng Hương, đã lỡ tay làm gãy nhánh hoa mẫu đơn trong lúc nâng niu, nhà chùa bắt đền, nàng không có tiền để bồi thường, Từ Thức thấy vậy cởi áo chuộc tội cho nàng, rồi bỏ đi. Cách một thời gian sau, chàng đi ngao du, duyên tình đưa đẩy chàng lại gặp nàng, hai người trao đổi tâm tình khắng khít, ý hợp tâm đầu, cùng kết tóc xe duyên nơi động Bích Đào. Ở trong động được một năm, Từ Thức khắc khoải nhớ nhà. Nàng để chàng về thăm nhà, nhưng khi về đến nhà thì tất cả cha mẹ, anh em đều qua đời vì tuổi già, chỉ còn lại hàng cháu chắt mà thôi. Chàng buồn bã trở lại động, thì thấy trong ngoài vắng vẻ. Từ Thức hớt hải tìm, nhìn lên vách động thấy Giáng Hương đề câu thơ:
"Tiên phàm duyên tận, Từ Lang
Thiếp về tiên cảnh, dở dang chữ tình!".
Từ Thức mới biết cõi tiên một ngày, bằng dưới thế một năm, từ đó Từ Thức đi lang thang tìm nàng, nhưng không gặp nữa, và tên động từ đấy được gọi là động Từ Thức.
Vườn quốc gia Bến En thuộc huyện Như Xuân, có dt.16.634 ha. Diện tích rừng nguyên sinh 8.544 ha. Nơi đây có nhiều động vật quí hiếm: Phượng hoàng đất, gà tiền mặt vàng, vượn đen...Nơi đây còn có nhiều hang động nhũ đá trông lung linh, lạ lẫm.
Thanh Hóa nổi tiếng bãi biển Sầm Sơn, cát trắng mịn màng, nước biển trong xanh, nhìn xa xa ngoài khơi Hòn Nẹ, Hòn Nê, Hòn Trống Mái lố nhố, nơi đây hàng trăm biệt thự nguy nga, nhà hàng, khách sạn tráng lệ. Sầm Sơn cảnh đẹp, không khí mát mẻ, là nơi nghỉ mát nổi tiếng ở Đông Dương.
Thanh Hoá nổi tiếng làng Nhồi chạm khắc đá, người thợ cần cù, sáng tạo, sản phẩm sắc sảo: Tượng Phật, hình chim thú, phục chế các sản phẩm theo truyền thuyết từ thời xưa.
Thanh Hóa đất rộng, dân đông
Ruộng đồng bát ngát, núi sông mỹ miều
.
Cảm tác: Non nước Thanh Hoá
.
Tỉnh Thanh Hóa, đất rộng dân đông
Bắc giáp Hoà Bình, bát ngát đồng
Tây cận đất Lào, rừng rậm rạp
Đông kề biển cả, nước mênh mông
.
Canh nông, kinh tế, nhịp nhàng tăng
Đường sá giao thông, chẳng khó khăn
Tôm cá biển sâu, bơi lởn vởn
Trâu bò đồng rộng, chạy tung tăng
.
Xa xưa đồ sộ, thành nhà Hồ
Nay lại hoang tàn, thấy ngẩn ngơ
Thành quách tiêu điều, lưu dấu tích
Lâu đài cũ kỹ, dấu Tây Đô
.
Bãi xinh xắn, bãi biển Sầm Sơn
Gió lộng, thông reo, réo rắt đờn
Cát trắng mịn màng, cồn mấy cụm
Nước xanh leo lẻo, đảo đôi hòn
.
Động Từ Thức, lạ lẫm trần gian
Gặp gỡ tiên phàm, duyên dở dang
Thiếp nhớ chàng, e dè, thổn thức
Chàng tìm thiếp, lặn lội, lang thang
.
Làng Nhồi, chạm đá, nhọc nhằn công
Sản phẩm rỡ ràng, thích thú trông
Nghề nghiệp chuyên môn sành sỏi kiểu
Nước non Thanh Hóa thiết tha lòng.
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
