Đổi về Lattes, một làng nhỏ về phìa Đông-Nam Montpellier, Thành quen
với gia đình cậu Pierre Nayral, kém hơn Thành 2 tuổi. Pierre là một
cậu con trai nhà quê, nhúc nhác, hiền lành, chất phát, không đi chơi xa
khỏi nhà, không biết bơi tuy ở không xa biển lắm. Pierre có cô em gái
Juliette, 15 tuổi, xinh đẹp, ngoan hiền, cũng nhúc nhác như anh. Cả hai
đều nghỉ học sớm để đi làm thuê việc đồng áng trong làng nên hai anh
em, mùa lượm hạt dẻ, cùng làm việc chung với nhóm công nhơn của
Thành.
Bà Henriette, mẹ của Pierre và Juliette, goá chồng sớm, ở vậy, đi làm
lao công cho trường học trong làng để nuôi hai đứa con. Bà lấy cách
ứng xử như vậy của bà làm điều tự hào. Trong làng, có cô nào, bà
nào, không giử được « đức hạnh khả phong » thường bị dân làng phê
phán và lấy trường hợp của bà đưa ra làm gương.
Thành chơi với Pierre, xem Juliette như cô em gái nho nhỏ dể thương. Ngày
nghỉ, Thành tới giúp Pierre dọn dẹp vườn tược, cây cối hoặc sửa
chửa vài món đồ đạt trong nhà. Bà Henriette khâu vá, kết lại nút áo
cho Thành. Chỉ ít lâu sau, Thành trở thành nguời thân trong gia đình. Một
sự thân tình rất bình thường.
Một hôm, ngôi ăn cơm tối cùng bàn, Thành nhìn Juliette và bổng nhớ
lại lời nhận xét của công nhơn trong toán của Thành: «Juliette rất
dịu hiền, duyên dáng» và Thành bắt đầu nhìn cô em gái nho nhỏ thấy
khác hẳn, mới hẳn. Trên đường về trại, Thành thấy trong lòng bắt
đầu xao xuyến. Thành báo tin ngay cho Sanh về sự thay đổi nội tâm. Sanh
nói chuyện với Thành, đắng đo từng tiếng: « Juliette trẻ, ngoan và dễ
vấp ngã …Tao rất sung sướng biết được mày bắt đầu yêu, nhưng đừng
quá vội say mê… Hãy suy nghĩ chín chắn …»
Những ngày mới với Juliette ở Lattes
Sanh và toán của Sanh đổi đi tới làm việc cho một nhà trồng nho và
làm rượu ở Gignac, một thành phố cổ của Hérault, nổi tiếng về rượu
nho và nhiều thổ sản khác, cách Lattes không xa lắm. Thành liên lạc
với Sanh qua thư, kể cho Sanh nghe những xúc động của thế nào là yêu
đương, những buổi tối với gia đình nàng tụ họp ngồi chung quanh chiếc
máy hát dỉa và quây tay lên giây thiều cho máy chạy, nghe những bản nhạc
xưa.
Sanh trả lời thư của Thành «…Tao tưởng tượng đến hạnh phúc của mầy
khi mầy ôm Juliette trong vòng tay của mầy … »
Năm 1943, Thành được tin đổi đi một mình tới La Malle, một làng nhỏ
của Tỉnh Bouches-du-Rhône, tăng cường cho số giám thị đã có mặt ở đó
để lựa và xắp xếp lại 3000 hồ sơ lính thợ của M.O.I cất giử từ lâu
trong một ngôi nhà lớn nằm cheo leo giửa cánh đồng vắng, có lẽ để
tránh bị oanh tạc vì xa những khu kỷ nghệ, thành phố.
Sự thay đổi đột ngột công tác này làm cho Thành rất buồn vì vừa xa
Juliette, vừa xa toán công nhơn của Thành. Đây là lần đầu tiên, từ
ngày ra đi, Thành bị đổi đi không có Sanh bên cạnh.
Trước khi đi, Bà Henriette mời Thành tới nhà ăn tối với gia đình. Ở
bàn ăn, không ai nói chuyện nhiều và cười vui như mọi hôm. Juliette im
lặng, tránh cái nhìn của Thành. Riêng Thành miên mang nghĩ ngợi về
ngày mai, về đời sống của hai người. Thành bổng thấy đau nhói khi
nghĩ tới con người ngoan hiền này, một ngày kia, sẽ rơi vào đôi tay
của một thanh niên nhà quê trong làng không biết thương, không biết quí
trọng nàng.
Bửa cơm tối kết thúc, Thành từ giả mọi người, bước đi chậm chạp ra
cửa. Juliette đứng dây bước ra theo. Một cử chỉ bất thường vì vượt
khỏi bản tánh nhúc nhác cố hữu. Ra khỏi cửa, Juliette ngã vào tay
Thành. Và Thành đặt lên mội Juliette một cái hôn.
Cái hôn đầu tiên của hai người yêu nhau.
Làm việc ở La Malle, Thành chỉ biết công việc. Ngoài giờ làm việc,
Thành không tham dự những trò chơi giải trí với các bạn, dành thì
giờ nghĩ tới Juliette, nhớ lại cái hôn vụn về. Thành giựt mình vì
biết mình đã yêu sai đắm Juliette. Nhưng thật trớ trêu Thành lại muốn
sớm quên Juliette, không muốn trở lại Lattes. Ngày mai thật mơ hồ. Thành
không biết đời mình sẽ trôi nổi tới đâu thì làm sao dám nghĩ tới sẽ
bảo đảm được Juliette. Lấy Juliette trong hoàn cảnh này chỉ có làm
khổ nàng mà thôi. Mỗi lần Thành hi vọng Juliette sẽ quên Thành vì hai
người sống xa nhau là mỗi lần Thành cảm thấy tan nát cõi lòng. Thành
mong sau ba tháng ở đây, Thành sẽ không được trở về lại Lattes.
Nhưng qua tháng bảy, tức đúng ba tháng sau, Thành trở lại Lattes tiếp
tục làm việc bên cạnh toán công nhơn của Thành. Và Thành tới thăm gia
đình Bà Henriette. Mọi người đều tỏ ra vô cùng nồng nhiệt với Thành.
Trong bàn ăn, Juliette từ nay tỏ ra dạng dỉ, chọn chổ ngồi bên cạnh
Thành. Hai người tìm cơ hội để ở bên cạnh nhau sau ngày làm việc. Trong
ngày làm việc, Thành cũng thường tới lui bên cạnh Juliette. Các bạn
việt nam đều thấy sự gần gủi của hai người và họ đều tỏ ra quan tâm
hơn. Tuy vậy, Thành vẫn không muốn tìm cơ hội ôm Juliette vào lòng. Gần
gủi bên nhau cũng đủ.
Một hôm, trong toán công nhơn của Thành đi hái nho cùng với người pháp
và công nhơn làm việc theo mùa người ngoại quốc, có một người cắn ăn
thử vài trái nho. Bổng một thanh niên người pháp sấn tới, giựt chùm
nho trên tay người đang ăn, vứt xuống đất, và thoi thẳng vào mặt anh này
một thoi, kèm theo những lời chửi bới tục tiểu. Thế là các công nhơn
việt nam xáp lại, phía gia đình và bạn bè của thanh niên tây đứng ra
sẳn sàng đánh nhau. Nghe tin, tất cả anh em việt nam kéo tới hết. Phía
anh kiếm chuyện thấy việt nam đông bèn bỏ chạy. Hôm sau, không thấy
những người đó tới hái nho. Anh bị đánh muốn gặp anh thanh niên đánh
mình để yêu cầu cho biết tại sao. Ai cũng cho rằng ý kiến này tốt
nên nhiều người cùng đi tới nhà thanh niên kia. Không gặp dược anh ấy
và tuần sau, cả nhà dọn đi mất.
Qua những lời anh thanh niên kia chửi anh việt nam ăn vài trái nho, mọi
người đoán hiểu là anh chàng tây kia ghen tức tại sao Juliette không
thương người trong làng mà lại đi thương một anh Ba Tàu xa lạ.
GI và Juliette II
Cuối tháng 6/1944, Huê kỳ đổ bộ lên Pháp. Thành và Sanh rời M.O.I
nhập vào GI. Hai người được phát quân phục GI đầy đủ, cả súng ống,
để đi theo quân đội Mỹ làm việc. Thành có nhiệm vụ dựng trại cho
Linh mục làm lễ và dọn bàn ăn cho một Đại tà Mỹ. Chiếc xe chở mọi
thứ cần thiết cho đời sống một sĩ quan mỹ trên mặt trận không khác
một cái Palace. Thức ăn, thức uống và những nhu yếu phẩm khác, qua
ngày, xe di chuyển tới một địa điểm mới, đều bỏ lại hết. Thành lấy
làm tiếc khi nhớ tới thời gian dài vừa qua, mọi người sống trong
thiếu thốn cơ cực. Nhưng biết làm sao khi đang ở mặt trận ?
Trên đường theo đội quân mỹ tiến lên phía Đông-Bắc, Thành tình cờ gặp
một cô gái người pháp, làm quen, tên Juliette. Đưọc biết cô là con gái
của một ông Xã trưởng trong vùng và sinh viên ở Đại học Nancy. Mỗi
ngày, Juliette tới giúp Thành trong công việc phục vụ cho Đại tá mỹ
và chiếc mobile home như tư dinh của ông ấy.
Thành cảm dộng trước sự ứng xử của Juliette bèn trút hết tâm sự
với cô nàng: Thành nói về Việt nam, về gia đình, về thời trẻ đi
học, về sự sức mẻ giữa cha mẹ, cha có nhiều thê thiếp, mẹ cũng có
tình nhơn, làm cho Thành âm thầm đau khổ, mất niềm tin ở những giá
trị đạo đức gia đình tốt đẹp, về tập quán xã hội phức tạp của
việt nam, về những câu hỏi ở Thành không có giải đáp, về Juliette ở
Lattes mà Thành không muốn gặp lại vì xét thấy không xứng đáng với
nàng …
Juliette theo dõi tâm sự dài của Thành cho tới khuya và nàng không về
nhà. Thành mở cái ghế bố nhà binh ra cho hai người ngủ. Juliette gát
đầu lên ngực Thành. Hai người nằm như vậy trên cái ghế bố cá nhơn
suốt đêm. Thành ngây ngất với mùi tóc, mùi da thịt, sự ấm áp của
thân thể người con gái, nghe tiếng hai trái tim cùng đập. Nhưng Thành
chỉ nghỉ ngợi và kể chuyện.
Sáng ra, Juliette phụ Thành dọn dẹp vì Thành phải di chuyển. Trước
khi bước lên xe jeep, hai người ôm chặt nhau, nước mắt ràng rụa. Thành
né tránh cập môi của Juliette đang tìm môi Thành.
Một buổi trưa, cơm nước xong, Thành sửa soạn nghỉ trưa thì Juliette từ
Nancy tới Marseille gặp Thành vì Thành không trả lời thư của nàng
trong đó Juliette có đặt ra cho Thành một vấn đề quan trọng để biết
ý kiến của Thành. Hiện cha mẹ nàng có ý định gả nàng cho một thanh
niên mà nàng không hề thương. Nghe qua chuyện của Juliette, đầu óc
Thành bốc khói. Thành yêu cả hai Juliette. Cả hai đến với Thành đúng
vào lúc Thành cần có tình thương yêu, sự dịu dàng, âu yếm. Hai người
không giống nhau. Nhưng nhờ ở hai người mà Thành thấy có nghị lực và
đời sống của Thành có ý nghĩa đẹp. Thành không thể cân đo tình yêu
để nói yêu người này nhiều, người kia ít. Thành thấy không thể chỉ
nghĩ tới hạnh phúc riêng bản thân, mà phải nghĩ tới hạnh phúc của
cả hai người mình yêu. Thành phải xem xét hoàn cảnh riêng của mỗi
người, về mặt vật chất, hiểu biết, khả năng đối phó mọi tình huống
nếu muốn có một quyết định trong sáng. Hiểu được tấm lòng chơn thật
của Thành, Juliette chấp nhận từ đây sẽ không gặp nhau nữa. Nàng chỉ
thốt ra vỏn vẹn « Em yêu anh ».
Trước khi trở về Nancy, Juliette yêu cầu Thành được gặp Juliette ở
Lattes. Lấy giấy phép đi Lattes đối với Thành không khó. Nhưng phải ăn
làm sao, nói làm sao về Juliette này với Juliette ở Lattes. Sau cùng
Sanh và Juliette đồng ý một màn kịch: Juliette là bồ của Sanh.
Mọi người được Henriette tiếp đải nồng nhiệt. Nhà chật nên Thành đã
dự bị đem theo lều để cấm trại ngủ đêm. Cơm chiều xong, họ đưa nhau ra
bờ biển Palavas dựng lều lên. Thành và Juliette ngồi bên nhau nói
chuyện tới khuya.
Bổng Juliette ngã mình vào người Thành, vừa thì thầm trong tiếng
nghẹn: «Anh hảy yêu em. Em muốn có một kỷ niệm với anh ». Thành hiểu
tình yêu và ý muốn của Juliette đối với Thành nên không giữ được nước
mắt. Nhưng Thành phải cắn răng nhắc lại lời của Thành khuyên nàng
lúc ở Marseille: «Em nên quên anh. Em nên ghét anh đi. Em đã hiểu quyết
định của anh. Em là người đầy can đảm, đủ sức vượt mọi trở ngại
nhờ kiến thức, điều kiện vật chất sung túc của em. Còn Juliette ở
Lattes là một cô gái nhà quê mồ côi, tay trắng về kiến thức và cả
tiền bạc. Nàng sẽ bất lực khi phải đối phó với dân làng tỵ hiềm
vì anh đã đến với gia đình nàng và nhứt là nàng đã yêu anh từ bấy
lâu nay».
Một sự im lặng kéo dài giữa hai người. Juliette dựa đầu vào vai
Thành và khóc.
Sáng ra, Juliette lấy xe về Nancy.
Khi Thành theo đoàn quân Mỹ tiến tới Nancy, dân chúng chạy túa ra
đường chào mừng đoàn quân giải phóng. Mọi người chen lấn bắt tay, ôm
hun lính Mỹ. Thành lơ là. Bổng từ trong đám đông, Juliette chạy
tới,nhảy lên xe Jeep của Thành, ôm mặt Thành và hun lia lịa, làm rớt
mắt kiến của Thành. Anh tài xế Mỹ đã có gặp Juliette nên tỏ vẻ
thiện cảm với Juliette và để cho Juliette được tự nhiên.
Thành lặng người khi nhớ lại lời của Sanh kể về Juliette sau chuyến
Sanh đi gặp Juliette ở Nancy: «Tụi tao nói chuyện về mầy. Juliette luôn
luôn thương mày. Nó không muốn đem cho cái con gái của nó cho một
người mà nó không hề thương, lấy nhau do cha mẹ bắt buộc. Mầy còn
muốn biết gì thêm không? Thôi hảy khép lại chuyện tình này. Vì tỏ
lòng kính trọng nàng ».
Nhưng trong lòng, Thành làm sao quên được một người con gái đẹp, quyến
rủ và đầy nước mắt !
Nguyễn thị Cỏ May