Hôm nay,  

Cậu Ấm Nguyễn Văn Thành: M.O.I Thực Dân Và M.O.I Cộng Sản Hà Nội

28/09/201300:00:00(Xem: 12944)
Ra khỏi Văn phòng tuyển mộ, với thẻ chứng nhận chánh thức Giám thị-Thông ngôn, Cậu Ấm Nguyễn văn Thành thật sự bắt đầu thấy mở ra trước mắt một đời sống mới, tốt xấu, hay dở, chưa biết. Nhưng mặc kệ, miển thoát ra khỏi cái khung cảnh hiện tại là đủ. Có một điều làm cho Cậu thấy sung sướng là Cô Tình, người từ bấy lâu nay Cậu thầm yêu mà không dám nói ra, khi biết tin Cậu tình nguyện đăng đi Tây, đã gắt lên là “Cậu điên mới làm như vậy”. Theo Cậu Thành, điều đó có nghĩa là Cô Tình cũng đã “để ý” đến Cậu. Chớ không phải vô tình. Mà đúng. Sau này, cô ở vậy đợi ngày Cậu Thành về nước.

Cùng đi chung với Thành có Sanh là người anh họ. Sanh cũng tình nguyện và hứa với cha mẹ của Thành là đi theo để chăm sóc và bảo vệ Thành. Hai người đã thành công khắc phục sự phản đối của hai gia đình theo quyết định của họ. Sanh và Thành không vì vậy mà lấy làm hài lòng. Họ cảm thấy thấm thía một nỗi buồn trước sự thất vọng của những người từng yêu thương họ và họ cũng yêu thương.

Thành không làm sao quên được lời trách cứ ngắn gọn của chú Kéo “Thành là kẻ đào nhiệm”. Vì Thành từ bỏ vai trò trưởng nam trong gia đình?

Những ngày mới

Từ nay, tức sau khi chánh thức đuợc tuyện mộ, mọi người phải vào trại ở chờ ngày xuống tàu. Trại là những dảy nhà dài cất trên một cuộc đất rộng, chung quanh rào kín mít bằng dây kẻm gai. Sanh hoạt ở trại theo nề nếp tổ chức tập thể như nhà binh. Những tân tuyển ở trại được chia thành Đội (Compagnie). Mỗi Đội đặt dưới quyền chỉ huy của một người Pháp hay Việt nam quốc tịch Pháp. Chức vụ của họ là “Commandant” (Không phải là Thiếu tá, mà là người chỉ huy - Đội trưởng). Mỗi đội gồm có 10 Toán (Groupe). Mỗi Toán có 25 công nhơn không chuyên môn (ONS = Ouvrier Non Spécialisé) do một Giám thị-Thông ngôn trách nhiệm.

Chánh quyền Pháp-Việt xếp những người “được tuyển mộ” theo địa phương để dể nhận diện. Người ở Bắc mang danh số ZT (Z là chỉ chung những công nhơn không chuyên môn, T = Tonkin, Bắc kỳ), ZA chỉ Trung kỳ (A=Annam) và ZCo chỉ Nam kỳ (Co=Cochinchine). Mỗi kỳ còn ghi thêm nơi tuyển mộ, tức Tỉnh. Như ZAN là Annam, N=Nghệ an. Sau cùng là con số thứ tự của mỗi công nhơn: ZAN5 (An-nam, Nghệ an, Công nhơn số 5).

Những người được “trúng tuyển” (nói theo VC), có người dưới tuổi động viên đi lính, có người quá tuổi động viên nhưng không ai khiếu nại được.

Hai Giám thị Sanh và Thành, tuy nhỏ tuổi hơn nhiều người trong Toán của họ, đều được cả Toán kính nể. Có khi được kính nể chỉ vì người có ăn học, biết tiếng tây, làm Sếp của họ, theo tập quán xã hội có từ lâu đời. Nhưng riêng trong trường hợp này, đối với Sanh và Thành, hai người thật sự được cả Toán tín nhiệm và cảm tình.

Qua ngày thứ ba sau khi nhập trại, viên Đội trưởng họp các Giám thị lại để ban chỉ thị: “Các Giám thị phải hướng dẩn toán viên của mình chào cờ mỗi sáng thứ hai và đi thành hàng ngay ngắn theo tiếng đếm một, hai, một, ….”. Nói xong, viên Đội trưởng đúng ngay ngắn, nhịp chân cái cắc và chào, quay lại thẳng người rồi mới đi.

Nhận chỉ thị xong, Thành không khỏi buồn cười. Những người bị bắt đưa tới đây đều sanh sống ở nhà quê, giửa đồng ruộng, họ quen đi bờ ruộng hay lội dưới ruộng nước, thì làm sao họ có thể đi theo cơ bản thao diển như lính được. Nên Giám thị Sanh và Thành bảo Toán của họ hảy đi theo họ, giử hàng lối đàng hoàng một chút và đừng nói chuyện. Có vài Toán khác thấy có lý nên cũng bắt chước theo, mặc kệ chỉ thị của viên quân nhơn Tây kia vì quá hăn say.

Mọi người nói không ra lời

Các Giám thị dẩn Toán của mình tới kho nhận lãnh đồng phục, quần áo ấm, giày, vớ. Nhơn viên thủ kho người Việt, sính nói tiếng Pháp hơn tiếng Việt tuy nói chuyện với những người nhà quê không biết cả quốc ngữ. Vì tiếng Pháp vốn biểu hiện quyền lực. Thủ kho hỏi người tới lãnh trang phục mang giày số mấy, số quần áo, số nón, …Chẳng những họ không hiểu gì hết, mà có hiểu, họ cũng không biết họ phải mang giày số mấy, đội nón số mấy, …Suốt đời họ đi chơn đất, đầu đội nón lá, … Giám thị Thành vô cùng chán nản. Anh liền can thiệp để giải quyết cho mau. Anh nói với mấy tên thủ kho là những người này không hiểu tiếng tây, tiếng u gì hết. Hảy phát cho tôi quần áo số, …giày những số …, nón, mủ những số … Các toán viên tiến tới nhận lãnh và mang về trại.

Mọi người mang giày chỉ trong ít lâu đều bị phòng chơn, không thể đi được. Giám thị đành xin đặt cách cho họ đi chơn không cho tới ngày lên tàu đi Marseille.

Ngày rời trại để lên xe chở tới bến tàu Đà nẳng, người thân của Thành tới từ giả. Mọi người không ai cầm được nước mắt. Ai cũng nói rất ít. Có lẻ vì bị ngẹn lời. Thành nhìn mẹ, thấy sự âu yếm của người mẹ trong ánh mắt.

Mặc dầu rất đau lòng, Thành cố giữ vũng tinh thần trong lúc này. Vì không phải chỉ có một mình Thành, mà còn những người đồng bào cũng bị bốc rời khỏi gia đình, xứ sở đang nạp mạng cho guồng máy thực dân. Họ còn đáng thương hơn vì không biết chữ, không biết gì hơn đời sống cơ cực của họ hằng ngày ở đồng ruộng.

Ngày 13 tháng 12 năm 1939 mọi người lên đường. Bửa ăn trưa hôm ấy đều còn lại rất nhiều vì không ai nuốt vô. Tất cả ngẹn vì khóc không ra tiếng. Nhiều người có cặp mắt nhìn ngơ ngác.

Vượt trùng dương

Trên tàu Yalou đi Marseille, mọi người đều ở dưới hầm. Ngủ trên sạp gổ. Không được phép lên trên boong. Mọi người phải chia nhau làm tạp dịch giử vệ sinh chung. Nhưng vì thiếu phương tiện nên không thể giải quyết được mùi hôi thúi và dơ bẩn. Trong ít lâu, có nhiều người bị bịnh do thiếu vệ sinh tối thiểu. Một phái đoàn đại diện gồm mươi Giám thị xin gặp Thuyền trưởng đưa yêu sách về chế độ ăn uống, thuôc men, vệ sinh. Mấy này sau đó, bửa ăn có khá hơn nhưng vấn đề vệ sinh và thuốc men cho bịnh nhơn vẫn chưa được cải thiện. Rồi bị “Cò mồi” Việt gian đứng ra lập Ban Đại diện khác, nịnh chủ Tây, phản bác những yêu sách của Ban Đại diện chơn chánh. Hiện tượng chia rẽ, ngày nay không phải vì nịnh Tây, không biết thỉnh thoảng có xảy ra trong sinh hoạt cộng đồng người Việt ta hay không?


Trong hầm tàu, bổng xuất hiện một thanh niên vừa đi giữa đồng đội vừa ca hát, với gương mặt trông như ngây ngô. Không ai quan tâm tới anh ta cho lắm. Chỉ ít lâu sau, anh chàng vừa hát, có khi hò huế, lân la tới gần Giám thị và nói nhỏ nhằm sách động tổ chức biểu tình chống đối, ở trên tàu và cả khi lên bờ. Anh bị phát hiện và bị bắt nhốt ngay vào phòng tối. Tới Djibouti, tàu dừng lại. Mọi người được phép lên boong hứng gió 15 phút. Riêng với anh này, phòng giam của anh được mở cửa sổ (hublot). Anh bèn thò hết đầu ra ngoài để vừa thở, vừa nhìn xa. Tàu kéo neo, sợi dây neo đánh anh đứt đầu. Thẩm quyền trên tàu thông báo cái chết vì tai nạn. Chuyện cũng bị quên lãng trong vài ngày sau đó.

Chúng tôi là MOI

Chánh quyền Vichy không muốn nuôi những công nhơn Việt nam nữa mà không có lợi gì hết nên chỉ thị cho M.O.I (Main d’Oeuvre Indigène) thuộc Bộ Lao động tìm cách bán công nhơn này cho các xí nghiệp còn hoạt động ở Miền nam như xưởng kỷ nghệ, mỏ than, ruộng muối, nhà máy hóa chất, nông trại chăn nuôi, chủ trồng nho làm rượu, …Công nhơn làm việc cật lực, người lãnh lương là M.O.I. Và M.O.I chỉ trợ cấp hằng tháng cho họ mươi quan (francs) không đủ hút thuốc lá (1 đồng bạc đông dương – 1 piastre bằng 27 quan Pháp lúc bấy giờ). Nên mọi người ai cũng tự nhiên thừa nhân mình mới thiệt là MỌI. Ngày nay, cũng có M.O.I ở Việt nam, cũng bán công nhơn ra ngoại quốc, gọi là xuất khẫu lao động, cũng ký hợp đồng với chủ thuê, lấy tiền và chỉ để lại cho công nhơn không đủ sống, … M.O.I ở Việt nam, cũng giống như thực dân Pháp, cũng là Bộ Thương binh Xã hội và đảng cộng sản, nhưng khác hơn là M.O.I ở Việt nam vừa bán sức lao động vừa bán nhơn phẩm của hằng trăm ngàn công nhơn lấy tiền bỏ túi riêng. Và công nhơn lại là nhơn dân của chế độ.

Toán của Thành, của Sanh và 3 Toán khác gồm 120 người, với 5 Giám thị, được đưa về làng Prendeignes thu lượm hột dẻ (trái Chataigne, thường gọi là trái Marron – Nên nhớ hột Marron ăn được là hột Chataigne. Thời khó khăn do chiến tranh, thiếu bột mì, dân chúng vùng quê lấy hột chataigne xay ra bột làm bánh mì nên ngày nay, có người còn giử cách gọi “hột bánh mì”). Xe lửa đưa mọi người tới nhà Ga Figeac. Về làng Prendeignes, thuộc Tỉnh Lot, còn 8km nữa, mọi người phải đi bộ vì không có phương tiện chuyên chở công cộng.

Đi trên đường làng, mọi người đều cảm thấy thoải mái, hít thở không khí trong lành, nhìn thấy đồng ruộng, nương rẩy, tay sờ những thân cây bên đường. Nhớ lại những ngày giam mình trong hầm tàu, trong trại tạm cư, ai cũng không khỏi rùn mình. Bỗng mọi người đều lấy làm ngạc nhiên là đường xá trống trơn, không bóng người đi. Nhà nhà đều đóng cửa kín mít. Không nghe cả tiếng chó sủa. Có cảm tưởng như một vùng hoang sơ không người ở.

Địa điểm hẹn nhau là trường học để chờ người chủ làm tới nhận lãnh. Chỉ vài phút sau, Ông xã trưởng tới với ông Đội trưởng kêu các Giám thị vào Văn phòng xã để gặp những người muốn mướn công nhơn. Năm nông dân đồng ý mướn công nhơn lượm trái chataigne từ nay cho tới cuối tháng muời một. Họ ký hợp đồng với Đại diện M.O.I, dẩn công nhơn về nhà với họ. Chổ ở là những gian nhà trống, nơi để mùa màng. Trên gác là nơi để rơm. Công nhơn cảm thấy dể chịu khi ngửi lại mùi rơm rạ khô. Họ lấy gác rơm làm chổ ngủ. Rơm thay nệm rất tốt. Còn bếp, nồi nỉêu, …? Hỏi chủ nhà mới biết ông Đội trưởng bảo những thứ này, những người Việt nam không cần vì họ sẽ tổ chức đời sống của họ theo tập quán riêng của họ.

Sau khi hiểu, ông chủ nhà đem tới đầy đủ dụng cụ nhà bếp. Đời sống của công nhơn ở đây liền được tổ chức theo ý kiếng chung của mọi người.

Sáng ra, mỗi người lãnh một cái bao lớn, đi ra vườn lượm hột chataigne cho tới chiều, đầy bao, vác về.

Dân làng sợ bị Chinois (Ba Tàu) ăn thịt

Thành tìm hiểu tại sao dân làng trốn trong nhà khi những người của Thành vừa tới. Họ sợ người xa lạ á châu là những người còn dã man, có thể ăn thịt họ. Để giải tỏa sự sợ hãi vô lý này, Ông xã trưởng hội ý với Cha Sở và Thầy giáo – Tam đầu chế biểu hiện văn hóa chánh trị của nền Cộng hòa Pháp, nay bị bải bỏ - tổ chức một trận bóng chuyền giửa công nhơn Việt nam và thanh niên trong làng. Sau buổi giao hảo này, dân làng chẳng những không còn sợ hãi, trái lại còn cảm mến những người gốc nông dân chất phát bị bắt buộc rời khỏi gia đình, ruộng vườn, qua đây làm công cơ cực mà không lương. Từ đây, dân làng chia nhau, mời những công nhơn, ngoài giờ làm việc, tới nhà họ chơi, uống cà-phê, ăn bánh, cả quà biếu với những thổ sản như thịt nguội, bánh mì, trái cây, rau cải, …

Trong lúc công nhơn lượm hột chataigne cho đầy bao, các Giám thị len lỏi lên chân đồi, theo lời hẹn hôm trước, tìm các thôn nữ đang ngồi chăn đàn cừu của mình gậm cỏ trên cánh đồng. Các thôn nữ thích nghe kể chuyện về Việt nam xa xôi, đôi mắt mơ màng như muốn tìm về nơi đó cho biết rỏ hơn. Các chàng Giám thị ngã mình xuống cỏ, nằm dài, đầu gát lên đùi thôn nữ, kể chuyện dài Việt nam cho tới chiều …

Cậu Ấm Thành nằm gát đầu lên đùi cô thôn nữ chăn cừu, nhớ lại “Những bức thư Hè” của Alphonse Daudet, lúc ở nhà còn đi học, Thành đọc thấy thú vị vô cùng. Thành từng mơ ước được sống trong đó. Giờ đây, Thành thấy cái hiện tại của Thành mới thật sự thú vị …

Nguyễn thị Cỏ May

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.