Trang Sử Việt: Lê Long Đĩnh

LÊ LONG ĐĨNH

(985 - 1009)

Vua Lê Đại Hành băng hà vào tháng 3-905, 4 hoàng tử: Ngân Tích, Long Kính, Long Cân và Long Đĩnh tranh giành ngôi vua với Thái tử Lê Long Việt. Các hoàng tử tranh ngôi trong 7 tháng, đến tháng 10 năm 1005, Lê Long Việt lên ngôi, hiệu Lê Trung Tông (Thiếu Đế) làm vua được 3 ngày. Một số cổ sử ghi: “Lê Long Đĩnh đã giết anh để giành ngôi”.

Long Đĩnh được vua cha phong Khai Minh Vương, khi lên ngôi lấy hiệu Đại Thắng Minh Quang Hiếu Hoàng đế; lập 4 hoàng hậu; phong con là Sạ làm Khai Phong Vương. Trong 4 năm làm vua, đã 5 lần thân chinh cầm quân dẹp loạn:

- Lần thứ I (năm 1005): Dẹp loạn tranh giành giữa các thế lực trong hoàng tộc.

- Lần thứ II (1005): Khi quân đang đánh giặc ở Phù Lan, hay tin là giặc Cử Long đã đến cửa biển Thần Phù (Ninh Bình). đang cướp phá. Vua lại đến Ái Châu để đánh giặc Cử Long.

- Lần thứ IV (1008): Dẹp loạn ở Hoan Châu và Thiên Liêu.

- Lần thứ V (1009): Tháng 7, đánh dẹp giặc ở các châu Hoan Đường và Thạch Hà.

Sách Khâm định Việt sử Thông giám cương mục, Chính biên, ghi: “Đinh Mùi (1007) Mùa xuân Long Đĩnh sai em là Minh Xưởng và Chưởng thư ký là Hoàng Thành Nhã đem con tê trắng sang biếu nhà Tống, dâng biểu xin cửu kinh và kinh sách Đại Tạng”. Còn Đại Việt sử ký tiền biên của Ngô Thì Sĩ, chép: “Khai Minh Vương sai dân Ái Châu đào kênh, đắp đường từ cửa Vân Long qua Đỉnh Sơn đến sông Vũ Lũng.”

Có một số cổ sử đã chép: Vua vì tửu sắc quá độ, thể chất suy nhược, khi lâm triều phải nằm mà nghe các quan bẩm báo, nên gọi là “Lê Ngọa Triều”. Vua Ngọa Triều là người ác độc, bắt thầy chùa để mía trên đầu (đầu không tóc) róc vỏ cho dao phạm chảy máu rồi cười, bắt tội nhân tẩm dầu đốt để coi, còn sai lính bắt tội nhân trèo cây cao, rồi chặt cây cho ngã, hoặc bỏ người vào sọt (giỏ) thả xuống sông để xem, các quan quỳ bẩm thì cho hề nhái giọng để cười nhạo báng, nên ai cũng oán hận.

Đại Việt sử ký tiền biên, sử gia Ngô Thì Sĩ lại ghi lời nghi vấn về việc Lý Công Uẩn giết Lê Long Đĩnh để đoạt ngôi: “Có người nói Khai Minh vương hung hãn bạo ngược,... Lý Thái Tổ rất căm phẫn trước tội ác giết anh cướp ngôi của Khai Minh Vương, nhân lúc Khai Minh Vương bệnh tật, sai người vào đầu độc giết đi rồi giấu kín việc đó, nên sử không được chép, nếu quả như vậy, cũng là đạo Trời hay báo, nên chép phụ vào để làm răn?!”

Ngày Tân hợi, tháng 10 Kỷ dậu (19-11-1009) vua băng, thọ 24 tuổi; làm vua được 4 năm. Con vua là Lê Xạ còn quá nhỏ, quần thần tôn Tả thân vệ Điện tiền Chỉ Huy sứ Lý Công Uẩn lên ngôi. Như vậy nhà tiền Lê tồn tại được 29 năm, trải qua 3 đời vua: Lê Đại Hành, Lê Trung Tông, Lê Long Đĩnh.

*- Thiết nghĩ: Muốn đánh giá một nhân vật lịch sử là tốt hay xấu, công hay tội; chúng ta phải phân tích tỉ mỉ về nhân vật ấy đã làm, đem liên hoàn các sự kiện hay xâu chuỗi tất cả các tình tiết, rồi nghiền ngẫm so sánh mới mong có kết luận chính xác. Nhân vật Lê Long Đĩnh, có một số sử sách đã ghi và những lời đồn đãi là ông vua ngạo ngược, tiếng xấu ngập trời. Người ghi chép sử và người tìm hiểu sử, cũng cần xem xét cẩn thận có đúng vậy không?! Nếu hiểu sai, nên trả lại sự công bằng cho vị vua đã bị oan ức cả ngàn năm qua?!!!

Có một số cổ sử đã ghi: Vua vì tửu sắc quá độ, thể chất suy nhược, nên khi lâm triều phải nằm, nên gọi là “Lê Ngọa Triều”. Vua Ngọa Triều là người ác độc, bắt thầy chùa để mía trên đầu róc vỏ, bắt tội nhân tẩm dầu đốt hoặc trèo cây, rồi chặt cây ngã, hoặc bỏ người vào sọt thả xuống sông để xem... Nhưng từ “Ngọa triều” thì “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” lại ghi: “Long Đĩnh vì mắc bệnh trĩ, nên khi ra thiết triều phải nằm, vì vậy tục gọi là Lê Ngoạ Triều”?.

Ngay sau khi lên ngôi, nhà vua tự cầm quân đi đánh Ngự bắc vương Long Ngân và Trung Quốc vương Long Kính, dẹp yên được cả. Và trong 4 năm trị vì, vua tự thân chinh cầm quân dẹp loạn 5 lần. Nếu bảo Lê Long Đĩnh là “hôn quân”; có phải những người ủng hộ Lý Công Uẩn chuẩn bị dư luận để soán ngôi chăng?! Vì nhà vua thân thể không cường tráng làm sao cầm quân dẹp giặc?. Tháng 7 năm 1009, vua thân chinh đánh giặc ở các châu Hoan Đường và Thạch Hà, đến ngày 19-11-1009, thì vua băng. Như vậy, nếu vua có “Ngọa triều” (nằm tại triều) vì lý do bệnh trĩ hay vì một lý do vô ý hay ai cố tình xuyên tạc, vua chỉ “Ngọa triều” trong 4 tháng hay ngắn hơn, chứ không phải như một số cổ sử đã ghi?!

Ngoài ra, nếu bảo Lê Long Đĩnh là “hôn quân”; cớ sao sử gia Ngô Thì Sĩ, lại viết: “Khai Minh Vương sai dân Ái Châu đào kênh, đắp đường từ cửa Vân Long qua Đỉnh Sơn đến sông Vũ Lũng”, “hôn quân” cũng biết lo dân sao?!. Còn sách Khâm định Việt sử Thông giám cương mục ghi: “Đinh mùi (1007) Mùa xuân Long Đĩnh sai em... đến nhà Tống, dâng biểu xin cửu kinh và kinh sách Đại Tạng”. “Cửu kinh” gồm có: Kinh Thư, Luận Ngữ, Mạnh Tử, Kinh Dịch, Kinh Thi, Kinh Lễ, Kinh Xuân Thu, Hiếu Kinh và Chu Lễ. 9 bộ sách quí này làm nền tảng văn học cho Trung Hoa, lần đầu tiên do thánh ý của một “hôn quân” đưa “Cửu kinh” về nước ta, có lạ lùng không?! Kinh “Đại Tạng” là kinh sách của Phật giáo, bao trùm các lĩnh vực khác: Triết học, lịch sử, văn học, nghệ thuật,... quí giá vô cùng, “hôn quân” sao lại thiết tha thiền học vậy?!

Chép sử phải tham khảo nhiều tài liệu, so sánh nghiền ngẫm cho chính xác, không thể quyết đoán hay nghe lời đồn. Vua Lê Long Đĩnh bị đóng đinh là một “Hôn quân”. Tôi không minh oan cho ông, nhưng viết lời thiết nghĩ này là mong mỏi “tôn trọng sự thật”. Mong những bậc thức giả, sẽ góp ý, phê phán một cách trung thực, để lịch sử được chính xác hơn.

Nguyễn Lộc Yên

• Hương Sen Newsletter - Bản Tin Số 1 - Xuân Kỷ Hợi 2019
• Chuyện Tình Ở.... Phòng Lab
• Đức Đạt Lai Tới Chùa VN
• Tin Vắn