Một Năm của “Hy Vọng” Và Hứa Hẹn"
Vũ Linh
...nghe cho kỹ thì… chẳng ai thoả mãn hết...
Năm 2008, Thượng Nghị Sĩ Barack Obama tranh cử tổng thống với chủ đề mang lại một niềm Hy Vọng mới cho nước Mỹ, và cho nhân loại luôn! Thông điệp của ông đưa ra không có gì mới lạ vì thực tế mà nói, không một chính trị gia nào tranh cử bất cứ chức vụ gì mà lại không hứa hẹn hy vọng và đổi mới. Nhưng TNS Obama được trời phú cho cái tài ăn nói thao thao bất tuyệt, thu hút được cảm tình và nhất là niềm tin của thiên hạ.
Chưa bao giờ dân Mỹ và thế giới lại có nhiều người say mê thông điệp của một chính khách như lúc này. Mà những người say mê nhất không phải là những người u mê đệ tử các bà đồng, cậu bóng, hay dân cùng đinh nghèo khổ bám víu vào hy vọng để sống. Oái ăm thay lại là những trí thức, học giả, nhà báo, những người tự cho là có đầu óc tiến bộ, văn minh, cởi mở, hiểu biết sự đời. Dĩ nhiên không kể những người cùng màu da với ông ta đã ủng hộ ông một cách vô điều kiện.
Theo dõi các buổi nói chuyện của ứng viên Obama - và sau này, của TT Obama cũng vậy - một bác sĩ phân tâm nổi tiếng, đã nhận xét ông này có khả năng nói chuyện với một cử tọa đông người và hoàn toàn khác biệt chính kiến, nhưng sau khi nghe Obama, thì tất cả mọi người đều ra về với cảm tưởng Obama đã hoàn toàn đồng ý với mình. Không phải ai cũng làm được trò ảo thuật tâm lý này.
Kỹ thuật của TT Obama là luôn luôn nói hai chiều ba phải.
Kiểu như ông giải thích quyết định của ông trong chiến lược Afghanistan: ông chống chiến tranh, nhưng có những cuộc chiến cần thiết; ông chủ trương rút quân, nhưng ngay bây giờ thì cần tăng quân. Những người chống chiến tranh thì chỉ nghe thấy ông bài bác chiến tranh. Người ủng hộ cuộc chiến tại Afghanistan thì lại chỉ nghe thấy ông xác nhận cuộc chiến này cần thiết.
Theo nếp dân chủ... ngoài da, nếu nghe qua loa thì mọi người đều thỏa mãn. Nhưng nếu nghe cho kỹ thì… chẳng ai thoả mãn hết! Vấn đề là thiên hạ ít người chịu nghe cho kỹ và suy nghĩ, mà phần lớn lại chỉ thích nghe và chú tâm vào những ý kiến hợp nhĩ, do đó đa số mới tin tưởng Obama như vậy.
Kỹ thuật thứ hai của ứng viên Obama là hứa hẹn bánh kẹo cho mọi người. Lớn bé không thiếu. Từ các vấn đề quân sự đến kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục, cho người già trẻ nam nữ, thuộc đủ loại thành phần xã hội. Mặc dù ai cũng biết chính khách nào cũng hứa hươu hứa vượn, nhưng chưa ai hứa nhiều như ứng viên Obama. Một lần nữa, Obama hay ai đó bên sau, đã đánh đúng tâm lý quần chúng: thích được nghe hứa hẹn mà lại ít thắc mắc những hứa hẹn đó có thể thành sự thật hay không.
Báo Mỹ đâu ít ai nói, lẻ loi chỉ có tờ Saint Petersburg Times theo dõi và đếm ra ứng viên Obama hứa hẹn tổng cộng hơn 500 điều! Một con số không tiền khoáng hậu trong lịch sử tranh cử tổng thống Mỹ.
Dù đồng ý hay không về kỹ thuật của ứng viên Obama, ta cũng nhìn nhận nó rất hiệu quả, vì không thiếu gì người thích ăn bánh vẽ đã xúm lại công kênh ông ta vào Tòa Bạch Ốc. Bây giờ, xấp xỉ một năm sau khi TT Obama nhậm chức, ta đã nhìn thấy những gì" Bao nhiêu phần hứa hẹn và hy vọng đã đạt được"
Cũng theo tờ Saint Petersburg Times thì cho đến nay, TT Obama thực hiện được khoảng 100 lời hứa, trong đó có trên 20 lời hứa đã bị “du di” ít nhiều. Những người ủng hộ Obama sẽ nhìn con số này như một thành quả đáng mừng: thực hiện được một phần năm (20%) những lời hứa trong một năm đầu. Không tệ!
Những người không ưa Obama sẽ cho rằng quá ít oi, nhất là hầu hết các điều hứa hẹn đã thực hiện được đều có tính chi tiết, lặt vặt, không đáng kể, hay là những lời hứa chi tiền cho đủ loại chương trình xã hội lắt nhắt. Chẳng hạn như thay đổi điều kiện cho tiểu thương vay vốn làm ăn, gia hạn các chương trình thiện nguyện cho các bô lão, bổ nhiệm một cố vấn đặc trách vấn đề phụ nữ nạn nhân của bạo hành. Toàn là chuyện mà nếu ta đọc báo hàng ngày thì sẽ chẳng thấy báo nào đăng, dù là báo phe ta.
Trong khi đó, những “chuyện lớn” mà ứng viên Obama khua chiêng gõ trống rầm rộ thì lại chưa thực hiện được.
***
Về phương cách trị quốc bình thiên hạ thì ứng viên Obama long trọng hứa hai điều: trong sáng (transparency) và hợp tác lưỡng đảng (bipartisanship).
Trong sáng có nghĩa là mọi quyết định, nhất là các dự luật, đều được thông báo trước, cho toàn dân hiểu rõ, tham gia thảo luận, ít ra vài ba ngày. Đó là lời hứa. Thực tế ta nhìn thấy gì"
Trong năm qua, TT Obama đã cho thông qua vài điều luật quan trọng, trong đó có việc sử dụng quỹ cứu nguy tài chánh (TARP do TT Bush ban hành), ban hành các biện pháp kích động kinh tế (stimulus). Ngoài ra, dự luật cải tổ y tế cũng sắp được biểu quyết. Trong cả ba vấn đề, không có vấn đề nào được đưa đầy đủ chi tiết ra quần chúng vì đều nằm trong các bản dự thảo dầy cả ngàn trang, chi chít những tiểu tiết, quà cáp, mà các nhà lập pháp mặc cả qua điện thoại hay trong phòng kín với nhau, và với Tòa Bạch Ốc.
Chẳng hạn như TT Obama điện thoại cho dân biểu Cao Quang Ánh, hay Chủ Tịch Thượng Viện họp riêng với các thượng nghị sĩ Nebraska và Louisiana, để được phiếu của họ!!!
Đài truyền hình C-SPAN, chuyên trực tiếp truyền hình các cuộc tranh luận tại quốc hội, thì than phiền TT Obama đã không giữ lời hứa trị quốc một cách trong sáng, và viết thư chính thức đòi hỏi được thu hình trực tiếp các cuộc tranh luận về cải tổ y tế đang diễn ra trong hậu trường giữa Tòa Bạch Ốc và các lãnh tụ Dân Chủ. Không ai biết rõ ràng những gì đã được trao đổi. Báo Mỹ gọi đây là phương cách làm việc theo trường phái mafia Chicago. Nôm na dễ hiểu là băng đảng Chicago.
TT Obama cũng từng đả kích tính “cực đoan” của chính quyền Bush và hứa hẹn một chính sách dung hòa để tạo được hợp tác lưỡng đảng.
Trong suốt năm qua, mấy lần quốc hội bỏ phiếu, nếu TT Obama kiếm được một hay hai phiếu của phe Cộng Hòa, thì đã được coi như là một thành quả vĩ đại. Dĩ nhiên là báo phe ta đã đổ thừa cho đối lập Cộng Hòa không hợp tác, nhưng lại cố lờ đi chuyện hàng chục dân biểu Dân Chủ bảo thủ cũng đã bỏ phiếu chống.