CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG CỦA NGƯỜI VIỆT NẰM Ở ĐÂU"
Ở Việt Nam, người dân dù nghèo vẫn tìm được cho mình những giây phút thư giãn với nụ cười “tri túc”
Tiếp tục loạt bài “người Việt ở quê nhà viết về người Việt ở Mỹ”, chúng tôi mời các bạn xem lá thư sau đây của một người bạn ở Sài Gòn, nhận xét về một quan niệm sống truyền thống của người Việt mình…
Tôi hiện làm việc trong ngành xuất nhập khẩu, nên thường tiếp xúc với nhiều người ngoại quốc. Tôi nhận thấy rằng có nhiều người Mỹ, Úc… thích xứ sở Việt Nam. Một số doanh nhân nước ngoài bảo với tôi rằng họ muốn mở business với Việt Nam chỉ để có dịp được được sang Việt Nam thường xuyên. Tôi rất ngạc nhiên và hỏi có gì thú vị ở cái xứ sở vừa thóat qua giai đọan xóa đói giảm nghèo này, nơi mà ngành du lịch báo động là lượng khách du lịch quay trở lại chiếm một tỉ lệ khiêm tốn" Họ trả lời là họ yêu nụ cười Việt Nam. Cho dù còn muôn vàn khó khăn trong cuộc sống, người Việt Nam trên đường phố rất hay cười, đặc biệt là người miền Nam. Cho dù đó là một bác xích lô, hay một người bán hàng rong trên hè phố, hay một cô sinh viên mới tan trường. Họ thường xuyên bắt gặp được những nụ cười, những gương mặt vô tư lự. Những con người này hình như có được sự thư giãn, có được nhiều niềm vui trong cuộc sống. Họ cảm thấy họ được thư giãn theo trong tinh thần lạc quan yêu đời đó, cái mà họ ít tìm thấy ở xứ sở mình. Họ gọi đó là “quality of life” của người Việt, cho dù “living standard” của nước Việt Nam còn rất thấp.
Một vài người bạn Việt Kiều Mỹ của tôi cũng có nhận xét tương tự khi về thăm quê nhà… Bạn tôi nói rằng: “Ở Việt Nam tụi bây sướng lắm, có biết không"”, mặc dù so ra về tiền bạc, nhà cửa… thì chúng tôi kém xa những người bạn xa xứ. Tôi bắt đầu thắc mắc “quality of life”, hay “chất lượng cuộc sống” của người Việt nằm ở đâu" So với người Việt ở Mỹ, chắc chắn là người trong nước phải nghèo hơn nhiều, vậy thì “sướng” ở chỗ nào"
Câu trả lời có vẻ hợp lý nhất: ở xã hội Việt Nam nhịp sống chậm hơn ở Mỹ. Con người không chịu nhiều áp lực bởi công việc, không có nhiều lo toan trong cuộc sống, cho nên sống vô tư hơn. Điều này chỉ đúng một phần. Thực ra trong những năm gần đây, những người đi làm cho công ty nước ngoài, những người trong giới kinh doanh tư nhân cũng bận rộn, căng thẳng không kém Việt Kiều. Còn người nghèo Việt Nam thì chắc chắn có nhiều nỗi lo hơn người nghèo ở Mỹ. Khác với ở Mỹ, khủng hỏang kinh tế ở Việt Nam ảnh hưởng đầu tiên đến người nghèo chứ không phải giới trung lưu, làm cho nhiều người nghèo mất việc và có nguy cơ đói. Còn ở Mỹ, có mấy ai chết vì đói đâu"
Như vậy điều làm cho người Việt sống hạnh phúc không phải là do sự nhàn hạ, hay không có mối lo. Có vẻ như người Việt biết cách “quẳng gánh lo đi mà vui sống” hơn là đồng bào của ông Dale Canergie bên Mỹ (tác giả của cuốn sách nổi tiếng cùng tên). Tôi thấy hình như nó có liên quan đến một khái niệm tương đối: SỰ THỎA MÃN NHU CẦU CỦA CON NGƯỜI. Khi những ham muốn, nhu cầu đã được thỏa mãn, chúng ta vui vẻ, hạnh phúc, ta có nụ cười. Nhu cầu của một con người có thể là nhu cầu vật chất: ăn ngon, mặc đẹp, ở tiện nghi; hoặc nhu cầu tinh thần, ví dụ như nhu cầu được tôn trọng, được thương yêu. Nhu cầu của con người thì rất đa dạng, khó đo lường. Trừ những nhu cầu ở mức độ cơ bản như cơm no áo ấm, mỗi người trong một hòan cảnh khác nhau lại có những nhu cầu khác nhau. Thí dụ như một ly nước ở sa mạc có giá trị cao hơn một viên kim cương. Một chai nước hoa có giá bán rất đắt vì nó đánh đúng vào nhu cầu của giới khách hàng giàu có. Một bác nông dân ở Việt Nam sẽ không bao giờ hình dung nổi tại sao người ta phải mua và xức lên mình thứ nước có giá trị bằng vài chục kí lô gạo này!
Ta dễ dàng thấy rằng thỏa mãn nhu cầu của con người là một khái niệm hết sức tương đối. Điều quan trọng là nó mang tính chất cảm tính, phụ thuộc nhiều vào cảm nhận con của người. Bản thân tôi vẫn cảm nhận những thứ đồ chơi thời thơ ấu, nghèo khó như bắn bi, tạt lon, đánh bông vụ... có vẻ lý thú hơn nhiều so với việc bấm game điện tử bây giờ, nhưng con tôi thì không đồng ý vậy! Hoặc khi nhớ lại ly rượu đế, dĩa mồi khô cá rẻ tiền trong những buổi nhậu với bạn bè thưở mới đi làm, tôi thấy hình như có vẻ "ngon lành" hơn nhiều so với ly rượu tây uống với khách hàng trong các nhà hàng sang trọng ngày hôm nay ! Hoặc nghĩ rộng hơn nữa, ai có thể chứng minh được rằng giữa một ông vua nằm cáng đi kiệu ngày xưa, với một vị thổng thống đi xe sáu cửa, có kính chống đạn ngày nay, ai sẽ có cảm giác "được thỏa mãn nhu cầu" hơn ai" Các bạn thấy không, khi đã dùng đến cảm giác để đánh giá, thì chính mình là người có kết luận đúng nhất về sự thỏa mãn của bản thân mình. KHI NÀO MÌNH BIẾT ĐỦ, CẢM NHẬN LÀ ĐỦ THÌ NÓ ĐỦ. Hãy vui với cái mình đang có. Đó là nguyên lý của lối sống TRI TÚC.