Tuyệt Vời Là Bóng Đá
Trần Khải
Dường như tất cả các cậu bé tại Việt Nam đều đã từng xem Pele đá banh, và đã từng một lần ước mơ trở thành cầu thủ bóng đá tuyệt vời như thế. Nói như thế, vì tôi đã từng say mê Pele, và đã từng muốn trở thành cầu thủ bóng tròn thượng thặng. Thế nhưng nước mình luôn luôn có những ngã rẽ làm cho cuộc đời trở nên bất toàn: không phải cứ muốn gì là được.
Sau này lớn lên, ra nước ngoàì, tôi lại càng say mê Pele hơn sau khi đọc thấy một câu nói của anh. Tôi gọi Pele là anh, thay vì gọi là “ông” như kiểu bình thường, vì Pele trong trí nhớ tôi không bao giờ thay đổi: một chàng trai phóng như gió, banh không rời chân bất kể anh chạy tới trước hay lùi phía sau, hay nghiêng qua trái hay ngả người qua bên phải. Tuyệt vời là quả bóng như có phép ma, như hút dính vào giày của Pele, cho tới khi anh sút một cú xuyên thủng lưới đối thủ thì khắp cầu trường vang lên những tiếng hoan hô. Các âm thanh hoan hô đã vang dội trong cả những giấc mơ của tôi sau khi xem các hình ảnh như thế, mà thời đó chủ yếu là phim đen trắng chứ làm gì có màu, thậm chí còn chuư có cả TV truyền hình gì nữa.
Lớn rồi, già rồi, tôi mới đọc thấy câu này của Pele nói, “Tất cả các cậu bé khắp thế giới chơi bóng tròn đều muốn trở thành Pele. Tôi có trách nhiệm lớn để cho các cậu bé đó thấy không chỉ là cách sống như một cầu thủ bóng tròn, nhưng còn là sống như một con người.”
Từ nơi đỉnh cao như Pele, anh nói rằng trách nhiệm lớn của anh là dạy các cậu bé sống như một con người. Nghĩa là, có những người không tử tế lắm, hoặc là cứ đá việt vị, hay cứ nhắm chân cẳng đối thủ mà đá, hay cứ không thấy ai ngó là thò tay chọt banh, hay cứ che khuất là húc vai vào ngực đối thủ, vân vân. Nghĩa là đủ thứ trò gian lận. Chắc chắn, Pele đã từng gặp đủ thứ hạng người tốt xấu trên sân cỏ, nhưng rồi anh thấy cần hướng dẫn các cậu bé sống tuyệt vời như anh: giữ đúng luật bóng tròn, tận nhân lực để dẫn banh vào lưới như mục đích.
Lần đầu tiên học bóng đá đúng quy củ là tại sân Hoa Lư, lúc đó tôi mới học năm đệ thất (lớp 6) hay đệ lục (lớp 7). Mỗi tuần, sáng sớm lúc 6 giờ, đi xe đạp ra, cùng với cả lớp tập trong giờ thể dục thể thao. Sương sớm tỏa hơi lạnh, trong lúc Sài Gòn còn ngái ngủ, mờ tối đèn đường hiu hắt. Các cậu nhóc bấy giờ được nghe thầy giảng về luật bóng đá.
Nhưng thực ra, tôi đã say mê bóng đá từ trước cả tuổi này. Gần nhà tôi thời đó, nơi các góc đường hẻm Nguyễn Thông, nơi gần xóm Chuồng Bò, bọn nhóc cỡ 6 hay 7 tuổi là đã chia phe đá banh rồi. Tuyệt vời là khi có trận bóng được xem là quan trọng, thì bọn trẻ lại ra tiệm hớt tóc đầu ngõ để đứng ngồi mà nghe nhà tường thuật bóng tròn Huyền Vũ kể trực tiếp qua máy phát thanh (thời đó, chưa có truyền hình TV gì cả). Nhưng cũng qua giọng nói Huyền Vũ, bọn nhóc chúng tôi được học về luật bóng đá, nơi naỳ một tí, nơi kia một tí, tuần này một tí, và rồi cùng lớn lên với những giấc mơ trở thành Pele.
Tới khoảng năm đệ tứ (lớp 9 bây giờ), tự nhiên thấy vài tên bạn học trong lớp biến mất. Những tên ngồi hàng ghế sau cùng lúc nào cũng to con và có nhiều trò vui – tôi nghiệm ra như thế. Mấy tên bạn này cũng say mê bóng đá như tôi vậy, nhưng đa số các bạn ở xóm Nhà Thờ Vườn Xoài. Chỉ nghe sau này kể lại, nhóm bạn này dù còn trẻ, nhưng đã lấy giấy khai sanh giả để tình nguyện đi lính biệt kích nhảy toán ra bắc. Lúc đó, đầu óc tôi thơ ngây lắm, phải mấy năm sau nữa mới hình dung toàn cảnh. Các bạn này đa số là Bắc Kỳ di cư, và rằng lính nhảy toán cần tuyển các bạn này để nhảy ra Bắc mà khó thể bị lộ vì có giọng nói Bắc Kỳ tự nhiên. Kể như thế, không có nghĩa trên sân banh chỉ còn toàn bọn nói giọng Sài Gòn rặt như tôi. Bởi vì tuổi lớp 9 mà đi lính là sai luật, trên nguyên tắc. Thế nhưng, ra sân bóng thấy mất đi ít nhất 2 tiền vệ, đá với lớp khác là phải bổ sung rồi. Cho tới bây giờ, nhiều thập niên sau, tôi vẫn không nghe tin gì về các bạn đã biến mất này.
Tới khi lên lớp đệ tam Chu Văn An, tức lớp 10, thì tập thể dục ở sân vận động Phan Đình Phùng. Lúc này, say mê bóng đá vẫn còn, nhưng ẩn kín rồi, cần nhiều thì giờ đọc sách hơn. Thêm nữa, chạy nơi đây thì vui hơn, thích nghi hơn, vì sân này sang trọng quá, không giống gì với hình ảnh trong trí tưởng của tôi về những nơi cậu bé Pele tập đá banh thời nhỏ. Một hình ảnh làm mất hứng bóng đá giữa sân Hoa Lư với sân Phan Đình Phùng là ở Hoa Lư không có ai cầm vợt tennis cả, chỉ có ở sân Phan Đình Phùng thôi. Nghĩa là, có giai cấp rồi, vì chơi tennis phải là dân xịn. Dù vậy, những tiếng hoan hô vang dội khi Pele sút banh vẫn còn rải rác trong một số giấc ngủ của tôi. Tuyệt vời là thế.
Sau này, tôi thấy bóng đá còn tuyệt vời hơn nữa, khi nghiệm ra vị trí hai đội banh. Ít nhất, còn có tư pháp độc lập, có trọng tài, y hệt như Tòa Tối Cao ở Mỹ hay Tòa Bảo Hiến ở nhiều nước Châu Âu, không hề sợ ông Tổng Bí Thư hay Chủ Tịch Nhà Nước naò cả. Thủ quân cỡ như ông Nông Đức Mạnh hay Nguyễn Tấn Dũng cũng có thể bị phạt thẻ đỏ, thẻ vàng như thường.
Tuyệt vời nữa, bóng đá còn dạy chúng ta biết cách ganh đua tử tế. Nghĩa là tranh thắng đa đảng, chứ không hề có kiểu độc đảng tự sướng. Hãy hình dung, nếu Pele ra sân bóng kiểu ông Mạnh hay ông Dũng, mà không có đội bóng đốí thủ và khắp cầu trường đều tung hô như kiểu quốc hội hiện nay... Trời ạ, Pele đâu có kiểu như thế.
Mới đây, tôi đọc thấy một loạt bài bình luận của nhà báo Bùi Tín trên đàì VOA, có một đề nghị với Đảng CSVN rất là thích nghi.
Trong loạt bài nhan đề “Về văn kiện Đại hội XI,” bài số 5 với tiêu đề “Lối ra danh dự cho Đảng CS,” do Bùi Tín viết riêng cho VOA, trích như sau:
“...Cần thẳng thắn chỉ rõ rằng trong văn kiện Đại hội XI, có một điều nói dối lớn, sai hẳn với sự thật khi viết: «Đảng CS đã tiếp thu những giá trị quý giá nhất của thời đại» (!), trong khi trên thực tế qua văn kiện Đại hội XI đảng đã quay lưng, không chấp nhận tự do báo chí, tự do bầu cử dân chủ, tự do lập hội và chính đảng. Cần chỉ ra rằng một đảng cầm quyền biết tự trọng không thể nói một điều dối trá lớn như thế, một cách công khai, trắng trợn đến vậy mà không biết hổ thẹn với dân, với công luận quốc tế.
Trong dịp Kỷ niệm lịch sử Ngàn Năm Thăng Long, sẽ là điều sâu sắc, cao đẹp, có ý nghĩa trọng đại là Đảng CS bàn luận cho kỹ, tuyên bố và thực hiện trả lại cho nhân dân, cho cử tri các quyền tự do hiến định đầy đủ, không cắt xén, cùng nhân dân xây dựng chế độ dân chủ theo kiểu dân chủ - xã hội, theo mô hình Nhà nước Phúc Lợi Chung, cùng nhân dân đưa Tổ quốc Việt Nam lên một tầm cao Văn hóa – Chính trị, bước kịp với những nước dân chủ văn minh của thời đại. Nghĩa cử lịch sử này sẽ có giá trị hơn trăm ngàn tượng đài, vườn hoa, công trình xây dựng và văn hóa để Kỷ niệm xứng đáng một sự kiện Ngàn năm mới có một dịp...”(hết trích)
Thế đấy, sân bóng chính trị tại Việt Nam trước giờ vẫn là sân bóng kiểu Bắc Hàn, hễ có đội bóng đối thủ xuất hiện là bị ông Mạnh, ông Dũng đá thẳng vào chân cho gãy giò liền, hay thò tay chọt banh cho rớt ra biên liền... Hãy thấy, nếu có đa đảng tại Việt Nam, nếu có đội bóng do Nông Đức Mạnh dẫn ra sân đá với đội bóng do luật sư Lê Công Định dẫn ra sân, thì tuyệt vời biết là bao nhiêu.
Hãy hình dung, một hình ảnh trên sân cỏ, Nguyễn Tiến Trung dẫn banh vào vùng cấm địa, và rồi Nguyễn Tấn Dũng vọt tới thò chân cản... Tuyệt vời biết là bao nhiêu.
Tôi tin rằng 3 triệu người đã chết ở Việt Nam, trong đó có những thằng bạn ở xóm Vườn Xoài đã biến mất thời thơ ấu của tôi, đều say mê chờ đợi một trận bóng có 2 phe đầy đủ như thế. Đâu có phải độc đảng tự sướng như hiện nay, mà bao nhiêu chuyện như cho thuê rừng, cho đào bôxít, vân vân đều không thấy mấy ai trong quốc hội phản đối.
Tôi mang ơn Pele biết là bao nhiêu. Những tiếng hoan hô vang dội Pele thực ra cũng là tiếng hoan hô tự phát, của lòng chân thành, của sự thán phục. Chứ không phải những tiếng hoan hô do lãnh tụ Kim Jong-Il dàn dựng, hoàn toàn không phải là những tiếng hoan hô theo nhịp chỉ thị.
Bao giờ thì trận bóng lớn nhất tại VN khởi sự" Không phải là tuyệt vời sao, khi nhìn thấy trận bóng đá mà nhiều triệu người đã hy sinh đề tìm nó. Hai đội bóng, tranh nhau đá bóng vào hai gôn. Đơn giản như thế, mà sao vẫn độc đảng, vẫn không thấy “hổ thẹn với dân” - để mượn chữ của nhà báo Bùi Tín.
Gửi ý kiến của bạn
