Buitin’sblog : (Nguồn VOA) Kỷ Niệm Ngày Thành Lập Hội Nhà Báo VN (21-4) , Nhớ Về Các Bạn Đồng Nghiệp Trẻ - Hơn 10 Ngàn Nhà Báo Trong Nước
Bùi Tín
Mỗi năm, làng báo trong nước kỷ niệm Ngày thành lập hội Nhà báo VN vào ngày 21-4.
Năm nay là ngày kỷ niệm chẵn 60 năm (21-4-1950--21-4-2010) , sẽ trao Giải thưởng báo chí năm 2009, sẽ có thi giọng hát hay các nhà báo (!) và mở Nhà kỷ niệm Báo chí trên Việt Bắc.
Những dịp này, tôi thường nghĩ về các bạn đồng nghiệp cũ của tôi còn ở trong nước, nhất là các bạn nhà báo trẻ. bạn vong niên không bao giờ quên được.
Trước năm 1990, vào dịp 21-4 một số nhà báo rất trẻ, mới vào nghề, thường đến nhà tôi để hàn huyên tâm sự ; đó là bạn vong niên thân thiết, đến nay xa cách vẫn đậm tình. Hồi ấy tôi ở trong Ban giảng huấn các khóa đào tạo nhà báo trẻ, lên lớp cho 4 khóa các năm 1974, 1978, 1982 và 1987, nên nhiều bạn trẻ hồi ấy gọi vui tôi bằng ‘thầy’. Bây giờ số các ‘ em ‘ ấy, có người đã 55, 60 tuổi, làm báo ở Hànội, Saìgòn, các tỉnh, có người phụ trách các báo Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Pháp Luật, Hànội mới, các đài phát thanh, truyền hình…
Ban phụ trách lớp thường mời tôi giảng 2 buổi mở đầu khóa học, vỡ lòng về nghề báo, thường là về lịch sử báo chí, về làng báo quốc tế và làng báo Việt trên đại thể, vai trò, vị trí của báo chí trong xã hội.
Có lần tôi bỏ qua giáo trình viết sẵn, mở khóa học bằng 2 buổi, chỉ nói về « một bài báo ». Bài nói được ghi âm, các ’em‘ mở ghi ra, chuyền nhau, thích thú. Đại thể là :
- Không có gì mang nét riêng tư hơn một bài báo. Không như hàng công nghiệp sản xuất hàng loạt, cái bút, đôi dép. Nó phản ánh kiến thức, tình cảm, triết lý sống, trách nhiệm xã hội… của nhà báo. Nó cũng mang dấu ấn nghệ thuật viết, văn phong, cá tính, tìm tòi sáng tạo của anh ta.
- Bài báo là phương tiện đối thoại, trò chuyện, tâm sự, tình tự, tỷ tê với bạn đọc. Bạn đọc là muôn vẻ, già trẻ lớn bé, nhà chính trị, ngoại giao, cụ về hưu, bà chủ quán anh sinh viên, chị gánh rau, em đánh giày…ở thành thị, dưới nông thôn, ngoài bờ biển, trên núi cao …
Bài báo tốt, có giá trị là tải được thông tin mới, chuẩn xác, mở rộng kiến thức một cách dễ hiểu, hướng dẫn tư duy và tình cảm hướng theo điều tốt, cái thiện, gợi ý, kích thích hành động có lợi cho xã hội.
Dưới mỗi bài báo là tên tác giả. Đó là trách nhiệm pháp lý, là vinh dự tinh thần, là niềm tự hào chính đáng, khẳng định mình là tác giả, là chủ nhân sáng tạo duy nhất của sản phẩm độc đáo này. Cho nên nhiều bạn hồi hộp viết, hồi hộp gửi đi, hồi hộp trông chờ bài báo đầu tiên xuất hiện trên trang báo, hồi hộp đọc đi đọc lại, khoe người thân, hồi hộp ôm vào lòng đứa con tinh thần đầu lòng của mình, lưu giữ kỷ niệm…Rồi đẻ bao nhiêu con sau đó, hồi hộp vẫn y nguyên, đàn con có đông, mỗi đứa kháu khỉnh một vẻ riêng.
Bài báo mang tính tự do sâu đậm, nhà báo thường tự mình chọn đề tài, dàn bài, nội dung, ý chính, cách thể hiện, văn phong, từ ngữ… Dần dần mỗi nhà báo sẽ có một hay vài nét sở trường, đi vào lĩnh vực chuyên sâu : chính trị, kinh tế, tài chính, thương mại, ngoại giao, quan hệ quốc tế, văn hóa, văn học, thể thao, giải trí, khoa học, phụ nữ, thanh niên, trẻ em… hoặc là kiêm nhiệm nhiều mặt. Về thể loại có nhà báo chuyên về chính luận, bình luận, phiếm luận, hài hước hóm hỉnh, hay chuyên về ghi nhanh, phỏng vấn, phóng sự, điều tra hình sự…
Cũng không ai có quyền bình đẳng như một nhà báo tự do. Không cần phải là Chủ nhiệm, Tổng biên tập báo để có uy tín giữa làng báo, trong xã hội. Cứ là một nhà báo thường, được công luận, đông đảo bạn đọc ưa chuộng, tin cậy, tìm đọc nhiều, tờ báo đó bán chạy, số phát hành cao là nhà báo ấy có uy tín xã hội. Cũng không phải bằng cấp gì, cử nhân, tiến sỹ, thạc sỹ báo chí, không cần, chỉ cần những bài báo hay, tốt, chân thực, bênh vực người tốt, việc tốt, đứng về phía lẽ phải của người thấp cổ bé họng, đưa ra kiến giải hay, giải pháp đúng là nhà báo ấy được quý trọng. Công luận là ông thầy cho điểm.
Trong một xã hội tự do dân chủ bình đẳng, viết báo là nghề được quý trọng vị nể bậc nhất. Vì công luận xã hội quyết định chất lượng chân chính của xã hội ấy, mà công luận lại do truyền thông tạo nên, mà truyền thông do đội ngũ nhà báo – báo viết, báo nói, báo mạng, báo ảnh, các bloggers, cư dân internautes – góp sức xây dựng.
Trong một cuộc họp báo lớn trong xã hội dân chủ, một nhà báo có quyền chất vấn tổng thống, thủ tướng, đối thoại bình đẳng không chút mặc cảm, e ngại, đề cập bất cứ vấn đề gì, không hạn chế, trừ vấn đề luật cấm (tuyên truyền chiến tranh, phân biệt chủng tộc, bạo lực, vu cáo ). Thẻ nhà báo là giấy thông hành có giá trị ở mọi nơi. Không có nghề nào tự do, bình đẳng, có vị trí cao đến vậy; báo chí được coi là đệ tứ quyền, cạnh các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp, còn có trọng trách kiểm tra kiểm sát ba quyền kia.
Kinh nghiệm cho thấy nghề báo là cực khó. Số trường, khóa, lớp đạo tạo nhà báo không ít, nhưng đậu được, bám chặt được nghề, thành nhà báo được xã hội nể trọng không nhiều. Ít lắm, hiếm lắm. Theo tôi biết, ở Pháp, Anh, Đức, Úc, Mỹ đều giống nhau, mỗi nước chỉ có 5, 7 nhà báo được quý trọng tin yêu do có thực tâm, thực tài, hầu hết không từ học viện hay đại học báo chí đào tạo, mà từ nghề khác ngẫu nhiên vào nghề báo, từ nhà văn, giáo viên, luật sư, cả kỹ sư, bác sỹ y khoa chuyển qua…Họ có năng khiếu.
Tóm lại viết báo, thành nhà báo tốt, được xã hội thật sự quý mến tin cậy là chuyện rất khó, hiếm, do đó rất đáng dấn thân, phấn đấu, thử sức để thành đạt, và khi đạt được sẽ cực vui, cực sướng, sẽ hạnh phúc tự hào, không thể bỏ nghề được.
Đạo đức làm báo của toàn thế giới là trung thực, ngay thật, vì công bằng xã hội, không bị vật chất, hư danh mua chuộc, cám dỗ, nghệ thuật viết dễ hiểu, có phong cách riêng thú vị, hấp dẫn, dám xông xáo vào nơi khó, việc khó, dám chịu trách nhiệm, bài viết hiệu quả cao tải thông tin mới, khêu gợi ý tưởng cao quý, hướng dẫn hành động đẹp có ích cho cộng đồng.
Tôi biết một số bạn vong niên nhà báo trong nước đang gặp khó khăn chồng chất. Mấy năm qua, không ít bạn quý của tôi gặp nạn. Nghề luật sư và nghề làm báo đang là 2 nghề gian nan nhất; chính quyền độc đảng dị ứng với luật pháp và công luận. Họ cứ muốn cưỡi cổ luật sư và nhà báo. Họ ghét, lườm nguýt, dọa 2 giới ấy vì họ biết sợ.
Tôi biết rất rõ các bạn ở báo Tuổi trẻ, Thanh niên, Lao động, Tổ quốc, Du lịch, Pháp luật, Văn nghệ, Tia Sáng, VN Net…- tuy mỗi báo đều bị đặt dưới quyền chỉ đạo của một tổ chức của đảng CS, - đều có người bị bắt, bị truy tố, bị tù, bị mất việc, bị rút thẻ nhà báo, bị bao vây, đe dọa, bị trả thù, bị thất nghiệp và sạt nghiệp. Hai năm qua là 2 năm đen của làng báo ta.
Tôi biết lắm, họ đều có vai vế trong tòa sọan, là tổng biên tập, phó tổng biên tập, thư ký tòa soạn, nhà báo chủ lực, cây bút nòng cốt, có tài năng, phẩm chất. Họ hiểu câu sinh nghiệp, tử nghiệp. Họ được đào tạo bài bản, họ càng yêu nghề, quyết không khuất phục.
Họ đang vô cùng « ngứa ngáy » rất muốn lao lên Hà giang làm phóng sự, điều tra vụ án gọi là « mua bán dâm », muốn lao xuống Hậu Giang điều tra về vụ án bà Ba Sương ở nông trường Sông Hậu, muốn tìm tòi trên báo Nhật, Úc, Mỹ để phanh phui các vụ án PCI , Securency, Nexus Technologies, cũng như hàng trăm vụ tham nhũng đang bị treo lơ lửng và hàng ngàn vụ cướp đất của bà con nông dân dưới cái quyền « thu hồi » oái oăm, phi lý, tự phịa ra của nhà cầm quyền CS, không nước nào có.
Trong khi các nước văn minh, chính quyền thực sự chăm lo bảo đảm tuyệt đối quyền truyền thông tư nhân tự do, thì ở riêng nước ta và vài nước độc đảng khác, kẻ đương quyền lại giao cho cơ quan Công an và Tuyên giáo việc ngăn chặn, cản phá, quấy nhiễu các mạng và cư dân internet. Đấy, nền ‘dân chủ độc đảng’ thật đẹp mặt !
Tôi hiểu các bạn nhà báo vong niên của tôi rất thấm thía nhận rõ qua lịch sử báo chí nước ta rằng thời phong kiến và thực dân cho báo chí tư nhân phát triển tự do hơn hẳn hiện tại. Nhưng xin chớ ai buồn nản, qua bức thư ngắn vừa nhận từ trong nước, các bạn ‘trẻ ‘ của tôi rất thích thú trước sự xuất hiện hàng loạt báo chui : ‘Tự do ngôn luận’, ‘Tự do Dân chủ ‘, ‘ Tổ Quốc ‘,’Báo Dân‘, báo mạng ‘Bauxite VN.info’ ,’ Câu lạc bộ Nhà báo Tự do ‘ và hàng lọat Blog mang tên vui, rất ngộ : Người Buôn Gió, Mẹ Nấm, Bút lông, Bố cu Hưng, Da Beo, Anh Ba Sài gòn, thằng Bờm, và đặc biệt là Anh Ba Sàm, mang thêm cái tên ‘Thông tấn Xã Vỉa hè ‘ mà rất cập nhật, chững chạc, có tay nghề không ‘vỉa hè’ chút nào.
Một số bạn trong nước tâm sự với tôi rằng những báo chui, báo mạng, báo điện tử tư nhân ấy ăn đứt 3 tờ báo Nhân dân, Quân đội Nhân dân và Công an Nhân dân đông người, tốn của, về tín nhiệm đối với xã hội, nhất là đối với trí thức, sinh viên, thanh niên, cả với không ít đảng viên CS ở cơ sở. Đặc biệt là vào năm nay.
Dịp này, lá thư trong nước gửi sang có một nét vui. Ngày 21-4 năm nay, Hội nhà báo VN có sáng kiến mở cuộc ’thi gịọng hát hay’(!) cho các nhà báo nam và nữ. Cũng là phải thôi, không được tự do cầm bút để viết theo ý riêng, phải viết theo ý trên, phải đồng ca cho vừa lòng lãnh đạo, thì thà hát ngêu ngao vậy ! Mới có chuyện trái khoáy này.
Một cô nhà báo trong nước hỏi vui : ‘sao họ không mở cuộc thi ‘ hót ‘ cho các nhà báo nước ta nhỉ ! Chúng tôi đều như bầy sáo ngơ ngác bị nhốt vào lồng, để đảng dạy hót đúng theo như đảng muốn. Có ai còn muốn ký tên mình dưới bài báo đã mất linh hồn.’
Nhân dịp này xin gửi các đồng nghiệp quen biết ở trong nước tình bạn bền chặt, thương yêu, thông cảm của một nhà báo tự do ở xa để thêm gần với tự do của đồng bào ở Quê nhà.
Bùi Tín
Paris 19-4-2010
Gửi ý kiến của bạn
Đọc các bản tin về ngày lễ nhậm chức của Tổng Thống tân cử Joe Biden cùng Phó TT Kamala Harris với chủ đề Nước Mỹ Đoàn Kết (America United), bên cạnh những thông tin áp đảo về vấn đề an ninh, có thể nhiều người còn thấy con số 191,500 lá cờ đủ kích cỡ tượng trưng cho người dân không thể đến tham dự cùng 56 bệ đèn được cắm và dựng quanh khu vực tổ chức.
Kết quả bầu cử tại Georgia cho thấy quyền lực chính trị ở Mỹ thay đổi chỉ vỏn vẹn 10 ngàn lá phiếu nhất là đến từ dân thiểu số. Cho nên đảng Dân Chủ dưới thời Biden sẽ gấp rút đẩy mạnh các chính sách nhập cư và an sinh xã hội nhằm biến đỏ thành xanh ở các tiểu bang như Arizona, Georgia hay ngay cả Florida và Texas vốn là những thành trì của đảng Cộng Hòa cho đến nay.
Bao lâu nữa thì hệ thống môi sinh nơi quê hương tôi sẽ bị hủy hoại, đến độ không sinh vật nào có thể sống được ở nơi này? Khi cái vòng sống liên tục vô thủy vô chung đó có một mắt xích bị hỏng, khi môi trường sinh thái ở một nơi nào đó bị mất quân bằng, có bao nhiêu sinh vật sẽ bị ảnh hưởng – và bị ảnh hưởng tận cùng rốt ráo ra sao?
Tôi đã phỏng vấn các nhà tư tưởng hàng đầu về 101 đề tài riêng biệt – từ tiền bạc tới nợ nần, các hệ thống cung cấp tới mậu dịch, việc làm tới máy robots, báo chí tới chính trị, nước tới thực phẩm, biến đổi khí hậu tới nhân quyền, thương mại điện tử tới an ninh mạng, tuyệt vọng tới tinh thần lành mạnh, giới tính tới kỳ thị chủng tộc, nghệ thuật tới văn học, và ngay cả hy vọng và hạnh phúc.Những người tôi phỏng vấn gồm chủ tịch của Viện Khoa Học Quốc Gia Hoa Kỳ, cựu giám đốc CIA, cựu tư lệnh đồng minh tối cao NATO, cựu thủ tướng Ý và nhà thiên văn học hoàng gia Anh. Tôi đã “Zoom” – chữ này đã trở nên một động từ chỉ sau một đêm – với Kishore Mahbubani tại Singapore, Yolanda Kakabadse tại Quito, Judith Butler tại Berkeley, California, Alice Ruhweza tại Nairobi và Jeremy Corbyn tại London. Đối với tập mới nhất của chúng tôi, cựu Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon từ Hán Thành. Đối với tôi, đó thật sự là lý do của điều tôi học được. Trong số những thứ khác, nó giúp tôi hiểu tại sao
Nước Mỹ đang phải đối diện với những thử thách nghiêm trọng, kể từ khi người biểu tình ủng hộ Tổng thống Donald Trump tràn vào chiếm toà nhà quốc hội ở Thủ đô Washington chiều ngày 6/1 vừa qua.
Trong bốn tiếng đồng hồ bị chiếm đóng, các dân cử có lúc đã phải nằm xuống ghế, chui xuống bàn để tránh bị thương do bạo loạn, trước khi được sơ tán đến một nơi an toàn.
Vụ bạo loạn hôm 6/1 làm cho 5 người chết trong đó có một cảnh sát, mấy chục người bị thương gồm hơn chục nhân viên an ninh tại quốc hội.
Lịch sử đã lập lại, sau hơn hai trăm năm. Năm 1814 quân lính Anh tấn công và đốt phá nhiều nơi kể cả toà nhà quốc hội đang được xây dựng. Đó là lúc có cuộc chiến tranh mang tên “1812 War”.
Mọi người ai cũng hi vọng qua năm mới 2021 Huê kỳ thoát ra khỏi một năm đen tối : có hơn 300 000 người chết vì corona vũ hán, kinh tế khủng hoảng do đại dịch nghiêm trọng không thua hồi năm 1929 tác hại, dân da đen bị kích động vấn đề chủng tộc, cận ngày bầu cử, nổi loạn ở nhiều Tiểu bang, biến Huê kỳ trở thành một nước khủng hoảng và chia rẽ.
Hãy hỏi những người đã mang Cờ Vàng-3 sọc đỏ đi tham gia biểu tình bạo động có biết nhiều người Mỹ và báo chí Mỹ đã cáo buộc những người tấn công vào điện Capitol là “quân khủng bố nội địa” (Domestic Terrorists), hay những kẻ phá hoại (Rioters)?
Vì vậy thật khó biết, khi hình ảnh một người leo lên sân thượng của Capitol phất cờ Việt Nam Cộng hòa chiều tối ngày 6/01/2021 được truyền đi khắp Thế giới, trong khi những người biểu tình khác đập phá bên trong, có khiến ai chua xót và đau lòng vì là cờ đã bị xúc phạm ?
Sửa chữa các thiệt hại này trong một sớm một chiều sẽ là chuyện rất khó, nếu không muốn nói là không thể. Trump sẽ không còn là tổng thống nữa, nhưng Trump sẽ vẫn có ảnh hưởng trong đảng Cộng hòa và đất nước. Trong khi thế giới đang ngày càng rối ren và ảnh hưởng của Hoa Kỳ đã suy giảm, Trump đã thúc đẩy đáng kể cả hai xu hướng. Điểm mấu chốt là Trump đang để lại một đất nước và một thế giới trong tình trạng tồi tệ hơn nhiều so với những gì mà Trump được thừa hưởng. Đó là di sản đau buồn của Trump.
Nước Mỹ đang lâm vào Nội Chiến -Civil War-đó là thông điệp mà người Mỹ tìm thấy trên áo của đám người bạo loạn tấn công đập phá điện US Capitol hôm 6-1-2021.
Bộ trưởng lâm thời về Nội An của Mỹ vừa từ chúc hôm 9/1, FBI liền cảnh cáo Trump sẽ xách động những cuộc bạo loạn vũ trang trên khắp 50 State Capitols từ ngày 16-1 đến 20-1, US Capitol kể từ ngày 17 đến 20-1, Acting DHS Secy resigns as FBI warns of “Armed Protests” at all 50 State Capitols from Jan-16-20, US Capitol from Jan 17-20.
Bạn đã đến Washington D.C. để tham gia cuộc bạo loạn tại Quốc Hội, đã xông vào tòa quốc hội hay chỉ đơn giản là vượt qua các rào chắn không được phép bước sang hay leo lên bậc thềm tòa quốc hội, nay có thể đang ở nhà và nghĩ rằng mình đã thoát tội. Có phải vậy không?
Người Việt Phone
Các đồng minh và cộng sự thân thiết của Tổng thống Mỹ Donald Trump bị cáo buộc đã thu hàng chục nghìn USD từ những người xin ông ân xá.
Khảo sát từ trang CNN cho thấy, tổng thống Donald Trump sẽ kết thúc nhiệm kỳ với tỷ lệ ủng hộ thấp nhất trong 4 năm qua
Trung tâm thủ đô Washington bị phong tỏa sau vụ bạo loạn ở Quốc hội và nguy cơ bạo lực gia tăng tại lễ nhậm chức của ông Biden.
Tổng thống đắc cử Joe Biden dự kiến sẽ công bố đề xuất gói kích thích 1.900 tỷ USD nhằm khôi phục kinh tế Mỹ, tăng tốc phản ứng với đại dịch
Theo thông báo mới của Intel, CEO Bob Swan sẽ từ chức vào ngày 15/02/2021 và được thay thế bởi Pat Gelsinger, CEO đương nhiệm của VMWare.
Copyright © 2021 vietbao.com All rights reserved 