OBAMA, KHÓ KHĂN LỚN
Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh
TT Obama đã qua 100 ngày tại tòa Bạch Ốc. Đây là chặng đường đầu đáng chú ý vì các poll thăm dò cho thấy 68% dân chúng ủng hộ, tin tưởng nước Mỹ đã đi đúng hướng. Nhưng đây chỉ là bước đầu, còn nhiều cái "100 ngày" nữa kế tiếp trong 4 năm hay 8 năm tới thì sao" Tất nhiên còn phải chờ xem mới có sự đánh giá chắc chắn. Hãy nhìn qua lịch sử cận đại thời TT Franklin Roosevelt (Dân Chủ), vì đây là thời kỳ đảng Dân chủ nắm Bạch Ốc và cả đa số Quốc Hội, cũng giống như TT Obama ngày nay. Chỉ trong 100 ngày đầu, 15 sắc lệnh của Roosevelt đã được Quốc hội thông qua, tạo thành một sự đổi mới lịch sử về chính quyền Mỹ, một sự mở rộng quyền uy chưa từng thấy của chính phủ liên bang, nhờ những hành động liên tục và can đảm vượt qua mọi thử thách.
Đến thời TT Ronald Reagan (Cộng Hòa) ngay từ nhiệm kỳ đầu tỏ ra rất mạnh nên đã thắng nhiệm kỳ II dễ dàng. Nhưng trước đó người ta cũng không quên TT Jimmy Carter (Dân Chủ), 100 ngày đầu đã có đến 75% dư luận ủng hộ, vậy mà về sau đến thời kỳ sóng gió lớn trên chính trường, ông tụt dốc để đến lúc bầu nhiệm kỳ II ông đã mất chức. Và giờ đây, thời của một vị Tổng Thống có một sắc thái rất đặc biệt, một người da mầu đầu tiên trong lịch sử Mỹ lên làm Tổng Thống, Barack Obama đang gặp một khó khăn lớn, không phải khó khăn về việc giải quyết nạn suy thoái kinh tế, hay đối phó với hai cuộc chiến mà Mỹ đang lâm vào. Thử thách nghiêm trọng nhất đặt ra cho Obama ở ngay trong nội bộ Mỹ, đó là sự tranh chấp giữa hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ trên chính trường. Chúng tôi nghĩ nghiêm trọng nhất bởi vì nó ảnh hưởng đến vận mệnh tương lai của cả nước Mỹ.
Suốt tuần qua, chúng ta đã thấy một vấn đề gây sôi nổi trong dư luận Mỹ và cả thế giới cũng chăm chú theo dõi. Đó là việc chính phủ Obama cho công khai hóa những tài liệu tra hỏi khá nặng tay những nghi can là "khủng bố" dưới thời TT Bush. Người ta gọi đây là một sự tra khảo tàn bạo. Ngay tức khắc các phần tử cực đoan của đảng Cộng Hòa đã phản ứng mạnh mẽ, nói đây là một sự tiết lộ làm hại đến công tác của CIA từ nay về sau. Sự thật những tin tức và hình ảnh tra tấn này đã được báo chí thế giới phanh phui từ năm 2004, nhờ những sự thẩm lậu ra ngoài trại tù hắc ám Abu Graib ở Baghdad, Iraq. Rồi sau đó dến những tin thẩm lậu từ trại giam Guantanamo. Sau khi Obama đắc cử Tổng Thống đã có những tờ báo phản ảnh dư luận trong và ngoài nước, đặt câu hỏi thắc mắc: Ai đã có trách nhiệm làm chuyện tra khảo tù nhân một cách vô nhân đạo và trái luật lệ quốc tế như vậy" Cố nhiên ai cũng biết kỹ thuật thẩm vấn... "kỹ" như vậy phải được sự chấp thuận của giới chức rất cao, kể cả Tổng Thống hay Phó Tổng Thống.
Chính những câu hỏi đó đã rót dầu thêm vào lửa tranh chấp (hay xung đột thì đúng hơn) giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ mà theo "truyền thống", vẫn bùng lên sau mỗi lần bầu cử Tổng Thống. Người ta đã thấy không thiếu gì những đòn của phe cực đoan đảng Cộng hòa đánh Obama trong suốt 100 ngày qua. Và giờ đây có mấy ông cực đoan của Dân Chủ muốn trả đũa, đòi phải truy tố ra Tòa những người ra lệnh tra tấn tù nhân. Việc truy tố ra Tòa là việc của Bộ Tư pháp. Riêng tôi rất thông cảm cho việc tra tấn tù nhân dưới thời ông Bush. Hãy nhớ lại tình hình nước Mỹ sau vụ 9/11, dân Mỹ kinh hoàng và căm hận bọn khủng bố al-Qaida như thế nào. TT Bush lúc đó đã được dân chúng hoan hô nhiệt liệt khi ông chỉ tay thề sẽ truy nã và diệt trừ sạch chủ tướng bin Laden và những tay sai của hắn. Đồng thời ông Bush cũng sợ khủng bố tái diễn những trận đánh phá như vậy nên phải ra lệnh tìm mọi cách, bất luận cách nào ngăn chặn bằng được bàn tay máu của chúng.
TT Obama trong thâm tâm không muốn truy tố một nhân vật cao cấp nào của chính phủ Bush. Ngay từ trước lúc ngồi vào tòa Bạch Ốc, Obama vẫn thành thật tin ở chủ trương hợp tác lưỡng đảng. Tinh thần lưỡng đảng cho đến nay, ông Tổng Thống nào cũng biết nói lên cho thật kêu nhưng đến khi làm, mấy chữ đó lại có ý nghĩa như thế này: "Tôi là đa số lãnh đạo, ra lệnh anh phải theo, anh là thiểu số, nếu không theo hãy dẹp qua một bên để người ta đi". Vậy thử hỏi chính đảng làm việc cho nước, hay làm việc cho đảng" Nếu cả hai đảng chủ chốt của Mỹ khi thắng cử đều có thủ đoạn nhận chìm đối phương không cho ngóc đầu dậy, đó chính là bước đầu của nạn độc tài độc đảng chớ còn gì nữa.
Tổng Thống Obama đang gập khó khăn, cũng giống như một người hát xiệc đi trên một dây thép căng thẳng. Ông phải cầm gậy để giữ thế quân bình, chỉ sơ ý một chút là ông té nhào, tan vỡ luôn cả sự nghiệp chính trị của ông. Giữ quân bình có nghĩa là phải làm sao hòa hợp hai cánh ôn hòa của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, trừ hai phe thiểu số cực đoan của hai đảng. Hòa hợp không có nghĩa là tạo ra một khối mới và nhất thống để "tôi ra lệnh anh phải làm", mà để thương thảo chặt chẽ đi đến đồng thuận hợp lý làm lợi cho dân cho nước, chớ không phải lợi riêng cho một đảng nào. Đó sẽ là một biến chuyển lịch sử của nước Mỹ.
Tôi mong TT Obama thành công trong việc thay đổi sinh hoạt chính trường của cả nước để có tinh thần lưỡng đảng chân chính ngay từ nhiệm kỳ đầu của ông và tiếp tục trong nhiệm kỳ II. Chỉ có điều phiền là một sự thay đổi quy mô như vậy không phải chỉ cần bầu ra một người là xong. Con người chỉ là nhân sự, điều quan trọng nhất là cần phải thay đổi cơ cấu tổ chức chính quyền, tức cấu trúc của nó. Nhân sự chỉ là cái khung của cấu trúc. Đồ biểu cấu trúc nằm trong cái khung đó, cho thấy rõ của cái tinh thần lưỡng đảng chân chính nằm ở chỗ nào trong Hiến pháp Mỹ. Chúng ta đã biết Hiến pháp Mỹ tiêu biểu cho một nền dân chủ tương đối tốt nhất thế giới. Dân làm chủ là một quy ước thích hợp nhất cho xã hội loài người để sống trong hòa bình và phát triển. Chúng tôi ghi chữ "tương đối" vì trong thời điểm này, con người vẫn chưa có một nền dân chủ nào gọi là "tối ưu" tức là tuyệt đối, không còn cần phải thay đổi nữa.
Hiến pháp Mỹ ra đời năm 1788. Chỉ 3 năm sau đến năm 1791, đã có 10 Amendments (Việt ngữ dịch là Tu chính án, nghĩa là sửa đổi), được gọi chung là Quyền Công dân. Rồi đến năm 1795 và từ đó đến năm 1992, khoảng 2 thế kỷ sau lại có thêm 17 Tu chính án nữa, cộng chung là 27 Tu chính án. Tại sao lại cần nhiều "tu chính" như vậy" Đó là vì xã hội con người ngày càng phát triển, ngày càng tiến bộ, do đó tư duy và học vấn của con người ngày càng vọt lên đến đỉnh cao của trí tuệ. Tôi thiết nghĩ vào đầu thế kỷ 21 này, chúng ta có thể chờ đợi thêm nhiều Tu chính án quan trọng hơn nữa của Hiến pháp Hoa Kỳ.
Gửi ý kiến của bạn
