Nguyên tác: Đức Đạt Lai Lạt Ma
Chuyển ngữ: HT.Thích Trí Chơn (Trích từ cuốn sách: “The Compassionate Life”.0
Tôi tin rằng trên mọi bình diện của xã hội - gia đình, quốc gia và quốc tế - bí quyết để giúp cho thế giới nhân loại có được hạnh phúc và an lạc hơn là nên phát triển tâm từ bi. Chúng ta không cần trở thành một người có tôn giáo, và đặc biệt phải tin theo bất cứ một chủ nghĩa hay ý thức hệ nào. Điều quan trọng là mỗi chúng ta nên tu tập nhằm phát triển những thiện tánh nơi các bạn. Tôi nghĩ rằng sự vun bồi hạnh phúc cá nhân có thể góp phần tích cực vào việc cải thiện đời sống toàn thể cộng đồng nhân loại.
Tất cả chúng ta đều chia xẻ sự cần thiết đến tình thương và trên căn bản chung này, các bạn có thể nghĩ rằng những người mà chúng ta gặp trong bất cứ hoàn cảnh nào đều là anh chị em thân thương của quý vị. Dù cho khuôn mặt của họ là mới hay cũ, quần áo hay tính tình của người đó khác nhau như thế nào, vẫn không có sự phân chia ngăn cảch giữa chúng ta và những kẻ khác. Thật là sai lầm khi các bạn chú tâm đến sự khác biệt nhau ở bề ngoài, vì bản chất căn bản của chúng ta đều giống nhau.
Để vượt qua nhận thức về sự sai khác giả tạo đó, chúng ta hãy nhìn vào tình trạng toàn cầu của chúng ta. Cuối cùng rõ ràng nhân loại chỉ là một và hành tinh bé nhỏ này là ngôi nhà duy nhấ của chúng ta. Nếu các bạn muốn bảo vệ nó, mỗi chúng ta cần thực hành lòng vị tha và từ bi phổ quát toàn cầu. Chỉ bằng cách đó, chúng ta mới có thể diệt trừ được tánh vị kỷ khiến con người hay lường gạt và lợi dụng lẫn nhau. Nếu các bạn có một tấm lòng thành thực và rộng mở, tự nhiên tâm quý vị cảm thấy bình an và không sợ ai làm hại đến mình.
Một bầu không khí hiểu biết, thân thiện và hợp tác trên toàn thế giới thực sự khẩn cấp cần thiết vào lúc này. Trong thời hiện đại, các dịch vụ liên quan đến thương mại và kinh tế không còn giới hạn trong phạm vi gia đình hay ngăn cách bởi hàng rào quốc gia nữa, mà chúng liên hệ đến nhiều nước khác và ngay cả các châu lục. Kinh tế của mỗi quốc gia này tùy thuộc rất nhiều đến quốc gia khác. Muốn phát triển kinh tế xứ sở mình, chúng ta cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng tình hình kinh tế của những nước bạn láng giềng. Thực vậy, sự cải thiện nền kinh tế của những nước trên thế giới gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của chính quốc gia các bạn.
Theo quan điểm này trong thế giới hiện đại, quý vị cần đến một cuộc cách mạng tổng quát về tư tưởng và những tập quán của chúng ta. Mỗi ngày chúng ta càng nhận thấy rõ ràng hơn là một hệ thống kinh tế tốt đẹp cần được xây dựng trên nền tảng chân chính của trách nhiệm phổ quát toàn cầu. Nói tắt, điều chúng ta mong ước là cố gắng thực hiện tình anh chị em phổ cập trên toàn thế giới. Đây không chỉ là lý tưởng thánh thiện, đạo đức hay tôn giáo mà là thực tế đời sống của con người hiện đại.
Nếu suy nghĩ sâu xa, các bạn sẽ thấy rõ là hiện nay chúng ta đang cần đến tình thương và lòng từ bi ở khắp mọi nơi. Điều khẩn thiết này có thể được chứng minh khi quan sát theo dõi mọi việc đang xảy ra trên thế giới, từ lãnh vực kinh tế và chăm sóc sức khỏe đến cả vấn đề chính trị lẫn quân sự. Thêm vào đó còn có nhiều cuộc khủng hoảng xã hội cũng như chính trị. Ngoài ra, thế giới cũng đang phải đối phó với những tai trời ách nước. Năm này qua năm khác, chúng ta chứng kiến sự thay đổi căn bản khí hậu trên toàn địa cầu dẫn đến các hậu quả trầm trọng như mưa nhiều tại vài quốc gia gây nên lụt lội trong khi ở các nơi khác lại không có mưa khiến thiếu nước tạo ra cảnh hạn hán tàn hại.
Vấn đề sinh thái và môi sinh may mắn đang được nhiều người khắp nơi đặc biệt quan tâm. Chúng ta hiện đang bắt đầu nêu câu hỏi làm sao có thế bảo vệ môi sinh để duy trì sự sống trên hành tinh này. Là con người, chúng ta cũng nên kính trọng những thành viên trong gia đình nhân loại như các bạn bè và hàng xóm của chúng ta. Tâm từ bi, tình thương, lòng vị tha và tinh thần anh chị em ruột thịt là bí quyết không những chỉ giúp cho việc phát triển, thăng hoa xã hội loài người mà còn bảo vệ sự sống còn trên quả địa cầu này.
Sự thành công hay thất bại của nhân loại trong tương lai căn bản tùy thuộc vào ý chí và sự quyết tâm của thế hệ hiện tại. Nếu chính chúng ta không biết sử dụng mọi khả năng ý chí và trí tuệ của mình vào công việc lợi ích này thì không ai khác có thể bảo đảm sự an toàn cho tương lai và thế hệ sắp tới của chúng ta. Chúng ta không thể hoàn toàn chỉ trích, đổ lỗi cho các chính trị gia hay những phần tử trực tiếp có trách nhiệm đến các vấn đề trên, mà cá nhân chúng ta cũng có phần nào chịu trách nhiệm.
Khi nào mỗi cá nhân biết nhận lãnh trách nhiệm, lúc ấy họ mới bắt đầu chịu dấn thân. Còn nếu chỉ ồn ào la lối và phê bình, trách móc thì chẳng có lợi ích gì. Sự thay đổi căn bản trước tiên phải xuất phát từ trong tâm của mỗi người rồi sau đó họ mới có thể đóng góp ý nghĩa cho cộng đồng nhân loại. Lòng từ bi không phải chỉ là lý tưởng của tôn giáo, mà là nhu cầu cần thiết mang phúc lợi đến cho toàn thể mọi người.
Khi nhìn vào lịch sử loài người, chúng ta nhận thấy rằng một tâm hồn vị tha sẽ là bí quyết để thành đạt cái điều mà thế giới xem như những việc làm to lớn trong các lãnh vực dân quyền, công tác xã hội, giải phóng chính trị và tôn giáo v.v.. Một cái nhìn và hành động từ bi không liên quan gì đến tín ngưỡng mà chúng có thể phát sinh do bất cứ ai đơn giản biết thành thực xót thương mọi kẻ khác, cộng đồng tha nhân hay những người cùng khổ. Nói tắt, chúng bắt nguồn từ sự quan tâm sâu xa đến việc phúc lợi giúp đỡ cho đa số dân chúng đói nghèo.
Những ý tưởng và hành động cao đẹp đầy tình thương bao la này sẽ được ghi chép vào sử sách như những việc làm phước đức, cứu giúp nhân loại. Ngày nay, khi đọc lại các công tác nhân đạo của tiền nhân qua lịch sử, mặc dù đã trôi vào dĩ vãng, chỉ còn là ký ức nhưng tâm chúng ta vẫn cảm thấy hạnh phúc và an lạc khi nghe nhắc đến các việc làm đầy lòng từ bi của họ. Chúng ta hồi tưởng nhớ lại với sự kính phục và ngưỡng mộ sâu xa những con người đã làm các công việc vô cùng nhân đức ấy. Chúng ta có thể tìm thấy một vài đại thí chủ như vậy ngay trong thời đại ngày nay.
Trái lại lịch sử nhân loại cũng ghi chép nhiều câu chuyện của những kẻ tàn ác bất nhân gieo rắc tai họa khủng khiếp như giết chóc, tra tấn hành hạ, mang lại vô vàn khổ đau cho đồng loại. Những hành động dã man này được xem như phản ảnh khía cạnh đen tối nhất trong di sản chung của con người. Các biến cố ấy chỉ xảy ra khi con người có tâm giận dữ, hận thù, ganh ghét và lòng tham vô đáy.
Lịch sử thế giới đơn giản là sự tập hợp, ghi chép các kết quả về những tư tưởng thiện và ác của loài người. Tôi nghĩ điều này là rõ ràng như vậy. Khi đọc lịch sử, chúng ta nhận thấy rằng nếu muốn có một tương lai tốt đẹp và hạnh phúc hơn, chúng ta cần quán sát tâm của mình hiện nay để tu tập hầu gặt kết quả lành cho ngày mai.
Lòng Từ Bi Với Sự Giải Quyết Các Cơn Khủng Hoảng
Trước tình hình thế giới hiện nay, sự hợp tác là rất cần thiết đặc biệt trong lãnh vực kinh tế và giáo dục. Do sự khác biệt quá nhiều giữa các quốc gia trên thế giới đã khiến cho phong trào hướng đến một Âu Châu đoàn kết có phần khó khăn. Tôi nghĩ phong trào này ra đời đúng lúc và thực ý nghĩa tuyệt vời. Nhưng sự kết hợp giữa các quốc gia không phát xuất từ lòng từ bi hay đức tin tôn giáo mà đúng hơn vì đó là một nhu cầu cấp bách.
Hiện nay thế giới đang có xu hướng phát triển tiến đến sự hiểu biết toàn cầu. Trong hoàn cảnh hiện tại, sự đoàn kết, thân hửu với những người khác đã trở thành một yếu tố cần thiết cho sự sống còn của chúng ta. Do đó, nhận thức về trách nhiệm phổ quát khắp thế giới được xây dựng trên lòng từ bi và tình anh chị em ruột thịt hiện nay thực hết sức cần thiết. Thế giới đang đối phó với nhiều cuộc khủng hoảng như khủng hoảng về ý thức hệ, tôn giáo và ngay cả trong gia đình.
Tất cả những cuộc khủng hoảng này đều bắt nguồn từ lòng tham của con người; người ham vật này, kẻ muốn thứ kia. Nếu chúng ta cố gắng tìm hiểu các nguyên nhân gây ra những cuộc khủng hoảng trên, các bạn sẽ thấy rằng chúng có nhiều lý do và nguyên cớ khác nhau, ngay cả trong chúng ta.
Tuy nhiên trước khi các bạn biết rõ nguyên do của những cuộc khủng hoảng thì chúng ta vẫn sẵn có tiềm lực và khả năng để chung sống hòa hợp với nhau. Tất cả mọi lý do khác đều là thứ yếu, không quan trọng. Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây nên các cuộc khủng hoảng nhưng đồng thời quý vị cũng có những yếu tố để sống đoàn kết và hợp tác. Đã đến lúc chúng ta cần chú tâm đến sự hợp nhất; nghĩ đến tình người và thực hiện lòng từ bi.
Ví dụ khi bạn nghe trình bày quan điểm về ý thức hệ hay tôn giáo khác biệt từ một người nào đó. Nếu quý vị biết kính trọng quyền tự do tư tưởng và thành thực có lòng từ bi đối với kẻ ấy, thì bạn sẽ không mấy quan tâm đến ý kiến của họ có đồng thuận với mình hay không, bởi vì điều đó là thứ yếu. Bao lâu người ta cảm thấy an lạc khi tin tưởng vào điều nói trên thì họ tuyệt đối có quyền làm như vậy. Cho nên chúng ta nên kính trọng và chấp nhận quan điểm của người khác. Trong lãnh vực kinh tế cũng vậy, các cơ sở thương mại thường hay cạnh tranh vì muốn kiếm lời để sống còn. Khi các bạn có cái nhìn rộng rãi bao dung xây dựng trên tình thương, tôi nghĩ quý vị sẽ dễ dàng thông cảm không ai than phiền trách móc gì. Một lần nữa nơi đây chúng ta thấy lòng từ bi vẫn là yếu tố quyết định.
Sự Giải Trừ Quân Bị
Nhìn chung, tình hình thế giới của chúng ta hiện nay đã hơi lắng dịu. Cuộc chiến tranh lạnh giữa hai siêu cường Liên Bang Xô Viết trước đây và Hoa Kỳ đã kết thúc. Thay vì đi tìm những kẻ thù mới, giờ đây chúng ta nên suy nghĩ và thảo luận một cách nghiêm chỉnh về công cuộc giải trừ quân bị toàn cầu hay ít ra nêu lên ý kiến về hành động cần thiết này. Tôi thường nói với những người bạn Mỹ rằng: “Sức mạnh của quý vị không đến từ các vũ khí nguyên tử mà xuất phát từ những lý tưởng cao quý về tự do, nhân quyền và dân chủ của tiền nhân các bạn”.
Khi viếng thăm Hoa Kỳ năm 1991, tôi có dịp được gặp tổng thống George Bush tiền nhiệm trước đây. Vào lúc đó, tôi có thảo luận với ông ta về “Trật Tự Của Thế Giới Mới” và tôi đã nói với ông rằng “Thế giới mới chỉ có thể ổn định với tâm từ bi, và tôi không chắc là Trật Tự Thế Giới có duy trì được hay không nếu thiếu lòng từ bi.”
Tôi tin rằng đã đến lúc chúng ta nên nghĩ tưởng và bàn thảo đến việc giải trừ quân bị. Với sự sụp đổ của chính quyền Cộng Sản Liên Bang Xô Viết trước đây, chúng ta thấy có dấu hiệu của sự giảm bớt sản xuất vũ khí và lần đầu tiên thực hiện việc tài giảm vũ khí nguyên tử. Từng bước tôi nghĩ mục đích của chúng ta là cứu giúp thế giới - quả địa cầu bé nhỏ này - thoát khỏi việc sử dụng các vũ khí. Tuy nhiên, điều ấy không có nghĩa là chúng ta nên hủy diệt tất cả các loại vũ khí. Chúng ta có thể cất giữ một ít khí giới để phòng chống lại những kẻ gian ác.
Nhằm ngăn ngừa và bảo vệ sự thực thi đúng đắn, chúng ta có thể thành lập các lực lượng cảnh sát quốc tế để theo dõi và giám sát các công việc trên. Và không nhất thiết tuyển chọn bất cứ một quốc gia nào, mà có thể mời nhiều nước tham gia để thành lập một tổ chức giống như Liên Hiệp Quốc hay cơ quan thế giới tương tợ như vậy. Bằng cách đó, không quốc gia nào có thể cất chứa vũ khí cũng như tránh được sự đối đầu quân sự nguy hiểm giữa các nước và ngăn chặn không để chiến tranh xảy ra.
Chiến tranh tồn tại như một phần của lịch sử nhân loại từ xưa đến nay. Thực là điều đáng buồn. Nhưng tôi nghĩ đã đến lúc cần thay đổi quan niệm về chiến tranh. Một số người cho rằng được tham gia vào chiến cuộc là điều vinh dự. Họ nghĩ rằng qua chiến tranh, con người sẽ trở nên anh hùng. Quan niệm về chiến tranh như vậy, thực là điều sai lầm. Gần đây, một phóng viên nói với tôi: “Người Tây Phương rất sợ chết, còn người Đông Phương thì hình như ít sợ hơn”.
Tôi trả lời với giọng nửa đùa: “Tôi thấy theo quan niệm của người Âu Mỹ, chiến tranh và sự thành lập quân đội là điều rất quan trọng. Chiến tranh có nghĩa là chết chóc do bắn giết sát hại lẫn nhau chứ không phải vì các nguyên nhân tự nhiên khác. Do đó có thể nói chính người Tây Phương là những người thích chiến tranh cho nên quý vị không sợ chết. Người Đông Phương chúng tôi đặc biệt là dân tộc Tây Tạng không bao giờ cổ võ cho chiến tranh. Chúng tôi không thể khuyến khích đánh nhau vì hậu quả tai hại do chiến tranh gây ra là sự chết chóc, thương vong và khổ đau. Cho nên quan niệm về chiến tranh trong ý tưởng của chúng tôi là hoàn toàn rất tiêu cực. Do vậy mà người Đông Phương cảm thấy sợ chết hơn người Tây Phương. Các bạn có đồng ý với tôi không"”.
Thực là điều đáng tiếc, vì một vài lý do, nhiều người có ý nghĩ sai lầm về chiến tranh. Sự nguy hiểm của những tư tưởng này lớn lao hơn trước đây đối với cộng đồng thế giới, cho nên chúng ta cần quan tâm đến việc giải trừ quân bị. Tôi nghĩ điều này nên mạnh mẽ thực hiện ngay trong lúc và sau khi xảy ra cuộc chiến tranh ở vùng vịnh Ba Tư. Dĩ nhiên mọi người đều chỉ trích Saddam Hussein, và ai cũng biết rằng ông ta là người tàn ác, đã có nhiều hành động sai lầm trong các vấn đề chính trị. Saddam Hussein cũng là nhà độc tài, và dĩ nhiên con người độc tài thì rất nguy hiểm, có thể gây tai hại cho những kẻ khác.
Nhưng nếu không có quân đội và vũ khí thì Saddam Hussein không thể trở thành lãnh tụ độc tài được. Ai là người đã cung cấp vũ khí cho ông ta " Những người đã tiếp tế khí giới cho Saddam Hussein cũng phải chịu trách nhiệm. Nhiều quốc gia Tây Phương đã cung cấp vũ khí cho ông ta mà không nghĩ đến hậu quả khốc hại của nó.
Chỉ biết có tiền và luôn luôn nghĩ đến việc bán vũ khí để kiếm lời là một điều thực khủng khiếp. Có lần tôi gặp một phụ nữ người Pháp đã từng sống nhiều năm tại Beirut thủ đô của Lebanon. Bà buồn bã kể cho tôi hay rằng trong thời gian xảy ra cuộc khủng hoảng chính trị tại Beirut, ở góc phố này, một số người đã bán vũ khí để thu lợi nhuận và cùng ngày đó, tại một khu vực khác trong thành phố, nhiều thường dân vô tội đã bị sát hại bởi chính các khí giới đó.
Tương tự, tại khu vực này trên quả đất của chúng ta, có nhiều người đang sống cuộc đời xa hoa phung phí nhờ vào lợi tức thu được do bán vũ khí trong khi các thường dân tại vùng đất khác trên mặt đất này đã bị giết chết bới các khí giới tàn ác đó. Cho nên, bước đầu tiên là phải chấm dứt hành động bán các loại vũ khí. Đôi lúc tôi nói đùa với các người bạn Thụy Điển: “Ôi, quý vị thực là tuyệt vời. Trong nhiều năm qua của cuộc chiến, các bạn luôn luôn đứng trung lập. Quý vị thường đề cao sự quan trọng của nhân quyền và nền hòa bình thế giới. Điều ấy rất tốt. Nhưng trong lúc đó, các bạn cũng đã bán nhiều vũ khí. Như thế tôi thấy các bạn phần nào hơi đạo đức giả có đúng vậy không"”
Vào lúc xảy ra cuộc khủng hoảng ở vùng vịnh Ba Tư, tôi tự phát nguyện dấn thân sẽ dùng hết thời gian còn lại của đời mình để đóng góp cho lý tưởng hành động giải trừ quân bị. Riêng đối với đất nước chúng tôi liên quan đến vấn đề này, tôi đã có quyết tâm tranh đấu cho Tây Tạng trong tương lai sẽ hoàn toàn trở thành một vùng phi quân sự. Lần nữa, chúng ta nhận thấy rằng nhằm hoạt động cho sự giải trừ quân đội, yếu tố quan trọng vẫn là lòng từ bi yêu thương tất cả mọi người.
Gửi ý kiến của bạn
