 |
Luật Sư Nguyễn Quốc Lân |
Trong cả hai dự luật 98 và 99 đều có điều khoản là dự luật nào được thông qua với số phiếu nhiều hơn thì dự luật đó được áp dụng và dự luật kia sẽ không được áp dụng, cho đầu là đã được thông qua với đa số phiếu.
Các thành phần vận động chống hay ủng hộ hai dự luật thường dùng những từ ngữ như “chiếm đoạt” (taking, seizing) tài sản tư nhân. Trên thực tế, vấn đề nên được gọi là “mua lại” các tài sản tư nhân thì đúng hơn. Vấn đề tranh chấp thường chỉ là thỏa thuận giá cả hay bất đồng trong việc không muốn bán cho dầu chính phủ đã trả giá theo hoặc trên thị trường nhưng chủ nhân vẫn không đồng ý.
Lịch sử của vấn đề
Luật pháp của Hoa Kỳ tại hầu hết các tiểu bang đề có các điều khoảng cho phép các cấp chính quyền được thu mua các tài sản tư nhân để xử dụng vào các mục đích chung, thường được gọi là quyền eminent domain. Ban đầu, chính quyền thường chỉ xử dụng quyền hạn này trong việc thu mua các tài sản tư nhân để dùng vào các mục đích công cộng như xây dựng đường xá, bệnh viện, trường học hay căn cứ quân sự, v..v Dần dà, mục đích công cộng này được nới rộng đến việc phát triển đô thị, kế hoạch thành phố, ví dụ như phát triển khu shopping mall, khu giải trí, sân vận động, v..v. Gần đây, nhiều cơ quan chính quyền địa phương còn đi xa hơn trong việc mua lại các cơ sở tư nhân để giao lại cho các công ty tư nhân để phát triển cơ sở thương mại, ví dụ như xây tiệm Cosco, Walmart, hay ngay cả sòng bài như dự định tại Thành Phố Garden Grove.
Cho dầu thu mua cho mục đích nào đi nữa, chính quyền đều phải trả tiền tối thiểu là theo giá thị trường. Tuy nhiên, để giúp mọi chuyện tiến hành nhanh chóng, chính quyền cũng nhiều khi đồng ý trao đổi một khu đất khác thuận tiện hơn, hay trang trải các chi phí di chuyển, hay tạo điều kiện để dọn nhà hay cơ sở thương mại đến một nơi khác tương đối hơn. Các tranh chấp thường xảy ra là bất đồng về giá cả thu mua hay tiền bồi thường không thỏa đáng theo yêu cầu của chủ nhân.
Dựa trên những bất đồng này, nhiều thành phần chống đối sự lạm quyền của chính phủ đã tiến hành những chiến dịch chống đối những việc làm gọi là “chiếm đoạt” những tài sản của tư nhân, đặc biệt là để đem giao lại cho các công ty tư nhân để phát triển kinh tế. Sự chống đối này đã đưa đến cả một vụ kiện lên tới Tòa Án Tối Cao Hoa Kỳ và được phán quyết vào năm 2005 là lợi ích công cộng cũng bao gồm việc cho phép chính quyền thu mua tài sản tư nhân để trao lại cho các cơ sở tư nhân trong một kế hoạch chung để phát triển đô thị.
Các thành phần chống đối quyền trưng thu này thì cho là chính phủ không được quyền trưng thu tài sản của tư nhân để rồi giao lại cho một cơ sở tư nhân khác. Họ muốn là các cơ sở tư nhân đó phải tự đứng ra điều đình việc mua lại các tài sản tư nhân này và chính phủ không được quyền can thiệp vào. Các thành phần ủng hộ quyền trưng thu này thì cho rằng chính quyền cần có khả năng thu mua các tài sản này trong một quy hoạch chung của thành phố để phát triển đô thị, phát triển kinh tế, tăng tiền thuế cho thành phố hay phát triển công ăn việc làm cho người dân địa phương và đó là lợi ích công cộng của việc thu mua tài sản riêng.
Dự Luật 98
Dự Luật 98 ngăn cấm chính phủ được quyền thu mua các tài sản tư nhân để xử dụng vào các mục đích tư nhân, ví dụ như mở chợ, khu thương mại, khu giải trí, v..v..Dự luật 98 còn đặt thêm các điều khoản như cấm tòa án không được cho lợi điểm về phía chính phủ trong các đơn kiện, trả tiền luật sư phí nếu tòa án phán quyết số tiền cao hơn số tiền chính phủ đồng ý trả trước đó, và bán lại cho chủ cũ với giá thu mua nếu dự án không được tiến hành nữa.
Điều đặc biệt của Dự Luật 98 là để thêm một điều khoản ngăn cấm các điều luật về giới hạn tăng tiền thuê nhà, hay được gọi là “rent control.” Theo luật giới hạn tăng tiền thuê nhà, hiện đang được áp dụng tại các thành phố lớn như San Francisco hay Los Angeles, các chủ nhà cho thuê không được tăng tiền nhà quá mức ấn định của chính phủ trừ khi cho bắt đầu giao kèo thuê nhà mới. Nếu không có luật giới hạn tăng tiền thuê nhà, các chủ nhà có quyền tăng tiền thuê nhà theo giá thị trường và không có mức độ giới hạn.
Các thành phần hỗ trợ Dự Luật 98 thì cho rằng nếu để cho chính phủ thu mua tài sản của tư nhân để giao cho các cơ sở tư nhân khác thì chỉ tạo điều kiện để các chính trị gia thu mua tài sản tư nhân để giúp các bạn bè giàu có mua lại để xử dụng vào mục đích thương mại.
Các thành phần chống đối Dự Luật 98 thì cho rằng đây chỉ là một âm mưu của giới chủ nhà nhằm bãi bỏ hay ngăn cấm luật giới hạn tăng tiền thuê nhà mà thôi. Luật giới hạn tăng tiền thuê nhà thường có lợi cho những người thuê nhà, thường là có lợi tức thấp.
Dự Luật 99
Dự Luật 99 chỉ đơn giản ngăn cấm chính quyền không được quyền thu mua các tài sản tư nhân do chủ nhân đang cư ngụ. Điều đó có nghĩa là chính phủ không được thu mua các nhà cửa có chủ đang ở, thường là nhà riêng cho gia đình. Điều không được nói đến là chính phủ vẫn được quyền thu mua các tài sản thương mại hay cho thuê theo luật lệ hiện nay. Dự Luật 99 còn đặt ra một số trường hợp ngoại lệ mà chính phủ vẫn có thể thu mua những căn nhà gia đình trong các trường hợp như để bảo vệ sức khỏe và an toàn, ngăn ngừa các hoạt động phạm pháp, giảm thiểu nguy hại đến môi trường, đối phó với tình trạng khẩn cấp hay cùng trong những mục đích công cộng khác.
Các thành phần viên chức chính phủ thì hết sức hỗ trợ dự luật này vì họ chỉ ngại vấn đề thu mua tài sản từ các tư gia vì có người chủ đang ở. Còn đối với các tài sản thương mại hay cho thuê thì họ cảm thấy không có sự chống đối nhiều.
Các thành phần chống đối Dự Luật 99 thường là các thành phần chủ nhà cho thuê vì họ hy vọng rằng Dự Luật 98 sẽ được thông qua và họ sẽ được hưởng lợi trong việc hủy bỏ được luật giới hạn tăng tiền thuê nhà tại California.
Nên Bầu Cho Dự Luật Nào"
Muốn quyết định bầu cho dự luật nào, cử tri cần phải phân tích những điều lợi hại cho cá nhân và gia đình mình và lợi hại đối với kế hoạt phát triển đô thị của thành phố. Lợi hại cho cá nhân mình là nhà cửa hay tài sản của mình có thể bị thu mua hay không hay có thể bán đi để mua một tài sản khác ở khu vực khác hay không" Lợi hại cho chính quyền thành phố là khả năng qui hoạch kế hoạch phát triển đô thị để phát triển kinh tế hay công ăn việc làm trong khu vực liên hệ. Vấn đề luật giới hạn tăng tiền thuế nhà cũng là một yếu tố quan trọng cho những người thuê nhà, thường là những người có lợi tức thấp. Quyết định nên bầu cho dự luật nào tùy thuộc và hoàn cảnh và ý muốn của mỗi cử tri, chứ không phải dễ để đề nghị là mọi người nên bầu cho dự luật nào.
Gửi ý kiến của bạn
