5 Tổng Thống, 1 Mái Nhà
Vi Anh
Ba mươi năm mới có một lần. Ba mươi năm lịch sử chánh trị Mỹ dụm lại dưới mái Nhà Trắng. Một câu lạc bộ cao sang nhứt hành tinh Trái Đất này. Năm tổng thống Mỹ dưới một mài nhà - Nhà Trắng, hay Toà Bạch Oc hay Phủ Tổng Thống Mỹ.
Một sáng kiến và gợi ý của TT đắc cử Obama. Một ý kiến hấp dẫn và lý thú nên TT Bush mau mau biến thành sự thật. Năm cựu, tân và đương kim tổng thống Mỹ tề tựu trong một bữa ăn sáng tại Nhà Trắng vào ngày 7 tháng 1 năm 2008 . Năm vị có mặt thì 4 đã từng làm tổng thống Mỹ và một vị đắc cử sắp tuyên thệ làm tổng thống Mỹ vào ngày 20 tháng 1 năm 2009.
Đây là lần đầu tiên từ ngày 8 tháng 10 năm 1981, cách đây 28 năm, các vị tổng thống còn sống tề tựu nhau tại Nhà Trắng. Lúc bấy giờ có một biến động lớn ảnh hưởng mạnh đến vai trò Mỹ ở Trung và Cận Động. Đó là TT của nước Ai Cập là Anouar al-Sadate bị ám sát chết. Các cựu tổng thống Mỹ còn sống là Richard Nixon, Gerald Ford và Jimmy Carter lúc bấy giờ tề tựu quanh TT Ronald Reagan, tại Nhà Trắng.
Còn bây giờ TT đắc cử Obama gợi ý TT Bush làm một cuộc tề tựu giữa các tổng thống còn sống tại Nhà Trắng ở Pennsylvania Avenue, thủ đô Mỹ Washington DC. TT Bush tổ chức mời tất cả tề tựu nhau, vào thời điểm chỉ hơn 10 ngày nữa Ông sẽ chuyển giao quyền hành và dọn ra. Bốn vị tổng thống Mỹ đã từng làm việc ở Phòng Bầu Dục và TT Obama sắp sống ở Nhà Trắng, tổng cộng là năm gặp nhau trong một bữa ăn sáng đặc biệt tại phòng ăn riêng của dinh tổng thống. Đó là TT Jimmy Carter (1977-1981) thứ 39, TT George H. W. Bush (1989-93) thứ 41 thân phụ của đương kiêm TT Bush , TT Bill Clinton (1993-2001) thứ 42 mà Đệ Nhứt Phu nhân là Bà Hillary Clinton sẽ là Ngoại Trưởng cho chánh quyền TT Obama, TT Bush thứ 43, và TT Obama thứ 44. Chỉ vắng bóng TT Ronald Reagan, nhưng tư tưởng và ảnh hưởng của Ong còn đang bàng bạc trong Đảng Cộng Hoà khắp nước Mỹ dù trong kỳ bầu cử vừa qua Đảng Dân Chủ đại thắng ở Hành Pháp và Lập Pháp liên bang Mỹ.
Xem bức hình lịch sử của 5 vị chụp trong Phòng Bầu Dục, người ta thấy anh hoa của lòng tương kính phát tiết ra ngoài. Một người cười một kiểu, nhưng tất cả đều thân thiện. Cựu TT Jimmy Carter cười nụ, mím chi; cựu TT Bill Clinton hớn hở và rạng rỡ; còn TT Bush cha thì nụ cười mĩm.
Vì rằng cuộc gặp gỡ tề tựu này không có gì không khớp với tinh thầnl ưỡng đảng Cộng Hoà và Dân Chủ. Từ sau những năm 1980 cả hai Đảng Cộng Hoà và Dân Chủ hầu như chia xẻ với nhau về đường lối đối ngoại một cách thực dụng, mềm dẻo và tránh thảm kịch xảy ra. Đó là những gì mà vị cố vấn an ninh quốc gia là Brent Scowcroft đã tạo cảm hứng cho Nhà Trắng trong những năm Ong làm việc cho TT Bush Cha. Không phải tình cờ mà ứng cử viên tổng thống Obama đã nhiều lần nói về một loại ngoại giao đối thoại. Không phải tình cờ để TT Bush Con cử nhiệm và TT đắc cử Obama lưu nhiệm Ô Robert Gates lại làm Bộ Trưởng Quốc Phòng trong nội các của hai người. Cũng không phải tình cờ để TT đắc cử Obama chỉ định Tướng James Jones điều hành Hội Đồng An Ninh Quốc gia. Cả hai người này Robert Gates và James Jones là bạn thân của ê kíp Brent Scowcroft. Đã qua rồi thời thập tự chinh. Đang thịnh hành thời ngoại giao thực dụng.