Nhân dân Mỹ đang chờ cuộc trnh luận dầu tiên của hai ứng cử viện tổng thống Mỹ. Xảy ra tại Miami (TB Florida), lúc 9 giờ tối địa phương ngày Thứ Năm 30 tháng 9, năm 2004 . Vào 6 giờ chiều giờ Miền Tây, nhiều tiểu bang Miền Tây trong có Cali có thể xem cho thỏa chí. Hai ứng cử viên đã rút về trang trại riêng dưỡng thần chuẩn bị cho cuốc quyết đấu, một trong những yếu tố quyết định sự thánh công hay thất bại của ứng cử viên tổng thống Mỹ.
Thực vậy, theo tập tục bầu cử tổng thống Mỹ, kỳ bầu cử tổng thống năm 2004 này, trong vòng 13 ngày bắt đầu thừ 30 tháng 9, có ba cuộc tranh luận trực tiếp truyền hình giữa hai Oâng Bush và Kerry. Cuộc tranh luận thứ nhứt như đã nói. Cuộc thứ hai ngày 8 tháng 10 ở Saint Louis ( Missouri ); và cuộc thứ ba ngày 13 tháng 10, tại Tempe ( Arizona ).Theo thông lệ cuộc tranh luận thứ nhứt nhiều người theo dõi nhứt, Năm 2000 có 47 triệu ngươi Mỹ xem cuộc tranh luận đầu giữa George Bush và Al Gore. Năm 1980 có hơn 80 triệu người theo dõi hai Oâng Carter và Reagan tranh luận lần đầu. Đề tài tranh luận đầu cũng theo thông lệ liên quan đến chánh sách ngoại giao.
Theo lịch sử bầu cử tổng thống tranh luận bầu cử tổng thống Mỹ là một trong những yếu tố thành công hay thất bại của ứng cử viên Theo Alan Schroder của Đại học Northeastern trong tác phẩm "Tranh luận Bầu cử Tổng thống: 40 Năm Nguy hiểm của Truyền hình", tranh luận bầu cử tổng thống Mỹ "xảy ra bốn năm một lần. Truyền hình thâu trực tiếp. Đó là điều chiến dịch không thể viết trước được, và đó cũng là cơ hội để dân chúng nhìn ứng cử viên đang ở dưới sức ép để phán đoán họ." Căng thẳng thực nhưng ứng cử viên nào mất bình tĩnh, xuất hạn như Nixon trước Kennedy, nói lỡ lời hay lẹo lưỡi như Oâng Carter nói Đông Aâu không bị CS khống chế, hay tỏ ra thụ động, thiếu khẳng định như Al Gore- là coi như thất bại.
Theo thăm dò của báo Time phổ biến gần đây cứ 3 người Mỹ thì có trên 30% dân Mỹ theo dõi cả ba cuộc tranh luận, 40 theo dõi một trong 3 cuộc. Và quan trọng nhứt 69% người do dư nói sẽ dựa vào các cuộc tranh luận để quyết định lá phiếu.
Tranh luận quan trọng như vậy nên nội qui thoả thuận giữa hai bên hết sức chặt chẽ. Ứng cử viên phải tuân hành từng khoản một.. Nội quy tranh luận giữa Bush và Kerry kỳ này hai bên đã bàn nhiều tháng trước dài 32 trang áp dụng cho ba lần tranh luận. Các điểm chánh tóm lược như sau. Không quay truyền hình từ phía sau. Chỉ bắt tay một cái khi bắt đầu, hai ứng cử viên không đưọc lại gần nhau. Không được sử dụng tài liệu viết hay phóng đồ để trình bàyà, chỉ được ghi chú mà thôi. Không được trực tiếp hỏi nhau và dùng tu từ để chỉ người đối thoại. Không được hứa hẹn nhau . Mỗi ứng cử viên được có người trang điểm riêng. Thẩy đồng tiền để lấy phiên ai nói trước ai nói sau trong kỳ tranh luận 1. Kỳ tranh luận 2, người rủi trong kỳ 1 sẽ bắt đầu trước. Kỳ thứ ba, thẩy đồng tiền lại để chọn như kỳ 1.Chỗ ngồi cũng do vận may của đồng tiền quyết định. Có ít nhứt 16 câu hỏi. Trả lời câu hỏi không quá 2 phút. Bình luận câu hỏi không quá 1 phút rửởi. Điều hợp cuộc tranh luận có quyền cho thêm 60 giây mà thôi. Cuộc tranh luận lần thứ hai có có cử tri tham dự, nhưng câu hỏi phải nạp cho điều hợp viên và chính vị này sẽ quyết định cử tri nào được tham dự, và nếu cử tri chất vấn lạc đề, điều họp viên sẽ cắt lời. Chỉ có nhân viên mật vụ , bác sĩ riêng, phụ tá quân sự theo ứng cử viên, và một phụ tá duy nhứt chỉ định trước được theo ứng cử viên. Nhưng vị phụ tá này phải ở trong cánh gà hay hậu trường sơn khấu.
Tranh luận bầu cử có thể tạo cơ hội cũng như cơ nguy cho cả hai ứng cử viên. Kerry hy vọng tranh luận bầu cử này sẽ giúp Oâng đạt những thành quả lớn chứng minh Oâng là một nhà lãnh đạo đáng tin, rõ ràng, vững chắc để thúc đẩy cử tri tập họp quanh Oâng. Còn Bush hy vọng tranh luận sẽ tạo được một sự phê chuẩn của nhận dân Mỹ, cho Oâng một nhiệm kỳ nữa để hoàn tất chương trình bảo quốc an dân của Oâng. Cho nên hai Oâng Bush và Kerry đã lui về trang trại để nghỉ ngơi, dưỡng thần, chuẩn bị cho trận quyết đấu đầu quan trong nhứt.
Dư luận xôn xao trước một biến cố trọng đại như vậy. Miển nói những lời bàn của những nhà bình luận, những chuyên viên bầu cử, và những phụ tá ứng cử viên vì mỗi người nhìn một góc độ và ít nhiều cũng có ý kiến riêng. Giờ phút vô tư không bao giờ gõ ở chánh trường. Xin để cử tri nhân định cho mình là tôn trọng và tương kính nhứt.
Nhưng xin nêu vài con số thăm dò cho đủ chuyện.. Nói chung toàn quốc, đa số các cuộc thăm dò cho thấy Bush vẫn được trên dưói 50% ủng hộ -- dẩn trước Kerry -- nhưng không bao nhiêu. Gallup ngày 23 tháng 9 nói Bush được 49% ủng hộ; Kerry 46%... cách nhau 3 điểm thôi. Báo Time thăm dò trước đó cho Bush dẩn trước Kerry 13 điểm. Về cuộc tranh luận Báo Time tuần rồi thăm dò cho biết 44% nói TT Bush và 32 % nói Kerry thắng lợïi tranh luận. Một số nhân vật Dân Chủ tiết lộ Kerry sẽ tâp trung nổ lực tấn công Bush về Chiến tranh Iraq trong cuộc tranh luận đầu. Nói Oâng Tổng cũng phải nói Phó Tổng. Cheney và Edwards ứng cử viên Phó Tổng Thống của hai liên danh Bush và Kerry sẽ đấu khẩu lần thư nhứt vào ngày 5 tháng 10 tại Cleveland (TB Ohio).
Trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, đại hội đảng công khai, ứng cử viên tranh luận quang minh chánh đại, người Việt ở Mỹ vừa mừng vừa giận. Mừng vì đang sống trong dân chủ thực sự, đảng muốn nắm chánh quyền, người muốn ra đại diện dân, tìm đủ mọi cách thuyết phục dân ủng hộ. Trong khi đó ở nước nhà 82 triệu dân không biết Đại Hội Đảng làm gì. Không một người dân Việt nào biết đảng viên ai kết nạp, được kết nạp và tuyên thệ hồi nào. Thế mà Đảng CS và đảng viên nhơn danh nhân dân VN độc quyền lãnh đạo đất nước và nhân dân mãn đời. Trung Cộng cũng vậy, Đại hội Đảng, cả tỷ người dân Trung Quốc có biết thảo luận biểu quyết điều gì bên trong hội trường. Thế mà Nghị quyết của Đảng là siêu luật, chi phối từ đướng đi nước bước, đên chén cơm manh áo của người dân.
Gửi ý kiến của bạn
