Lễ Đâm Trâu Ở Miền Núi
Bạn,
Theo các nhà nghiên cứu nhân văn, tại Tây Nguyên và một số huyện vùng núi của các tỉnh Miền Trung, cư dân các sắc dân thiểu số có tục lệ đâm trâu trong những ngày hội lớn. Riêng tại huyện Trà Bồng của tỉnh Quảng Ngãi, đâm trâu là một trong những tập tục của người Cor. Đó là kết quả sau lời nguyện ước của một người trọng bệnh được chữa khỏi, cũng có khi đó là cuộc tế lễ của một người khá giả muốn đãi dân làng sau một năm làm ăn phát đạt. Báo Bình Định ghi nhận toàn cảnh về một buổi lễ đâm trâu được tổ chức vào ngày 13/1/2007 tại xã Trà Thủy, huyện Trà Bồng với diễn tiến như sau.
Đúng bảy rưỡi sáng, khi mặt trời vừa nhô lên khỏi rẫy quế trước làng, cuộc "hành quyết" bắt đầu. Trước khi con trâu được hóa kiếp, một loạt các nghi lễ được già làng Hồ Văn Ba tiến hành rất bài bản. Trước tiên là chọn chỗ để dựng nêu. Trụ cây nêu này được dùng làm chỗ buộc trâu trước khi đâm. Cây nêu của người Cor với những hoa văn tượng trưng cho quan niệm tín ngưỡng của dân tộc này gồm nhiều màu sắc bắt mắt. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu văn hóa, cây nêu của người Cor độc đáo hơn hẳn các loại nêu của một số sắc tộc khác. Sau lễ dựng nêu là những lễ cúng dành cho nhiều bậc thần linh khác nhau. Ví như lễ cúng mo-huýt hay còn gọi là cúng Bà Chúa Ngọc-một vị thần cai quản toàn bộ đời sống vật chất lẫn tinh thần của làng. Nghe nói, Bà Chúa Ngọc không ăn được thịt trâu, vì vậy lễ cúng này, dân làng phải mổ hai heo.
Buổi tối trước lễ đâm trâu, một loạt các lễ cúng khác cũng được tiến hành. Kèm theo lễ này là hội múa cồng chiêng với sự tham gia của các nghệ nhân của làng. Sáng sớm, già làng có một lễ cúng nhỏ, gọi là cúng mừng trâu. Cả làng đi vòng quanh con trâu, trẻ già trai gái đều ăn mặc đẹp như đi hội. Sau khi đi 9 vòng quanh con trâu để hát và múa chiêng, con trâu được "bàn giao" cho ông bà. Rắc một ít rượu và rải một nắm lá xanh vào người con trâu, già làng Hồ Văn Ba thủ thỉ: "Mày đừng buồn trâu ơi, chút nữa đây là mày về với tổ tiên ông bà, dân làng đã chọn vinh dự này cho mày chứ không một con trâu nào khác. Mày về "bên kia" ngọn núi, con sông và luôn phù hộ cho dân làng được mạnh khỏe, mùa màng tốt tươi". Nói đoạn, già làng rải một nắm lá xanh vào đầu con trâu, sau đó ông rải số lá xanh còn lại lên đầu của tất cả con cháu trong họ tộc rồi về nghỉ tại nhà sàn. Những lời thủ thỉ trên đây phóng viên được một thanh niên của làng "dịch" lại, còn già làng chỉ vái bằng tiếng Cor, không hiểu được. Thủ thỉ những lời như thế với con vật hiến tế trước khi nó hóa kiếp, phóng viên báo Bình Định nghĩ rằng người Cor xem rất "nhân văn".
Bạn,
Cũng theo báo Bình Định, lễ đâm trâu của người Cor không quy định ngày, thấy lúc nào rỗi là tổ chức lễ, chỉ có một điều kiêng kỵ là trong tháng đó, làng không có tang ma. Chứng kiến cảnh đâm trâu thật rùng rợn, chỉ có phần cúng trâu và phần múa chiêng là vui nhộn nhất.