Y Học: Trẻ Em Mệt Mỏi Kinh Niên
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô
Bs Philip R. Fisher và các đồng nghiệp vừa phổ biến trong báo Journal of Pediatric Infectious Diseases, 5, số 1, 2010, về liên hệ hội chứng mệt mỏi kinh niên của trẻ em vị thành niên và nhiễm trùng.
Khoảng 1% trẻ em vị thằnh niên bị mệt mỏi kinh niên không thể làm được những công việc hàng ngày. Khởi đầu mệt mỏi kinh niên có thể do nhiều lý do nhưng nhiễm trùng có thể là nguyên nhân quan trọng nhất. Vài loại nhiễm trùng có thể kéo dài cả tháng hay cả năm. Mỗi lần như vậy thì bệnh nhân lại thấy mệt mỏi. Mỗi lần bị nhiễm trùng cấp tính thì lại bị mệt mỏi, và cơn mệt mỏi có thể kéo dài lâu hơn.
Có trường hợp liên hệ tới chất Cytokine bị hư, một số tế bào trong cơ thể bị hư, hay có hiện tượng tự miễn dịch trong cơ thể. Trẻ em bị mệt mỏi kinh niên có thể liên hệ hội chứng tim đập nhanh khi đứng dậy.
Ngay cả vấn đề tâm lý có thể xuất hiện trước hay do nhiễm trùng kích thích. Vậy nói chung bệnh nhiễm trùng có thể gây phản ứng tương tác với hiện tượng miễn dịch, thần kinh tim hay tâm lý, v… v…, và là một trong nhiều lý do gây mệt mệt mỏi kinh niên cho trẻ em.
Khi bệnh kéo dài hơn 6 tháng và có ít nhất 4 triệu chứng sau đây có thể nghi ngờ mệt mỏi kinh niên: Hay bị quên, không thể tâp trung tư tưởng. Ngủ nhiều hay khó ngủ. Không chị được khi trơì nóng quá hay lạnh quá hay ánh sáng chói quá hay tiếng động lớn quá. Chóng mặt hay đau bụng. Đau cổ họng. Có hạch ở cổ hay ở nách bị đau khi rờ. Đau bắp thịt hay khớp xương mà không bị sưng hay đỏ. Bị nhức đầu, mơí bị hay nhức đầu nặng. Người không thấy tỉnh táo, cảm thấy như bị bệnh hay trầm cảm sau khi tập thể dục kéo dài 24 giờ.
Có khi mệt mỏi cộng thêm với một trong những triệu chứng kể trên hay thấy mệt mỏi liên tục thì phải nghi ngờ bệnh mệt mỏi kinh niên. Một số người còn có vài triệu chứng bất thường như cảm thấy hâm hấp nóng, hoa mắt, lạnh run, ra mồ hôi đêm, tiêu chảy, ăn uống không ngon thất thường, hay cân lượng lên xuống thất thường.
Tuy nhiên cần lưu ý là trẻ em hay nại ra nhiều cớ than phiền mệt mỏi, lười biếng, trốn học. Vậy cần đưa con em đi khám bệnh.
Bác sĩ có thể tìm hiểu loại ra một số bệnh gây ra những triệu chứng tương tự như: suy tuyến giáp trạng, bệnh ngủ ngáy nghẹt thở, bệnh tăng bạch cầu đơn nhân kinh niên (mononucleosis do siêu vi trùng Epstein-Barr), bệnh trầm cảm lưỡng cực (bipolar affective disorder), tâm thần phân liệt, ăn uống thất thường, ung thư, bệnh tự miễn dịch, nhiễm trùng bán cấp (subacute), mập phì, ghiền rượu hay ghiền ma túy, hay bị phản ứng thuốc uống, v…v…
Tham khảo thêm: 1) Centers for Disease Control USA: Chronic Fatigue home page
http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/cfs/index.htm,
2) Arch Dis Child, 93: 419, 2008
Bác sĩ Trần mạnh Ngô, E-mail: nmtran@hotmail.com; Xin mời ghé thăm Y Dược Ngày Nay, www.yduocngaynay.com, Một Trang Web Y Khoa của người Việt viết cho người Việt.