ĐÃ PHÁT HÀNH:
“LỤC BÁT YÊU THƯƠNG” DU TỬ LÊ
dutule.com (ngày 14 tháng 4-2015): Nhà xuất bản Sống, liên doanh với công ty Amazon, đã ấn hành tác phẩm “Lục bát yêu thương” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trong “Lời nói đầu” nhà XB Sống cho biết:
“Chúng tôi quyết định xuất bản Toàn Tập Lục Bát Du Tử Lê, với tựa đề: “Du Tử Lê, lục bát yêu thương”, ngoài mục đích đánh dấu 60 năm lục bát của họ Lê còn vì lục bát là một mảng thơ quan trọng trong sự nghiệp 60 năm làm thơ của ông. Hơn thế nữa, đóng góp của nhà thơ Du Tử Lê ở lãnh vực Lục Bát đã được trong cũng như ngoài nước ghi nhận về nỗ lực cách tân thể thơ truyền thống này.
Cụ thể và tiêu biểu là ghi nhận của nhà phê bình văn học Nguyễn Hưng Quốc, trong tiểu luận “Nghĩ Về Thơ” do nhà Văn Nghệ, Hoa Kỳ, ấn hành năm 1989 có đoạn nguyên văn như sau:
“…Du Tử Lê rất tự giác trong việc cách tân thơ lục bát, đặc biệt ở khía cạnh nhạc điệu. Thơ ông có cách ngắt nhịp lạ. Thông thường, câu bát trong cách ngắt nhịp kiểu 2/2/2/2 hoặc 4/4, thỉnh thoảng là kiểu 3/3/2. Du Tử Lê thêm những cách ngắt nhịp mới, dường như chưa từng có trước ông. Ngắt nhịp theo kiểu 3/1/3/: Cõi hoang mang /vội/ cõi thề thốt/quên. Ngắt nhịp theo kiểu: 2/2/3/1: Cõi con/muốn bỏ/ cõi chồng vợ/ xa. Đọc nhiều bài thơ khác nữa của Du Tử Lê, tôi thấy rõ ràng ông cố gắng khai thác đến tận cùng mọi khả năng ngắt nhịp để làm giàu có thêm nhạc điệu của thơ lục bát. Đóng góp của ông, về phương diện này không thể không công nhận.
“Về nội dung, bài thơ trên của Du Tử Lê là niềm đau thương cực độ. Lưu vong có nghĩa là tan nát hết. Lưu vong có nghĩa là tuyệt vọng hoàn toàn. Lưu vong có nghĩa là hư không tuyệt đối.Ngay trong những tình cảm riêng tư thân thiết nhất, theo bước chân bềnh bồng của người xa xứ, cũng rã rời: ‘Cõi đời đó, có chi đâu!’…”
(Nguyễn Hưng Quốc, “Nghĩ Về Thơ”, Tr. 138, Văn Nghệ, Cali., XB 1989.)
“Trong nước năm 1997 nhà xuất bản Đồng Nai khi xuất bản tuyển tập “Lục Bát Tình - 501 Tác giả”, năm 1997, là thời điểm tên tuổi nhà thơ Du Tử Lê vẫn còn “dị ứng” với nhà nước; vậy mà ngay trong bài “Thay Lời Tựa” tuyển tập này cũng đã ghi nhận:
“…Có người lại đi tìm sự cách tân về hình thức. Du Tử Lê là một ví dụ:
“mai - tôi lìa bỏ - chốn này (1-3-2)
em ngoan ghế cũ - lá đầy nhớ - quên” (4-3-1)
“ mai - tôi mối mọt - ưu phiền (1-3-2)
Thương em phố chợ - tay biền biệt - xa” (4-4)
(TTrần Hữu Dũng, trích Lời nhà XB tuyển tập “Lục Bát Tình…” Tr. 5)
“Hơn thế nữa trong bài nói chuyện “Lục bát và những đóng góp của Du Tử Lê” tại Đại học Luật khoa George Mason, Hoa Thịnh Đốn ngày 17 tháng 9 năm 1993, ký mục gia Bùi Bảo Trúc không chỉ phân tích một cách chi tiết nỗ lực ngắt lại nhịp đi của lục bát của Du Tử Lê mà theo ông, họ Lê còn đi xa hơn khi đề cập tới chủ tâm loại bỏ hẳn âm trắc bắt buộc ở câu sáu nữa.
“Chúng ta đều biết chữ thứ tư của câu lục, theo âm luật cũ bắt buộc phải là âm trắc. Thí dụ: “Trăm năm trong cõi người ta (Nguyễn Du). (Cõi, chữ thứ tư, bắt buộc phải là âm trắc). Hay: “Nắng chia nửa bãi chiều rồi (Huy Cận). (Bãi, chữ thứ tư, bắt buộc phải là âm trắc).
“Nhưng Du Tử Lê đã làm thêm một cuộc cách tân khác nữa, khi loại bỏ hẳn âm trắc bắt buộc ở chữ thứ tư, hoặc tất cả mọi âm trắc ở câu sáu.
“Họ Bùi đưa dẫn chứng:
“…Thí dụ những bài thơ mà người ta được đọc trên tờ Thế Kỷ 21 cách đây hai số. Trên tờ Văn số mới nhất, số tháng 10 năm 1992, người ta được đọc bài thơ này:
ngày tôi ngày tôi băng ngàn
trí khô hốc đá thân lành mũi dao
đèn khuya đèn khuya âm hao
ngón tay vọng cổ góc rào xàng xê
chiều lên chiều lên tù mù
vàng tâm cổ thụ lá khu trục cành
lon bia lon bia chia buồn
nhớ, quên, một lũ chết bầm tương tranh
con sông con sông lâm bồn
chim bay rừng thất thân cùng hoang vu
đêm lui đêm lui chân về
sầu lên cao ốc xe chờ “pạc kinh”./.
“Người đọc thấy gì ở những câu lục bát này? Vần trắc bị đẩy hẳn ra ngoài phạm vi của câu 6.
“Làm vậy để làm gì?
“Tất cả những tiếng trong câu 6 đều là vần bằng. Xúc động không còn nữa. Chỉ còn nỗi mệt mỏi, rã rời. Chỉ còn sự nhàm chán của những âm không dấu hoặc dấu huyền để đi xuống cuối câu. Tình cảm mất hết sự sôi động ở trong, nỗi chán trường được đưa xuống tận đáy sâu thấp nhất.
“Nỗ lực cách tân về âm luật lục bát tình cờ đem lại cho tác giả một cách diễn tả tình cảm rất mới. Hay chuyến đi tìm một cách diễn đạt tình cảm mới đã đưa tới cách tân về âm luật?
“Câu trả lời như thế nào không quan trọng ở đây nữa. Đáng kể là khám phá mới của ông.
“Nghệ sĩ phải luôn luôn làm mới con người của mình, làm mới nghệ thuật của mình. Du Tử Lê đã làm công việc đó…”
(Bùi Bảo Trúc, trích “Lục bát và những đóng góp của Du Tử Lê”, Tạp chí Thế Kỷ 21, Hoa Kỳ, số 44, tháng 12-1993).
“Ngoài ra, trong buổi giới thiệu Tuyển tập “Thơ, văn, nhạc, họa - - Tôi Với Người, Chung Một Trái Tim”, ngày 29 tháng 8 – 2014, tại phòng hội Nhật báo Người Việt, Nam California, khi được mời phát biểu, thi sĩ Trần Dạ Từ đã đọc bài lục bát nhan đề “Tôi trôi theo tôi con sông”, là một trong những bài thơ của họ Lê mà ông thuộc lòng:
…tôi đi xuyên qua đời sau,
thấy em kim, chỉ chờ nhau, mỏi mòn.
tôi đi trở ngược thời gian,
thấy em bé xíu. thuở còn… ngậm ti.
tôi đi xuyên qua giấc mơ,
thấy ồ! sáu chữ cũng vừa… bảy mươi!
tôi đi xuyên qua cuộc đời
thấy như lục bát thôi nôi từng dòng.
...
tôi trôi theo tôi-con-sông./.
“Trước đó, thi sĩ Trần Dạ Từ cũng phân biệt hai lớp thi sĩ. Lớp thi sĩ của một thời kỳ. Họ sẽ được nhớ đến khi giai đoạn mà họ hiện diện được nhắc tới. Và thi sĩ của mọi thời kỳ. Là lớp thi sĩ mà thời kỳ hay giai đoạn nào cũng có sự hiện diện rực rỡ của họ. Tác gỉa “Người đi qua đời tôi” đã xếp nhà thơ Du Tử Lê vào lớp thi sĩ của mọi thời kỳ. “Vì, ông có 60 năm làm thơ toàn thời gian. Và ở thời điểm nào họ Lê cũng cho thấy phần đóng góp tích cực, đáng kể của mình”.
“Lại nữa, chúng tôi cũng thấy nên ghi nhận thêm ở đây rằng, nhà thơ Du Tử Lê từ nhiều chục năm trước đã chủ trương ra khỏi bài lục bát của mình bằng câu sáu… Hàm ý mời người đọc ông, nếu cao hứng có thể tham dự trực tiếp vào bài thơ với câu tám còn bỏ ngỏ…
“Tóm lại, với chúng tôi nhà thơ Du Tử Lê không chỉ là nhà thơ của mọi thời kỳ, (theo cách nói của thi sĩ Trần Dạ Từ), mà ông còn là nhà thơ của mọi thể loại thơ. Trong số đó quan trọng, đáng kể nhất với chúng tôi chính là lục bát vậy (…)”
(“Lục bát yêu thương”, từ tr. 10 tới tr. 16)
Trước khi khép lại toàn tập “Lục bát yêu thương” Du Tử Lê, nơi phần bạt, nhà văn, giáo sư Trần Thu Miên trong bài nghiên cứu công phu, với những so sánh, dẫn chứng đầy tính thuyết phục, ông đã kết luận bài tiểu luận về Lục bát Du Tử Lê của ông như sau:
“Lục bát ca dao là hồn thơ Việt Nam. Thi sĩ sáng tác thơ bằng tiếng Việt phải có khả năng sáng tác thơ lục bát cũng như họa sĩ cần có khả năng căn bản về vẽ truyền hình hay phác họa chân dung của sự vật và con người. Tôi mượn lời học giả Phạm Quỳnh nói “Chuyện Kiều còn, tiếng Việt còn,” để thưa rằng “Lục bát còn, thi ca Việt còn.” Nguyễn Du, Qua Truyện Kiều, đã công khai bày tỏ thái độ chống lại sự đô hộ văn hóa của Tàu và nâng Lục Bát Ca Dao lên hàng thi ca chính thống của dân tộc. Gần hai thế kỷ, tính từ năm Nguyễn Du Qua đời đến nay, nhiều nhà thơ Việt Nam đã cố gắng cách tân thơ Lục Bát. Nhưng, có lẽ Du Tử Lê là nhà thơ đã thổi được vào dòng thơ lục bát một luồng gió mới với những sáng tạo giá trị từ hình thức đến việc sử dụng thuật ngữ thi ca. Thật vậy, một số nhà lý luận văn học Việt Nam đã công nhận sự thành công của ông trong việc làm mới thơ Lục Bát. Tuyển tập Lục Bát Du Tử Lê này là một đóng góp giá trị và quan trọng cho việc bảo tồn và thăng hoa dòng thi ca tinh ròng nguyên thủy Việt Nam”.
.
-Muốn có tuyển tập “Lục bát yêu thương” – 60 năm Lục bát Du Tử Lê, quý độc giả có thể Order thẳng với công ty Amazon, hoặc trực tiếp với nhà XB Sống, địa chỉ 15751 Broohurst St., Westminster, CA 92683. Tel.: (714) 531-5362.
-Quý độc giả cũng có thể hỏi mua tại nhà sách Tự Lực, hoặc Email: buybooks@tuluc.com
- Muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, xin Email cho Phan Hạnh Tuyền: phanhanhtuyen@gmail.com
.
.
Gửi ý kiến của bạn
