Tháng sáu năm Đinh hợi (1527), Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê, Lê Duy Ninh lúc ấy 11 tuổi, còn có tên là Huyến, được Lê Quán dìu dắt qua Ai Lao (Lào) tạm dung thân.
Tương truyền dân gian gọi ông là “Chúa Chổm”, chuyện kể: “Mẹ Lê Duy Ninh, tình cờ gặp vua Lê Chiêu Tông một lần, khi vua bị Mạc Đăng Dung giam lỏng ở phường Đông Hà; sau đó có mang và sinh con đặt tên là Chổm. Chổm lớn lên nhà nghèo phải đi vay mượn để sống. Chiêu huân công Nguyễn Kim tìm được Chổm là dòng dõi nhà Lê, lập lên làm vua. Sau khi làm vua mới trả hết nợ nần, từ đấy có câu: Nợ như Chúa Chổm”.
Năm 1533, Nguyễn Kim khôi phục nhà Lê Trung Hưng, cử Trịnh Duy Thuần, Trịnh Duy Sản triệu tập thần dân, lập Lê Duy Ninh làm vua ở trại Sầm Hà, niên hiệu Nguyên Hòa, tôn Nguyễn Kim làm thượng phụ Thái sư Hưng quốc công, nhờ vua Ai Lao là Xạ Đẩu giúp quân lương.
Sai Trịnh Duy Liêu sang nhà Minh (Tàu), tố cáo Mạc Đăng Dung tiếm loạn, ngăn trở việc tiến cống, xin hưng binh dẹp nhà Mạc. Vua Minh sai Cừu Loan và Mao Bá Ôn thăm dò để ra binh!
Năm 1540, Nguyễn Kim đem quân về đánh Nghệ An. Năm 1543, lấy được Tây Kinh (Thanh Hóa). Sau đó Nguyễn Kim bị thuốc độc chết, binh quyền thuộc về Trịnh Kiểm.
Lấy danh nghĩa phù Lê diệt Mạc, nên nhiều hào kiệt tìm vào Thanh Hóa giúp vua Lê, như: Lương Khắc Bằng, Phùng khắc Khoan... Từ đấy, “Nam-Bắc triều” đánh nhau gần 50 năm, nòi giống lầm than.
Năm 1548, Lê Trang Tông mất, lập con trưởng tên là Huyên lên ngôi khi 15 tuổi, đế hiệu Lê Trung Tông, mọi việc do Lương quốc công Trịnh Kiểm lo liệu.
Lê Trung Tông ở ngôi được 8 năm thì mất không người nối dõi, phải tìm dòng dõi nhà Lê nối ngôi.
Cảm niệm: Lê Trang Tông
Lê Trang Tông, sống cảnh lưu vong
Lận đận qua Lào, nung nấu lòng!
Nam Bắc tương tàn, than thở hận
Giằng co Lê-Mạc, ngậm ngùi trông!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Thanh Hóa
Gửi ý kiến của bạn